14
“¿Marãkã'ã marĩjĩkareka Jesúre majããrũjejĩñu ruku?”, ãᵽaraka najaibu'aeka
(Mt 26.1-5; Lc 22.1-2; Jn 11.45-53)
Toᵽi mae, ĩ'ᵽarĩmi sajariwa'rika Ᵽascua baya ruᵽu. Levadura rukeberika ᵽan naba'aribaya simaeka. I'sia ᵽoto ᵽo'imajare õrĩbeyuju Jesúre ñi'arika kurarãka ĩᵽarimarãre ᵽakatarikoᵽeka, Moiséte jã'meka wãrõrimajaᵽitiyika. “¿Dikaᵽi kire okabaatirã kire majããrũjejĩñu?”, ãᵽaraka najaibu'aeka. Ikuᵽaka ĩ'rãrimakire ãrĩka:
—Ᵽascua baya simarãka ᵽoto Jesúre mañi'ajĩkareka, jimarĩa ᵽo'imajare boebarijĩñu. Boebariwa'ri ba'iaja nabaajĩkareka, marãkã'ã baatirã nare mokajããwãrũberijĩñu. Suᵽa imarĩ Ᵽascua baya simarãka ᵽoto, kire mañi'aberijĩñu ruᵽu,— narĩka.
Rõmore Jesús ruᵽuko'a ᵽemarã ruᵽuko'awearũkia yo'yekako
(Mt 26.6-13; Jn 12.1-8)
I'sia ruᵽubaji ᵽañaka Betania wejearã kimaeka ᵽotojĩ, Simón kãmia rabaeka mirãki wi'iarã Jesúre imaeka. Torã ba'abaraka nimaeka ᵽoto ĩ'rãko rõmore naᵽõ'irã eyaeka, ãta alabastro wãmeikakaka jotoa baaeka rikatirã. Satõsiareka nardo wãmeika iyebaka imaeka jia jiijĩsiakaka. Suᵽabatirãoka waᵽajã'rĩtakakaka simaeka. Alabastrojotoku'rea ᵽeᵽaru'atatirã Jesús ruᵽuko'arã iyebaka koyo'yeka kire jiyiᵽuᵽayeewa'ri. I'suᵽaka kire kobaamaka ĩatirã, jimarĩa ĩ'rãrimarãre kore boebarika. I'suᵽaka imawa'ri,
—¿Dako baaerã kiruᵽuko'arã iyebaka koyo'yeyu? Waᵽuju sakowe'weᵽateyu. I'sia iyebaka trescientos denario rõ'õjĩrã waᵽajã'rĩa sime. Sawaᵽa tõᵽotirã wayuoka baairãte koĩjirĩ imakoᵽeyu,— ãᵽaraka ĩ'rãrimarãre jaibu'aeka natiyiaja.
I'suᵽaka ãᵽaraka kore najaiyuyeka.
I'suᵽaka naᵽakã'ã, ikuᵽaka Jesúre nare ãrĩka:
—Koimaᵽarũ. Jia yire baawa'ri i'suᵽaka kobaayu. Mija watoᵽekarã imajiᵽarũkirã nime wayuoka baairã. Suᵽa imarĩ mija yaᵽarãka ᵽotojo nare mija jeyobaarijarijĩñu. Yi'i ᵽuri mijaka imajiᵽabesarãki. Iko ᵽuri koᵽuᵽaka kore jiyuika uᵽakaja jia yire baaiko. Yireyarũki ruᵽu iyebaka jia jiijĩsia yire koyo'yeyu. Yire nayayerũkia ᵽuᵽajoaweiko uᵽaka i'suᵽaka yire kobaayu. Rita ika mijare yibojayu. Ritaja wejeareka Tuᵽarãrika wãrõbaraka, jia yire kobaaeka mirãka ᵽo'imajare bojarijarirãñu. Suᵽa imarĩ jia kobaaeka ᵽuᵽajoabaraka, kore naye'kariribesarãñu,— nare kẽrĩka.
Jesúre nañi'aokaro'si karerõ'õᵽi Judare kire bojajããeka
(Mt 26.14-16; Lc 22.3-6)
10 Torãjĩrã mae kurarãka ĩᵽarimarãka jairĩ Judas Iscariotere a'rika. Jesúka wãrũrimaja ĩ'ᵽoũ'ᵽuarãe'earirakamarãkaki imaki kimaeka. “Jesúre mija ñi'aokaro'si, kimarõ'õrã mijare ye'ewa'rirãñu”, nare kẽrĩka. 11 I'suᵽaka nare kibojamaka ã'mitiritirã, jĩjimaka najarika. I'suᵽaka jariwa'ri,
—Niñerũ mire yija ĩjirãñu,— kire narĩka.
Suᵽa imarĩ “Ᵽo'imajamatorã Jesúre nañi'aerã, ¿marãkã'ã nare yibaarũjerãñu ruku?”, Judare ãrĩᵽuᵽajoaũ'mueka.
Jesúre ᵽiyia ba'aekakaka
(Mt 26.17-29; Lc 22.7-23; Jn 13.21-30; 1 Co 11.23-26)
12 Ᵽascua baya ũ'muroyikarĩmi levadura rukeberika ᵽan naba'aribaya seyaeka. I'sirĩmi oveja makarãka jããtirã naba'aroyika. Egiᵽtoka'iarã nañekiarãte imaeka ᵽoto Tuᵽarãte nare tããeka ᵽuᵽajoabaraka i'suᵽaka nabaaroyika. Suᵽa imarĩ kika wãrũrimajare ikuᵽaka kire jẽrĩaeka:
—¿No'orã ba'arika baaweirĩ yija a'ririka miyaᵽayu, Ᵽascua baya ᵽoto maba'arũkia?— kire narĩka.
13 Toᵽi ĩ'ᵽarã kika wãrũrimajare ᵽũataweibaraka ikuᵽaka nare kẽrĩka:
—Wejearã mija eyarãka ᵽoto torã ĩ'rĩka jotoaᵽi okoa kõkewa'yukate mija ĩatõᵽorãñu. Kibe'erõ'õ mija a'ᵽe. 14 Kibe'erõ'õ a'ritirã, wi'iarã kikãkarãñurõ'õ ĩatirã, ikuᵽaka ãᵽaraka saba'iᵽite mija jẽrĩabe: “Yijare wãrõrimaji ikuᵽaka ãrĩko'oka: ‘¿No'orã sime yika wãrũrimajaka, Ᵽascua baya ᵽoto ba'arũkia nabaaweirũkirõ'õ?’, kẽrĩko'o”, mija ãᵽe. 15 I'suᵽaka mija ãᵽakã'ã ã'mitiritirã, ĩmiᵽẽ'rõtorã ima kuraraka jo'barõ'õjĩte mijare kibearãñu. Koᵽakaja najietikarõ'õ simarãñu. Suᵽa imarĩ i'sia kurarakarã maba'arũkia mija baaweibe,— nare kẽrĩka.
16 I'suᵽaka nare kẽrĩka be'erõ'õ, torã na'rika. Torã eyatirã Jesúre nare bojaeka uᵽakaja simamaka niaeka. Torã Ᵽascua bayarĩmi naba'arũkia nabaaeka mae.
17 Rã'iwa'ri neiᵽuᵽurõ'õ sajarika ᵽoto Jesúre torã eyaeka kika wãrũrimaja, ĩ'ᵽoũ'ᵽuarãe'earirakamarã kika imaroyikarãᵽitiyika. 18 Naka ba'abaraka ikuᵽaka nare kibojaeka:
—Mija ã'mitiᵽe. Rita mijare yibojayu mae. Mawatoᵽekarã ĩ'rĩka imaki maka ba'ariᵽotojo, yimajãmarãre yire ñi'aokaro'si yire bojajããrũkika,— nare kẽrĩka.
19 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiritirã, ba'iaja naᵽuᵽarika. Toᵽi mae nimarakamakiji ikuᵽaka kire ãᵽaraka najẽrĩaũ'mueka:
—¿Yi'imarĩka i'suᵽaka baarãki ruku?— ãᵽaraka kire najẽrĩaeka.
20 Toᵽi mae ikuᵽaka nare kiyi'rika:
—Ĩ'ᵽoũ'ᵽuarãe'earirakamaki seroarã yika ᵽan ñu'aba'airãkaki kime. 21 Tuᵽarã majaroᵽũñurã sabojaika uᵽakaja simaerã baayu yiro'si. Ᵽo'imaja Ma'mi ñime. Yire ñi'atirã ᵽo'imajare yire jããrãñu. “Aᵽerãte kire ñi'arũ”, ãrĩwa'ri yire bojajããrãki ᵽuri, jimarĩa ba'iaja jũarãki. I'suᵽaka simamaka imaberiri kimakoᵽeka,— nare kẽrĩka.
22 Ba'abaraka nimekã'ãja ᵽan Jesúre e'eka. Sarikatirã, “Jia mibaayu Tuᵽarã”, kẽrĩka. I'suᵽaka ãrĩtirã sañakatarutirã nare sakĩjika.
—Ãja'a, samija ba'abe. Ika ᵽan koᵽakaja yiᵽo'ia sime,— nare kẽrĩka.
23-24 Toᵽi ate ko'a ke'eka. Sarikatirã, “Jia mibaayu Tuᵽarã”, kẽrĩka. I'suᵽaka ãrĩtirã nare sakĩjika. Suᵽa imarĩ nimarakamakiji sanukueka be'erõ'õ ikuᵽaka nare kẽrĩka:
—Ika iyaokoa koᵽakaja yiriwea sime. Riweajurubaraka yireyarãkaᵽi ãrĩwa'ri rĩkimarãre Tuᵽarãte tããrãñu. I'suᵽaka yireyamaka ĩatirã, “Ba'iaja nabaaika yijũjerãñu”, Tuᵽarãte ãrĩka uᵽakaja kibaarãñu mae. 25 Rita mijare ñañu mae, Tuᵽarãte yire jã'merũjerũkia seyabeyukaji iyaokoa mijaka ukuokaro'simarĩa ñime. Yijã'meũ'murãñurĩmi seyarãka ᵽoto ᵽuri, aᵽeuᵽaka, mamaka iyaokoa yukurãñu mae,— nare kẽrĩka.
“ ‘Jesúre õrĩbeyuka yi'i’, yireka merĩrãñu”, Ᵽedrote kẽrĩka
(Mt 26.30-35; Lc 22.31-34; Jn 13.36-38)
26 Suᵽa imarĩ Tuᵽarã baya koyaweatirã Olivos wãmeika ᵽusiarã na'rika. 27 Torã na'rika ᵽoto ikuᵽaka nare kẽrĩka:
—Yire ã'mitiriᵽẽairã imariᵽotojo yire mija ja'atarãñu. Suᵽa imarĩ yire ja'atawa'ri rakakaja mija ᵽibiᵽaterãñu. Tuᵽarã majaroᵽũñurã ãñu uᵽakaja simarãñu. Ã'mitirikõrĩ je'e: “Oveja ĩarĩrĩrimajire yijããrãñu. I'suᵽaka yibaamaka kioveja ru'riᵽatarãka”, ãrĩwa'ri sabojayu. 28 Suᵽa imarĩ yire najããko'omakaja õñia yijariᵽe'rirãñu. I'suᵽaka imatirã mija ruᵽubaji Galileaka'iarã yeyarãñu. Suᵽabatirã torã mijare ye'etorirãñu,— nare kẽrĩka.
29 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiritirã, ikuᵽaka Ᵽedrote kire ãrĩka:
—Aᵽerã ᵽuri nimarakamakiji mire ja'atarãñurã je'e. Yi'i ᵽuri mire ja'atabesarãki,— kire kẽrĩka.
30 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiritirã, ikuᵽaka Jesúre kire ãrĩka:
—Rita mire ñañu. Ire ñamiji karaka ĩ'ᵽakuri akaerã baarãka ruᵽubaji, maekarakakuri, “Jesúre õrĩbeyuka yi'i”, nare merĩrãñu,— Ᵽedrote kẽrĩka.
31 I'suᵽaka Jesúre kire ãrĩko'omakaja, ikuᵽaka Ᵽedrote kire ãrĩka:
—Jẽno'otaka, “Mire ñorĩbeyu”, ãrĩbesarãki yi'i. Mikaja reyarũkika ᵽariji ñima simamaka, “Jesúre õrĩbeyuka yi'i”, ñarĩbesarãñu,— Ᵽedrote kire ãrĩka.
Ᵽedrote ãrĩka uᵽaka oyiaja ĩ'rĩka uᵽakaja narĩka aᵽerãoka.
Getsemaní wãmeirõ'õrã Tuᵽarãka jairĩ Jesúre a'rika
(Mt 26.36-46; Lc 22.39-46)
32 Toᵽi mae Getsemaní wãmeirõ'õrã na'rika. Torã eyatirã kika imaekarãre ikuᵽaka kẽrĩka:
—I'torã Tuᵽarãka jairĩ ya'yu. Õ'õrãja mija ruᵽabe ruᵽu,— nare kẽrĩka.
33 Torãjĩrã Ᵽedro, Santiago suᵽabatirã Juanre, kika ke'ewa'rika. Torã na'ririjayukã'ãja jimarĩ kiwayuᵽi'riũ'mueka. 34 I'suᵽaka imawa'ri ikuᵽaka nare kẽrĩka:
—Yiᵽuᵽakaᵽi yiwayuᵽi'ritiyayu “Reyatiyaerã yibaayu”, ãñurõ'õjĩrã. Õ'õrã mija tuibe ruᵽu. Kãᵽekaja yire mija ta'abe,— nare kẽrĩka.
35 Suᵽabatirã ñoakuriᵽañakarã ke'rika. Torã eyatirã ka'iarã mo'iᵽãñatirã, Tuᵽarãka kijaika ba'iaja ã'mika jũarika yaᵽaberikoᵽewa'ri. 36 Kika jaibaraka ikuᵽaka kire kẽrĩka:
—A'bi, ritaja baawãrũiki mime. Suᵽa imarĩ yire najããkoreka, yire mijeyobaarika yiyaᵽayu. I'suᵽaka mire yijẽñeko'omakaja yiyaᵽaika uᵽakamarĩa mibaakoᵽejĩkaoka marã imabeyua. Miyaᵽaika uᵽakaja simarũ,— Tuᵽarãte kẽrĩka.
37 Tuᵽarãka jaiweatirã kiᵽe'riwa'rika maekarakamarãte imaekarõ'õrã. Kãrĩrikarekaja nosika ᵽotojĩ naᵽõ'irã keyaeka. I'suᵽaka nimamaka ĩatirã, ikuᵽaka Ᵽedrore kẽrĩka:
—¿Simón, dako baaerã mikãñu? ¿Ĩ'rãkuri aiyajẽrã rõ'õjĩrãjĩkaja kãᵽekaja imaberijĩka mime bai je'e? 38 Rakajekaja Tuᵽarãte jẽñebaraka mija imabe, ba'iaja mija baakoreka. “Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja yija baarãñu”, ãñurã imariᵽotojo, mija ᵽo'iaᵽi ᵽuri samija rakajeᵽããwãrũbeyu. Suᵽa imarĩ Tuᵽarãte yaᵽaika uᵽakaja mija baawãrũbeyu,— nare kẽrĩka.
39 I'suᵽaka nare ãrĩweatirã Tuᵽarãka jairĩ ke'rika ate. Mamarĩ kire kijẽñeka uᵽakajaoka kire kẽrĩka ate. 40 I'suᵽaka baaweatirã kijeyomarã ᵽõ'irã kiᵽe'riwa'rika. Jimarĩa õõmaka nare baaeka simamaka kãrĩkarã nimaeka. I'suᵽaka nimaekarõ'õrã naᵽõ'irã keyamaka, tũrũtirã kiruᵽu ni'yoᵽi'rika. Suᵽa imarĩ marãkã'ã kire ãrĩwãrũberijĩñurã nimaeka. 41 Suᵽa nimekã'ãja Tuᵽarãka jairĩ ke'rika ate. I'sia be'erõ'õ naᵽõ'irã etatirã,
—¿I'suᵽakaja kãᵽarakaja mija imañuju ruᵽu? Koᵽakaja yire nañi'arijẽ'rãka seyayu mae. Ᵽo'imaja Ma'mite nañi'aokaro'si bojajããrimajire koᵽakaja etayuju mae. Ba'iaja baarimajare yire kiñi'arũjerã baayu. 42 Mija mi'mibe. Dajoa kire matoyari,— kika wãrũrimajare kẽrĩka.
Jesúre nañi'aeka majaroka
(Mt 26.47-56; Lc 22.47-53; Jn 18.2-11)
43 I'suᵽaka Jesúre jaiyuju Judare etaeka. Jesúka wãrũrimaji ĩ'ᵽoũ'ᵽuarãe'earirakamarãkaki Judare imaeka. Rĩkimarãja ᵽo'imajare i'taeka kika. Sara, yaᵽua rikabaraka Jesúre ñi'arĩ ni'taeka. Kurarãka ĩᵽarimarã, Moiséte jã'meka wãrõrimaja, suᵽabatirã judíorãka ĩᵽarimarãre ᵽũataekarã nimaeka. 44 “Ikuᵽaka kire yibaarãñu”, ãrĩwa'ri Judare nare bojatikarã nimaeka.
—Jesúre mija ĩawãrũokaro'si u'surikaᵽi kire yijẽñerãñu. I'suᵽaka yibaarãka be'erõ'õ kire ñi'atirã jia kire mija ĩarĩrĩwa'ᵽe,— nare kẽrĩka.
45 I'suᵽaka nare kẽrĩweaeka be'erõ'õ Jesús ᵽõ'irã eyatirã ikuᵽaka kire kẽrĩka:
—¿Yaje mime wãrõrimaji?—
I'suᵽaka kire ãrĩtirã kire kiu'sueka. 46 I'suᵽaka kibaamaka ĩatirã, Jesúre nañi'aeka.
47 I'suᵽaka kire nabaamaka ĩatirã, Jesús wã'tarã rĩkamarikaki sara baiwararĩ ke'etaeka. Saᵽi kurarãka ĩᵽamaki imatiyaiki ba'irabeĩjirimaji ã'mua kitoakõrõtaeka.
48 —¿Dako baaerã sara, yaᵽuaᵽitiyika yire ñi'arĩ mija i'tayu? ¿Karee'erimajire ñi'arirokaᵽi yire mija ñi'ariᵽakatayu bai? 49 Ĩ'rãrĩmi jariwa'ririmarĩaja mija watoᵽekarã Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwi'iareka mijare wãrõbaraka ñimaroyi. Torã ñimarijaraᵽaka ᵽoto yire ñi'arĩ mija etaberaᵽe ruᵽu. Yire mija ñi'aika, Tuᵽarã majaroᵽũñurã sabojaika uᵽakaja sime yiro'si,— Jesúre nare ãrĩka.
50 Suᵽa imarĩ kire nañi'amaka ĩatirã, kika wãrũrimajare nimauᵽatiji kire ru'ritaᵽawa'rika. 51 Kire ne'ewa'rika ᵽoto ĩ'rĩka bikirimaji kibe'erõ'õᵽi a'ririjarikaki. Sayaᵽãijĩka takaja wã'ojĩ'atirã kimaeka. Kibe'erõ'õ ke'ririjarika ᵽoto torã imaekarãte kire ñi'aᵽe'rotaeka. 52 I'suᵽaka kire baakoᵽewa'ri kisayaᵽãitakaja kireka naba'itatamaka, dakomarĩaja kiru'riwa'rika.
Judíotatarã ĩᵽarimarã imatiyaitata imaekarã, “Oka mireka ima”, Jesúre narĩka
(Mt 26.57-68; Lc 22.54-55,63-71; Jn 18.12-14,19-24)
53 Suᵽabatirã kurarãka ĩᵽamaki imatiyaiki imaekaki wi'iarã Jesúre ne'ewa'rika. Kire ne'eeyaeka ᵽoto kurarãka ĩᵽarimarãre nimauᵽatiji torã rẽrĩka. Moiséte jã'meka wãrõrimaja, suᵽabatirã judíorãka ĩᵽarimarãoka rẽrĩkarã.* 54 I'suᵽaka nabaaeka ᵽoto Ᵽedrore ñoakuriᵽi a'ririjaᵽaraka kurarãka ĩᵽamaki imatiyaiki wi'i ᵽẽteta'teka imaekarõ'õrã keyaeka. Torã kãkatirã Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwi'ia tuerimajaka kiᵽekajũrĩruᵽaeka.
55 I'suᵽaka simaeka ᵽoto kurarãka ĩᵽarimarã, suᵽabatirã judíotatarã ĩᵽarimarã imatiyaitataoka “¿Dakoaᵽi Jesúre majããrũjejĩñu?”, ãrĩwa'ri jaibu'abaraka nimaeka. Suᵽa imarĩ “Ikuᵽaka ba'iaja Jesúre baaraᵽe”, ãrĩwa'ri bojarũkirãte nayaᵽakoᵽeka. I'suᵽaka nayaᵽaeka simako'omakaja ba'iaja oka kireka imaeka natõᵽoberika. 56 “Ika ba'iaja Jesúre baaraᵽe”, rĩkimarãja narĩᵽakiko'omakaja ĩ'rĩkate bojaeka uᵽakamarĩa nabojakoᵽeka. 57-58 Ĩ'rãrimarã mi'mirĩkatirã imabeyuaᵽiji ikuᵽaka ãᵽaraka kire nokabaaeka:
—“Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwi'ia ᵽo'imajare baaeka yiᵽoaᵽaterãñu. I'suᵽaka simako'omakaja maekarakarĩmi be'erõ'õjo ate sayibaarãñu, ᵽo'imajare baaekamarĩa”, Jesúre ãᵽakã'ã yija ã'mitiraᵽe,— narĩka.
59 I'suᵽaka bojariᵽotojo ĩ'rĩka uᵽakamarĩa rukubaka oyiaja nabojaᵽakikoᵽeka ruᵽu.
60 Suᵽa imarĩ kurarãka ĩᵽamaki imatiyaiki nimauᵽati wãjitãji mi'mirĩkatirã ikuᵽaka Jesúre kijẽrĩaeka:
—¿Dako baaerã nare miokae'eberitiyayu je'e? ¿Dakoaᵽi ãrĩwa'ri i'suᵽaka tĩmarĩtakaja mire nokabaayu je'e?— kurarãka ĩᵽamakire kire ãrĩka.
61 I'suᵽaka kẽrĩko'omakaja Jesúre kire okae'eberika. I'suᵽaka kimekã'ãja ikuᵽaka kurarãka ĩᵽamakite kire jẽrĩaeka ate:
—¿Mi'iji bai mime Jã'merũkika Kiwã'maekaki, Tuᵽarã Maki?— kire kẽrĩka.
62 I'suᵽaka kire kẽᵽakã'ã ikuᵽaka Jesúre kire yi'rika mae:
—Ã'ã, yi'iji ñime. Suᵽabatirã ñamajĩ Tuᵽarã ᵽõ'i ritaᵽẽ'rõtorã Ᵽo'imaja Ma'mite ruᵽamaka mija ĩarãñu. Suᵽabatirã ĩmiᵽi oko ũmaka watoᵽekaᵽi yiruira'amakaoka mija ĩarãñu,— kire kẽrĩka.
63 I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiritirã, boebariwa'ri kiõñu uᵽakaja kijariroaka ᵽemakato kurarãka ĩᵽamakire baibebataeka. “ ‘Tuᵽarã uᵽakaja ñime’, kẽñu ruku”, ãrĩwa'ri i'suᵽaka kibaaeka. I'suᵽaka baawa'ri ikuᵽaka aᵽerã ĩᵽarimarãre kẽrĩka:
—Dika ba'iaja baaiki kime aᵽerãte ãrĩrũkia jariwa'ribeyua mae, koᵽakaja ritaja ba'iaja kẽñua morĩwãrũᵽatayu. 64 Mijaoka ã'mitiriko'orã ba'iaja Tuᵽarãreka kijaiko'a. Suᵽa imarĩ ¿marãkã'ã kire mabaarãñu je'e mijareka?— ãrĩwa'ri kijẽrĩaeka kĩᵽarimarã jeyomarã imaekarãte.
I'suᵽaka kẽᵽakã'ã ã'mitiritirã,
—Oka ba'iaja kiro'si ima simamaka jããrikaja sime kire,— nimarakamakiji narĩᵽataeka.
65 Suᵽabatirã ĩ'rãrimarã Jesúre rijo'kataᵽatebaraka kiñakoa ᵽi'ᵽetãtetirã kire naᵽajeka. Kire ᵽajebaraka ikuᵽaka kire najẽrĩaroyika:
—¿Maki mire ᵽajeiki? Karemarĩa Tuᵽarãte mire bojarãkareka, “Iki yire ᵽajeko'oka”, merĩrãñu,— kire narĩwã'imarĩka.
Kire e'ewa'ᵽaraka Tuᵽarãte jiyiᵽuᵽaka õrĩriwi'ia tuerimajaoka kiᵽema ᵽajerijarikarã.
“Jesúre õrĩbeyuka yi'i”, Ᵽedrote ãrĩkarõ'õ
(Mt 26.69-75; Lc 22.56-62; Jn 18.15-18,25-29)
66 I'suᵽaka ba'iaja Jesúre baabaraka wi'itõsiarã nimaeka ᵽoto ᵽẽterãja Ᵽedrote imaeka ruᵽu. Torã kimaeka ᵽoto kurarãka ĩᵽamaki imatiyaikiro'si ba'iraberirõmore kiᵽõ'irã etaeka. 67 Ᵽedrote ᵽekaõ'to wã'tarã jũrĩruᵽamaka ĩatirã, ñoaka kire koyoirĩkaeka. Toᵽi ikuᵽaka kire kõrĩka:
—Mi'ioka Jesús Nazaretkakika turiroyiraᵽaki mime,— kire kõrĩka.
68 I'suᵽaka kire kõᵽakã'ã, ikuᵽaka kore kiyi'rika:
—I'suᵽaka meñua õrĩbeyuka yi'i, mijaikaoka ã'mitiriwãrũbeyuka yi'i,— kore kẽrĩka.
I'suᵽaka kore ãrĩweatirã, koᵽereka imaekarõ'õᵽi kiᵽoriwa'rika ᵽoto karaka akaeka. 69 Toᵽi ate kire ĩatõᵽotirã ikuᵽaka torã imaekarãte kõrĩka:
—Ĩ'ĩ imaki Jesúka wãrũrimajakakijioka kime,— nare kõrĩka.
70 I'suᵽaka kõᵽakã'ã “Kika wãrũrimajimarĩki yi'i”, Ᵽedrote ãrĩka ate. Ñoaᵽañaka imatirã ate torã imaekarãte ikuᵽaka kire ãrĩka:
—Mi'ioka naka imaekaki, Galileakaki mime je'e aᵽeyari,— kire narĩka.
71 I'suᵽaka naᵽakã'ã ikuᵽaka nare kiyi'rika:
—¡I'suᵽaka mija ãñukate õrĩberitiyaiki're yi'i! Waᵽuju yiᵽakijĩkareka ba'iaja Tuᵽarãte yire baajĩñu,— kẽrĩka.
72 I'suᵽaka kẽñukã'ãja ate karaka akaeka. Sakamaka ã'mitiritirã, Jesúre kire bojaeka kiᵽuᵽakarã kire ña'rĩjãirarika, “Ĩ'ᵽakuri karaka akaerã baarãka ruᵽu maekarakakuri, ‘Jesúre õrĩbeyuka yi'i’, merĩrãñu.” I'suᵽaka Jesúre ãrĩka kire ña'rĩjãiraᵽakã'ã, jimarĩa Ᵽedrote orika.
* 14:53 La Junta Suprema (Sanedrín) de líderes judíos que gobernaba asuntos religiosos. 14:61 Mesías 14:70 Por el acento de Pedro, adivinaron que él era de Galilea. Todos los discípulos de Jesús eran de Galilea menos Judas.