☰ Obadiya 1
Obadiya
1
Édomning berbat bolushi
1 Obadiya körgen alamet körünüsh: —
Reb Perwerdigar Édom toghruluq mundaq deydu: —
(Biz Perwerdigardin bu xewerni anglashqa muyesser bolduq)
— «Bir elchi eller arisigha ewetildi;
U: «Ornunglardin turunglar, biz uninggha qarshi jeng qilish üchün turayli!» — dep xewer béridu.□
2 Mana, Men séni eller arisida kichik qildim;
Sen eller arisida qattiq kemsitilgen xelq bolisen!□
3 Hey tik qiyaning yériqliri ichide turghuchi,
Turalghusi yuqiri bolghuchi,
Könglüngde: «Kim méni yerge chüshürelisun?!» dégüchi,
Könglüngdiki tekebburluq özüngni aldap qoydi!□
4 Sen bürküttek özüngni yuqiri kötürsengmu,
Changgangni yultuzlar arisigha tizsangmu,
Men shu yerdin séni chüshürüwétimen,
— deydu Perwerdigar.■
5 Bulangchilar qéshinggha kelsimu,
Oghrilar kéchilep yéninggha kirsimu,
(Hey, shunche üzüp tashlinisen!)
Ular özlirige chushluqla oghrilaytti emesmu?
Üzüm üzgüchiler yéninggha kelsimu, azraq wasanglarni qalduridu emesmu?□  ■
6 Biraq Esawning teelluqati qandaq axturuldi!
Uning yoshurun bayliqliri qandaq tépip chiqildi!□
7 Barliq ittipaqdashliring séni chégrayingghiche heydiwétidu;
Sen bilen inaq ötkenler séni aldap, üstüngdin ghelibe qilidu;
Néningni yégenler sanga qiltaq quridu;
Sen derweqe yorutulmighandursen!□
8 Men shu küni, — deydu Perwerdigar,
— Édomdin danishmenlerni,
Esawdin eqil-parasetni yoqatmamdimen?□  ■
9 Shuning bilen palwanliring parakende bolidu, i Téman,
Shuning bilen Esawning téghidiki herbir adem qirghinchiliqta qetl qilinidu.□  ■
 
Édomning berbat bolushining sewebi
10 Ukang Yaqupqa qilghan zulum-zorawanliqing tüpeylidin,
Iza-ahanet séni qaplaydu;
Sen menggüge üzüp tashlinisen.■
11 Sen bir chette perwasiz qarap turghan küni,
Yeni yaqa yurttikiler buradiringning mülkini bulap ketken küni,
Taipiler uning derwaziliridin kirip Yérusalém üstige chek tashlighan küni,
Sen ularning bir ezasigha oxshash bolghansen.■
12 Biraq qérindishingning apetlik künige perwasiz qarap turmasliqing kérek idi,
Yehudaning balilirining halaket künide xushal bolup ketmesliking kérek idi;
Külpetlik künide aghzingni yoghan qilmasliqing kérek idi;
13 Öz xelqimni apet basqan künide, ularning derwazisigha kirmesliking kérek idi;
Ularni apet basqan künide ularning derd-elemige érensiz qarap turmasliqing kérek idi,
Apet basqan künide qolungni mal-mülkige sozmasliqing kérek idi;
14 Sen sheherdin qéchip qutulghanlarni üzüp tashlash üchün acha yolda turmasliqing kérek idi;
Külpet basqan künide uningdin qutulup qalghanlarni düshmen’ge tapshurmasliqing kérek idi.
 
Perwerdigarning küni
15 Chünki Perwerdigarning küni barliq eller üstige chüshüshke yéqin qalghandur;
Séning bashqilargha qilghiningdek, sangimu shundaq qilinidu;
Sanga tégishlik jaza öz béshinggha chüshidu;■
16 Chünki sen Öz muqeddes téghimda ghezipimni ichkiningdek,
Barliq ellermu shundaq toxtawsiz ichidu;
Berheq, ular ichidu, yutidu,
Andin ular héch mewjut emestek yoqap kétidu.□
 
Israilning eslige keltürülüshi
17 Biraq Zion téghi üstide panah-qutquzulush bolidu,
Tagh pak-muqeddes bolidu;
Yaqup jemetining teelluqatliri özige tewe bolidu;□
18 We Yaqup jemeti ot, Yüsüp jemeti yalqun,
Esaw jemeti ulargha paxal bolidu;
Ot we yalqun Esaw jemeti ichide yéqilip, ularni yutup kétidu;
Esaw jemetidin héchbirsi qalmaydu;
Chünki Perwerdigar shundaq söz qilghan.
19  Yehudaning jenubidikiler Esawning téghigha ige bolidu;
Shefelah tüzlenglikidikiler Filistiylerning zéminigha ige bolidu,
Berheq, ular Efraimning dalasi hem Samariyening dalasigha ige bolidu;
Binyamin Giléadqa ige bolidu;□
20 Sürgün bolghanlardin qélip qalghan Israillardin terkib tapqan bu qoshun Qanaandikilerge tewe bolghan zémin’gha Zarefatqiche ige bolidu;
Sefaradta sürgünde turghan Yérusalémdikiler bolsa jenubtiki sheherlerge ige bolidu.□
21 Andin Zion téghi üstige qutquzghuchilar chiqidu,
Ular Esaw téghi üstidin höküm süridu;
 
Shuning bilen padishahliq Perwerdigargha tewe bolidu!□
□ 1:1 «Bir elchi eller arisigha ewetildi» — «eller» (yaki «yat eller») — Israilgha yat bolghan ellerni körsitidu. «Ornunglardin turunglar, biz uninggha qarshi jeng qilish üchün turayli!» — «uninggha» bolsa, Édomgha. Belkim bu elchi Édomgha düshmen ellerning biridin chiqqan bolup, u bashqa ellerni Édomni yoqitishqa chaqiridu. □ 1:2 «Men séni eller arisida kichik qildim; sen eller arisida qattiq kemsitilgen xelq bolisen!» — Xuda Édomni «séni» dep, mushu yerde uninggha biwasite söz qilidu. □ 1:3 «tik qiyaning yériqliri ichide turghuchi, turalghusi yuqiri bolghuchi» — démisekmu, Édom pinhanraq, üstige chiqish tes bolghan taghliq rayonda turghan. ■ 1:4 Yer. 49:16 □ 1:5 «Hey, shunche üzüp tashlinisen!» — tirnaq ichidiki sözler, belkim peyghemberning hayajandin Perwerdigarning sözini üzüp qoyup dégen gépidur. «Üzüm üzgüchiler yéninggha kelsimu, azraq wasanglarni qalduridu emesmu?» — Musa peyghemberge chüshürülgen qanun boyiche üzüm hosulini alghanda üzgüchiler kembeghellerning tériwélishi üchün bir’az wasanglarni qaldurush kérek idi. Bezi sherqiy döletlerde bu bir adetke aylinip qalghan. ■ 1:5 Yer. 49:9 □ 1:6 «... Esawning teelluqati qandaq axturuldi!» — «Esaw» Édomning bashqa bir ismi. «... Uning yoshurun bayliqliri qandaq tépip chiqildi!...» — 5-6-ayetler «mersiye» (matem tutush munajiti) sheklide. □ 1:7 «... séni... heydiwétidu; ... üstüngdin ghelibe qilidu; ... sanga qiltaq quridu...» — 5-7-ayetlerde éytilghan bésharetlerdiki péillar «ötken zaman» bilen ipadilinidu. Lékin ular kelgüsi ishlarni körsitidu (8-ayette éniq körsitilidu). Ibraniy tilida, bésharetlerde péillarning «ötken zaman»da ishlitishi «bu ish jezmen yüz béridu» dégenni tekitleydu. «... Sen bilen inaq ötkenler séni aldap, üstüngdin ghelibe qilidu; néningni yégenler sanga qiltaq quridu» — bu ayet belkim ereblerning Édomiylarni aldam xaltisigha chüshürüp, ularni öz zéminidin heydiwétishi toghruluq bésharet béridu (weqe belkim miladiyedin ilgiriki 6-esirning axirida bolghan). Ibraniy tilini chüshinish tes. Bésharet kelgüsidiki ishlarni körsetkini bilen, péillar «ötken zaman»da ipadilinidu. Adette ibraniy tilida bésharet «ötken zaman»da ipadilen’gen bolsa, uning jezmenlikini tekitleydu. □ 1:8 «Men shu küni... Édomdin danishmenlerni, Esawdin eqil-parasetni yoqatmamdimen?» — «shu küni» belkim Babil impériyesi ulargha tajawuz qilidighan künini (miladiyedin ilgiriki 587-yili) yaki erebler ularni aldap heydiwétidighan künini, yene axirqi zamanda «Perwerdigarning küni»ni körsitishimu mumkin. Édom öz danishmenliri bilen dangqi chiqqan. Ayup peyghemberning üch dostidin biri bolghan «Témanliq Élifaz»mu Édomluq idi. ■ 1:8 Yesh. 29:14; Yer. 49:7 □ 1:9 «Shuning bilen palwanliring parakende bolidu, i Téman,...» — «Téman» Édomning chong bir shehiri. ■ 1:9 Am. 2:14, 16 ■ 1:10 Yar. 27:41; Ez. 35:5; Am. 1:11 ■ 1:11 Zeb. 137:7 ■ 1:15 Ez. 35:15 □ 1:16 «Chünki sen Öz muqeddes téghimda ghezipimni ichkiningdek» — ibraniy tilida «chünki sen Öz muqeddes téghimda ichkiningdek...» — Chüshenchimiz boyiche Édomiylar Xudaning qolida uning ghezipini ichkenidi. Bashqa birxil chüshenchisi, Édomiylar Yehuda üstidin qilghan ghelibisini tebriklep, «Xudaning muqeddes téghi»da sharab ichken; we ular (ayetning ikkinchi qismi boyiche) shu gunahi üchün barliq eller bilen teng Xudaning ghezipini ichidu. «Barliq ellermu shundaq toxtawsiz ichidu; berheq, ular ichidu, yutidu, andin ular héch mewjut emestek yoqap kétidu» — ellerning némini ichidu? Xudaning ghezipini ichidu (mesilen «Zeb.» 75:8, «Yesh.» 49:26, «Yer.» 25:15-16, «Zeb.» 16:4nimu körüng). □ 1:17 «Biraq Zion téghi üstide panah-qutquzulush bolidu» — bashqa birxil terjimisi: «Biraq Zion téghida qutulup qalghanlar bolidu». □ 1:19 «Yehudaning jenubidikiler» — ibraniy tilida «Negewdikiler». «Negew» — Yehudaning jenubiy teripidiki chong chöl-bayawan. «Yehudaning jenubidikiler Esawning téghigha ige bolidu; Shefelah tüzlenglikidikiler Filistiylerning zéminige ige bolidu, ... Binyamin Giléadqa ige bolidu» — 19-ayettiki bésharetlerning köp qismi miladiyedin ilgiriki 2-esirde emelge ashurulidu («Makabbiylar» hem «Yoséfus» dégen kona tarixiy kitablarda xatirilen’gen). Biraq pikirimizche, bu bésharetning toluq emelge ashurulushi axirqi zamanda bolidu. □ 1:20 «Sürgün bolghanlardin qélip qalghan Israillardin terkib tapqan bu qoshun...» — bashqa birxil terjimisi: «Qanaan’gha qaytip kelgen, sürgün bolghan Israillar jamaiti... ». □ 1:21 «Ular Esaw téghi üstidin höküm süridu» — yaki «ular Esaw téghi üstidin höküm chiqiridu». «Shuning bilen padishahliq Perwerdigargha tewe bolidu!» — hazir «Esaw téghidikiler»ning héchqaysisi Édomluqlar emes (18-ayetni körüng). Bu «qutquzghuchilar»ning kim ikenliki déyilmidi; pikrimizche, «qutquzghuchilar» kona zamanlarda Israilni qutquzghan peyghemberler we «batur hakimlar» süpitide bolidu. Ular hazir ölümdin tirilgen. Israil Xudaning toluq idare-hökümi astida bolup, uning ehwali pütünley mukemmel bolidu.
☰