☰ Yǝxaya 14
14
Babilning yiⱪilixi bilǝn Israil Hudaning rǝⱨimini kɵridu. Babilning padixaⱨining tǝⱨtisaraƣa qüxüxi
1 Qünki Pǝrwǝrdigar Yaⱪupⱪa rǝⱨimdillik kɵrsitidu,
Yǝnǝ Israilni tallaydu;
U ularni ɵz yurt-zeminida makanlaxturidu.
Xuning bilǝn yat adǝmlǝr ular bilǝn birlixip,
Yaⱪup jǝmǝtigǝ ⱪoxulidu. □ 2 Ⱨǝrⱪaysi ǝl-millǝtlǝr ularni elip ɵz yurtiƣa apiridu;
Israil jǝmǝti bolsa Pǝrwǝrdigarning zeminida ularƣa ⱪul wǝ dedǝk süpitidǝ igidarqiliⱪ ⱪilidu;
Ular ɵzlirini tutⱪun ⱪilƣanlarni tutidu;
Ɵzlirini ǝzgǝnlǝrning üstidin idarǝ ⱪilidu.
3 Wǝ xundaⱪ boliduki,
Pǝrwǝrdigar silǝrgǝ azabtin, sarasimidin wǝ ǝsir bolup mǝjburlanƣan muxǝⱪⱪǝtlik ⱪulluⱪtin aramliⱪ bǝrgǝn künidǝ,■
4 Silǝr Babil padixaⱨi toƣrisida mundaⱪ maⱪal-tǝmsilni eytisilǝr: —
«Ⱪara, bu jazanihor ⱪandaⱪ ⱨalak boldi,
Talan-taraj ⱪilip altun topliƣuqi ⱪandaⱪ yoⱪaldi!
5 Pǝrwǝrdigar rǝzillǝrning ⱨasisini,
Ⱨakimlarning zakon tayiⱪini,
6 Yǝni hǝlⱪ-millǝtlǝrni aqqiⱪi bilǝn üzlüksiz urƣanni,
Əllǝrgǝ ƣǝzǝp ⱪilip tizginsiz ziyankǝxlik ⱪilƣanni sunduruwǝtti.
7 Pütkül yǝr yüzi aram tepip tinqlinidu;
Ular nahxa eytip tǝntǝnǝ ⱪilidu.
8 Ⱪariƣaylar bolsa ⱨalingdin xadlinidu,
Liwandiki kedirlarmu: — «Sǝn gɵrüngdǝ yatⱪuzulƣandin keyin,
Ⱨeqbir kǝsküqi bizni ⱪorⱪatmaydu!» — dǝydu.□
9 Sǝn qüxüxüng bilǝn tǝⱨtisaradikilǝr seni ⱪarxi elixⱪa sarasimǝ bolup ketidu;
Sǝn üqün ɵlüklǝrning roⱨliri,
Jaⱨandiki jimiki «ɵqkǝ jinlar» ⱪozƣilidu;
Əllǝrning ⱨǝmmǝ padixaⱨliri tǝhtliridin turƣuzulidu;
10 Ularning ⱨǝmmisi sanga ⱪarap mundaⱪ dǝydu: —
«Sening ⱨalingmu bizlǝrningkidǝk boxap kǝttimu?
Bizgǝ ohxax bolup ⱪaldingmusǝn?!»□
11 Sening xanu-ⱨǝywiting qiltariliringning awazliri bilǝn billǝ tǝⱨtisaraƣa qüxürülüp tügidi;
Astingda qiwin ⱪurti miȥildap ketidu,
Üstüngni sazanglar ⱪaplap ketidu.
12 I Qolpan, Sǝⱨǝr balisi,
Sǝn ⱪandaⱪ ⱪilip asmandin yiⱪilip qüxkǝnsǝn!
I tehi ɵtkǝndila ǝllǝrni yǝrgǝ yiⱪitⱪuqi,
Sǝn yǝr yüzigǝ taxliwetilding!□
13 Sǝn ǝslidǝ kɵnglüngdǝ: — «Mǝn asmanlarƣa qiⱪimǝn,
Tǝhtimni Hudaning yultuzliridin üstün ⱪilimǝn;
Mǝn jamaǝtning teƣida,
Yǝni ximal tǝrǝplǝrdimu olturimǝn;□  ■
14 Mǝn bulutlarning egiz jayliridin yuⱪiriƣa ɵrlǝymǝn;
Ⱨǝmmidin Aliy bilǝn tǝng bolimǝn!» — deding.□
15 Ⱨalbuki sǝn tǝⱨtisaraƣa,
Qongⱪur ⱨangning tegilirigǝ qüxürüldung».
16 Seni kɵrgǝnlǝr sanga yeⱪindin sinqilap ⱪarap: —
«Jaⱨanni zilziligǝ kǝltürgǝn, padixaⱨliⱪlarni titrǝtkǝn adǝm muxumidu?
17 Yǝr yüzini qɵl-bayawan ⱪilip,
Uningdiki xǝⱨǝrlǝrni ƣulatⱪan,
Tutⱪan ǝsirlǝrni ɵz yurtiƣa ⱨeq ⱪoyup bǝrmigǝn muxumidu?» — deyixidu.
18 Mana ǝllǝrning xaⱨliri birimu ⱪalmay «xan-xǝrǝp»tǝ, ⱪarangƣuluⱪtiki ɵz ɵyidǝ yetixidu,□
19 Biraⱪ sǝn kǝmsitilgǝn qirigǝn bir xah kǝbi,
Ɵltürülgǝnlǝrning dɵwisi astida,
Ⱪiliq bilǝn sanjilƣan, ⱨangning tǝⱨtigǝ qüxidiƣanlarƣa ohxax,
Ayaƣ astida dǝssǝp-qǝylǝngǝn ɵlüktǝk,
Ɵz gɵrüngdin mǝⱨrum bolup taxliwetilding.□
20 Sǝn axu padixaⱨlar bilǝn birgǝ dǝpnǝ ⱪilinmaysǝn,
Qünki ɵz yurtungni wǝyran ⱪilƣansǝn,
Ɵz hǝlⱪingni ɵltürüwǝtkǝnsǝn;
Rǝzillik ⱪilƣuqilarning nǝsli ⱨǝrgiz yǝnǝ tilƣa elinmaydu.■
21 Ata-bowilirining ⱪǝbiⱨlikliri tüpǝylidin,
Uning oƣullirini ⱪǝtl ⱪilixⱪa tǝyyar ⱪilinglar;
Xundaⱪ ⱪilƣanda, ular ornidin turup yǝr-jaⱨanni ixƣal ⱪilmaydu,
Yǝr yüzini xǝⱨǝrgǝ toxⱪuzuwetǝlmǝydu.□  ■
22 Qünki Mǝn ularƣa ⱪarxi qiⱪimǝn,
— dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar,
— Mǝn Babildin uning namini wǝ uning ⱪalduⱪlirini, nǝsil-pǝrzǝntlirini üzüp taxlaymǝn, — dǝydu Pǝrwǝrdigar,■
23 — Wǝ uni ⱨuwⱪuxning makaniƣa, sazliⱪlarƣa aylandurimǝn;
Ⱨalakǝt süpürgisi bilǝn uni süpürüp taxlaymǝn,
— dǝydu samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar.□  ■
24 Samawi ⱪoxunlarning Sǝrdari bolƣan Pǝrwǝrdigar mundaⱪ ⱪǝsǝm iqkǝnki,
— Mǝn ⱪandaⱪ oylisam, xundaⱪ bolidu;
Ⱪandaⱪ mǝⱪsǝtni kɵnglümgǝ püksǝm, xu tiklinidu,
25 Mǝⱪsitim Ɵz zeminimda Asuriyǝlikni ⱪiyma-qiyma ⱪilixtin ibarǝt;
Ɵz taƣlirimda uni dǝssǝp-qǝylǝymǝn;
U salƣan boyunturuⱪ hǝlⱪimning boynidin,
U artⱪan yük mürisidin elip taxlinidu.□
26 Mana bu pütkül yǝr yüzi toƣruluⱪ iradǝ ⱪilinƣan mǝⱪsǝttur,
Mana bu barliⱪ ǝllǝrning üstigǝ uzartilƣan ⱪoldur.
27 Pǝrwǝrdigar mundaⱪ mǝⱪsǝtni pükkǝnikǝn,
Kim uni tosalisun?
Uning ⱪoli uzartilƣanikǝn, kim uni yanduralisun?■
 
Filistiyǝ toƣruluⱪ bir sɵz
28 Aⱨaz padixaⱨ ɵlgǝn yilida mundaⱪ wǝⱨiy yüklǝndi: — ■
29 I Filistiyǝ, ⱨǝmminglar,
«Bizni urƣan tayaⱪ sundi» dǝp xadlanmanglar;
Qünki yilanning yiltizidin zǝⱨǝrlik bir yilan qiⱪidu,
Uning nǝsli bolsa dǝⱨxǝtlik uqar yilan bolidu.□
30 Xuning bilǝn yoⱪsullarning tunji baliliri ozuⱪlinidu,
Mɵminlǝr bolsa tinq-amanliⱪta yatidu;
Biraⱪ Mǝn yiltizingni aqarqiliⱪ bilǝn yoⱪitimǝn
Ⱪalƣan ⱪismingmu u tǝrǝptin ɵltürülidu.□
31 Xunga i ⱪowuⱪ, nalǝ kɵtürgin,
I xǝⱨǝr, pǝryad qǝkkin!
I Filistiyǝ, sǝn bolsang erip kǝtkǝnsǝn!
Qünki ximal tǝrǝptin is-tütǝklik bir tüwrük ɵrlǝydu;
Uning yiƣilƣan ⱪoxunlirida ⱨeqkim sǝpsiz ⱪalmaydu.□
32 Əmdi bu ǝlning ǝlqilirigǝ ⱪandaⱪ jawab berix kerǝk? —
«Zionni tikligüqi Pǝrwǝrdigardur;
Uning hǝlⱪi iqidiki ezilgüqilǝr uningdin baxpanaⱨ tapidu» — degin!» □
 
 
□ 14:1 «Pǝrwǝrdigar Yaⱪupⱪa rǝⱨimdillik kɵrsitidu, Yǝnǝ Israilni tallaydu ...» — oⱪurmǝnlǝr Tǝwrattiki «Yaritilix» degǝn ⱪisimni oⱪuƣan bolsa esidǝ bar boliduki, Huda ⱨǝzriti Yaⱪupning ismini «Israil»ƣa ɵzgǝrtkǝn. Yǝⱨudiy hǝlⱪi (Israillar) Yaⱪupning ǝwladliridin ibarǝt. Xunga «Yǝxaya» kitabida, «Yaⱪup» yaki «Israil» adǝttǝ Yǝⱨudiylar, yǝni Israil hǝlⱪini kɵrsitidu. Əgǝr tekist ⱨǝzriti Yaⱪup (Israil)ning ɵzini kɵrsǝtkǝn bolsa, izaⱨat berimiz. ■ 14:3 Ⱪan. 28:48 □ 14:8 «ⱪariƣaylar» wǝ «kedirlar» — xübⱨisizki, ⱨǝrhil padixaⱨlar yaki padixaⱨliⱪlarni kɵristidu. Kedir dǝrihi bolsa yoƣan, intayin qirayliⱪ dǝrǝh bolup, uluƣ padixaⱨlarni yaki padixaⱨliⱪlarni bildüridu. □ 14:10 «Ularning ⱨǝmmisi (ɵlüklǝrning roⱨliri) sanga ⱪarap mundaⱪ dǝydu: — «Sening ⱨalingmu bizlǝrningkidǝk boxap kǝttimu?» — Hudaƣa etiⱪad ⱪilmiƣan, tǝⱨtisarada yatⱪan ɵlüklǝrning roⱨlirining ǝⱨwali muxu yǝrdǝ ayan ⱪilinidu. Ular bu alǝmdikilǝrgǝ ⱨeqⱪandaⱪ yardǝm berǝlmǝydu; qünki ularning ⱨali alliⱪaqan «boxap kǝtkǝn» bolidu. □ 14:12 «I Qolpan, Sǝⱨǝr balisi, sǝn ⱪandaⱪ ⱪilip asmandin yiⱪilip qüxkǝnsǝn!» — muxu ayǝtlǝrdiki bexarǝtlǝrdǝ, kɵrüngǝn mǝnzirǝ Babil padixaⱨidin dǝjjal wǝ dǝjjalning kǝynidiki küq-yɵlǝnqüki bolƣan Xǝytanƣa yɵtkilidu. Dǝjjal bǝlkim kǝlgüsidǝ Babilning padixaⱨimu bolidu. Xǝytanning ǝslidǝ qirayliⱪ, küqlük, parlaⱪ bir pǝrixtǝ, yǝnǝ «Qolpan» bolƣanliⱪi kɵrünidu. Muxu ayǝtlǝrdimu yultuzlar wǝ pǝrixtilǝrning bir-biri bilǝn munasiwǝtlik bolƣanliⱪi kɵrünidu. «Sǝn yǝr yüzigǝ taxliwetilding!» — ibraniy tilida «sǝn yǝr yüzigǝ kesiwetilding». □ 14:13 «jamaǝtning teƣida»... «ximal tǝrǝplǝrdǝ» — bǝlkim pǝrixtilǝrning samawi jamaitini yaki Israilning jamaitini bildüridu — demǝk, Xǝytan Hudaƣa mǝnsup bolƣan jamaǝtning tegixlik ibaditini ɵzigǝ ⱪaritiwelixⱪa ⱪiziⱪidu. ■ 14:13 Zǝb. 48:2 □ 14:14 «yultuzlar... bulutlar...» — 13- wǝ 14-ayǝttiki «yultuzlar» wǝ «bulutlar» bǝlkim pǝrixtilǝr, asmandiki samawi ⱪoxunlarni kɵrsitidu. □ 14:18 «ⱪarangƣuluⱪtiki ɵz ɵyi» — ⱨǝm yǝr yüzidiki mazari ⱨǝm tǝhtisarada yatⱪan jaynimu kɵrsitidu. □ 14:19 «ⱨangning tǝⱨtigǝ...» — ibraniy tilida «ⱨangning taxliriƣa». ■ 14:20 Ayup 18:19; Zǝb. 21:10; 37:28; 109:13 □ 14:21 «ular ornidin turup yǝr-jaⱨanni ixƣal ⱪilmaydu, yǝr yüzini xǝⱨǝrgǝ toxⱪuzuwetǝlmǝydu» — muxu sɵzlǝr tunji «Babil» xǝⱨiri, yǝni «Babil munari» jaylaxⱪan xǝⱨǝr bilǝn munasiwǝtlik. Ularning mǝⱪsiti ɵzlirining namini qong kɵrsitip, ɵz xǝⱨirini pütkül yǝz-zeminni baxⱪuridiƣan ⱪilixtin ibarǝt idi («Yar.» 11-babni kɵrüng). ■ 14:21 Mis. 20:5; Mat. 23:25 ■ 14:22 Ayup 18:19; Zǝb. 21:10; 37:28 □ 14:23 «ⱨuwⱪux» — baxⱪiqǝ tǝrjimisi boluxi mumkin; u qoⱪum hilwǝt jaylarda turidiƣan bir janiwar. ■ 14:23 Yǝx. 34:11; Zǝf. 2:14 □ 14:25 «Ɵz zeminimda ... Ɵz taƣlirimda...» — Hudaning «Ɵz zemini», «Ɵz taƣliri» bolsa Israilning zemini Pǝlǝstindur. ■ 14:27 2Tar. 20:6; Ayup 9:12; Pǝnd. 21:30; Dan. 4:32 ■ 14:28 2Pad. 16:20 □ 14:29 «yilanning yiltizidin zǝⱨǝrlik bir yilan qiⱪidu, uning nǝsli bolsa dǝⱨxǝtlik uqar yilan bolidu» — Aⱨaz ɵlgǝndǝ, Filistiylǝrning bǝx xǝⱨǝr ittipaⱪdixi Asuriyǝgǝ ⱪarxi Yǝⱨuda bilǝn bir ittipaⱪni bǝrpa ⱪilmaⱪqi bolidu. Xunga ular Yǝⱨudaning yengi padixaⱨi Ⱨǝzǝkiyaƣa ǝlqilǝrni ǝwǝtkǝn. Bexarǝt xu qaƣda berilgǝn (32-ayǝtni kɵrüng). Yǝxaya pǝyƣǝmbǝr muxu bexarǝttǝ, ittipaⱪlixixni rǝt ⱪilix, pǝⱪǝt Pǝrwǝrdigarƣila tayinix kerǝk, demǝkqi (yǝnǝ 32-ayǝtni kɵrüng). «Tayaⱪ», yǝni «yilan» bǝlkim Aⱨazning ɵzi boluxi mumkin. Filistiyǝ Israilning zeminidin bir ⱪismini ixƣal ⱪilƣanidi. Aⱨaz padixaⱨ bǝlkim ular bilǝn axu zemin üstidin uruxⱪan boluxi mumkin (Tǝwrattiki «2Tar.» 28-babni kɵrüng). Uning oƣli Ⱨǝzǝkiya bolsa Filistiyǝgǝ taⱪabil turup Israilning zeminini ⱪayturuwalidu (Tǝwrattiki «2Pad.» 18-babni kɵrüng). Xunga Ⱨǝzǝkiya bǝlkim bexarǝttiki «zǝⱨǝrlik yilan» boluxi mumkin. «Dǝⱨxǝtlik uqar yilan» bolsa, ǝng hǝtǝrlik yilan bolup, kǝlgüsidǝ Israilni barliⱪ düxmǝnliridin toluⱪ ⱪutⱪuzidiƣan Mǝsiⱨni kɵrsitidu. □ 14:30 «Ⱪalƣan ⱪismingmu u tǝrǝptin ɵltürülidu» — demǝk, ohxaxla aqarqiliⱪtin ɵltürülidu. □ 14:31 «is-tütǝklik bir tüwrük ɵrlǝydu» — bǝlkim düxmǝn ⱪoxunliri purⱪiritidiƣan qang-tozanglarni kɵrsitixi mumkin. Muxu ayǝtning ibraniy tilidikisini qüxinix tǝs. □ 14:32 «bu ǝlning ǝlqiliri» — Filistiylǝrning ǝlqiliri bolsa kerǝk.
☰