Muⱪeddes Kalam (yǝngi yeziⱪ) Əfǝsusluⱪlarƣa 4

1 Əmdi xu sǝwǝblǝrdin, Rǝbning mǝⱨbusi bolƣan mǝnki, Hudaning silǝrni qaⱪirƣan büyük qaⱪiriⱪiƣa layiⱪ ⱨalda mengixliringlarni ɵtünimǝn,■ 2 ⱨǝmmǝ ixta kǝmtǝrlik wǝ yuwax-mulayimliⱪ bilǝn, sǝwrqanliⱪ bilǝn, bir-biringlarƣa muⱨǝbbǝt iqidǝ kǝng ⱪorsaⱪ bolup,□ ■ 3 inaⱪ-hatirjǝmlikning rixtisi bilǝn, Roⱨta bolƣan birlikni tutuxⱪa intilixinglarni ɵtünimǝn.□ 4 Tǝn birdur, Roⱨ birdur, — huddi qaⱪirilƣininglarda, ohxax bir arzu-ümidkǝ qaⱪirilƣininglardǝk, — 5 Rǝb birdur, iman-etiⱪad birdur, qɵmüldürülüx birdur,■ 6 ⱨǝmmining Huda’Atisi birdur; U bolsa ⱨǝmmidin üstün turƣuqi, ⱨǝmmini yürgüzgüqi wǝ ⱨǝmmimizning iqidǝ Bolƣuqidur.□ 7 Xundaⱪtimu ⱨazir ⱨǝrbirimizgǝ Mǝsiⱨning iltipatining ɵlqimi boyiqǝ xǝpⱪǝt tǝⱪdim ⱪilinƣandur;■ 8 xunga, muⱪǝddǝs kitabta Huda eytⱪinidǝk: —

«U yuⱪiriƣa kɵtürüldi,

Insanlarni tutⱪun ⱪilƣuqilarni U Ɵzi ǝsir ⱪilip elip kǝtti,

Ⱨǝm insanlarƣa iltipatlarni tǝⱪdim ⱪildi».□
■

9 Əmdi «kɵtürülgǝn» zat bolsa, awwal yǝrning tegigǝ qüxkǝn zatning Ɵzi ǝmǝsmu? □ ■ 10 Qüxkǝn zat bolsa barliⱪ ǝrxlǝrdin yuⱪiriƣa kɵtürülgǝnning dǝl Ɵzidur; kɵtürülüxining mǝⱪsiti, alǝmning barliⱪini tolduruxtin ibarǝt; 11 Xunga, bǝzilǝrni rosullar, bǝzilǝrni pǝyƣǝmbǝrlǝr, bǝzilǝrni hux hǝwǝrqilǝr, bǝzilǝrni baⱪⱪuqi wǝ yaki tǝlim bǝrgüqilǝr ⱪilip tǝyinligǝn dǝl Ɵzidur. □ ■ 12 Bularning mǝⱪsiti muⱪǝddǝs bǝndilǝrni hizmǝt wǝzipisigǝ, jümlidin Mǝsiⱨning tenini ⱪurup qiⱪixⱪa ⱪorallandurup kamalǝtkǝ yǝtküzüxtin ibarǝt; □

■ 13 wǝzipǝ ⱨǝmmimizning etiⱪadta ⱨǝm Hudaning Oƣlini toluⱪ tonuxta birlikkǝ keliximizgiqǝ, kamil adǝm bolup yetixip qiⱪiximizƣiqǝ, — yǝni Mǝsiⱨning mukǝmmǝl jǝwⱨiri gǝwdilǝngǝn ⱪǝddi-ⱪamǝt ɵlqimigǝ yetiximizgiqǝ dawamlaxturulmaⱪta; 14 xundaⱪ bolƣanda, yǝnǝ gɵdǝk balilardin bolmay, adǝmlǝrning ⱪuwluⱪidin oylap qiⱪⱪan aldamqi niyǝt-pilanliri bilǝn, ularning ⱨiylǝ-nǝyringidin qiⱪⱪan tǝlimatining dolⱪunliridin urulup, uning ⱨǝrhil xamilida uyaⱪ-buyaⱪⱪa uqurulup kǝtmǝymiz; ■ 15 ǝksiqǝ, meⱨir-muⱨǝbbǝt iqidǝ turup ⱨǝⱪiⱪǝtkǝ berilip ix kɵrüp, beximiz bolƣan Mǝsiⱨkǝ baƣlinixta ⱨǝr jǝⱨǝttin ɵsüp yetilidiƣan bolimiz; □ ■ 16 Uningdin pütkül tǝn, ǝzaliri bir-birigǝ jipsilaxturulup, ozuⱪluⱪ tǝminligüqi ⱨǝrbir ɵgǝ arⱪiliⱪ bir-birigǝ tutaxturulup, ⱨǝrbir ǝzaning ɵzigǝ has ɵlqǝngǝn wǝzipini ɵtixi bilǝn barƣanqǝ ɵstürülüp, muⱨǝbbǝt iqidǝ ɵz-ɵzini ⱪurup qiⱪixⱪa ixlimǝktǝ.□ ■

17 Xunga xuni eytimǝnki, Rǝbtǝ uni tapilaymǝnki, yat ǝllǝrningkidǝk, yǝni ularning ɵz oy-pikirlirining bimǝnilikidǝ mangƣinidǝk mengiwǝrmǝslikinglar kerǝk; ■ 18 ular ⱪǝlbining ⱪattiⱪliⱪidin kelip qiⱪⱪan bilimsizlik tüpǝylidin, Hudaning ⱨayatidin ada-juda ⱪilinip, qüxǝnqisi ⱪarangƣulixip kǝtkǝn,■ 19 ar-nomusni taxliwetip, nǝpsaniyǝtqiliki awup ⱨǝrhil iplasliⱪlarni yürgüzüxkǝ, kǝyp-sapaƣa berilgǝn. 20 Əmma silǝr bolsanglar, Mǝsiⱨni xundaⱪ yolda ɵginip tonuƣan ǝmǝssilǝr — 21 (ⱨǝⱪiⱪǝtning Əysada bolƣinidǝk, uni ⱨǝⱪiⱪǝtǝn angliƣan, uningda ɵgitilgǝn bolsanglar) — 22 demǝk, ilgiriki turmuxunglarƣa has bolƣan, aldamqi arzu-ⱨǝwǝslǝrgǝ ǝgixip ɵzini bulƣiƣuqi «kona adǝm»ni seliwetip, □ ■ 23 oy-zeⱨninglarning roⱨida yengilinip, 24 Hudaning ohxaxliⱪiƣa asasǝn, ⱨǝⱪiⱪǝttin qiⱪⱪan ⱨǝⱪⱪaniyliⱪta wǝ pak-muⱪǝddǝsliktǝ yaritilƣan «yengi adǝm»ni kiyiwelixinglar kerǝktur.■

25 Xuning bilǝn yalƣanqiliⱪni seliwetip, ⱨǝrbirimiz ɵz yeⱪinlirimiz bilǝn ⱨǝⱪiⱪǝtni sɵzlixǝyli; qünki biz bir-birimizgǝ nisbǝtǝn bir tǝnning ǝzaliridurmiz.■

26 «Aqqiⱪlininglar, ǝmma gunaⱨ ⱪilmanglar»; ƣǝzipinglar kün patⱪuqǝ dawam etiwǝrmisun; □ ■ 27 yaki Iblisⱪa ⱨeq orun ⱪoyup bǝrmǝnglar.□ ■

28 Oƣri ikkinqi oƣriliⱪ ⱪilmisun; ǝksiqǝ u meⱨnǝt ⱪilip ikki ⱪoliƣa tayinip ⱨalal ix ⱪilsunki, ⱨajiti bolƣanlarƣimu bɵlüp bǝrgüdǝk ɵz tapⱪini bolsun.■

29 Aƣzinglardin ⱨeqⱪandaⱪ iplas sɵz qiⱪmisun, pǝⱪǝt angliƣuqilarƣa xǝpⱪǝt yǝtsun üqün, eⱨtiyajⱪa uyƣun wǝ adǝmni ⱪurup qiⱪidiƣan sɵzlǝrni eytinglar. ■ 30 Hudaning Muⱪǝddǝs Roⱨiƣa azab bǝrmǝnglǝr; qünki silǝr Uning bilǝn ⱨɵr-nijat küni üqün mɵⱨürlǝngǝnsilǝr; □ ■ 31 ɵzünglardin ⱨǝrⱪandaⱪ ɵq-adawǝt, aqqiⱪ-ƣǝzǝp, ⱪǝⱨr, jedǝl-majiralar, til-aⱨanǝt ⱨǝmdǝ ⱨǝrhil ⱪara niyǝtlǝrni neri ⱪilinglar; ■ 32 bir-biringlarƣa meⱨriban, yumxaⱪ dilliⱪ bolup, Huda Mǝsiⱨtǝ silǝrni kǝqürüm ⱪilƣinidǝk bir-birininglarni kǝqürüm ⱪilinglar. □ ■

■ 4:1 Yar. 17:1; 1Kor. 7:20; Fil. 1:27; Kol. 1:10; 1Tes. 2:12. □ 4:2 «ⱨǝmmǝ ixta kǝmtǝrlik wǝ yuwax-mulayimliⱪ bilǝn, sǝwrqanliⱪ bilǝn...» — Injilda «yuwax-mulayimliⱪ»ning alaⱨidiliki bar; u bolsimu ⱪorⱪunqtin küqlüklǝrgǝ yol ⱪoyidiƣan ajizliⱪ ǝmǝs, bǝlki Hudaning yolida talax-tartixlardin ⱪol üzüx, Hudaning ⱨǝmmǝ ixlirimizni zorawanliⱪsiz, jedǝlsiz toƣra orunlaxturuxiƣa iman baƣlaxtur; muxundaⱪ pozitsiyǝ mulayim, yuwaxliⱪ bilǝn bildürülidu. ■ 4:2 Kol. 1:11; 3:12; 1Tes. 5:14. □ 4:3 «... Roⱨta bolƣan birlikni tutuxⱪa intilixinglarni ɵtünimǝn» — «Roⱨta» — Hudaning Roⱨida, Muⱪǝddǝs Roⱨta. ■ 4:5 Ⱪan. 4:39; Mal. 2:10; 1Kor. 8:4, 6; Luⱪa 12:50 □ 4:6 «ⱨǝmmimizning iqidǝ Bolƣuqidur» — bǝzi kona kɵqürmilǝrdǝ «ⱨǝmmining iqidǝ Bolƣuqidur» (yaki «ⱨǝmmining iqididur» yaki «ⱨǝmminglarning iqidǝ Bolƣuqidur») deyilidu. 4-7-ayǝtlǝr kɵrsǝtkǝn birliklǝr toƣruluⱪ «ⱪoxumqǝ sɵz»imizdǝ ⱪisⱪiqǝ muzakirǝ ⱪilimiz. ■ 4:7 Rim. 12:6; 1Kor. 12:11; 2Kor. 10:13; 1Pet. 4:10. □ 4:8 «xunga, Muⱪǝddǝs Kitabta Huda eytⱪinidǝk: — «U yuⱪiriƣa kɵtürüldi, insanlarni tutⱪun ⱪilƣuqilarni U Ɵzi ǝsir ⱪilip elip kǝtti, ⱨǝm insanlarƣa iltipatlarni tǝⱪdim ⱪildi»» — rosul Pawlus bu sɵzliridǝ «Zǝbur»diki 68:18ni nǝⱪil kǝltürüp tüp mǝnini yǝkünligǝn. «Yuⱪiriƣa kɵtürüldi» Mǝsiⱨning ɵlümdin tirilip ǝrxlǝrgǝ kɵtürülgǝnlikini kɵrsitidu. U ǝrxtin Ɵzigǝ ixǝngǝnlǝrgǝ Muⱪǝddǝs Roⱨni ǝwǝtip ⱨǝrhil iltipatlarni tǝⱪdim ⱪildi wǝ xuningdǝk ⱨazirmu tǝⱪdim ⱪilmaⱪta. Bu ajayib bexarǝtning mǝnisini toluⱪraⱪ tonux üqün biz «Zǝb.» 68:18gǝ ⱪoxⱪan izaⱨatni kɵrüng. ■ 4:8 Zǝb. 68:18 □ 4:9 «Əmdi «kɵtürülgǝn» zat bolsa, awwal yǝrning tegigǝ qüxkǝn zatning Ɵzi ǝmǝsmu?» — Mǝsiⱨning «yǝrning tegigǝ (grek tilida «tǝglirigǝ») qüxkǝn»liki nemini kɵrsitidu? «Zǝb.» 139:15ni kɵrüng. Bu Zǝburdiki küy boyiqǝ «yǝrning tǝgliri» bolsa insanning tüp tǝbiiti xǝkillǝndürülgǝn jay bolup, Mǝsiⱨning «yǝrning tǝglirigǝ qüxüx»i bǝlkim dǝl insanning tǝbiitining tüp mǝsilisini, yǝni gunaⱨliⱪ maⱨiyitimizni üzül-kesil bir tǝrǝp ⱪilixi üqün idi. Xunga bizningqǝ bu ibarǝ Mǝsiⱨ krestkǝ mihlinixning qongⱪur azablirida bir tǝrǝp ⱪilƣan ixlarni kɵrsitidu; bǝzi alimlar, Mǝsiⱨning «qüxkǝnliki», ɵlümdin keyin roⱨining tǝⱨtisaraƣa qüxkǝnlikini kɵrsitidu, dǝp ⱪaraydu. Buningmu mumkinqiliki bar. ■ 4:9 Yⱨ. 3:13; 6:62; Zǝb. 139:15 □ 4:11 «Xunga, bǝzilǝrni rosullar, bǝzilǝrni pǝyƣǝmbǝrlǝr, bǝzilǝrni hux hǝwǝrqilǝr, bǝzilǝrni baⱪⱪuqi wǝ yaki tǝlim bǝrgüqilǝr ⱪilip tǝyinligǝn dǝl Ɵzidur» — oⱪurmǝnlǝr diⱪⱪǝt ⱪiliduki, bu ayǝttǝ eytilƣan sowƣatlar (8-ayǝtni kɵrüng) «roⱨiy iltipatlar» ǝmǝs, bǝlki «roⱨiy iltipatlar»ƣa igǝ bolƣan roⱨiy adǝmlǝrdur. Mǝsiⱨ muxundaⱪ adǝmlǝrni jamaiti wǝ dunyani bǝrikǝtlǝx üqün tǝyinlǝydu. ■ 4:11 1Kor. 12:28. □ 4:12 «muⱪǝddǝs bǝndilǝrni hizmǝt wǝzipisigǝ, jümlidin Mǝsiⱨning tenini ⱪurup qiⱪixⱪa ...» — «jümlidin» — yaki «yǝni» dǝp qüxǝngili bolidu. «Bularning mǝⱪsiti muⱪǝddǝs bǝndilǝrni hizmǝt wǝzipisigǝ, jümlidin Mǝsiⱨning tenini ⱪurup qiⱪixⱪa ⱪorallandurup kamalǝtkǝ yǝtküzüxtin ibarǝt» — demǝk, rosullar, pǝyƣǝmbǝrlǝr, hux hǝwǝrqilǝr, baⱪⱪuqilar wǝ tǝlim bǝrgüqilǝr (11-ayǝt)ning wǝzipisi Mǝsiⱨning teni bolƣan jamaǝtni Hudaning toluⱪ hizmitini ⱪilix üqün ⱪorallanduruxtin ibarǝttur. Hudaning hizmitini ⱪilidiƣan bu «roⱨaniy adǝmlǝr»la ǝmǝs, bǝlki pütkül jamaǝtning ⱨǝmmǝ ǝzaliri ɵz roli boyiqǝ wǝzipisigǝ ǝmǝl ⱪilixi kerǝktur. «Ⱪurup qiⱪix» degǝn ibarǝ toƣruluⱪ «kirix sɵz»imizni kɵrüng. Grek tilida «ⱪorallandurup kamalǝtkǝ kǝltürüx» birla sɵz bilǝn ipadilinidu. ■ 4:12 Rim. 12:5; 1Kor. 12:27; Əf. 1:23; 5:23; Kol. 1:24. ■ 4:14 Mat. 11:7; 1Kor. 14:2. □ 4:15 «... beximiz bolƣan Mǝsiⱨkǝ baƣlinixta ⱨǝr jǝⱨǝttin ɵsüp yetilidiƣan bolimiz» — sɵzmusɵz tǝrjimisi: «... beximiz bolƣan Mǝsiⱨkǝ baƣlinixta Uningƣa (yaki «Uning iqigǝ») ⱨǝr jǝⱨǝttin ɵsüp yetilidiƣan bolimiz». Demǝk, «alliⱪaqan uning tenining bir ǝzasi bolƣan ⱨalda ... dawamliⱪ ɵsidiƣan...». ■ 4:15 Əf. 5:23; Kol. 1:18. □ 4:16 «Uningdin pütkül tǝn, ǝzaliri bir-birigǝ jipsilaxturulup, ozuⱪluⱪ tǝminligüqi ⱨǝrbir ɵgǝ arⱪiliⱪ bir-birigǝ tutaxturulup...» — «putkül tǝn» — jamaǝttur. ■ 4:16 Rim. 12:5; 1Kor. 12:27; Əf. 2:21. ■ 4:17 Rim. 1:9, 18; 1Pet. 4:3. ■ 4:18 1Tes. 4:5. □ 4:22 «ilgiriki turmuxunglarƣa has bolƣan, aldamqi arzu-ⱨǝwǝslǝrgǝ ǝgixip ɵzini bulƣiƣuqi «kona adǝm»ni seliwetip, ...» — «kona adǝm» toƣruluⱪ «Rim.» 6:6 wǝ izaⱨatini kɵrüng. ■ 4:22 Kol. 3:9; Ibr. 12:1; 1Pet. 2:1. ■ 4:24 Rim. 6:4; Kol. 3:10; 1Pet. 4:2. ■ 4:25 Zǝk. 8:16. □ 4:26 «Aqqiⱪlininglar, ǝmma gunaⱨ ⱪilmanglar» — «Zǝk.» 8:16, «Zǝb.» 4:4. Bu ayǝt 25-ayǝttiki «ⱨǝⱪiⱪǝtni sɵzlixǝyli» degǝn sɵz bilǝn baƣliⱪtur. Bir tǝrǝptin aqqiⱪilinixⱪa tegixlik sǝwǝbi bolup turup gǝp ⱪilmisa gunaⱨ bolidu; yǝnǝ bir tǝrǝptin aqqiⱪ adǝmni gunaⱨⱪa baxliximu mumkin, xu tǝrǝptinmu ⱨezi boluxi kerǝk. Xunga «Aqqiⱪlininglar, ǝmma gunaⱨ ⱪilmanglar» deyilidu. «ƣǝzipinglar kün patⱪuqǝ dawam etiwǝrmisun» — yǝnǝ birhil tǝrjimisi: «Aqqiⱪlaxning sǝwǝbi kün patⱪuqǝ dawamlixiwǝrmisun». Əgǝr bu tǝrjimǝ toƣra bolsa, adǝm uningƣa zadi ⱪandaⱪ ǝmǝl ⱪilixi kerǝk? — bizningqǝ bu tǝrjimǝ mǝntiⱪiƣǝ uyƣun ǝmǝs. ■ 4:26 Zǝb. 4:4 □ 4:27 «yaki Iblisⱪa ⱨeq orun ⱪoyup bǝrmǝnglar» — «Iblis» — Xǝytan. ■ 4:27 Yaⱪ. 4:7; 1Pet. 5:9. ■ 4:28 Ros. 20:35; 1Tes. 4:11; 2Tes. 3:8,12. ■ 4:29 Mat. 12:36; Əf. 5:3, 4. □ 4:30 «qünki silǝr Uning bilǝn ⱨɵr-nijat küni üqün mɵⱨürlǝngǝnsilǝr» — «ⱨɵr-nijat küni» — 1:14diki izaⱨatni kɵrüng. ■ 4:30 Luⱪa 21:28; Rim. 8:16,23; 2Kor. 1:22; 5:5; Əf. 1:13,14. ■ 4:31 Kol. 3:19. □ 4:32 «Mǝsiⱨ bizni sɵyüp, Ɵzini biz üqün Hudaƣa huxpuraⱪ süpitidǝ ⱨǝdiyǝ-ⱪurbanliⱪ boluxⱪa atap pida ⱪilƣandǝk silǝrmu muⱨǝbbǝt iqidǝ menginglar» — «huxpuraⱪ süpitidǝ ⱨǝdiyǝ-ⱪurbanliⱪ» muxu yǝrdǝ (barliⱪi Hudaƣa atap kɵydürülgǝn) «kɵydürmǝ ⱪurbanliⱪ» kɵzdǝ tutulidu. ■ 4:32 Mat. 6:14; Mar. 11:25; Fil. 2:1; Kol. 3:12,13.