☰ Ayup 34
34
Élixuning ikkinchi bayani — Ayupni yene eyiblesh, Yaratquchining xaraktérini teswirlesh
1 Élixu yene jawaben mundaq dédi: —
2 «I danishmenler, sözlirimni anglanglar,
I tejribe-sawaqliq ademler, manga qulaq sélinglar.
3 Éghiz taam tétip baqqandek,
Qulaq sözning temini sinap baqidu.■
4 Özimiz üchün némining toghra bolidighanliqini bayqap tallayli;
Arimizda némining yaxshi bolidighanliqini bileyli!
5 Chünki Ayup: «Men heqqaniydurmen»,
We: «Tengri méning heqqimni bulap ketken» — deydu.□  ■
6 Yene u: «Heqqimge ziyan yetküzidighan, yalghan gepni qilishim toghrimu?
Héch asiyliqim bolmighini bilen, manga sanjilghan oq zexmige dawa yoq» — deydu,□  ■
7 Qéni, Ayupqa oxshaydighan kim bar?!
Uninggha nisbeten bashqilarni haqaretlesh su ichkendek addiy ishtur.□
8 U qebihlik qilghuchilargha hemrah bolup yüridu,
U reziller bilen bille mangidu.□
9 Chünki u: «Adem Xudadin söyünse,
Bu uninggha héchqandaq paydisi yoq» dédi.□
10  Shunga, i danishmenler, manga qulaq sélinglar;
Rezillik Tengridin yiraqta tursun! Yamanliq Hemmige Qadirdin néri bolsun!■
11  Chünki U ademning qilghanlirini özige qayturidu,
Her bir ademge öz yoli boyiche tégishlik nésiwe tapquzidu.■
12  Derheqiqet, Tengri héch eskilik qilmaydu,
Hemmige Qadir hökümni hergiz burmilimaydu.
13  Kim Uninggha yer-zéminni amanet qilghan?
Kim Uni pütkül jahanni bashqurushqa teyinlidi?□
14  U peqet könglide shu niyetni qilsila,
Özining Rohini hem nepisini Özige qayturuwalsila,□  ■
15  Shuan barliq et igiliri birge nepestin qalidu,
Ademler topa-changgha qaytidu.□  ■
16  Sen danishmen bolsang, buni angla!
Sözlirimning sadasigha qulaq sal!
17  Adaletke öch bolghuchi höküm sürelemdu?
Sen «Hemmidin Adil Bolghuchi»ni gunahkar békitemsen?!□  ■
18  U bolsa padishahni: «Yarimas!»,
Mötiwerlerni: «Reziller» dégüchidur.□
19  U ne emirlerge héch yüz-xatire qilmaydu,
Ne baylarni kembeghellerdin yuqiri körmeydu;
Chünki ularning hemmisini U Öz qoli bilen yaratqandur.□  ■
20  Közni yumup achquche ular ötüp kétidu,
Tün yérimida xelqlermu tewrinip dunyadin kétidu;
Ademning qolisiz ulughlar élip kétilidu.
21 Chünki Uning nezeri ademning yollirining üstide turidu;
U insanning bar qedemlirini körüp yüridu.■
22  Shunga qebihlik qilghuchilargha yoshurun’ghudek héch qarangghuluq yoqtur,
Hetta ölümning sayisidimu ular yoshurunalmaydu.□  ■
23  Chünki Tengri ademlerni aldigha höküm qilishqa keltürüsh üchün,
Ularni uzun’ghiche közitip yürüshining hajiti yoqtur.□
24  U küchlüklerni tekshürüp olturmayla pare-pare qiliwétidu,
Hem bashqilarni ularning ornigha qoyidu;
25  Chünki ularning qilghanliri uninggha éniq turidu;
U ularni kéchide öriwétidu, shuning bilen ular yanjilidu.
26  U yamanlarni xalayiq aldida kachatlighandek ularni uridu,
27  Chünki ular uninggha egishishtin bash tartqan,
Uning yolliridin héchbirini héch etiwarlimighan.■
28  Ular shundaq qilip miskinlerning nale-peryadini Uning aldigha kirgüzidu,
Shuning bilen U ézilgüchilerning yalwurushini anglaydu.□
29  U sükütte tursa, kim aghrinip qaqshisun.
Meyli eldin, meyli shexstin bolsun,
Eger U shepqitini körsetmey yüzini yoshuruwalsa, kim Uni körelisun?□
30  Uning meqsiti iplaslar hökümranliq qilmisun,
Ular el-ehlini damigha chüshürmisun dégenliktur.
31  Chünki buning bilen ulardin birsi Tengrige: «Men tekebburluq qilghanmen;
Men toghrini yene burmilimaymen;
32  Özüm bilmiginimni manga ögitip qoyghaysen;
Men yamanliq qilghan bolsam, men qayta qilmaymen» — dése,□
33  Sen Uning békitkinini ret qilghanliqing üchün,
U peqet séning pikring boyichila insanning qilghanlirini Özige qayturushi kérekmu.
Men emes, sen qarar qilishing kérektur;
Emdi bilgenliringni bayan qilsangchu!
34  Eqli bar ademler bolsa,
Gépimni anglighan dana kishi bolsa: —
35  «Ayup sawatsizdek gep qildi;
Uning sözliride eqil-parasettin eser yoq» — deydu.
36  Ayup rezil ademlerdek jawab bergenlikidin,
Axirghiche sinalsun!□
37  Chünki u öz gunahining üstige yene asiyliqni qoshidu;
U arimizda ahanet bilen chawak chélip, Tengrige qarshi sözlerni köpeytmekte».
 
 
■ 34:3 Ayup 12:11 □ 34:5 «... Ayup: «Men heqqaniydurmen», we: «Tengri méning heqqimni bulap ketken» — deydu» — Ayup «Men heqqaniy» dégen sözni biwasite éytmighan bolsimu, derweqe uning gep-sözliridin shu mene chiqip turidu. «Xuda méning heqqimni tartiwalghan» dégen sözni u 27:2de éytqan. «Méning heqqim» dégen söz toghruluq shu ayettiki izahatni körüng. ■ 34:5 Ayup 27:2 □ 34:6 «Yene u (Ayup): «... Héch asiyliqim bolmighini bilen, manga sanjilghan oq zexmige dawa yoq» — deydu» — derweqe, Ayup 6:4de Xuda méni oq étip yarilandurdi, dégen. Biraq bizningche u Élixuning özini mushu yerde eyibligini boyiche: «Xuda méni yalghan gep qilishqa mejburlaydu» dep éytqan emes. Oqurmenler özi bu sözning toghra yaki natoghra ikenlikini oyliyalaydu. ■ 34:6 Ayup 6:4 □ 34:7 «Uninggha (Ayupqa) nisbeten bashqilarni haqaretlesh su ichkendek addiy ishtur» — Ayupning (qattiq azabtin dégen) bezi sözliri intayin achchiqlan’ghanliqidin éytilghini bilen, bizningche «Bashqilarni haqaretlesh uninggha nisbeten su ichkendek addiy ishtur» dégen bu söz heddidin éship ketken. □ 34:8 «U (Ayup) qebihlik qilghuchilargha hemrah bolup ... reziller bilen bille mangidu» — Élixuning bu gépige ispat barmu? Bizningche yoq. Biraq bu söz köchme menide éytilghan bolsa «Ayup éghizda yamanlarning yolida mangidu» dégen menidimu bolushi mumkin. □ 34:9 «Chünki u: «Adem Xudadin söyünse, bu uninggha héchqandaq paydisi yoq» dédi» — bizningche, Ayup bu sözni démigen; u özining reziller héch jazalanmay, yamanliqini qiliwéridighanliqini körgenlikini éytqan; biraq u yene özining ularning yaman yolida hergiz mangmaydighanliqini éniq éytqan; shunga Élixuning bu gépi sel adil bolmidi, dep qaraymiz. ■ 34:10 Qan. 32:4; 2Tar. 19:7; Ayup 8:3; 36:23; Zeb. 92:15; Rim. 9:14 ■ 34:11 Zeb. 62:12; Pend. 24:12; Yer. 17:10; 32:19; Ez. 7:27; 33:20; Mat. 16:27; Rim. 2:6; 1Kor. 3:8; 2Kor. 5:10; Ef. 6:8; Kol. 3:25; 1Pét. 1:17; Weh. 22:12 □ 34:13 «Kim Uninggha yer-zéminni amanet qilghan? Kim Uni pütkül jahanni bashqurushqa teyinlidi?» — Élixuning bu munazirisi (10-13), belkim, Xuda shunche yuqiri orunda turghandin kéyin, Uninggha héch adem para yégüzelmeydu, Uning hökümige héchqandaq tesir yetküzelmeydu, dégenlik. Biraq u eger: «Xuda bizdin intayin yuqiri turghachqa, Uning adilliqi biz tonughan hem chüshinidighan adilliqtin pütünley bashqiche, pütünley bashqa xaraktérida» démekchi bolsa, biz uning bu pikrige qoshulmaymiz. □ 34:14 «Özining Rohini hem nepisini Özige qayturuwalsila,...» — yaki «Özi (Xuda) uning rohini hem nepisi Özige qayturuwalsila...» ■ 34:14 Zeb. 104:28-29; Top. 12:7 □ 34:15 «U peqet könglide shu niyetni qilsila, özining Rohini hem nepisini özige qayturuwalsila, shuan barliq et igiliri birge nepestin qalidu, ademler topa-changgha qaytidu (14-15)» — démek, Xuda insanni yaratqandin kéyin, hemme ish «aptomatik halda» dawamlashmaydu. Xuda herdaim, her nepiside insandin xewer alidu — bolmisa u hayat qalmaydu. ■ 34:15 Yar. 3:19; Top. 12:7 □ 34:17 «Adaletke öch bolghuchi höküm sürelemdu?» — dégen bu mesile «Ayup» dégen bu kitabning tüp mesilisi hésablinidu. Bu yerde Élixu bu rétorik soalgha héchqandaq jawab yaki ispat bermeydu. Küch-hoquqluq bolushning, adaletlik bolushqa barawer bolushi natayin. Xuda Özining yaxshiliqini, méhir-muhebbitini, hemme sözige bolghan wapadarliqini, toluq adalitini bolsa qilghan ishliri arqiliq ispatlaydu. Bolupmu Zebur hem Injilgha asasen, Xuda axirda Özi barliq qilghan hökümlirini herbir insan’gha éniq namayan qilidu; shu küni Xudaning adil hökümlirige héchkim reddiye bérelmeydu; u chaghda Uning mutleq adilliqi hemme insan’gha ispatlinip toluq ayan bolidu. ■ 34:17 Yar. 18:25; Ayup 5:18; 8:3; 21:22; Rim. 3:5 □ 34:18 «U bolsa padishahni: «Yarimas!», mötiwerlerni: «Reziller» dégüchidur» — buning bashqa birxil terjimisi: «Padishahlargha: «Yarimas!», mötiwerlerge: «Reziller!» dégili bolamdu?» □ 34:19 «U ne emirlerge héch yüz-xatire qilmaydu, ne baylarni kembeghellerdin yuqiri körmeydu; chünki ularning hemmisini U Öz qoli bilen yaratqandur» — Ayup bu gepni anglighanda gep qilghan bolsa: «Men Xudaning méning ishlirimni del ashundaq bitereplik bir terep qilishini kütmektimen!» déyishi mumkin idi. Élixuning bu gépi uninggha anche teselli bérelmeydu. ■ 34:19 Qan. 10:17; 2Tar. 19:7; Ayup 37:24; Ros. 10:34; Rim. 2:11; Gal. 2:6; Ef. 6:9; Kol. 3:25; 1Pét. 1:17 ■ 34:21 2Tar. 16:9; Ayup 31:4; Zeb. 34:15-17; Pend. 5:21; 15:3; Yer. 16:17; 32:19 □ 34:22 «Shunga qebihlik qilghuchilargha yoshurun’ghudek héch qarangghuluq yoqtur... ular yoshurunalmaydu» — démek, Xuda barliq ishlarni biraqla köreligechke, uning sotchi bolushqa toluq salahiyiti bar. ■ 34:22 Zeb. 139:11-12; Am. 9:2, 3; Ibr. 4:13 □ 34:23 «Chünki Tengri ademlerni aldigha höküm qilishqa ... uzun’ghiche közitip yürüshining hajiti yoqtur» — bu ayetning bashqa xil terjimiliri uchrishi mumkin. ■ 34:27 Zeb. 28:4-5; Yesh. 5:12 □ 34:28 «Ular (reziller) shundaq qilip miskinlerning nale-peryadini uning aldigha kirgüzidu, ... U (Xuda) ézilgüchilerning yalwurushini anglaydu» — Élixu belkim bu sözlirini Ayupqa daritip éytidu: «Sen mundaq rezil ishlarni qilghanmu?». □ 34:29 «U sükütte tursa, kim aghrinip qaqshisun?» — ayetning birinchi qismining bashqa birxil terjimisi «U ishlarni tinchlandursa, kim aghrinip qaqshisun?». Ayetning ikkinchi qismida, «Xudaning Öz yüzini yoshurghanliqi», shübhisizki, uning kishilerge melum birxil jaza-sawaq bérishini bildüridu. □ 34:32 «...Özüm bilmiginimni manga ögitip qoyghaysen; men yamanliq qilghan bolsam, men qayta qilmaymen» — Élixu shübhisizki, Ayupni shundaq bir iqrarni (31-32-ayettiki sözler bilen) qilishqa dewet qiliwatidu. Biraq Ayupta tekebburluq bolghini bilen, u hergizmu «iplas» yaki «munapiq»lardin emes. □ 34:36 «Ayup rezil admlerdek jawab bergen...» — Élixuning bu sözi bolsa nahayiti éghir shikayet hésablinidu. Töwende Élixu Ayupni «asiyliq qilghan» depmu eyibleydu. Biraq derd-elemdin, ümidsizliktin, qattiq aghriqlardin chiqqan achchiq hem gumanliq gepni «asiyliq» dégili hergiz bolmaydu. Bu jehette Élixu sel heddidin ishipraq sözligen. «U axirghiche sinalsun!» déyishmu «bir yanda azade olturghan» kishiler üchün démekke asan geptur!
☰