Amosi
Chilongole
Chitabu achi china ulonzi wa chiuloli wa Amosi. Amosi nayali mdimi (1:1) na mlimi (7:14). Hamba Nguluwi nakamchema leka yawe mloli wa heye. Amosi nakalawa kuli muji wa Tekowa, muji uwele nawali kusini kuli undewa wa Yuda, ila usenga wa heye winji nawali kuwala undewa wa kasikazini ulinguchemigwa Isilaeli. Amosi nakalonga uloli mhela uwele Usiya nayali mndewa wa Yuda na Yeloboamu wa keli nayali mndewa wa Isilaeli. Mbuli ayo nayali kuli mwaka wa miya saba na makumi gahano (750), Yesu yang'hali kupondigwa.
Amosi nakalavya uloli kuwala wanhu wa isi nyinji kuli sula mbili za mwaluko, ila usenga wa heye winji nawali kuwala wanhu wa Isilaeli. Nawali mhela unojile kwa hewo wa mbuli za wanhu wa Isilaeli kulutilila goya. Kuli mhela awo wa mbuli kulutilila goya, nawasemwa kuwala Nguluwi na kuwaditila vibi wazunwa (2:6). Utaguso wa Nguluwi kwa hewo, nawali hewo kuhilikwa kuli isi ya chijenzi (7:17). Hamwe na ago geng'ha, Nguluwi nakalagana kuwalohola wanhu wa Isilaeli na kuzisumya kahi isi zinji zeng'ha ziwele nawazilongoza aho hamwande (9:12).
Gali mgati
1. Kuli sula ya mwaluko, msitali wa mwaluko, Amosi kangizelesa heye yuye.
2. Hamba, kuli sula ya 1:2 mbaka sula ya 3, kangulonga kuwala utaguso kwa wanhu wa isi zinji.
3. Sula ya 3-9:11, kangulonga kuwala utaguso na Waisilaeli kuhilikwa kuli isi ya chijenzi.
4. Kuli kuduma, kuli sula ya 9:12-15, Nguluwi kangulagana kuwahilusa kuli Isilaeli wala walingukunda wasigale.
1
Kuwala kikala kwa mloli Amosi
1 Ulonzi wa Amosi, yumwe wa wadimi wa kuli muji wa Tekowa. Nguluwi nakamgubulila Amosi uloli weng'ha kuwala Isilaeli, miyaka mili kung'hali kulawila limachinyina, mhela Usiya vyoyawele mndewa wa Yuda na Yeloboamu, mwana wa Yoashi, vyoyawele mndewa wa Isilaeli.
2 Amosi nakalonga hino,
“Mkulu Nguluwi kangubuma kulawa kuli chidunda cha Siyoni,
kangulandula lizi kulawa Yelusalemu,
mbaka honhu ha kudimila migongolo hangukala,
misolo ja kuli chidunda cha Kalimeli janguswinha.”
Utaguso wa Nguluwi kwa wanhu wa isi za habehi na Isilaeli
Damasiko
3 Mkulu Nguluwi kangulonga hino,
“Wanhu wa Damasiko nawalutilila kudita gehile,
ahyo, sileka kuwagaza,
nawawadumya ng'hatu wanhu wa Gileadi.
4 Lelo, ndodulisa chiluli kuli ng'handa ya mndewa Hasaeli,
nacho chozilakaza ng'hatu ngome za mndewa Beni-hadadi.
5 Ndobenanga lwizi lweng'ha lwa muji wa Damasiko,
na kuwosa walingikala kuli ibindi lya Aweni,
hamwe na chilongozi wa Beti-edeni.
Wanhu wa Alamu wohilikwa kuli isi yinji ya Kili.
Heni Mkulu Nguluwi nandonga.”
Filistiya
6 Mkulu Nguluwi kangulonga hino,
“Wanhu wa Gasa nawalutilila kudita gehile,
ahyo sileka kuwagaza.
Nawawahilika wanhu wa miji jeng'ha,
nawawaguza leka wawe wapogozi ako Edomu.
7 Lelo, ndodulisa chiluli kuli ng'hanzi za muji wa Gasa,
nacho chozilakaza ng'hatu ngome za muji awo.
8 Ndowosa walingikala kuli muji wa Ashidodi,
hamwe na chilongozi wa Ashikeloni.
Ndogolola moko kuli Ekiloni,
Wafilisti weng'ha wasigale wobagama.
Heni Mkulu Nguluwi Mbele na Ludali nandonga.”
Tilo
9 Mkulu Nguluwi kangulonga hino,
“Wanhu wa Tilo nawalutilila kudita gehile,
lelo sileka kuwagaza.
Nawawahilika wanhu wa miji jeng'ha mbaka Edomu, leka wawe wapogozi,
nawalibelenhuka ilagano lya goloko lyowaliditile.
10 Lelo, ndodulisa chiluli kuli ng'hanzi za muji wa Tilo,
na kuzilakaza ng'hatu ngome za muji awo.”
Edomu
11 Mkulu Nguluwi kangulonga hino,
“Wanhu wa Edomu nawalutilila kudita gehile,
ahyo sileka kuwagaza.
Nawaluta kwa wang'holozawo Waisilaeli kwa mipanga,
nawosa ng'hatu isungu lya hewo lyeng'ha lya chilukolo.
Ng'halazi ya hewo haiwele ya kuduma,
nawaileka ikwaka mazuwa gose.
12 Lelo, ndodulisa chiluli kuli ng'hanzi za muji wa Temani,
na kuzilakaza ng'hatu ngome za Bosila.”
Amoni
13 Mkulu Nguluwi kangulonga hino,
“Wanhu wa Amoni nawalutilila kudita gehile,
ahyo sileka kuwagaza.
Kuli ngondo ya hewo ya kuihola isi,
nawawatubula wadala wawele na himila kuli isi ya Gileadi.
14 Lelo, ndodulisa chiluli kuli ng'hanzi za muji wa Laba,
na kuzilakaza ng'hatu ngome zake.
Zuwa alyo lya ngondo kowa na iyowe likulu,
na kitowa kowa kukulu kota chivuluvumbi.
15 Mndewa wa hewo na vilongozi wa heye,
weng'ha wohilikwa kuli isi yinji.
Heni Mkulu Nguluwi nandonga.”