युह्न्नायी टि:टिबि
युह्न्नायी टि:टिबि
पुस्‍तक परिचय
युहान्नायि अनुसार क्याइना लोन ल सारबा ठिमयि किताब स्यि थाबि नाङने च्हि ना काङ ति येशु ख्रिष्टयि मिजि मनङि क्याकिन। हतिबे नाङने पोरोला “लोन ल” नेन, काङति तोन “लोन ल” ना। हतिबा मत्ति, मर्कुस, लुका, राङ युहान्नायि येशु स्यिछारते टिटिबा ना। युहान्नायि अनुसार लोन ल ख्रिष्ट क्येयापले हा:लाम ९० लोयि च्येला लोब्टु युहान्नायि टिटिबा ना। किताबयि ढिङान युहान्ना हिना मानाइ नाङ कानि ढियापयि सैलि १ युहान्ना २ युहान्ना राङ ३ युहान्ना अछेरबा ङ्याबो ढियाप दु। रेन ताङबुइ ढिङानतेबे धि भेलाला युहान्नाला एफिससयि भजारला पोपोरा होतो हतिचाला धि किताब एफीसिसला टिटिबा हिनोम नाइबा हुन्दु। युहान्नायि साल्बो क्याइरे धि किताबयि उदस्य नाइरे मितेबाला येशु राङ ख्रिष्ट हिना नाइरे, सोम्बो कजसुबायि पिजा हिना नाङान रुवा कियाप हिना नाइरे स्योकिन (२०.३१) धि हिछे क्याइरे हुइ ख्युइ मिनला मिजे खाँ ङ्युइकिन। किताब यहुदि राङ यहुदि मान्ते टङानतेबे चाला टिटिबा ना।
युहान्नायि लोन ल यि किताब स्यान लोन लयि किताबले कुरु होतो। ख्युइ येशुयि क्याक्याइबि हा:लाइयापयि ध्यान ढुइयापला क्याक्याइबा ना राङ ख्युइ प्येतेबे भारेला लेइराङ माटिबा। येशुयि बप्तिस्मा राङ च्याङ मेते साला ख्युइ क्याक्याइबि लाइ लतेबा च्वरा मुख्य घटनातेबा याङ धि लोन ल टिटिबा मेता।
धो रेखा।
१ युहान्नायि ला लोन ल सुरु किन। (१:१-१८)
२ हतिच्येला ख्युइ येशुयि क्याक्याइबि लेइराङ हा:लाइयापयि लाइ भारेला ढिन। (१:१९—१२:५०)
हतिच्येला ख्युइ येशुयि मिजेला लेइराङ घटनातेबा मनङि क्याकिन काङते ख्युइ स्यियाप राङ सिरे याङ सोम्बो च्युङदे लाँलाँबि भारे थु क्योबिन। (१३:१—२०:३१)
४ युहान्नायि अध्याय २१ ला लोन लयि अन्य किन जब येशु स्यिस्यियातेबाने सोम्बो च्युङदे लाँछारते मितेबे धुनला थोङसोङ राङ हतिच्येला किताब टिटिबि उदेश्ययि भारेला याङ स्यातेलो।
1
वचन सुला केसोङ
ताङबो वचन होतो, वचन कजसुबा ङ्याबो होतो, तेहि वचन कजसुबा हिना, खो ताङबो कजसुबा ङ्याबो होतो। पार चानला होएता पोरो खोने स्यिसोङ, पार च्यानला होएता पोरो खो मेताला मासोइबालो। हतिला मिजे होतो राङ, हति मिजेते मितेबे होए हिना हति होएते मुन्नाला होए भारिनलो, राङ मुन्नायि हतिला जब याङ हा को माङ्युइबा।
कजसुबाने चाँचाँबि लोन खोरङान मिजि होतो, सुइ मिन युहान्ना हिना* हति हतिबे होएतेबे भारेला साछि तेरायापयि चाला साछि च्युङदे लेप्ते, कि मि पोरो ख्युइ चाने हिछे क्यायोङ। खो राङ हति होए मानालो हिन्नाङ हति होएयि साछि तेरतु लेलेबालो हति तेम्बा होए हिना। हति होए काङ संसारला हुन राङ मि पोरोला होए भारिनलो। 10 खि संसारला धुलो, संसार खोने सोइरसोङ, हति हिन्नाङ संसारयि खोला ङोमास्येसोङ। 11 खो खुरि मि तेहा लेप्सोङ, हिन्नाङ खुरि मितेबे खोला हिछे माक्याइसोङ 12 हिन्नाङ चोमयि खोला हिछे क्याइरे राङ ख्युइ मिनला हिछे क्याइरे, ख्युइ हतिबाला कजसुबे मि हिना नाङानयि आङ पिन्देलो। 13 हतिबा ठाने, स्हुयि धोप्पाने, राङ मि रेनयि धोप्पाने माना हिन्नाङ कजसुबाने क्येक्येबा हिना।
14 तेहि वचन स्हुला क्येसोङ, राङ ङाहि ङिङच्येने तेम्बि खारे हुइ उइला ते सोङ। हुइ ख्युइ छे तेतेका थोङसोङ, हति छेते काङ आकेने लेलेबि चिक्पा झि मात्रा पिजि धोला खुखुबा ध्हु।+ 15 युहान्नायि ख्युइ भारेला साछि तेरिन राङ क्ये छेया क्याइरे नाइसोङ, “को हति मि राङ ना, सुइ भारेला ङाहि नाइरे, ‘ङाहि च्येला होङान ङाले हाङ छेयाना चिचालानाना खो ङा कोयापयि ताङलाने होतो।’ ”
16 ख्युइ ङाहि ङिङच्येने हुइ पोरो च्यिनलाब जि ने स्यान च्यिनलाब जि खुखुबा होतो। 17 चिचालानाना ठिम मोशाने पिपिना ना, ङिङच्येने राङ तेम्बाते येशु ख्रिष्टने लेलेबाना। 18 कजसुबाला सुइ याङ नामयाङ थोथोवा मेतालो। आके पाङला त्योएङान चिक्पा झि मात्रा पिजियि खोला ताताना हिना।
बप्तिस्मा तेरङान युहान्नि लोन
मत्ति ३:१-१२; मर्कुस १:१-८; लुका ३:१-१८
19 जब यरुश्लेमने यहुदि आङकिङानबे पुजारिबा राङ लेविबाला युहान्नायि तिया “ख्योए सुना” नाङयि ताम ढिरु चाँरेलो। तेहि युहान्नायि साछि धि ना।
20 युहान्नायि जवाक तेरयापला माना मानाइबा, हिन्नाङ चाङमा क्याइरे नाइरेलो, ङा ख्रिष्ट माना। 21 तेहि हतिबे ख्हेला टिसोङ, “तेहि च्हि ख्योए एलिया हिनाइ?” ख्युइ नाइरेलो “ङा अर्थात।” “च्हि ख्योए हति ङोन्सेखिलङान हिनाइ?” ख्युइ जवाक पिन्सोङ, “अर्थात।” 22 हतिबे खिला नाइसोङ, “ख्योए स्यु ना? ङेला नोइ, राङ ङेला चोँङानला ङाहि जवाक तेरयाप हो। ख्योए खुरि भारेला च्हि नाज्याइ?” 23 युहान्नायि जवाक पिन्देलो “यशैया ङोन्सेखिलङानयि नानाइबा च्वरा ‘कजसुबे लाम थारका सोइ’ नाङान सा थुवाला क्ये धोनङान मिझिकि क्येते ङ्याना।”* 24 हतिबाला फरिसिबे चाँचाँबा हिना। 25 तेहि हतिबे खोला टिसोङ “ख्योए ख्रिष्ट याङ मानाइ, एलिया याङ मानाइ, हति ङोन्सेखिलङान याङ अर्थात, चिचाला बप्तिसमा तेरिन?”
26 युहान्नायि हतिबाला जवाक पिन्देलो, “ङाता छ्युइ बप्तिसमा तेरिन हिन्नाङ खि उइला मिझि लाँरे तोकिन, सुला खि ङो मिस्येबा। 27 ङाहि च्येला होङान खोराङन ना। ख्हुइ पोउलो यि ताना ढोलयापयि झ्योदायि मि ङा माना।” 28 धि ताम यर्दन च्याङभुइ फारकानला बेथानियाला च्युङदेलो, का युहान्नायि बप्तिसमा तेरिन ताता होतो।
कजसुबायि भोल क्यायाप लु
29 ङाहि टो तेला युहान्नायि येशु खो यहला होङान थोङसोङ नाइरेलो, “तेहि, संसारयि तिक्पा खुरते खेरङान कजसुबे लु!+ 30 हति खो राङना, स्यु भारेला ङाहि नानाइबा होतो, ‘ङाहि च्येला मिझि हुन, स्युरे ङाले छेया ना चिचालानाना खो ङा केयापले ताङला राङ होतो।’ 31 ङा ङारि खोला ङो स्येस्येबा मेता हिन्नाङ खो इस्राएलि लेभोङ नाइरे राङ छ्युइ बप्तिसमा तेरिन राङ ङा लेप्ते।” 32 युहान्नायि जु नेन राङ साछि पिन्देलो, “ङाहि पवित्र आत्माला ङोम्मुइ धोला तेङला ने पुप्ते लेप्ते ख्युइ थोला पापते होङान थोङसोङ। 33 ङाहि खोला ङो स्येस्येबा मेता हिन्नाङ सुइ ङाला छ्युइ बप्तिसमा पिन नाइरे चाँरे, ख्युइ राङ ङाला नाइसोङ, ‘सुइ थोला ख्युइ पवित्र आत्मा पुपङान राङ त्योएङान थोङान ना, पवित्र आत्मायि बप्तिस्मा तेरङान हति राङ ना’ 34 ङाहि थोथोवा होतो, राङ साछि पिपिना होतो, कि कजसुबे पिजा खो राङ ना।”
येशुयि ताङ ताङस्युवायि लोब्टुतेबा
35 याङ स्यान ङिनते युहान्ना खुरि लोब्टुबे नाङने ङाहि लोब्टुबा ङ्याबो लाँरे त्येतु। 36 ख्युइ येशु ढुन ताताता थोङसोङ नाइरेलो, “तेहि, कजसुबे लु!”
37 ङिकार लोब्टुयि ख्युइ धि नाङान थोइरे राङ येशु ङ्याबो पुइसोङ। 38 येशुयि लक्ते ताइरेलो, राङ हतिबा च्येच्येला होङान थोङसोङ हतिबाला टिरेलो, “खे च्हि फाकिन?” हतिबे खोला नाइरेलो, “रब्बि (काङयि तोन गुरुज्यु,) ख्योए का तोकिन?” 39 ख्युइ हतिबाला नाइरेलो, “सअ, तेहि खि थोङान ना।” हतिबा पुइसोङ, तेहि खो त्योएसा थोङसोङ। हतिबा हति ङिन खो ङ्याबो त्येसोङ, चिचालानाना हा:लाम चार बजे च्युङ छारतुलो।
40 युहान्नायि नानाइबि ताम थोइरे राङ येशुयि च्येच्येला ढोङान ङाहियि नाङने च्यिते सिमोन पत्रुसयि भाइ अन्‍द्रियास हिना। 41 ख्युइ ताङला खुरि भाइ सिमोनला ठातेलो, तेहि खोला नाइरेलो “ङाहि मसिहला तोन ना (ख्रिष्ट) ठातेलो। 42 हति सिमोनला येशुयि तेहा ख्योसोङ। येशुयि खोला ताइरे नाइसोङ, ख्योए युहान्नायि पिजा सिमोन हिनाइ, ख्योए केफास मदलब (काङयि खुँ पत्रुस च्वरा टा ना) नाङान ना।”
येशुयि फिलिप राङ नाथेनेल ला के ताताङा
43 ङाइटोतेला येशु गालिलला ढोयापयि थाकच्योए क्याइसोङ। राङ फिलिपला ठाते ख्युइ खोला नाइसोङ, “ङाहि च्येला सअ।” 44 अन्‍द्रियास राङ पत्रुस च्वरा फिलिप याङ बेथसेदा भजारयि हिना। 45 फिलिपयि नथानेलला ठाते नाइसोङ, “काङयि भारेला मोशायि ठिम राङ ङोन्सेखिलङानयि टिटिबा होतो, योसेफयि पिजा नासरातयि येशुला ङाहि ठाठाता होतो।” 46 नथानेलयि हतिला टिसोङ, “च्हि नासरात ने ताम ल लेभोङ ङेला?” फिलिपयि खोला जवाक पिन्सोङ, “लेप्ते तेहि।” 47 येशुयि नथानेल खुरि तेहा होङान थोङसोङ ख्युइ भारेला नाइसोङ, “च्हि इस्राएलि तेम्बा क्याइरे तेहि, काङला च्याङ नोठुल मेता।” 48 नथानेलयि टिरेलो, “ख्युइ ङाला च्हिरु क्याइरे ङो ङोस्येसुइ?” येशुयि खोला जवाक तेरिनराङ नाइसोङ, “फिलिपयि सअ क्ये ताताते ताङला, भेलडुयि तोङबोङ यि हअला ङाहि ख्योएला थोथुवा होतो।” 49 नथानेलयि खोला नाइसोङ, “रब्बि, ख्योए कजसुबे पिजा ना, ख्योए इस्राएलयि क्यालबो ना।” 50 येशुयि खोला जवाक तेरिन राङ नाइसोङ “ङाहि खेला भेलडुयि तोङबोङयि हअला थोसोङ नाङान तेला हिछे किनाइ? ख्युइ धि ताम लेहाङ ताम छेया लेइ राङ थोङान ना।” 51 तेहि ख्युइ हतिला नाइसोङ, “तेम्बारे, ङा खेला नाज्याइ, खि तेङला पोपिया राङ कजसुबे तेङलायि लोन खेरङानला मि पिजा थोला झ्येङान राङ पुपङान थोङान ना।”
* 1:6 मत्ति ३:१; मर्कुस १:४; लुका ३:१-२ + 1:14 ध्हु। १ युहान्ना ४:९ 1:18 तासोम थु क्याक्याबि तिक्पा झयाप राङ ता फान्ने तिक्पा मिकियाप छ्युला न्हुपते थोनयाप कजसुबे लुलाम + 1:29 १ पत्रुस १:१९; यशैया ५३:६