Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Yǝrǝmiyaning yiƣa-zarliri 4

4-munajat — Harabilik iqidǝ turƣan Yerusalem

1 |א| (Alǝf) Aⱨ! Altun xunqǝ julasiz bolup kǝtti!

Sap altun xunqǝ tutuⱪ bolup kǝtti!

Muⱪǝddǝs ɵydiki taxlar ⱨǝrbir koqining bexiƣa tɵkülüp qeqildi!□

2 |ב| (Bǝt) Zionning oƣulliri xunqǝ ⱪimmǝtlik,

Sap altunƣa tegixküsiz idi,

Ⱨazir sapal kozilardǝk,

Sapalqining ⱪoli yasiƣanliriqilikmu ⱪimmiti yoⱪ dǝp ⱪariliwatidu!

3 |ג| (Gimǝl) Ⱨǝtta qilbɵrilǝr ǝmqikini tutup berip balilirini emitidu;

Lekin mening hǝlⱪim qɵldiki tɵgiⱪuxlarƣa ohxax rǝⱨimsiz boldi.□

4 |ד| (Dalǝt) Bowaⱪning tili ussuzluⱪtin tangliyiƣa qaplixiwatidu;

Kiqik balilar nan tilimǝktǝ,

Ⱨeqkim ularƣa oxtup bǝrmǝywatidu.

5 |ה| (He) Nazunemǝtlǝrni yǝp kɵngǝnlǝr koqilarda sarƣiyip yüridu;

Sɵsün kiyim kiydürülüp qong ⱪilinƣanlar tezǝklikni ⱪuqaⱪlap yetiwatidu.

6 |ו| (Waw) Hǝlⱪimning ⱪizining ⱪǝbiⱨlikigǝ qüxkǝn jaza Sodomning gunaⱨining jazasidin eƣirdur;

Qünki Sodom biraⱪla ɵrüwetilgǝnidi, ⱨeq adǝmning ⱪoli uni ⱪiynimiƣanidi.□

7 |ז| (Zain) Hǝlⱪimning «Nazariy»liri bolsa ⱪardin sap, süttin aⱪ, teni ⱪizil yaⱪutlardin parⱪiraⱪ idi,

Tǝⱪi-turⱪi kɵk yaⱪuttǝk idi.□

8 |ח| (Hǝt) Ⱨazir qirayliri ⱪurumdin ⱪara;

Koqilarda kixilǝr toniyalmiƣudǝk bolup ⱪaldi;

Bir terǝ-bir ustihan bolup ⱪaldi;

U ⱪaⱪxallixip yaƣaqtǝk bolup kǝtti. □

9 |ט| (Tǝt) Ⱪiliqta ɵltürülgǝnlǝr ⱪǝⱨǝtqiliktǝ ɵlgǝnlǝrdin bǝhtliktur;

Qünki ular ⱪaⱪxal bolup kǝtmǝktǝ,

Tupraⱪning mewiliri bolmiƣaqⱪa yiⱪitilmaⱪta.

10 |י| (Yod) Baƣri yumxaⱪ ayallar ɵz ⱪolliri bilǝn balilirini ⱪaynitip pixurdi;

Hǝlⱪimning ⱪizi nabut ⱪilinƣinida balilar ularning gɵxi bolup ⱪaldi.

11 |כ| (Kaf) Pǝrwǝrdigar ⱪǝⱨrini qüxürüp piƣandin qiⱪti,

Otluⱪ ƣǝzipini tɵkti;

Zionda bir ot yeⱪip,

Uning ullirini yutuwǝtti.

12 |ל| (Lamǝd) Yǝr yüzidiki padixaⱨlar wǝ jaⱨanda barliⱪ turuwatⱪanlar bolsa,

Nǝ küxǝndǝ nǝ düxmǝnning Yerusalemning ⱪowuⱪliridin bɵsüp kiridiƣanliⱪiƣa ixǝnmǝytti.

13 |מ| (Mǝm) Ⱨalbuki, pǝyƣǝmbǝrlirining gunaⱨliri tüpǝylidin,

Kaⱨnlirining ⱪǝbiⱨlikliri tüpǝylidin,

Ularning Zionda ⱨǝⱪⱪaniylarning ⱪanlirini tɵkkǝnliki tüpǝylidin,

— Bu ix bexiƣa qüxti!□

14 |נ| (Nun) Ⱨazir ular ⱪarƣulardǝk koqilarda tenǝp yürmǝktǝ,

Ular ⱪanƣa bulƣanƣanki,

Ⱨeqkim kiyimlirigǝ tǝgküqi bolmaydu. □

15 |ס| (Samǝⱪ) Hǝⱪ ularƣa: «Yoⱪulux! Napaklar! Yoⱪulux! Yoⱪulux, bizgǝ tǝgküqi boluxma!» dǝp warⱪirixmaⱪta.

Ular ⱪeqip tǝrǝp-tǝrǝpkǝ sǝrgǝrdan bolup kǝtti;

Lekin ǝllǝr: «ularning arimizda turuxiƣa bolmaydu!» — dǝwatidu.

16 |פ| (Pe) Pǝrwǝrdigar Ɵzi ularni tarⱪitiwǝtti;

U ularni ⱪayta nǝzirigǝ almaydu;

Kaⱨinlarning ⱨɵrmiti ⱪilinmidi,

Yaxanƣanlarmu ⱨeq meⱨribanliⱪ kɵrmidi.□

17 |ע| (Ayin) Kɵzimiz yardǝmni biⱨudǝ kütüp ⱨalidin kǝtti;

Dǝrwǝⱪǝ bizni ⱪutⱪuzalmiƣan bir ǝlni kütüp kɵzǝt munarlirimizda turup kǝlduⱪ.□ ■

18 |צ| (Tsadǝ) Düxmǝnlirimiz izimizdin ⱪoƣlap yürdi;

Xunga koqilarda yürǝlmǝyttuⱪ;

Əjilimiz yeⱪinlaxti, künlirimiz toxti;

Qünki ǝjilimiz kǝldi!

19 |ק| (Kof) Peyimizgǝ qüxkǝnlǝr asmandiki bürkütlǝrdin ittik;

Taƣlardimu bizni ⱪoƣlap yügürdi,

Bayawandimu bizni bɵktürmidǝ paylaxti.

20 |ר| (Rǝx) Jenimizning nǝpisi bolƣan, Pǝrwǝrdigarning Mǝsiⱨ ⱪilƣini ularning ora-tuzaⱪlirida tutuldi;

Biz u toƣrisida: «uning sayisidǝ ǝllǝr arisida yaxaymiz» dǝp oyliduⱪ!□

21 |ש| (Xiyn) I uz zeminida turƣuqi, Edomning ⱪizi, huxal-huram yayriƣin!

Lekin bu jaza ⱪǝdǝⱨi sangimu ɵtidu;

Sǝnmu mǝst bolisǝn, yalingaqlinisǝn!□

22 |ת| (Taw) Ⱪǝbiⱨlikingning jazasiƣa Hatimǝ berilidu, i Zion ⱪizi;

U seni sürgünlükkǝ ⱪayta elip kǝtmǝydu;

Lekin, i Edom ⱪizi, u sening ⱪǝbiⱨlikingni jazalaydu;

U gunaⱨliringni eqip taxlaydu!

□ 4:1 «Muⱪǝddǝs ɵydiki taxlar...» — muⱪǝddǝs ibadǝthanining tǝrkibi bolƣan yoƣan oyulƣan taxlarni kɵrsitidu. Bǝzi alimlar «taxlar» muⱪǝddǝs ibadǝthanidiki «gɵⱨǝr, yaⱪutlar»ni kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu; lekin bu gɵⱨǝrlǝrni Neboⱪadnǝsar miladiyǝdin ilgiriki 605-yili Babilƣa elip kǝtkǝnidi. □ 4:3 «...mening hǝlⱪim qɵldiki tɵgiⱪuxlarƣa ohxax rǝⱨimsiz boldi» — tɵgiⱪuxlar adǝttǝ ɵz balilirini baⱪmaydu; baliliri ɵz-ɵzini baⱪidu. □ 4:6 «Hǝlⱪimning ⱪizining ⱪǝbiⱨlikigǝ qüxkǝn jaza Sodomning gunaⱨining jazasidin eƣirdur; qünki Sodom biraⱪla ɵrüwetilgǝnidi, ⱨeq adǝmning ⱪoli uni ⱪiynimiƣanidi» — oⱪurmǝnlǝrning esidǝ barki, Huda Sodom xǝⱨirining üstigǝ ot-günggürt yaƣdurup jazaliƣan. Xuning bilǝn uning tartⱪan jazasi intayin ⱪisⱪa bolƣan, Yerusalemningkidǝk uzunƣiqǝ sozulƣan ǝmǝs, yǝnǝ kelip u «adǝmning ⱪoli»ning zorawanliⱪiƣa uqriƣan ǝmǝs. □ 4:7 «Hǝlⱪimning «Nazariy»liri bolsa ⱪardin sap, süttin aⱪ, ... tǝⱪi-turⱪi kɵk yaⱪuttǝk idi» — «Nazariy»lar bolsa mǝlum mǝzgildǝ yaki ɵmürwayǝt ɵzlirini Hudaƣa alaⱨidǝ atap tapxurƣan kixilǝrdur. Ular «Nazariy» bolƣan waⱪitta qaqlirini qüxürmǝytti, ⱨeqⱪandaⱪ ⱨaraⱪ-xarab iqmǝytti (Tǝwrat, «Qɵl.» 6:1-21ni kɵrüng). □ 4:8 «Bir terǝ-bir ustihan bolup ⱪaldi» — ibraniy tilida: «terisi ustihanliriƣa qaplixidu». □ 4:13 «Pǝyƣǝmbǝrlǝrning gunaⱨliri»ni ǝmǝs, bǝlki «pǝyƣǝmbǝrlirining gunaⱨliri» — Israilda turƣan bu «pǝyƣǝmbǝrlǝr» Hudani ǝmǝs, bǝlki hǝlⱪni razi ⱪilix üqün sɵz ⱪiliwatⱪan sahta pǝyƣǝmbǝrlǝrni kɵrsitidu. □ 4:14 «Ular ⱪanƣa bulƣanƣanki, ⱨeqkim kiyimlirigǝ tǝgküqi bolmaydu» — Musa pǝyƣǝmbǝrgǝ tapilanƣan ⱪanun boyiqǝ, «ɵlük»kǝ tǝgkǝn adǝm «bulƣanƣan», «napak» ⱨesablinatti. Ɵlgǝn nǝrsilǝrgǝ yaki «napak» adǝmlǝrgimu tǝgkǝn kixilǝr ɵzliri bir mǝzgilgiqǝ «napak» bolidu. Muxu kaⱨinlar wǝ pǝyƣǝmbǝrlǝr xunqǝ kɵp adǝmlǝrni ɵltürgǝnki, kiyim-keqǝkliri ⱨǝrdaim «bulƣanƣan» bolup, ⱨeqkim ularƣa tegixkǝ petinalmaytti. □ 4:16 «Pǝrwǝrdigar Ɵzi ularni tarⱪitiwǝtti» — ibraniy tilida sɵzmusɵz: «Pǝrwǝrdigarning yüzi ularni tarⱪitiwǝtti» deyilidu. □ 4:17 «...bizni ⱪutⱪuzalmiƣan bir ǝl» — Israil ⱨǝrdaim awwal Misir bilǝn, andin Asuriyǝ bilǝn ittipaⱪ tüzimǝkqi bolup, ulardin yardǝm soraytti (mǝsilǝn, 5:6ni, «Yǝr.» 2:18ni kɵrüng). ■ 4:17 Əz. 29:16 □ 4:20 «Pǝrwǝrdigarning Mǝsiⱨ ⱪilƣini» — Israilning padixaⱨini kɵrsitidu. «Mǝsiⱨ ⱪilix» kona bir ɵrp-adǝtkǝ ⱪaritilƣan. Tǝwrattiki bǝlgilimidǝ, yengi padixaⱨ tiklinix murasimida bexiƣa puraⱪliⱪ yaƣ ⱪuyulatti. Bu «mǝsiⱨ ⱪilix» (yaki «mǝsiⱨlǝx») dǝp atalƣan. Keyin padixaⱨ «mǝsiⱨ ⱪilinƣan» yaki «Pǝrwǝrdigarning mǝsiⱨ ⱪilƣini» («Pǝrwǝrdigarning mǝsiⱨligini») dǝp atalƣan. «Mǝsiⱨ ⱪilix» murasimi Hudaning ⱨoⱪuⱪi wǝ alaⱨidǝ yardimi uningƣa tapxurulƣanliⱪini kɵrsitidu. Əysa «Mǝsiⱨ»ning üstigǝ bolsa yaƣ ǝmǝs, bǝlki Muⱪǝddǝs Roⱨ ⱪuyulƣan. □ 4:21 «I uz zeminida turƣuqi, Edomning ⱪizi, huxal-huram yayriƣin!» — Edom Israilƣa ɵq bolup, ⱨǝrdaim Israilning bexiƣa külpǝt qüxkǝndǝ hux bolidu. «Lekin bu jaza ⱪǝdǝⱨi sangimu ɵtidu; sǝnmu mǝst bolisǝn, yalingaqlinisǝn!» — «ⱪǝdǝⱨ» — Hudaning ƣǝzipigǝ tolƣan «ⱪǝdǝⱨ»ni kɵrsitidu (mǝsilǝn, «Yǝr.» 25:15-17, 28ni kɵrüng). Edom uni iqkǝn künidǝ «yalingaq» bolup, düxmǝnning ⱨujumiƣa muⱨapizǝtsiz ⱪalidu, xuningdǝk bulang-talangƣa uqrap hijalǝtkǝ ⱪaldurulidu.