☰ Yaritilix 1
Yaritilix
1
Hudaning alǝmni yaritixi
1 Muⱪǝddǝmdǝ Huda asmanlar bilǝn zeminni yaratti. □  ■ 2 U qaƣda yǝr bolsa xǝkilsiz wǝ ⱪupⱪuruⱪ ⱨalǝttǝ boldi; ⱪarangƣuluⱪ qongⱪur sularning yüzini ⱪaplidi; Hudaning Roⱨi qongⱪur sular üstidǝ lǝrzan pǝrwaz ⱪilatti.□
3 Huda: «Yoruⱪluⱪ bolsun!» dewidi, yoruⱪluⱪ pǝyda boldi. 4 Huda yoruⱪluⱪning yahxi ikǝnlikini kɵrdi; Huda yoruⱪluⱪ bilǝn ⱪarangƣuluⱪni ayridi. 5 Huda yoruⱪluⱪni «kündüz», ⱪarangƣuluⱪni «keqǝ» dǝp atidi. Xu tǝriⱪidǝ kǝq bilǝn sǝⱨǝr ɵtti, bu tunji kün boldi.□
6 Andin Huda: — Sularning ariliⱪida bir boxluⱪ bolsun wǝ sular yuⱪiri-tɵwǝn ikkigǝ ayrilip tursun, dedi.□  ■ 7 Xuning bilǝn Huda bir boxluⱪ ⱨasil ⱪilip, sularni boxluⱪning astiƣa wǝ boxluⱪning üstigǝ ayriwǝtti; ix ǝnǝ xundaⱪ boldi.□  ■ 8 Huda bu boxluⱪni «asman» dǝp atidi. Xu tǝriⱪidǝ kǝq bilǝn sǝⱨǝr ɵtti, bu ikkinqi kün boldi.
9 Andin Huda: «Asmanning astidiki sular bir yǝrgǝ yiƣilsun, ⱪuruⱪ tupraⱪ kɵrünsun!» dewidi, dǝl xundaⱪ boldi.■ 10 Huda ⱪuruⱪ tupraⱪni «yǝr», yiƣilƣan sularni bolsa «dengizlar» dǝp atidi. Huda bularning yahxi bolƣanliⱪini kɵrdi.
11 Andin Huda yǝnǝ: «Yǝr ⱨǝrhil ɵsümlüklǝrni, uruⱪluⱪ otyaxlarni, mewǝ beridiƣan dǝrǝhlǝrni türliri boyiqǝ ɵzidǝ ündürsun! Mewilǝrning iqidǝ uruⱪliri bolsun!» dewidi, dǝl xundaⱪ boldi; 12 yǝrdiki ɵsümlüklǝrni, yǝni uruⱪ qiⱪidiƣan otyaxlarni ɵz türliri boyiqǝ, mewǝ beridiƣan, yǝni mewilirining iqidǝ uruⱪliri bolƣan dǝrǝhlǝrni ɵz türliri boyiqǝ ündürdi. Huda bularning yahxi bolƣanliⱪini kɵrdi. 13 Xu tǝriⱪidǝ kǝq bilǝn sǝⱨǝr ɵtti, bu üqinqi kün boldi.
14 Huda yǝnǝ: «Kündüz bilǝn keqini ayrip berix üqün asmanlarda yoruⱪluⱪ jisimlar bolsun. Ular künlǝr, pǝsillar wǝ yillarni ayrip turuxⱪa bǝlgǝ bolsun;■ 15 ular asmanlarda turup nur qiⱪarƣuqi bolup, yǝr yüzigǝ yoruⱪluⱪ bǝrsun!» dewidi, dǝl xundaⱪ boldi.■ 16 Huda ikki qong nur qiⱪarƣuqi jisimni yaratti; qong nur qiⱪarƣuqini kündüzni baxⱪuridiƣan, kiqik nur qiⱪarƣuqni keqini baxⱪuridiƣan ⱪildi. Ⱨǝmdǝ yǝnǝ yultuzlarnimu yaratti. 17-18 Huda bularni yǝrgǝ yoruⱪluⱪ berip, kündüz bilǝn keqini baxⱪurup, yoruⱪluⱪ bilǝn ⱪarangƣuluⱪni ayrisun dǝp asmanlarning gümbizigǝ orunlaxturdi. Huda buning yahxi bolƣanliⱪini kɵrdi. 19 Xu tǝriⱪidǝ kǝq bilǝn sǝⱨǝr ɵtti, bu tɵtinqi kün boldi.
20 Huda yǝnǝ: «Sularda miƣ-miƣ janiwarlar bolsun, uqar-ⱪanatlar yǝrning üstidǝ, asman boxluⱪida uqsun» dedi.
21 Xundaⱪ ⱪilip Huda sudiki qong-qong mǝhluⱪlarni, xundaⱪla sularda miƣ-miƣ janiwarlarni ɵz türliri boyiqǝ wǝ ⱨǝrhil uqar-ⱪanatlarni ɵz türliri boyiqǝ yaratti. Huda buning yahxi bolƣanliⱪini kɵrdi.□ 22 Huda bu janliⱪlarƣa bǝht-bǝrikǝt ata ⱪilip: «Nǝsillinip, kɵpiyip, dengiz sulirini toldurunglar, uqar-ⱪanatlarmu yǝr yüzidǝ awusun» dedi.■ 23 Xu tǝriⱪidǝ kǝq bilǝn sǝⱨǝr ɵtti, bu bǝxinqi kün boldi.
24 Huda yǝnǝ: «Yǝr janiwarlarni ɵz türliri boyiqǝ qiⱪarsun — mal-qarwilarni, ɵmüligüqi janiwarlarni wǝ yawayi ⱨaywanlarni ɵz türliri boyiqǝ apiridǝ ⱪilsun» — dewidi, dǝl xundaⱪ boldi. 25 Xundaⱪ ⱪilip Huda yǝrdiki yawayi ⱨaywanlarni ɵz türliri boyiqǝ, mal-qarwilarni ɵz türliri boyiqǝ wǝ yǝr yüzidǝ ɵmüligüqi barliⱪ janiwarlarni ɵz türliri boyiqǝ yaratti. Huda buning yahxi bolƣanliⱪini kɵrdi. 26 Andin Huda: «Ɵz sürǝt-obrazimizda, Bizgǝ ohxaydiƣan ⱪilip insanni yaritayli. Ular dengizdiki beliⱪlarƣa, asmandiki uqar-ⱪanatlarƣa, barliⱪ mal-qarwilarƣa, pütkül yǝr yüzigǝ wǝ yǝr yüzidiki barliⱪ ɵmiligüqi janiwarlarƣa igidarqiliⱪ ⱪilsun» dedi.□
27 Xundaⱪ ⱪilip, Huda insanni Ɵz sürǝt-obrazida yaratti;
Uni Ɵzining süritidǝ yaratti;
Ularni ǝrkǝk-qixi ⱪilip yaratti.■
28 Huda ularƣa bǝht-bǝrikǝt ata ⱪilip: «Silǝr nǝsillinip, kɵpiyip, yǝr yüzini toldurup boysundurunglar; dengizdiki beliⱪlar, asmandiki uqar-ⱪanatlarƣa, xuningdǝk yǝr yüzidǝ yüridiƣan ⱨǝrbir ⱨaywanlarƣa igidarqiliⱪ ⱪilinglar» dedi.■ 29 Andin Huda yǝnǝ: «Mana, Mǝn pütkül yǝr yüzidiki uruⱪluⱪ otyaxlar bilǝn uruⱪluⱪ mewǝ beridiƣan ⱨǝrbir dǝrǝhlǝrni silǝrgǝ ozuⱪluⱪ bolsun dǝp bǝrdim;■ 30 xundaⱪla yǝrdiki barliⱪ janiwarlar bilǝn asmandiki barliⱪ uqar-ⱪanatlar wǝ yǝr yüzidǝ barliⱪ ɵmiligüqilǝrgǝ, yǝni barliⱪ jan-janiwarlarƣa ozuⱪluⱪ bolsun dǝp barliⱪ gül-giyaⱨlarni bǝrdim» dewidi, dǝl xundaⱪ boldi.■ 31 Huda yaratⱪanlirining ⱨǝmmisigǝ sǝpselip ⱪaridi, wǝ mana bularning ⱨǝmmisi naⱨayiti yahxi bolƣanidi. Xu tǝriⱪidǝ kǝq bilǝn sǝⱨǝr ɵtti, bu altinqi kün boldi.■
 
 
□ 1:1 «Huda» — Ibraniy tilida «Əloⱨim» deyilidu. Bu toƣruluⱪ «Tǝbirlǝr»ni kɵrüng. «Asmanlar» — Muⱪǝddǝs Kitab boyiqǝ üq ⱪatlam asman bar; birinqi ⱪat asman «atmosfera», ikkinqi ⱪat asman «alǝm boxluⱪi», üqinqi ⱪat asman Hudaning ǝrxidur. Xunga «asman» kɵp yǝrlǝrdǝ «asmanlar» deyilidu. ■ 1:1 Ayup 38:4; Zǝb. 33:6; 89:11; 136:5-6; Ros. 14:15; Ibr. 11:3 □ 1:2 «boldi» — Bǝzi tǝrjimilǝrdǝ «idi» yaki «turatti» dǝp elinƣan. Alimlarning bu ayǝt üstidiki üq hil ⱪarixi toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizni kɵrüng. «qongⱪur sular» — dengiz-okyanlarni kɵrsitidu. «ⱪaplidi» — yaki «ⱪapliƣanidi». «lǝrzan pǝrwaz ⱪilatti» — muxu ⱨalǝtni ibraniy tilida «(tuhum besiwatⱪan) kürük tohudǝk ⱨalǝttǝ turidu» dǝp qüxünüxkimu bolidu. □ 1:5 «kǝq bilǝn sǝⱨǝr» — «tunji küni»dǝ «kǝq bilǝn sǝⱨǝr» bolƣanikǝn, undaⱪta «tunji kün» adǝttiki bir künni, yǝni 24 saǝtlik bir künni kɵrsǝtgǝn boluxi mumkin. Adǝttǝ Muⱪǝddǝs Kitabtiki barliⱪ hatirilǝrdǝ, xundaⱪla bügüngǝ ⱪǝdǝr ibraniylarda «kün»ning bexi kǝq yaki ahxam bilǝn baxlinidu degǝn ⱪarax bar. □ 1:6 «bir boxluⱪ» — ibraniy tilida «yeyilƣan bir nǝrsǝ». ■ 1:6 Zǝb. 33:6; 104:3; 136:5-6; Pǝnd. 8:28; Yǝx. 42:5; Yǝr. 10:12; 51:15 □ 1:7 «sularning ayrilixi» — bu toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz. ■ 1:7 Zǝb. 33:7; 136:6; Pǝnd. 8:24; Zǝb. 148:4 ■ 1:9 Ayup 26:10; 38:8; Zǝb. 24:2; 136:6 ■ 1:14 Zǝb. 136:7 ■ 1:15 Ⱪan. 4:19; Yǝr. 31:35 □ 1:21 «qong-qong mǝhluⱪlar» — bu sɵz gaⱨi waⱪitlarda «ǝjdiⱨa»ni bildüridu. ■ 1:22 Yar. 8:17. □ 1:26 «Hudaning sürǝt-obrazida bolux» — bu toƣruluⱪ wǝ «Hudaƣa ohxaydiƣan ⱪilinix», xundaⱪla Hudaning bu ayǝttǝ «Biz, Bizning» degini toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ azraⱪ tohtilimiz. ■ 1:27 Yar. 5:1; 9:6; 1Kor. 11:7; Əf. 4:24; Kol. 3:10. ■ 1:28 Yar. 8:17; 9:1, 2, 7. ■ 1:29 Yar. 9:3; Zǝb. 104:14, 15 ■ 1:30 Zǝb. 104:13-14 ■ 1:31 Ⱪan. 32:4; Mar. 7:37.
☰