12
Yesus imi felep yak sok dum ilang tiin molin imi diim to do weng bogosa uta ko
Mat 21:33-46, Luk 20:9-19
Kale kota Yesus iyo kubak kobe do weng iip maak maak uyo baga-e-bom-nala e, “Tam tinum maak sok dum ilang maak telela ko-nala e, daam fogo kupkaa sok dum umi san uyo u-nala e, sok dum umi ok tugutmin umi baan diim uyo telela ko-nala e, sok dum ilang bigimin tinum imi am uyo isal am deebe no ke-nala e, minte tinum sok dum ilang bomi tiin molan-temip iyo ulu bogobe-nala e, ‘Tam sok dum umi abulan-temu uyo, dagan-bii ko kupkaa tugut-bom ok uyo ilan-bii kobelip ipkumal ita molipta, ibo tisol uyo kulu-nilipta, duula ko ipkil atuk uyo kulu-nilip e minte, nagal atuk uyo kulupnelip no telemuk o,’ age-nala e, imkaa no abiip maak simanim kal na ko. Kale sok dum umi abumin am uyo daanu e, (tiin molin tinum iyo sok dum uyo dagan-bii ko kupkaa tugut-bom ok uyo ilan-bii kopmip ipkumal iyo molip e,) kota sok dum ilang kayaak iyo ilami ogok kemin tinum iyo daala tal sok dum ilang tiin molin imi bogobe-nala e, ‘Nimi kamogim imi sok dum ok umi tisol atuk uyo kopnelipta, nimi kamogim imi kulubinon o,’ agan-be kuta, bilip iyo tebelipta, saal dagan-bii angko-nilip e, bisop daalip ilami kamok imi finang una ko. Kale tal tama e, asok kamogim iyo ogok kemin tinum migik maak iyo weng kobe-nala e, daala no sok dum ilang tiin molin tinum imi diim abe-nala e, imi kamogim imi weng kobela kwep una uyo bogobela kuta, ita tebe dubom te kobe-nilip e, kuguup mafak mafak uyo kupka-e-bii dupka-nilip e, daalip una ko. Kale aa mungkup maak daala no tama e, ita angkolip kaana ko. Kale kanum somta, tinum kwiin tagang iyo kulula no tamip e, iip maak saal daga-bom-nilip e minte, iip maak ita anolip kaana-bilip no kelip ko. Kale kota kamogim ilami man yaan maak kalaa age-nala mogop aafu-boma ita kup kela kale, kamogim iyo aget fuguno-nala e, ‘Niyo nalami man bubul keta daali una umdii, imi weng uyo kwaasulepman-temaalip o,’ age-nalata, ilami man beta afungim daala no sok dum ilang tiin molin tinum imi finang una ko. Kuta no tama tiin molin tinum iyo atam-nilip e, iyo buguna tala ke-bom-nilip e, ‘Tinum tala beyo kamogim ilami man kale, biilu aalap imi kaanan-tema uyo, man beyo tebe aalap imi sok dum ilang koyo bugulan-tema kale, kamaa kagal angkolup kaanata, sok dum ilang koyo nulumi aligaap keluk o,’ age-nilip e, kota tam aafu-nilip e, angkolip kaana e, daam tem uyo kupkaa sililii duptamo tam sep kutam kal daalip o,” age Yesus iyo do weng boyo baga-ema ko.
Kale Yesus iyo weng bomi atuk uyo maak so bogobe-nala e, “Ibaa. Kanubelip kalaa age-nalata, sok dum ilang kayaak iyo dogobelan-tema a? Beyo tal-nala e, tiin molin tinum kulip iyo anola atin kaan binimanip e, asok tinum migik ulu-nala e, sok dum ilang uyo kwaapma yak imi sagaal diim abelu e, igil mitam tiin molan-temip o,” age-nala e, 10-11 Yesus iyo bogobe-nala e, “Tiin molin tinum tebe-nilip sok dum ilang kayaak imi man angkolip kaanba bilip iyo sugayok kutop umi ogok kemin tinum migik imi kanu-bii-silip ilitap kale, God imi suuk kon tem uyo imi sang uyo bogo-nulu e,
‘Ogok kemin tinum iyo am uyo dinan-bomta kek fenipta e, am kun maak boyo mafak kalaa age-nilip e, falang daa kwaalip yak magaang tem kwek iinu kuta, kamok iyo am kun uyo utam-nala e, “Boyo tambaliim kale, am duu umi dol keluk o,” age-nala e, am kun boyo asok kwep mek molata, boyo felepmu molu ko. Kale kamogim kanubela beyo God yagal kale, nuyo utamupta e, imi kanubela boyo fen tambaliim kalaa age-sulup o,’
agesu kale, ibo boyo tiki-bom utamsip kuta, ibo, intaben o age-nilipta, bomi magam uyo tele utamsaalip o?” age Yesus iyo kamogimal imi bogobela e, 12 kota igil utamipta e, Yesus iyo ilimi sang uta felep yak ku to do weng boyo baga-e-be kalaa age-nilip e, kota, aafuu de dolum o agelip kuta, unang tinum Yesus ilami weng tinangkan-bilip imi atul uta finano-nilipta, sok de dolin-tem dupka-nilip e, unip ko.
Kamogimal imi tal takis mani kupka-emin umi sang Yesus imi dagasip uta ko
Mat 22:15-22, Luk 20:20-26
13 Kale kamogimal bilip iyo tebe Falosi iip maak maak so Herot imi tinum iip maak maak so iyo kululup no Yesus imi finang uyo no-nilipta, bisop bogo weng umaak dagalipta, weng mafak umaak bogola kalaa age-nilipta, tal bogopmipta, no aafuu dep no weng telemin baan diim daalum o age-nilipta, imdalip unip ko. 14 Kale Falosi ninggil iyo tal Yesus imi bogobe-nilip e, “Kafalemin tinum kabaa. Nuyo katamsup kale, kabo win soyaap tinum sino win binim tinum sino iyo kuguup tambal uyo maagup kupka-e-bom-nalap e minte, kabo tinum iyo maak imi atul uyo finan-nuubaalap no kale, kabo suun kup dam weng uta kup baga-e-bom-nalap e, God imi weng, ‘Bota kanumin o,’ agan-be uyo ku-nalapta, fen tuluun weng uta kup unang tinum iyo kafale-bom no kem-nuubap kale, mufekmufek maak umi sang uyo dagalum o ageta kale, (Rom kasel imi ulo uyo bogo-nulu, ‘Ibo ipmi takis mani uyo numi King Sisa ilami gavman imi kupka-emin o,’ agelu e minte, Juda kasel numi ulo uta bogo-nulu, ‘Ibo ipmi mani uyo God imi kupka-emin o,’ age no kesu kale,) numi mani uyo Sisa imi kupka-em-nuubup bota tambal bele, mafak a? 15 Sisa imi kupka-emum bele, kupkaa God imi kup kupka-emum a? Kapmi aget fugun-balap uyo bogobelapta, utamum o,” agelip e, Yesus iyo imi aget mafak fugun-bilip boyo utamepmata e, kanubelupta, weng mafak umaak bogola kalaa agelum o agan-bilip kalaa age-nala e, bogobela, “Intaben o ageta ibo bisop bogota nim-kugu-bilip a? Tuumon maagup umaak dep tilipta, ataman o,” agela e bole, 16 maak dep no daabelip e, bilip imi daga-nala e, “Yak tuumon diim sinik so win so kwep yak daasip koyo waami sinik so win so uta albu o?” agela e, “Boyo Sisa imi sinik so win so o,” agelip e minte, 17 Yesus isiik bogobe-nala e, “Tuumon kanupmin koyo Rom kasel imi King Sisa ilami tuumon kale, ibo Rom kasel imi gavman ilami kupka-e-bom-nilip e minte, God imi mufekmufek ugol mungkup God imi kupka-e-bom no kemin o,” agela e, iyo tinangku-nilip e, Yesus imi weng boyo migik maak bogola kalaa age kumang molip ko.
Yesus imi tebe unang tinum kaansip imi asok fen tigi molan-temip umi sang Sadusi imi baga-emsa uta ko
Mat 22:23-33, Luk 20:27-40, (Ap 23:6-9)
18 Juda kasel imi kamogimal iip maak maak bilip imi win uyo, Sadusi o agan-nuubip kale, bilip iyo bogo-nilip e, “Unang tinum kaansip iyo asok fen tigi molan-temaalip o,” agan-nuubip kale, Sadusi iip maak maak iyo, (no Yesus iyo bong faga-bom yan kemin weng umaak dagalupta, unang tinum iyo utamipta, umi magam uyo tele dupkop daalin-tem kela kalaa age-nilipta, aban faga-emin o age-nilipta,) tal bogobe-nilip e, 19 “Kafalemin tinum kabaa. Sugamiyok uyo Moses iyo God imi ulo uyo dola ko-nalata, numi kobesa kale, umi atuk kwek uyo bogo-nulu e,
‘Kanube fik iyo man umaak fogolin-tem som-nala kalel uyo kupkaa kaana umdii, imi niing yagal tebe fik imi kaluun uyo kula agam imi man fagaman-temip uyo, beyo bogobe-nala, “Ibo nimi baap imi man o,” age-nalata, siin fik kaan-se imi mufekmufek uyo man bilip imi kuga-emin o,’
agesu kale, 20 uyo tinangku-salapta. Siin uyo tinum maak man tinum ninggil ilimi kup ban kal kale, ninggil maagup te tam fito-nilip e, tam fik diil isiik unang maak ku-siit man umaak fogolin-tem ke kaana e minte, 21 ilami aafuu dep tilin ita tebe-nala e, fik imi kaluun boyo kula kuta, yagal asok man umaak fogolin-tem ke kaana e, niing iip maak yagal mungkup kanube no kela e, 22 mungkup imi nagalal ninggil kutop igil mungkup figal imi kaluun boyo ku-nilip e, alugum maagup maagup iyo man umaak fogolin-tem ke-nilip e, kaana kaana kelip e minte, unang uta minte umik tem kaan no ke-suu ko. 23 Kale tinum ban kal kalip iyo unang maagup bota kup maak isiik ku-siit kupkaa kaana kaana kem top ninggil ban kal kano biniman-silip kale, son-temu nala tinum ninggil ko kaan-silip bilip imi asok fen tigi molan-temip uyo, unang boyo waami kalel kelan-temu a? Kapmi aget fugun-balap uyo bogobelapta, utamum o,” agelip e minte, 24 Yesus isiik bogobe-nala e, “Ibo God imi suuk kon tem weng uyo tele dagaa kulin-tem ke-nilip e minte, tele utamipta, God beyo atin titil tebesa kalaa agelin-tem ke no kesip utamta, ipmi aget uyo mafak fugun-bilip kale, 25 tinangku-silipta. Son-temu nala unang tinum kaansip imi asok fen tigi molan-temip uyo, unang dula-bom tinum dula-bom keman-temaalip kale, bilip iyo mitam migik ke-nilipta, abiil tigiin umi ensel ilitap kelan-temip ko. 26 “Kale minte ipmi weng bogo-nilip, ‘Unang tinum kaansip iyo kaan atin binimansip kale, God iyo tebe maak ifola fen tigi molan-temaalip o,’ agan-nuubip bomi sang uyo bogobelan o ageta kale, Moses imi suuk kon tem weng uyo bogo-nulu e,
‘Moses beyo at katip molin maak ken tebe-bulu utamamata, God iyo tebe Moses imi olabe bogobe-nala e, “Niyo Abraham so ilami man Aisak so ilami man ilop Jekop so ulimal imi God iyo kalbi o,” age-se o,’
agesu kale, ibo suuk kon tem weng boyo tikim-nuubip kuta, tele utamsaalip kale, 27 ibaa. God iyo tinum kaan atin binimansip imi tiin mosaala kale, tinum kaan-nilip no God imi diim suun nuubip sino tinum kafan albip sino ita tiin mosa (kale mungkup, God imi weng ko Moses imi bogobesa bomi magam uyo dok uta ba kale, Abraham ulimal bilip iyo sugayok uyo kaansip kuta, fen God imi tiin diim uyo atin albip kalaa age-nalata, ulimal iyo tiin mo-bom-nalata, bogo-nala e, ‘Niyo ulimal imi God iyo kalbi o’, agesa) kale, ipmi bogo-nilip, ‘Unang tinum kaansip iyo atin kaan binimansip kale, asok fen tigi molan-temaalip o,’ agan-nuubip boyo tol ba o,” age Yesus iyo Sadusi imi baga-ema ko.
God imi ulo kwiin kiim umi sang uta ko
Mat 22:34-40, Luk 10:25-28
(Rom 13:8-10, Gal 5:14-15, Jems 2:8)
28 Kale ulo utamsa tinum maak tal tolong do-balata, weng tegen-bilip e minte, utamata, Yesus iyo bilip imi weng uyo yan kebe weng tambal uta kup baga-e-be kalaa age-nala e, yagal Yesus imi daga-nala e, “God imi weng kobesa uyo dogonupmin uta miton o?” agela e minte, Yesus isiik bogobe-nala e, 29 “God imi weng kem miton uyo ki Moses iyo bogo-nala e,
‘Israel unang tinum ibo tinangku-silipta. Bisel beyo numi God kale, maagup beta kup numi kamok kale, 30 kabo ki atuk atuk kemin ba kale, kapmi aget aa bubul aa tiin aa titil aa uyo alugum kwaalap yak Bisel kapmi God imi diim abelu atin ilami ilak kup duga-bom-nalapta o,’
agesa bota miton ko. 31 Aa minte weng kem maak uyo bogo-nala e,
‘Kabo kalapmi kaal umi ilak do tambaliim tiin mobap ulutap ke kapkumal kek kek imi ilak uyo do telelemal o,’
agesa kale, weng kem migik umaak tebe-nuluta, weng alop boyo kubaganu kupkalan-temaalu o,” agela e minte, 32 ulo utamsa tinum isiik Yesus imi bogobe-nala e, “Kafalemin tinum kabaa. Boyo aafen ko. God ilatap iyo binim kale, maagup beta kup numi kamok kale, kabo fen tol weng uta ko bagan-balap ko. 33 Kale kanube tinum iyo atuk atuk kemin binim ke-bom imi aget aa bubul aa tiin aa titil aa uyo alugum kwaala yak Bisel God imi diim abelu atin Bisel imi ilak kup duga-bom-nala e minte, ilami kaal umi ilak do tambaliim tiin moba ulutap ke ipkumal kek kek imi ilak uyo do telelema umdii, tinum bemi kanu-be bota atin uta uta ke-nulu e, tolop min iman min kwe fuulip ken tebelu God imi kuga-emin uyo kubaganu kupkalan-temu o,” agan-kala ko. 34 Kale Yesus iyo utamata, tinum beyo aget fugunin tambal umi weng uta bagan-be kalaa age bogobe-nala e, “Kabo mep so mitam God imi daam tem e talap God yagal, kabo tiin molan o angba o,” agela e, kota alugum kamogimal iyo finano-nilip e, maak so daga-nimip binim ke kwep unip ko.
God imi ulaa dula kamok kesa tinum bemi sang uyo Yesus tebe Falosi imi dagasa uta ko
Mat 22:41-46, Luk 20:41-44
35 Kale Yesus iyo ulotu am miton kal bom-nalata, unang tinum iyo weng baga-e-bom kafalem tolom-nala e, tam weng maak uyo bogobe-nala e, “Intaben o ageta ulo utamsip tinum bilip iyo bogo-nilip, ‘God imi ulaa dula kamok kesa tinum beyo King Devit imi man ilop tiilam unsu kutop umi tinum o,’ agan-nuubip a? 36 Kale sugayok uyo God imi Sinik Tambal iyo aget fugunin uyo King Devit imi kobelata, yagal bogo-nala e,
‘Bisel God iyo tebe nimi Kamogim iyo bogobe-nala, “Kabaa. Te yang nalami ipkuk ilo kamogim imi baan diim kagal ton-balapta bii, atin ki nita nita ke-nili kapmi waasi iyo kubaganip imkali kalaa age-nalapta, kapta iyo tiin molan-temap o,” age God iyo bogobesa o,’
age Devit iyo bogosa ko. 37 Kale God imi ulaa dula kamok kesa tinum beyo dok imi man a? Kanube Devit imi aget uyo fugunolata, son-temu uyo, beyo nalami man ilop kutop ita maak mitam tebelan-tema kalaa age-nala bomi aget uta kup fuguno-nala bogosa nimnam, boyo bogo-nala, ‘Beyo nimi Kamogim o,’ agesaala binim kuta, Devit iyo intaben umi aget uta fuguno no ke-nalata, bogo-nala, ‘Beyo nimi Kamogim o,’ agesa o?” age Yesus iyo bogobela ko.
Yesus imi bogo-nala, “Ulo utamsip tinum imi kuguup uyo mafak o,” agesa uta ko
Mt 23:1-36, Luk 20:45-47
Kale unang tinum kwiin tagang tal ibolip bilip iyo deng kup tebe-bom-nilip e, Yesus imi weng uyo tinangkamip kale, 38 Yesus iyo kafalem tolom-nala e, tam weng maak uyo bogo-nala e, “Ibo ulo utamsip tinum bilip iyo tele utama-bom-nilipta. Bilip imi aget fugunin uyo, ilim timitim kup migi-bii tam abe tiine-bulupta, unang tinum iyo numi itamin o age-nilipta, kanum tiine-bom-nilip e, iyo no iman saanin baan diim unon-temip uyo, unang tinum iyo tal numi weng umka-emin o age unang tinum imi tiin diim ku-tele tiine-bom-nilip e minte, 39 ulotu am so iman tigi-bom fuu-bom unan-kalin baan diim so uyo no, tonamin miton diim uta kup tonum o agan-bom no kem-nuubip kuta, 40 ulo utamsip tinum bilip iyo unang kaluun iyo filto-em tolom-nilip e, imi sinamin am uyo bugubelip kupkaa am binim, mufekmufek binim ke-bom no kem-nuubip ko. Kale kanupmin kuguup mafak mafak boyo kanu-bilip kuta, iyo unang tinum imi tiin diim uta God imi aman duga-emin uyo timitim kemup ko age bisop kugol baga-bom no kem-nuubip kale, ibo bilip iyo itama-bom-nilipta a. Boyo kuguup mafak kem-nuubip kale, son-temu nala God imi tebe kaal fuyap bilip imi kupka-eman-tema uyo, kwiin kiim kupka-eman-tema o,” age Yesus iyo unang tinum imi baga-ema ko.
Unang kaluun maak tuumon ken tibin alop dulep tal ulotu am miton kal God imi dobesu uta ko
Luk 21:1-4, (2 Kor 8:12)
41 Kale Yesus iyo ulotu am miton kutam kal yang God imi mani kulep tal abumin umi tet mep so kugol ton-bom-nala e, unang tinum imi kuguup uyo uta-bom-balata, mani uyo kulep tal tet tem abumip kale, mufekmufek soyaap kwiin tagang iyo mani afalik uyo kulep tal to-bilipta, 42 unang kaluun mufekmufek binim maak tal tuumon ken tibin alop maak dulep tal tet tem abulu utama ko. 43-44 Kale Yesus iyo ilami okumop man iyo olabela tal tamip e, bogobe-nala e, “Ibo unang kaluun boyo utamip a? Unang tinum migik bilip iyo mufekmufek kwiin tagang so kale, ilimi tuumon atuk katip ita kup dulep tal God imi kuga-e-bilip kale minte, unang kaluun bota mufekmufek binim minte, umi tuumon katip iman saan-bom unan-kalin ita kale, ko alugum ditang age dulep tal God imi dobelu kale, niyo dam weng bogobelan-temi kale, ibo tinangku-silipta. God imi tiin diim uyo unang kaluun mufekmufek binim bomi kuguup uyo uta uta keluta minte, unang tinum migik imi kuguup uta kubaganu o,” age Yesus iyo ilami okumop man bogobela ko.