☰ Rimliqlargha 11
11
Xudaning Israil toghruluq meqsitining axirida emelge ashurulushi
1 Undaqta, shuni soraymenki: — Xuda Öz xelqidin waz kechtimu? Hergiz undaq emes! Menmu Ibrahim ewladidin, Binyamin qebilisidin bolghan bir Israilghu! ■
2 Xuda aldin könglige pükken Öz xelqidin waz kechkini yoq. Muqeddes yazmilarda Ilyas peyghember heqqide néme déyilgenliki silerge ayan emesmu? U Israillardin azar chékip Xudagha yélinip: —□ 3 «I Perwerdigar, ular Séning peyghemberliringni öltürüshti, qurban’gahliringni chéqishti. Peqet özüm yalghuzla qaldim, ular yene méningmu jénimni almaqchi bolushuwatidu», dégen.■ 4 Xudaning uninggha qayturghan kalami qandaq boldi? U: «Baalgha tiz pükmigen yette ming ademni Özümge élip qaldim» — dégen.□
  ■
5 Xuddi shuningdek, bügünki kündimu Xudaning shapaiti bilen Israildin Özi tallighan bir «qaldi» bar.■ 6  Ularning tallinishi shapaet bilen bolghan bolsa, undaqta özlirining ejir-emili bilen bolghan emes. Emellerdin bolghan bolsa, shapaet shapaet bolmay qalatti.□  ■
7 Netijide qandaq boldi? Israillar izdiginige érishelmidi, lékin ulardin tallan’ghanlar érishti. Qalghanlarning bolsa, köngülliri bixudlashturuldi.□  ■ 8 Xuddi muqeddes yazmilarda éytilghinidek: —
«Xuda ularning roh-qelbini ghepletke saldi,
Bügün’ge qeder közlirini körmes,
Qulaqlirini anglimas qildi».□  ■
9 Shuningdek Dawut peyghembermu mundaq dégen:
«Ularning dastixini özlirige qapqan we tuzaq bolup,
Ularni putlashturup, qilmishlirini öz béshigha chüshürsun!■
10 Közliri qarangghuliship, körelmisun;
Bellirini menggü ruslatmay püküldürgeysen!»□  ■
 
11 Undaqta, shunimu sorayki: Israillar yiqilip qaytidin turghuzulmasliqqa putlashqanmu?
Hergiz undaq emes! Lékin ularning téyilip itaetsizlik qilghanliqidin nijat yat elliklerge yetküzüldi. Buningdin meqset Israillarni hesetke qozghashtin ibarettur. □
12 Emdi ularning téyilip itaetsizlik qilishi dunyagha asayishliq bexsh etken bolsa, shundaqla ularning ziyan tartqini ellerni béyitqan bolsa, undaqta kelgüside ularning hemmisining toluq nijatliqqa érishishi dunyagha téximu zor bext élip kelmemdu?!□
 
Yehudiy emeslar tekebburlashmasliqi kérek
13 Emdi siler elliklerge sözlewatimen; men elliklerge rosul süpitide békitilgendin kéyin, wezipemni shan-shereplik dep ulughlaymenki, □  ■ 14 janjigerlirim bolghanlarning hesitini qozghap, ularning bezilirini qutuldurarmenmikin dégen ümidte bolimen. □ 15 Chünki ularning tashliwétilgenlikining netijisi dunyadiki ellerni Xuda bilen inaqlashturush bolsa, undaqta ularning qobul qilinishi ölümdin tirilish bolmay néme?
16 Hosuldin tunji bolup chiqqan xémirdiki kallek muqeddes hésablansa, pütün xémir muqeddes dep hésablinidu. Derexning yiltizi muqeddes bolsa, shaxlirimu muqeddes bolidu. □  ■
17 Zeytun derixining birnechche shéxi derweqe sunduriwétilgenidi, we sen yawa zeytun köchiti bolup, ularning ornigha ulanding. Mana emdi derex yiltizidin ozuqluq élip, mol shirnisidin behrimen bolghuchi bolghanikensen, □ 18 emdi sunduruwétilgen ashu shaxlardin özüngni üstün qilip maxtanma. Maxtansang, shuni untumighinki, sen yiltizni emes, yiltiz séni kötürüp quwwetlewatidu.
19 Sen emdi: «Shaxlar méning ulinishim üchün sunduriwétildi» — déyishing mumkin.
20 Toghra, ular étiqadsizliqtin sunduruldi; sen bolsang, étiqading bilen tik turisen; biraq uningdin meghrurlanma, eksiche Xudadin qorq! 21 Chünki Xuda eyni waqtida bu derexning öz shaxlirini ayimighaniken, sénimu ayimasliqi mumkin. □ 22 Mana, bu ishlarda Xudaning méhribanliqigha hemde qattiq qol ikenlikige qara. U Öz yolidin yiqilip chüshkenlerge qattiq qol idi, lékin sanga (méhribanliqida dawamliq tursangla) méhribanliq körsetmekte. Undaq bolmighanda, senmu késip tashlinisen. 23  Yehudiylarmu étiqadsizliqta ching turiwalmisa, eslidiki derexke ulinidu. Chünki Xuda ularni qayta ulashqa qadirdur. ■ 24 Chünki eger sen yawa zeytun derixidin késip élinip, tebiiy qanuniyetke xilap halda baghdiki yaxshi zeytun derixige ulan’ghan yerde, eslidiki bu tebiiy shaxlarning öz derixike ulinishi téximu mumkin’ghu?!
 
Xudaning méhribanliqi pütkül insan üchündur
25 Qérindashlar, özünglarni üstün we eqilliq chaghlashtin saqlinishinglar üchün, wehiy qilin’ghan shu sirdin xewersiz qélishinglarni xalimaymenki, ta Xuda tallighan Yehudiy emeslerning sani toluqlan’ghuche, Israilning bir qismi tash yüreklikke qaldurulidu; □  ■ 26 andin pütkül Israil qutquzulidu. Bu toghruluq muqeddes yazmilarda mundaq yézilghan: —
«Qutquzghuchi Ziondin kélip,
Iplasliqni Yaquptin yoq qilidu.□  ■
27 Men ularning gunahlirini élip tashliwetkinimde,
Mana bu ular bilen tüzidighan ehdem bolidu».□  ■
28 Emdi xush xewer jehettin qarighanda, silerning bextinglar üchün Yehudiy xelqi xush xewerge düshmen qilip békitilgen; biraq Xudaning tallishi jehettin qarighanda, ata-bowilirimiz sewebidin söyülgendur. 29 Chünki Xuda Özi bergenlirini we chaqiriqini qayturuwalmaydu.
30 Siler elliklermu bir chaghlarda Xudagha itaet qilmighan bolsanglarmu, Yehudiylarning itaetsizlikining netijiside hazir rehim-shepqetke érishtinglar. 31 Yehudiylar bolsa itaet qilmay kéliwatidu; Xudaning buningdiki meqsiti, silerge körsetken rehim-shepqet arqiliq ularnimu rehim-shepqetke érishtürüshtin ibarettur. □ 32 Chünki Xuda pütkül insan’gha rehim-shepqet körsitish üchün, hemmeylenni itaetsizlikke solap qoydi. □  ■
33 — Ah! Xudaning danaliqi we ilim-hékmitining bibaha bayliqliri hem hésabsiz chongqurluqi!
Uning hökümilirining tégige yetkili bolmas!
Uning yolliri izdep tépishtin shunche yiraqtur!
34 «Kimmu Perwerdigarning oy-muddialirini chüshinip yetti?
Kimmu Uninggha meslihetchi bolalidi?»□  ■
35 «Uninggha kim awwal bir nerse bérip,
Kéyin uni qayturup ber déyelidi?».□  ■
36 Chünki barliq mewjudatlar Uningdin kelgen,
U arqiliq mewjut bolup turidu,
Xem Uning üchün mewjut bolup turidu.
Barliq shan-sherep ebedgiche Uninggha bolghay! Amin.■
 
 
■ 11:1 Yer. 31:37; 2Kor. 11:22; Fil. 3:5. □ 11:2 «Xuda aldin könglige pükken Öz xelqidin waz kechkini yoq» — «Xuda aldin könglige pükken (bilgen) xelqi» — belkim: «Xuda hemmidin burun Öz xelqi bolush üchün tallighan xelq» dégen menide. ■ 11:3 1Pad. 19:10,14. □ 11:4 «Baalgha tiz pükmigen yette ming ademni özümge élip qaldim» — «1Pad.» 19:10, 14. «Baal» bir but idi. «7000 adem», er kishilerni körsitidu. ■ 11:4 1Pad. 19:18. ■ 11:5 Rim. 9:27. □ 11:6 «Xuddi shuningdek, bügünki kündimu Xudaning shapaiti bilen Israildin özi tallighan bir «qaldi» bar. Ularning tallinishi shapaet bilen bolghan bolsa, undaqta özlirining ejir-emili bilen bolghan emes. Emellerdin bolghan bolsa, shapaet shapaet bolmay qalatti» — (5-6-ayet) Xuda Tewrattiki birnechche yerlerde «Sen Israilni shapaitim bilen tallighanmen» dégenidi (mesilen, «Qan.» 7:7ni körüng). Mushu yerde rosul Pawlus: Xuda shapaiti boyiche Israillar ichidin «bir qaldi»ni tallighan, deydu. Insan Xudaning yardimige érishishke pütünley layaqetsiz turup, Uningdin medetke érishse, mana bu «Xudaning shapaiti» bolidu. Xuda Israillarni ularning melum bir yaxshi yaki ulugh emilige qarap tallighan bolsa, undaqta Xudaning tallishi «shapaet»tin bolmighan bolatti. ■ 11:6 Qan. 9:4. □ 11:7 «Netijide qandaq boldi? Israillar izdiginige érishelmidi, lékin ulardin tallan’ghanlar érishti. Qalghanlarning bolsa, köngülliri bixudlashturuldi» — démek, Israillar izdigen heqqaniyliqqa hemmisila érishelmigen emes; ularning ichidin Xudaning shapaeti bilen Xuda tallighan «qaldi»lar heqqaniyliqqa érishken. ■ 11:7 Rim. 9:31. □ 11:8 «Xuda ularning roh-qelbini ghepletke saldi, bügün’ge qeder közlirini körmes, qulaqlirini anglimas qildi» — «Qan.» 29:4 hem «Yesh.» 29:10. ■ 11:8 Qan. 29:2; Yesh. 6:9; 29:10; Ez. 12:2; Mat. 13:14; Mar. 4:12; Luqa 8:10; Yuh. 12:40; Ros. 28:26. ■ 11:9 Zeb. 69:22 □ 11:10 «Ularning dastixini özlirige qapqan we tuzaq bolup, ularni putlashturup, qilmishlirini öz béshigha chüshürsun! Közliri qarangghuliship, körelmisun; bellirini menggü ruslatmay püküldürgeysen!» — (9-10-ayet) «Zeb.» 69:22-23. Bu, Dawut peyghemberning shundaqla Xudaning sözi, Dawutning (we shundaqla Mesihning) düshmenliri toghruluq éytilghan. Bu 69-küyning hemmisi Mesih toghruluq bésharettur. ■ 11:10 Zeb. 69:22-23 □ 11:11 «... Hergiz undaq emes! Lékin ularning téyilip itaetsizlik qilghanliqidin nijat yat elliklerge yetküzüldi. Buningdin meqset Israillarni hesetke qozghashtin ibarettur» — yuqurida izahatta déginimizdek, Israillar Mesihke étiqad qilghan «yat eller»ning bextini körüp heset qilidu. □ 11:12 «Emdi ularning (Yehudiylarning) téyilip itaetsizlik qilishi dunyagha asayishliq bexsh etken bolsa, shundaqla ularning ziyan tartqini ellerni béyitqan bolsa...» — «eller» — Yehudiy emesler, «yat eller». □ 11:13 «siler elliklerge» — démek, «siler Yehudiy emes bolghanlargha». «men elliklerge rosul süpitide békitilgendin kéyin, wezipemni shan-shereplik dep ulughlaymenki, ...» — oqurmenlerning éside barki, Xuda rosul Pawlusni (gerche u «Yehudiylarning Yehudiysi» bolsimu) Yehudiy emes bolghan el-milletlerge xush xewerni yetküzüshke alahide ewetken. ■ 11:13 Ros. 9:15; 13:2; 22:21; Gal. 1:16; 2:8; Ef. 3:8; 1Tim. 2:7; 2Tim. 1:11. □ 11:14 «janjigerlirim bolghanlarning hesitini qozghap, ularning bezilirini qutuldurarmenmikin dégen ümidte bolimen» — «janjigerlirim bolghanlar» grék tilida «méning etlirim bolghanlar» — özining Yehudiy xelqini körsitidu. □ 11:16 «Hosuldin tunji bolup chiqqan xémirdiki kallek muqeddes hésablansa, pütün xémir muqeddes dep hésablinidu. Derexning yiltizi muqeddes bolsa, shaxlirimu muqeddes bolidu» — mushu yerde «muqeddes»ning birinchi menisi «Xudagha atalghan», shuning bilen «pak» dégen menide. Birinchi jümlining köchme menisi belkim «Eger Israillarning ejdadliri, yeni Ibrahim, Ishaq we Yaquplar Xudagha atalghan bolsa, ularning perzentlirimu Xudagha atalghan bolidu» dégen bolushi mumkin. Töwendiki jümlilerde Pawlus Israilni bir «zeytun derixi»ke oxshitidu («Yer.» 11:16-19ni körüng). ■ 11:16 Chöl. 15:20 □ 11:17 «Zeytun derixining birnechche shéxi derweqe sunduriwétilgenidi, we sen yawa zeytun köchiti bolup, ularning ornigha ulanding» — démisekmu, «zeytun derixi» Israilgha, «ulan’ghan yawa zeytun küchiti» Mesihge étiqad qilghan Yehudiy emeslerge, «zeytun derixining sunduruwétilgen shaxliri» bolsa Israillar arisidin Mesihke étiqad qilmighachqa, Xudaning bext-beriketliridin üzülüp qalghan Yehudiylargha wekil bolidu. «Mana emdi derex yiltizidin ozuqluq élip, mol shirnisidin behrimen bolghuchi bolghanikensen,...» — buning köchme menisi belkim: «Sen xuddi derexning yiltizidin ozuqluq élip, shirnisidin behrimen boluwatqan shéxidek, Xuda Ibrahimgha wede qilghan bexttin behrimen boluwatisen» dégenlik bolsa kérek. □ 11:21 «Xuda eyni waqtida bu derexning öz shaxlirini ayimighaniken» — «bu derexning öz shaxliri» Yehudiylarni körsitidu, elwette. ■ 11:23 2Kor. 3:16. □ 11:25 «özünglarni... eqilliq chaghlashtin saqlinishinglar üchün...» — grék tilida «özünglarni üstün we eqilliq chaghlashlardin saqlinishinglar üchün...» déyilidu. Yehudiy emesler Yehudiylarning ehwaligha qarap: «Biz qutulduq, ular Xudaning leniti astida qalidu» dep tekebburlishishi mumkin. ■ 11:25 Luqa 21:24. □ 11:26 «Qutquzghuchi Ziondin kélip, iplasliqni Yaquptin yoq qilidu» — «Yaqup» mushu yerde Yaqupning ewladliri Israilni körsitidu. Bésharet «Yesh.» 59:20, 21ni körüng. ■ 11:26 Zeb. 14:7; Yesh. 27:9; 59:20; Yer. 31:31, 32, 33, 34; 2Kor. 3:16; Ibr. 8:8; 10:16. □ 11:27 «...Men ularning gunahlirini élip tashliwetkinimde, mana bu ular bilen tüzidighan ehdem bolidu» — 26-27-ayettiki bésharet sözliri «Yesh.» 59:20, 21, 27:9tin we «Yer.» 31:33-34tin neqil keltürülgen. ■ 11:27 Yesh. 59:20, 21; Dan. 9:24 □ 11:31 «Yehudiylar bolsa itaet qilmay kéliwatidu; Xudaning buningdiki meqsiti, silerge körsetken rehim-shepqet arqiliq ularnimu rehim-shepqetke érishtürüshtin ibarettur» — démek, yuqirida izahlighinimizdek, Yehudiylar Yehudiy bolmighan ishen’güchilerning bextige qarighachqa, özliri towa qilip Mesihni qobul qilsun. □ 11:32 «Chünki Xuda pütkül insan’gha rehim-shepqet körsitish üchün, hemmeylenni itaetsizlikke solap qoydi» — «hemmeylen» Yehudiylar we Yehudiy emeslerni körsitidu. ■ 11:32 Gal. 3:22. □ 11:34 «Kimmu Perwerdigarning oy-muddialirini chüshinip yetti? Kimmu Uninggha meslihetchi bolalidi?» — «Yesh.» 40:13. ■ 11:34 Yesh. 40:13; 1Kor. 2:16. □ 11:35 «Uninggha kim awwal bir nerse bérip, kéyin uni qayturup ber déyelidi?» — «Ayup» 41:11. ■ 11:35 Ayup 41:3. ■ 11:36 Pend. 16:4; 1Kor. 8:6.
☰