11
Mateegh to Lasarus
1-2 Ŋeer ee to nugh Betania, moroghooŋ tiina ighamu. Eeza Lasarus. Livŋa ru tilepleep izi nugh tawe paam. Ee eeza Marta, ve ite eeza Maria. Maria tane, ta muuŋ iliŋ ŋgoreeŋ vaazi poia izala Yesu aaghe, ve imusu pa daaba raua. *
Saawe tau Lasarus imorooŋ, livŋa ru tawe timbaaŋ ila pa Yesu tighe: “Tiina, livumai Lasarus tau yo lolom igheen tooni kat na, i imorooŋ le isaghat kat.”
Yesu ilooŋ paesiiŋ tane, ve isaav ighe: “Moroghooŋ tawe ivot to igham Lasarus imaat ne mako. Pale imin eez to Maaron itotoi tapiri ve poia tooni. Leso tamtamon tipait eeza ve tipait Naatu eeza paam.” *
Yesu loolo igheen to Marta gha tazliva Maria ve livuzi Lasarus kat. Eemon saawe tau ilooŋ tighe Lasarus imorooŋ, i rekia iburig ipul nugh tau ilepleep pani ne mako. Ilepleep ta sewe le mboŋ ru paam. Ra isaav pa mbiwa tooni ighe: “Aiyo, iit aat taburig ve tamuul tala pa Yudea.”
Mbiwa tooni tilooŋ saveeŋ tane, ve tisaav pani tighe: “Wai, Paduduŋaaŋ, ŋgarig mon ta yes Yuda to nugh tawe tighe tirav ghom pa maet gha umaat. Mindai ta aazne ughe umuul ula ta sewe?” *
Yesu iyol aliŋazi ighe: “Mindai, tamtamon eta irau ipasulai saawe to mataaz ila imin tuuku? Mako. Mboŋoozo ila le ravrav izi, ene mataaz dodoli to tagham uraat. *
Tamtamon eta ighe ilaagh pa mataaz, ene irau itut aaghe ve itap ne mako. Pasaa, i ighita ghazooŋa to taan. *
10 Eemon isaav ighe tamtamon eta ilaagh ila ndoroom loolo, ene pale itut aaghe ve itap. Pasaa, ghazooŋa igheen ila tooni mako.” *
11 Yesu isaav tauvene, ve iseeŋ aliiŋa ighe: “Etaan ite Lasarus igheen wa. Tauvene yau aat nala, leso navaaŋo iburig muul.” 12 Mbiwa tooni tisaav pani tighe: “Tiina, isaav ighe Lasarus igheen poi, ene i aat maata pakia wa.”
13 Yesu iwatagh: Lasarus imaat wa. Eemon isavia saveeŋ palelaaŋ, tauta mbiwa tooni tikankaan pa saveeŋ tooni puughu, ve tighe pa Lasarus igheen mon. 14-15 Tauta Yesu isaav ghazooŋa pazi ighe: “Lazarus igheen mako. I imaat kusia. Eemon poia pa naleep tomania mako ve imaat. Pasaa, gabua tau pale ivot ne, ene aat iuul gham ve ipariaaŋ ghuruuŋ ila tsiam. Aiyo, aburig gha tala taghita.”
16 Tomas, tau eeza ite Didimus na, isaav pa zeetŋa ighe: “Tambaaŋo. Aburig gha itiŋa tala. Leso iit tasov tamaat raraate tomania tiina toit.”
Yesu imin puughu pa burigiiŋ to yes mateegha, ve lepoogh to taleep mataan yaryaare
17 Yesu tomania mbiwa tooni tilaagh tila tigharau nugh Betania, ve tilooŋ tighe Lasarus paata igheen ila naal loolo irau mboŋ paaŋ wa. 18 Nugh Betania, ene igheen igharau nugh tiina Yerusalem, irau kilomita tol ma vene. 19 Tauvene yes Yuda katini tilam tileep tomania Marta gha Maria pa moŋiiŋ toozi tawe leso tirav atezi.
20 Saawe tau Marta ilooŋ tighe Yesu ilam igharau nugh Betania, i iburig ila ighe ighita. Eemon Maria, i ileep izi ruum. 21 Marta ila ivot to Yesu, ve isaav pani ighe: “O Tiina, imin ta yo uleep ta sene, kanaŋ livug irau imaat mako. 22 Eemon yau nawatagh: Aazne, saa gabua tau ighe yo ughason Maaron pani, i aat ilooŋ ghom ve igham payo.”
23 Yesu isaav pani ighe: “Livum aat iburig muul.”
24 Marta iyol aliiŋa ighe: “Yau nawatagh. Saawe to Mboŋ Murei, Maaron ighe ipaburigin yes mateegha, ene pale livug iburig paam.” *
25 Yesu isaav pani muul ighe: “Ulooŋ. Yau taug ta namin puughu pa burigiiŋ to yes mateegha ve lepoogh to tamtamon tileep matazi yaryaare. Tamtamon eta ighe ighur ilam tsiau ve imaat, ene mateegh irau ikisi mako. I aat iburig muul, ve ileep maata yaryaare le alok. *
26 Tamtamon tisov tau tighur ilam tsiau ve tigham lepoogh poia ila to Maaron, yes irau timaat gha tilalez ne mako. Pale tileep matazi yaryaare le alok. Yo ughur ila saveeŋ tsiau tane, ma mako?”
27 Marta iyol aliiŋa ighe: “Vee. Tiina, yau naghur ila kat naghe yo Mesia. Yo Maaron Naatu. I imbaaŋ ghom tauta uzilam taan.” *
Yesu itaŋ pa Lasarus
28 Marta yesuru Yesu tisavsaav le isov, ra Marta imuul ila ruum, ve ikamuun pa tazliva Maria ighe: “Ulooŋ. Paduduŋaaŋ toit ilam ivot wa. Ve i ighe yo ula ughita.” 29 Maria ilooŋ saveeŋ tane, ve rekia mon iburig ila ighe ighita Yesu. 30 Saawe tana, Yesu ilam peria nughei soone. Ilepleep izi nugh ziige tau papazoge Marta ila ivot tooni na. 31 Yuda siriv tau yesŋa Maria tilepleep ila ruum loolo pa ravuuŋ aate na, tighita Maria iburig, ipul ruum, ve ila. Tauvene tighe pa i ila pa naal to Lasarus, leso itaŋ pani. Tauvene titaghoni tila.
32 Maria ila ivot to Yesu, ve iput aaghe izi Yesu aaghe puughu, ve isaav pani ighe: “O Tiina, imin ta yo ulepleep ta sene, kanaŋ livug irau imaat mako.” 33 Yesu ighita Maria yesŋa Yuda siriv tau tilam tomania na titaŋtaŋ, le loolo ipataŋan kat. 34 I ighason zi ighe: “Yam aghur Lasarus paata izi sindei?”
Yes tiyol aliiŋa tighe: “Tiina, ulam tala ve ughita.”
35 Ra Yesu itaŋ.
36 Tauvene Yuda siriv tau yesŋa tiyozyooz na, tisaav tighe: “Aghita. I aat loolo igheen to Lasarus kat.”
37 Eemon tamtamon toozi siriv tivasavo zi tighe: “Ŋeer tane igharaat ŋeer ee tau maata kumkuuma. Mindai ta iuul Lasarus mako? Imin ta iuule, kanaŋ Lasarus irau imaat mako.”
Yesu ipaburigin Lasarus pa mateegh
38 Yesu loolo ipataŋan kat pa mateegh to Lasarus. Tauvene ilaagh ŋarui maet puura tau Lasarus paata igheen pani na. Puura tawe, tigharaata imin naal, ve tigham maet tiina ee gha tipoon aavo. 39 Yesu ila ivot naal aavo, ve isaav pazi ighe: “Apatambulia maet ighau pa naal aavo.”
Mateegh tana liivu Marta isaav pa Yesu ighe: “Wai Tiina, vene mako. Yei nighuru igheen ta sewe mboŋ paaŋ wa. Takaako, pale vaazi.”
40 Yesu isaav pani ighe: “Marta, matam iŋgal saveeŋ tsiau, ma mako? Yau nasaav payo wa. Isaav ighe ughur ila, ene aat ughita Maaron itotoi tapiri ve poia tooni ivot ighazooŋ.” 41 Tauvene tipatambulia maet tiina ighau pa puura aavo, ve Yesu maata izala pa sambam, ve isaav ighe: “O Tamaŋ, yau lolog poia payo pasaa, suŋuuŋ tsiau, yo ulooŋa wa. 42 Yau nawatagh: Saawe isov, yo uloŋlooŋ suŋuuŋ tsiau. Eemon yau nagham ŋgar pa eval tiina tau yeŋa niyozyooz ne, naghe le yes tighur ila tighe: Yo taum umbaaŋ ghau ta nalam. Tauta nasavia saveeŋ tane.”
43 I isavia saveeŋ tane le isov, ra iboob aliiŋa tiina ighe: “Lasarus, uvot ulam!” *
44 Rekia mon Lasarus iburig, ve ivot. Eemon uuli siriv siriv tau tikaukauu pani na, ene ighenaar ila tiini soone. Tauvene i ivot ila muuri, ra Yesu isaav pazi ighe: “Apool uuli siriv siriv tawe ighau pa naagho, niima, ve aaghe. Leso ilaagh poi.”
Daaba to yes Yuda tiil eez pa ravuuŋ Yesu imaat
(Mt 26:1-5; Mk 14:1-2; Lu 22:1-2)
45 Yes Yuda tau tilam tileep tomania Maria na, tighita kaut ŋgereeta tau Yesu ighamu, le katini tighur ila tooni. 46 Eemon tamtamon toozi siriv tila to zeran tutuuŋa, ve tipaesia gabua tana vaaru pazi. 47 Tauvene daaba to watooŋrau ve zeran tutuuŋa tila tilup zi tomania pooza siriv to yes Yuda, ve tivasavo zi tighe: “Ŋeer tawe ighamgham gabua ŋgeretazi katini tau itotoi ighe Maaron ileep tomania pa uraat tooni. Pale tagham mindai? 48 Isaav ighe tapuli ve ighamgham tauvene, ene pale tamtamon tisov tighur ila tooni ve titaghoni. Mako yes Roma tilam, ve tireu mbirisai Rumei Tiina toit patabuyaaŋ, ve tivarewai ghiit paam le irau tauun taŋgin nugh toit muul mako.”
49 Tilup zi gha tilepleep, ve tamtamon toozi ee, eeza Kaiapas, i daaba to watooŋrau pa ndaman tana, iburig ve isaav pazi ighe: “Yam tane, lemim ŋgar mako! 50 Agham mindai ta avaghamgham tauvene? Yam aghilaal mako? Poia pa ŋeer eemon igham eval tiina niazi ve imaat pazi. Mako pale iit Yuda tasov tamataar.” 51 Saveeŋ tane, Kaiapas isavia sorok itaghon tauu ŋgar tooni mako. Maaron igham pooz pani, tauta isavia. Pasaa, ndaman tana, Kaiapas, i daaba to watooŋrau. Tauta ivotia Maaron aliiŋa pazi, ve ighe Yesu pale igham yes Yuda niazi ve imaat pazi. 52 Eemon Yesu imaat pa yes Yuda mon mako. I imaat pa Maaron natŋa tisov tau tileep irau nugh nugh. Leso ilup zi timin lupuuŋ eemon. *
53 Tauvene saawe tana ve ila, daaba to yes Yuda tiliil eez pa ravuuŋ Yesu imaat. 54 Tauta i ilaagh ghazooŋa ila yes Yuda matazi muul mako. I ipul zi, ve ila pa nugh Epraim tau igheen nugh ŋginaaŋa ziige, ve yesŋa mbiwa tooni tilepleep izi ta sewe.
55 Tilepleep le saawe to lupuuŋ tiina to yes Yuda tau tiwaato tighe Pasova na, igharau. Tauvene eval tiina to nugh nugh tizazala pa Yerusalem. Tighe tigharaat tauzi gha tiŋgalaaŋ ila Maaron maata le isov, o lupuuŋ tiina tana ivot. 56 Tamtamon tilepleep ila sirsiir to Rumei Tiina loolo, ve matazi inesnes Yesu, ve tivasavo zi tighe: “Ou, agham ŋgar mindai? Ŋeer tawe pale ilam pa lupuuŋ tiina tane, ma mako?” 57 Saawe tana, yes daaba to watooŋrau tomania zeran tutuuŋa tighur saveeŋ ariaaŋa pa eval tiina tauvene: Isaav ighe tamtamon eta iwatagh nugh tau Yesu ileep pani na, rekia mon ve ipaes pazi. Leso tila tikisi.
* 11:1-2 Lu 10:38+ * 11:4 Yo 9:3 * 11:8 Yo 8:59, 10:31 * 11:9 Yesu saveeŋ tooni, puughu tauvene: I iroi pa koiŋa tau tighe tiravu imaat na mako. Pasaa, i iwatagh: Saawe tau Maaron ighuru pani to igham uraat izi taan, tamtamon eta irau ipasulaini mako. Tauvene koiŋa irau tigham gabua eta pani rekia mako. I pale ileep ve ipasovuur uraat tooni isov. Ve saawe to ndoroom ighe ivot, mako koiŋa tiravu imaat. * 11:9 Yo 9:4+ * 11:10 Yo 12:35 * 11:24 Dan 12:2; Yo 5:28+ * 11:25 Yo 1:4+; 1Kor 15:51+; 1Tes 4:16+ * 11:27 Mt 16:16; Yo 6:69 * 11:43 Lu 7:14; Yo 5:25 * 11:52 Yo 10:16, 17:20+; 1Yo 2:2