Muqeddes Kalam (latin yéziq) Ayup 38

Perwerdigarning Özi Ayupqa jawab béridu — Ayupning soallirining yeshmisi

1 Andin Perwerdigar qara quyun ichidin Ayupqa jawab bérip mundaq dédi: —

2 «Nesihetni tuturuqsiz sözler bilen xireleshtürgen zadi kim?□ ■

3 Erkektek bélingni ching baghla;

Shunda Men sendin soray,

Andin sen Méni xewerdar qil!□

4 Men yer-zéminni apiride qilghinimda, sen zadi nede iding?

Bularni chüshen’gen bolsang, bayan qiliwer.■

5 Kim yer-zéminning ölchimini békitken?

— Sen buni bilmemsen?

Kim uning üstige tana tartip ölchigen?

6-7 Tang seherdiki yultuzlar bille küy éytishqan waqtida,

Xudaning oghulliri xushalliqtin tentene qilishqan waqtida,

Yer-zéminning ulliri nege paturulghan?

Kim uning burjek téshini salghan?□

8 Baliyatqudin chiqqandek, déngiz süyi bösüp chiqqanda,

Kim uni derwazilar ichige bend qilghan?■

9 Men bulutni déngizning kiyimi qilghanda,

We qap-qarangghuni uning zakisi qilghanda,

10 Men uning üchün pasil kesken waqitta,

Uni cheklep baldaqlarni hem derwazilarni salghanda,

11 Yeni uninggha: «Mushu yergiche barisen, pasildin ötme,

Séning tekebbur dolqunliring mushu yerde toxtisun» dégende, sen nede iding?□

12 Sen tughulghandin béri seherni «Chiq» dep buyrup baqqanmusen?

Sen tang seherge özi chiqidighan jayini körsetkenmusen?

13 Sen shundaq qilip seherge yer yüzining qerinimu yorutquzup höküm sürgüzüp,

Shundaqla rezillerni titritip yer-zémindin qoghlatquzghanmusen?□

14 Shuning bilen yer-zémin séghiz laygha bésilghan möhür izliridek özgertilidu;

Kiygen kiyimdek hemme éniq bolidu;□

15 Hem shuning bilen rezillerning «nur»i ulardin élip kétilidu;

Kötürülgen bilekler sundurulidu.□

16 Déngizdiki bulaqlargha seper qilip yetkenmusen?

Okyanlarning qeride méngip baqqanmusen?

17 Ölümning derwaziliri sanga ashkarilan’ghanmu?

Ölüm sayisining derwazilirini körgenmusen?

18 Eqling yer-zéminning chongluqigha yetkenmu?

Hemmisini bilgen bolsang éniq bayan qil!

19 Nur turushluq jaygha baridighan yol nede?

Qarangghuluqning bolsa, esliy orni nede?

20 Sen buni bilip ularni öz chégrasigha apiralamsen?

Ularning öyige mangidighan yollarni bilip yételemsen?

21 Hee, rast, sen bilisen, chünki sen ularning chaghliridin ilgiri tughulghansen,

Künliringning sani derheqiqet köptin köptur!

22 Qar qachilan’ghan xezinilerge kirip kördüngmu.

Möldür ambirlirinimu körüp baqtingmu?

23 Bularni azab-oqubetlik zaman’gha qaldurdum,

Jeng we urush küni üchün teyyarlap qoydum.□

24 Chaqmaq dégen qandaq yol bilen yérilidu?

Sherq shamili yer yüzide qandaq yol bilen tarqitilidu?

25 Yamghur kelkünining chüshidighan qanilini chépip teyyarlighan kimdu?

Güldürmamining chaqmiqi üchün yol teyyarlighan kimdu?□

26 Shundaq qilip yamghur héch adem yoq bolghan yer yüzige,

Héch ademzatsiz desht-bayawan’gha yaghdurulmamdu?

27 Shuning bilen chölleshken, qurghaq tupraqlar qandurulidu,

Ot-chöp bix urup köklep chiqmamdu?□
■

28 Yamghurning atisi barmu?

Shebnemni kim tughqandu?

29 Muz bolsa kimning baliyatqusidin chiqidu?

Asmandiki aq qirawni bolsa kim dunyagha keltüridu?

30 Shu chaghda su qétip tashtek bolidu,

Chongqur déngizlarning yüzi qétip tutashturulidu.

31 «Qelb yultuzlar topi»ning baghlimini baghliyalamsen?

Orionning rishtilirini boshitalamsen?□ ■

32 «On ikki Zodiak yultuz türkümliri»ni öz peslide élip chiqiralamsen?

«Chong Éyiq türkümi»ni Küchükliri bilen yétekliyelemsen?□

33 Asmanning qanuniyetlirini bilip yetkenmusen?

Asmanning yer üstige süridighan hökümlirini sen belgilep qoyghanmu?■

34 Sen awazingni kötürüp bulutlarghiche yetküzüp,

Yamghur yaghdurup özüngni qiyan-tashqinlargha basturalamsen?

35 Sen chaqmaqlarni buyrup öz yoligha mangduralamsen?

Uning bilen ular: «Mana biz!» dep sanga jawab béremdu?

36 Ademning ich-baghrigha danaliq béghishlap kirgüzgen kimdu?

Eqilge chüshinish qabiliyitini bergen kimdu?■

37 Bulutlarni danaliq bilen sanighan kim?

Asmanlardiki su tulumlirini tökidighan kim?

38 Buning bilen topa-changlarni qaturup uyul qildurghan,

Chalmilarni bir-birige chaplashturghuzghan zadi kim?

Haywanatlarning hayatliq sirliri

39 «Chishi shir üchün ow owlap yüremsen,

Shir küchüklirining ishtihasini qanduramsen?■

40 Ular uwilirida zongziyip yürgen waqtida,

Chatqalliq ichide turup tuzaq qoyup, sen ulargha olja bérelemsen?

41 Yémi kemchil bolup, ézip kétip yiraqqa kétip qalghanda,

Baliliri Tengrige iltija qilip nale-peryad kötürgende,

Tagh qaghiliri hem baliliri üchün yemni teminligen kimdu? ■

□ 38:2 «Nesihetni tuturuqsiz sözler bilen xireleshtürgen zadi kim?» — Perwerdigarning bu soali kimni körsitidu? Kéyinki 42-babta Ayupmu soalgha jawaben: «Nesihetni tuturuqsiz sözler bilen xireleshtürgen kim? Shuning bilen men chüshenmigenlirimni dep saldim, ademning eqli yetmeydighan tilsimat ishlarni éytip tashlidim» dep jawabkarliqni özige alidu. Ayup özi shundaq dégini bilen, Xuda bu sözni qilghanda axirqi qétimqi sözligüchi Élixu idi. Körginimizdek uning bezi gepliri del jayida éytilghan, hetta bésharet bolghini bilen, uningmu sözide xataliq az emes. Dostlarning sözliridimu xataliq köp idi. Shunga biz Xudaning bu sözi Ayup, Élixu we Ayupning üch dostidin ibaret besheylenni öz ichige alidu, dep qaraymiz. ■ 38:2 Ayup 42:3 □ 38:3 «Erkektek bélingni ching baghla» — «heqiqiy erkek» yaki «heqiqiy oghul bala» dégenning néme ikenliki Xuda aldida turghandila andin bilinidu. Xudaning aldida turup Uninggha jawab bérelmeydighan, özining mes’uliyitini öz zimmisige élishtin bash tartqan kishi erkek emestur. ■ 38:4 Pend. 8:29 □ 38:6-7 «Xudaning oghulliri» — 1-babtiki izahatimizdek, belkim muqeddes perishtilerni körsitidu. «Tang seherdiki yultuzlar» bolsa bizningche oxshashla perishtilerni körsitidu. Perishtilerning yultuzlar bilen zich munasiwiti bardur. ■ 38:8 Yar. 1:9; Ayup 26:10; Zeb. 33:7; 104:6-9; Pend. 8:29; Yer. 5:22 □ 38:11 «Séning tekebbur dolqunliring mushu yerde toxtisun» — déngiz-okyanlar hem yer-zéminning ariliqidiki tengpungluq emeliyette nahayiti nazuk bir ish. Yer yüzining üchtin ikkisi déngiz. Géologiye ilmi dunyayimizning ilgiri pütünley déngiz astida yatqanliqini ispatlaydu. Tewrattiki «Yaritilish» dégen qisimda Xudaning yer-zéminni déngizdin égizlitishi hem déngizdin ayriwétishi xatirilen’gen. Nuh peyghember dewridiki kelkündin kéyin Xuda dunyani axiretkiche ikkinchi qétim ashundaq dunyawiy kelkün bilen chömüldürmeymen, dep insaniyetke wede bergen. □ 38:13 «Sen shundaq qilip seherge yer yüzining qerinimu yorutquzup höküm sürgüzüp...» — ibraniy tilida «sen shundaq qilip seherge yer yüzining qerinimu tutquzup». «Sen ... seherge yer yüzining qerinimu yorutquzup höküm sürgüzüp, shundaqla rezillerni titritip yer-zémindin qoghlatquzghanmusen?» — toluq ayetning bashqa birxil terjimisi: «... Sen shundaq qilip, seher nurigha yer yüzining burjeklirini tutquzup, rezillerni zémindin silkip tashlatquziwetkenmusen?» (bu xil terjime toghra bolsa, yer-zémin yotqan’gha oxshitilidu; nurning kélishi xuddi yotqanni silkigendek, rezillerni qoghdaydighan qarangghuluqni yoqitidu). □ 38:14 «Shuning bilen yer-zémin séghiz laygha bésilghan möhür izliridek özgertilidu» — kéchide herbir nersining shekli éniq körünmeydu, elwette. Quyash nuri astida her yerning shekli ochuq körünidu. □ 38:15 «Hem shuning bilen rezillerning «nur»i ulardin élip kétilidu; kötürülgen bilekler sundurulidu» — démek, reziller üchün qarangghuluq ularning «nur»i, «kündüz»i, yeni «xizmet qilish» waqti bolidu. Tang seher kélishi bilen ularning «nuri» élip kétilidu, shunglashqa ular yaman ishlarni qiliwermeydu, belki jazalashqa uchraydu. Bu söz yene qiyamet künining nurining kélishi bilen, hazirqi gunahliq dunyaning qarangghuluqini buzup tashlaydighanliqinimu körsetken bir bésharet bolsa kérek. □ 38:23 «Bularni azab-oqubetlik zaman’gha qaldurdum, jeng we urush küni üchün teyyarlap qoydum» — 22- hem 23-ayette Xudaning qar we möldürni ademlerning rezillikini chekleshke we yaki insan’gha terbiye bérishke qoral süpitide ishlitidighanliqi körsitilidu. □ 38:25 «Yamghur kelkünining chüshidighan qanilini chépip teyyarlighan kimdu?» — yamghurning yer yüzining melum bir yérige chüshidighanliqini, bashqa bir yérige chüshmeydighanliqini Xuda awwal alahide békitkenlikini körsitidu. □ 38:27 «Yamghur ... héch ademzatsiz desht-bayawan’gha yaghdurulidu... Ot-chöp bix urup köklep chiqmamdu? (26-27-ayet)» — Xudaning qilidighan nurghun ishlirining körünüshte ademler bilen munasiwiti yoqtek qilidu hem ademning közige körünmeydu. Hazirqi tebiiy penlerge asasen bilimizki, eslide kéreksiz dep qaralghan haywanlar hem ösümlükler tebietning tengpungluqini asrashqa tolimu kérek. Dunyadiki bezi kichikkine ishlar tebiiy muhit tengpungluqigha chong tesir yetküzidu. Buningdin sirt, Xuda Ayupqa: «Men ademzatsiz desht-bayawanda ösken gül-giyahlarning güzellikidin (meyli sanga héch ehmiyetsiz bolsimu) huzur alghum bolsa, séning néme karing? We Men eger sen körelmeydighan hem meqsitimni chüshenmeydighan shunche köp ishlarni qilsam, özüngning ishlirida qilghanlirimni chüshenmigen bolsangmu, séning bashqa ishliringda körsetken muhebbitimge qarap Manga tayinip ishenseng bolmamdu? Eger bu ishlar peqet Özümningla raziliqim üchün bolsa senmu razi bolamsen?» — dégendek bolsa kérek. Biz axirda bu témida yene toxtilip ötimiz. ■ 38:27 Zeb. 107:35 □ 38:31 «Qelb yultuzlar topi» — bu türkümning yultuzlirining derweqe bir-birige baghlinip turushida sirliq bir küch bar. Orion yultuz türkümidiki bezi yultuzlarning bir-birige baghlinidighan sirliq küchimu bar. ■ 38:31 Ayup 9:9; Am. 5:8 □ 38:32 «Chong Éyiq türkümi» — bu yultuz türkümi «Yette Qaraqchi» yaki «Yette Qozuq» depmu atilidu. ■ 38:33 Yer. 31:35 ■ 38:36 Ayup 32:8; Top. 2:26; Dan. 1:17 ■ 38:39 Zeb. 104:21 ■ 38:41 Zeb. 147:9; Mat. 6:26