☰ Misirdin chiqish 34
34
Höküm-guwahliq taxtaylirining qayta bérilishi
1 Perwerdigar Musagha: — Sen awwalqigha oxshash özüng üchün tashtin ikki taxtayni yonup kel; Men bu taxtaylargha sen ilgiri chéqiwetken taxtaylardiki sözlerni yézip qoyimen. ■ 2 Sen ete etigen’giche teyyar bolup, seherde Sinay téghigha chiqip, shu yerde taghning choqqisida Méning aldimda hazir bolghin. 3 Lékin héch kishi sen bilen bille chiqmisun we yaki taghning héch yéride bashqa adem körünmisun, qoy-kalilarmu taghning tüwide otlimisun, — dédi.■
4 Musa awwalqigha oxshash tashtin ikki taxtayni yonup, etisi tang seher qopup, bu ikki tash taxtayni qolida élip, Perwerdigarning buyrughini boyiche Sinay téghigha chiqti.
5 Shuning bilen Perwerdigar bulutta chüshüp, shu yerde Musaning qéshida turup, «Yahweh» dégen namini jakarlidi. □ 6 Perwerdigar uning köz aldidin ötüp: — «Perwerdigar, Perwerdigar, rehimdil we méhir-shepqetliktur, asan ghezeplenmeydighan, shapaet bilen wapasi keng Tengridur, □  ■ 7 minglighan-on minglighanlargha rehim-shapaet körsitip, qebihlik, asiyliq we gunahni kechürgüchidur; lékin u gunahkarlarni hergiz gunahsiz dep qarimaydighan, belki atilarning qebihlikining jazasini baliliri we newrlirigiche, shundaqla üchinchi we tötinchi ewladighiche yükleydighan Tengridur» — dep jakarlidi.□  ■
8 Shuning bilen Musa derhal yerge bash qoyup sejde qilip: —
9 — Ey Reb, eger men rasttinla neziringde iltipat tapqan bolsam, undaqta i Reb, arimizda biz bilen mangghaysen; chünki bu xelq derweqe boyni qattiq bir xelqtur; bizning qebihlikimizni we gunahimizni kechürgeysen, bizni Öz mirasing bolushqa qobul qilghaysen! — dédi.■
 
Yéngiwashtin ehde tüzüsh
10 Shuning bilen u Musagha: — Mana, Men bir ehde tüzimen; séning barliq xelqing aldida pütkül yer yüzining héchbir jayida yaki héchbir el arisida qilinip baqmighan möjizilerni yaritimen. Shuning bilen sen arisida bolghan xelqingning hemmisi Perwerdigarning karamet emelini köridu; chünki Méning silerge qilidighan emelim derweqe dehshetlik ish bolidu. □  ■ 11 Men bügün sanga tapilaydighan emrlirimni tutqin; mana, Men silerning aldinglardin Amoriy, Qanaaniy, Hittiy, Perizziy, Hiwiy we Yebusiylarni heydep chiqirimen. 12 Emdi hézi bolghinki, sen baridighan zéminda turuwatqanlar bilen héch ehde baghlashmighin; bolmisa, bu ish silerge tuzaq bolidu; ■ 13 belki siler ularning qurban’gahlirini chöwüp, but tüwrüklirini sundurup, «asherah» butlirini késip tashlanglar. □ 14 Chünki sen héchqandaq bashqa ilahqa ibadet qilmasliqing kérek — chünki Menki Perwerdigarning nami «Wapasizliqqa Heset Qilghuchi» bolup, heset qilghuchi bir ilahdurmen. ■ 15 Bolmisa, shu zéminda turuwatqanlar bilen ehde tüzüshüng mumkin; andin ular ilahlirining keynidin yürüp buzuqchiliq qilip, ilahlirigha qurbanliqlar ötküzginide, silerni chaqirsa ularning qurbanliqliridin yep kétishinglar mumkin; 16 sen shundaqla yene ularning qizlirini oghulliringgha xotunluqqa élip bérishing mumkin; u qizlar öz ilahlirining keynidin yürüp buzuqchiliq qilghinida, ular oghulliringnimu öz ilahlirining arqisidin mangghuzup, buzuqchiliq qildurushi mumkin.■
17 Özüng üchün héchqandaq quyma butlarni yasatmighin.
18 Pétir nan héytini tutunglar; Méning emr qilghinimdek Abib éyida, békitilgen waqitta yette kün pétir nan yenglar. Chünki siler Abib éyida Misirdin chiqqansiler.■
19 Baliyatquning tunji méwisi Méningki bolidu; charpay malliringning ichidin deslep tughulghan erkekler, kala bolsun, qoy bolsun ularning tunjilirining hemmisi Méningki bolsun.■
20 Lékin ésheklerning tunji texeylirining ornigha qoza bilen bedel tölishing lazim bolidu. Eger ornigha qoza bermiseng, texeyning boynini sunduruwetkin. Tunji oghulliringni bolsa, ulargha bedel tölep qayturuwal. Héchkim Méning huzurumgha quruq qol kelmisun.□  ■
21 Sen alte kün ichide ish-emelingni qilip, yettinchi küni aram élishing zörür; yer heydesh waqti bolsun, orma waqti bolsun, aram élishing zörür.■
22 Yéngi bughdayning tunji hosulini tebrikleydighan «heptiler héyti»ni ötküzünglar; yilning axirida «hosul yighish héyti»ni ötküzünglar.□  ■
23 Séning herbir erkek kishiliring yilda üch qétim Israilning Xudasi bolghan Reb Perwerdigarning aldigha hazir bolsun. ■ 24 Chünki Men taipilerni aldingdin heydiwétip, chégraliringni kéngeytimen; shuningdek sen yilda üch qétim Perwerdigar Xudayingning aldigha hazir bolushqa chiqip barsang, héchkim yéringge köz qirini salmaydu.
25 Manga sunulidighan qurbanliqning qénini boldurulghan nan bilen bille sunmighin; yaki ötüp kétish héytining qurbanliqining göshini etige qaldurma.□  ■
26 Zéminingning deslepki hosulidin tunji mehsulatlarni Perwerdigar Xudayingning öyige keltürüp ata.
Oghlaqni anisining sütide qaynitip pishurma.□  ■
27 Perwerdigar Musagha: — Bu sözlerni özüng üchün yéziwalghin; chünki Men mushu sözlerni asas qilip sen bilen we Israil bilen ehde baghlidim, dédi.
28 U waqitta Musa shu yerde Perwerdigarning huzurida qiriq kéche-kündüz turdi; u héchnerse yémidi, héch su ichmidi. U yerde Perwerdigar taxtaylargha ehdining sözliri bolghan on emrni pütti.□  ■
 
Musaning yüzining parqirap turushi
29 Musa Sinay téghidin chüshkende shundaq boldiki (u taghdin chüshkende ikki höküm-guwahliq taxtiyi uning qolida idi), özining Perwerdigar bilen sözleshkini üchün yüzining parqirap ketkinini bilmeytti. ■ 30 Emdi Harun we barliq Israillar Musani kördi, mana, uning yüz térisi parqirap turatti; ular uninggha yéqin bérishtin qorqushti.
31 Lékin Musa ularni chaqiriwidi, Harun we jamaetning barliq bashliri yénip, uning qéshigha keldi; Musa ular bilen sözleshti.
32 Shuningdin kéyin, barliq Israillar uning yénigha keldi; u waqitta Musa Perwerdigar özige Sinay téghida söz qilghinida tapshurghan barliq emrlerni ulargha tapilidi. 33 Musa ulargha deydighinini dep tügetti. U sözligende yüzige bir chümperde tartiwalghanidi; □  ■ 34 Qachanki Musa Perwerdigar bilen sözlishishke uning huzurigha kirse, chümperdini éliwétetti, taki u yénip chiqquche shundaq bolatti; yénip chiqqanda özige néme tapilan’ghan bolsa, shuni Israillargha éytip béretti. 35 Israillar Musaning yüz térisining parqirap turghinini köretti; shunga Musa yene taki Perwerdigar bilen sözleshkili uning huzurigha kirgüche yüzige chümperde tartiwalatti.
 
 
■ 34:1 Qan. 10:1 ■ 34:3 Mis. 19:12,13 □ 34:5 «Yahweh» — 33:19 we izahatni körüng. □ 34:6 «Perwerdigar, Perwerdigar» — ibraniy tilida «Yahweh, Yahweh». «shapaet» — ibraniy tilida «xesed» bilen ipadilinidu (20:6 we izahatni körüng). ■ 34:6 Mis. 33:19 □ 34:7 «rehim-shapaet» — ibraniy tilida «xesed» dégen söz bilen ipadilinidu (20:6 we izahatni körüng). «atilarning qebihlikining jazasini baliliri we newrlirigiche, shundaqla üchinchi we tötinchi ewladighiche yükleydighan» — bu muhim söz toghruluq «qoshumche söz»imizni (20:5, 34:7 toghruluq), shundaqla «Ezakiyal»diki «qoshumche söz»imizni (18-, 33-bablar toghruluq) körüng. ■ 34:7 Mis. 20:6; Chöl. 14:18; Qan. 5:10; Zeb. 86:14; 103:8; 145:8; Yer. 32:18 ■ 34:9 Law. 25:38; Zeb. 28:9; 33:12; Zek. 2:16 □ 34:10 «Méning silerge qilidighan emelim» — ibraniy tilida «Méning sanga qilidighan emelim». ■ 34:10 Qan. 5:2; Ye. 10:12,13 ■ 34:12 Mis. 23:32; Chöl. 33:51; Qan. 7:2 □ 34:13 «asherah butliri» — belkim butpereslikke béghishlan’ghan derexliklerdur. Derexler belkim ayal but sheklide oyulghan yaki neqishlen’gen bolushi mumkin. ■ 34:14 Mis. 20:5 ■ 34:16 1Pad. 11:2 ■ 34:18 Mis. 12:15; 23:15 ■ 34:19 Mis. 13:2; 22:29; Ez. 44:30 □ 34:20 «... tunji texeylirining ornigha qoza bilen bedel tölishing lazim bolidu» — démek, qoza texeyning ornigha qurbanliq qilinidu. ■ 34:20 Mis. 13:13; 23:15; Qan. 16:16 ■ 34:21 Mis. 20:9 □ 34:22 «yilning axirida» — ibraniy tilida «yilning özgirishide» — yeni küzde. «hosul yighish héyti» — mushu hosul bolsa méwe-chéwilerningkidur. Ibraniylar ishletken kaléndar boyiche, héyt yettinchi ayda, bezi yillirida Séntebrde, bezi yillarda Öktebrde bolatti. ■ 34:22 Mis. 23:16 ■ 34:23 Mis. 23:17; Qan. 16:16 □ 34:25 «Manga sunulidighan qurbanliqning...» — ibraniy tilida «Méning qurbanliqimning...». Mushu yerde bu söz belkim yuqirida tilgha élin’ghan üch héyttiki köydürme qurbanliqlarni yaki inaqliq qurbanliqlirini körsetse kérek. «Méning qurbanliqimning qéni» bolsa mezkur héytlarda qurban’gah üstige tökülidighan qanlarni körsitidu. ■ 34:25 Mis. 23:18 □ 34:26 «Oghlaqni anisining sütide qaynitip pishurma» — bu emr belkim etraptiki butperes xelqlerning melum örp-aditige egeshmeslik kéreklikini körsitishi mumkin. Bu toghruluq yene «Lawiylar»diki «qoshumche söz»imizni körüng. ■ 34:26 Mis. 23:19; Law. 22:27; Qan. 14:21 □ 34:28 «u héchnerse yémidi» — ibraniy tilida «héch nanni yémidi». «U yerde Perwerdigar taxtaylargha ehdining sözliri bolghan on emrni pütti» — ibraniy tilida «U yerde u taxtaylargha ehdining sözliri bolghan on emrni pütti». Beziler: «U» Musani körsitidu, dep qaraydu, biraq «Qan.» 10:2-4tin éniq körüniduki, bu sözlerni pütküchi Xuda Özidur. ■ 34:28 Mis. 24:18; 31:18; 34:1; Qan. 4:13; 9:9,18 ■ 34:29 2Kor. 3:7 □ 34:33 «U sözliglende yüzige bir chümperde tartiwalghanidi» — yaki «u (Musa) ulargha sözlep bolghanda yüzige niqab tartiwaldi». ■ 34:33 2Kor. 3:7,13
☰