Yang Primirung Isinulat Ni Pablo Tung Ni TIMOTEO
Patkaw Ang Pasanag Tung Kumpurming Magbasa
Atiing pinalpasan da ti Pablo duun tung Roma, ingkelan na ti Timoteong namagliliw̱utun si tung duma-rumang banwa ang para mamagparakaw̱utun yang Matinlung Balita tung mga taung indi pa nag̱agngel. Pagkatapus, namansiangay ra tung sam pundaan yang mga tumatalig duun tung siudad yang Efeso. Pagkatapus atiing magliit da ti Pablo duun tung Efeso ang para magbalik da duun tung Macedonia, ti Timoteo ya ray piniaran nang mangerengan tung anya duun tung Efeso ang para magtaraw̱angen tung sam pundaan duun. Atiing duun da ti Pablo tung Macedonia (1:3), nagsulat da tung ni Timoteo ang ya ra taang sulat ang naang primiru. Purisu yang pag̱asikad na tung sulat ang naa ay paktelen na yang isip ni Timoteong magtuman yang sasang itinuw̱ul na ang yang dumang pagturuldukanen ta balaw̱ag tung ipinagtulduk na ra kang lag̱i atiing duun pa tanya, kaministiran ang ampalaren ni Timoteong indi ra magpadayun tung pagturuldukun nirang atia (1:3-11). Pati yang maling nag̱itulduk nira, dapat kang tadlengen na (4:1-8; 6:3-5, 20-21). Dapat kang magpatayu-tayu tung palaksu yang sam pundaan duun ang para usuyun yang mga tumatalig yang tamang pitik (2:1-15). Lug̱ud da ka tung ubligasyun nang mamilik tung mga manigpadag̱en-dag̱en pati mga tumataw̱ang ang may mga impurtanting pitik ang dapat pausuyan nang mamilik (3:1-13; 5:17-25). Kumus may maling nag̱itulduk ta duma, kinunsiuan ni Pablo kung ya pag̱aring mag̱ing durug tinlung turuw̱ulun ni Jesu-Cristo (4:1-16). Dispuis pinakdulan na ka ta matinlung kunsiu natetenged tung pagpakignunut na tung duma-rumang grupu tung sam pundaan ang atii, mag̱ing mga mamaepet, mag̱ing mga taung aranek ta idad tung anya, mag̱ing mga baw̱ay ang mga balu, mag̱ing mga manigpadag̱en-dag̱en tung grupu (5:1-25). Pati mga tumatalig ang mga kirepen, may ipinaintindi na ka tung ni Timoteo kung unu pay matinlung ipatuman na tung nira (6:1-2). Pagkatapus pinaamanan na ka natetenged tung mga ug̱ali yang mga manigtulduk ta mali ang pamanginguarta ilem (6:3-5). Dayun na rang ipinademdem ang yang mga tumatalig indi ra enged mag̱amluk ta kuarta ang katulad ka tung nira, kung indi, asan da ilem nga kuntintu yang isip nira tung kumpurming nag̱ipakdul yang Dios tung nira (6:6-10). Pinapangaku na ka dayun ti Timoteong magtuman dang puliduen na yang tanan ang atiang nag̱iurdin nang napabtang tung sulat ang atia (6:11-16). Baklu nga tapusay na yang gustu nang ianing, nagpaetad da kung unu pay matinlung ipademdem ni Timoteo tung mga tumatalig ang mga manggaranen (6:17-19). Pagkatapus tung pinagtapusan na, nag̱urdin da tung anya ang amlig̱an na ta mupia yang ubrang ipiniar yang Dios tung anya ang pirming saktung pisan tung pinag̱aralan na tung anya (6:20-21).
1
Yang Intrada Yang Sulat (1:1-2)
Yang may sulat tia, yuung ti Pablong nag̱ing sasang apustul ang pangerengan tung ni Jesu-Cristo natetenged tung kalalangan yang Dios ang pagtapnay tung yaten, durua ni Jesu-Cristo ang yay nag̱apakbat tang magpalua yang tanan ang nag̱aelatan ta. Timoteo, sinulatana ra yeen gated agkaw̱ig̱ena yeen ang anaung sadili gated atiing primiru, pinainunukuana yeen kung ya pa ag̱ari yang pag̱irintindien mung ustu tung kamatuuran ang nag̱apananged ta.
Yang nag̱ipag̱ampuu para tung nuyu ang mas pang maispirinsiaan mu yang kaneeman yang Ama tang Dios pati kaildaw na ang pagpadag̱en-dag̱en tung nuyu, durua tanira ni Ginuu tang Jesu-Cristo ang ya ray paglimengan yang isip mu.
Nag̱aulit Na Yang Sasang Ipinagpatuman Na Tung Ni Timoteo (1:3-11)
Atiing pagliitu ra asan tung nuyu ang nanganingaw ra duun tung Macedonia, yang iningaluku tung nuyu ang magpabutwana ra ilem asan tung Efeso ang para ampalaren mu yang duma asan ang indi ra magpadayun yang pagturuldukun nira ta balaw̱ag tung ipinagtulduku ra kang lag̱i asan. Bilang aningen mu ang indi ra padayunan nirang intindien yang mga isturia-isturiang atiang natetenged unu tung Dios buat ang yay pinanubli nira tung mga kinaampu nira. Pati yang mga aran yang mga kinaampu nirang pira-pira rang laksang lug̱ud da ka yang mga aran yang namagsurubli-subli tung nira, indi ra ka nira padayunan ang pagamenan ta mga isip nira. Kipurki yang pakaw̱utun yang nag̱itulduk nirang maning tia tung mga taung pamamati, belag ya eyangay ta ipagtalig nira tung ni Jesu-Cristo ang para matultulan da rin nira yang planu yang Dios, ya mag̱intra surug̱aan. Ay ya pa ag̱ari, natetenged ilem tung pagtaralig̱en ta tung ni Jesu-Cristo, asan da ilem ngaintindiay ta kung unu pay palaksu yang planu yang Dios ang para mausuy ta. Yang pag̱asikarung nagtuw̱ul tung nuyung magpasanag̱a tung mga manigtulduk ang atia ay ug̱ud imbis magsurug̱aan da yang pamamati tung nira, indi ra. Kung indi, asan da ngaeyangay ta paggeregmaan nirang magpurutul. Ang para maggeregmaan tanira ta ustu, kaministiran ang bilug̱un da nira yang mga isip nira tung nag̱auyunan yang Dios ang indi magtenakan, mag̱amlig kang indi enged magbuat ta nag̱askean nirang kuntra tung kalelyag̱an na, ig tedek ka tung mga isip nira yang pagtaralig̱en nira tung ni Ginuung Jesus. Kipurki may duma asan ang naski ra tung tulung palaksung atia ang asta nagpakled da tung pagturuldukun ta anday katumuyan na*. Gustu nirang magpabantug ang tanira sag̱ad da tung mga katuw̱ulan ang ipinagpasulat yang Dios tung ni Moises. Ang pagkatapus indi nira nganing nag̱amaresmesan kung unu pa enged ay katuyuan na yang mga katuw̱ulan ang atiang nag̱apapaktelan nira ta mupia. Nag̱askean tang matinlung itulduk ta yang mga katuw̱ulan yang Dios tung mga tau, basta gamiten ta ilem tung tamang palaksu. 9-10 Nag̱askean ta ka ang yang rumbu nira enged belag̱an tung mga taung pamag̱usuy ra tung kalelyag̱an yang Dios. Kung indi, ipinakdul na tung yaten ang para ipasanag ta tung mga taung malinampasen ang basi pa ra ilem asan da nga malamaray nira ang tanira alawid tung Dios. Pariu ra asan tung mga taung indi ra kang lag̱i pag̱intindi tung mga katuw̱ulan. Asan da ka ta baliwala ka ilem tung isip nira yang kumpurming unu pay nag̱adapat tung Dios, asan da ka ta mga taung anday pag̱eled nira tung Dios, kung indi, masadya ka enged tung isip nirang magpakasalak tung anya, asan da ka ta anday pagmaal na tung nag̱amaal yang Dios ang pulus pangkaliw̱utanen ka ilem yang nag̱apagamenan nira ta mga isip nira, asan da ka ta mga taung pangimatay tung sadiling tatay nira mismu ubin tung sadiling nanay nira mismu ubin tung mga masigkatau nira, asan da ka ta pangumbaw̱ay ubin pangunlalii ubin pagpangrangga tung pagkadarala yang mga darala, asan da ka ta mga taung pangasawa-kasawa tung aruman nirang lalii, asan da ka ta mga taung pagpamiag tung mga masigkatau nirang para ipaalang da nira tung duma ang ipakirepen, asan da ka ta mga taung buklien ang maskin magsumpa tung katalungaan yang Dios may yang mga usgadu, pagbukli ka enged, asan da ka ta mga taung pagbuat ta maskin unu pang ubra-ubraay ang balaw̱ag tung tamang nag̱itulduk. 11 Yang nag̱itulduk ang atiang tama, asan da ngaitaay tung nag̱adapatan yang Matinlung Balitang naang ipinagpiar yang Dios tung yeen ang ipagpakaw̱ut tung mga tau. Liit tung anyang makagag̱aem ig yay magkabag̱ay ang dayawen tang pirmi.
Natetenged Tung Sasang Nag̱apasalamatan Enged Ni Pablo Tung Ni Ginuung Jesu-Cristo (1:12-17)
12 Durug dakul yang pagpasalamatu tung ni Ginuu tang Jesu-Cristong nagpaktel tung yeen ang para makayananung mag̱erekelen tung katengdanan ang ipiniar na tung yeen. Ay kipurki atii pala, ipinabtangaw ra anyang sasang matalig̱an nang mag̱erekelen ta matinlu tung balitang atia natetenged tung anya. Purisu pinilikaw ra nganing anyang manirbian tung anyang magparakaw̱utun. 13 Pinilikaw ra ka enged anya, ag̱ad atii kanay, nagparalagpakenaw pa ta mga bitalang panduminar tung anya. Pati mga tumatalig tung anya, pinandeeg-deeg̱anu nganing ang pinanginsultu. Piru inildawanaw ra ka enged anyang indiaw ra ka pinarusan na natetenged anday malayu kung unu pa enged ay nag̱abuatu atiing pagdiskumpiaraw pa rin tung anya. 14 Maskin dakulu ka man yang kasalananu tung anya, piru pinagpaitaanaw ra ka enged anya ta kaneeman nang subra bastanti ay pinaeyanganaw ra anya ta ipagtalig̱u tung anya pati yang ipaggegmaw tung mga tauan na. Ya ray nag̱ainabu kung pagkinapulitayita ra ni Jesu-Cristo. 15 Naa w̱a yang sasang pirming nag̱apagkeresen-kesenan tang mga tumatalig ang talagang matuud ig magkabag̱ay kang pauyunan yang kadaklan ang mga tau ang anday dua-dua yang mga isip nira. Maning taa yang palaksu na:
“Yang ipinag̱ingtau ni Jesu-Cristo taa tung kaliw̱utan ang naa ay ug̱ud magpanapnay tung mga taung makinasalananen.”
Ang pagkatapus yang pinakamalain tung nirang tanan yuu. 16 Piru ya ra ka man taa yang katuyuan ni Jesu-Cristong nag̱ildaw tung yeen ay ug̱ud tung yeen ang pinakamalain enged tung tanan ngaipaitaay na yang pagparurusun nang subra ang para ya ray magsirbing mulidu tung duma ang kemtel da yang mga isip nirang magtalig da ka tung anya ang asan da ka nga paeyangay na ta ipagpangabui nirang baklu ang anday pagtapusan na. 17 Purisu agdayawenu ta mupia yang Dios ang yay may gaem tung tanan mag̱impisa pa atiing primiru ang asta ra ilem tung sampang anday katapus-tapusan. Tanya banal ig indig dakaten ta mata. Ultimu ilem tanya yang matuud ang Dios. Yay dapat ang padengeg̱an ta ta mupiang dayawen ang asta ra ilem tung sampang anda enged ay katapus-tapusan na. Talagang magkabag̱ay ang pisan ang yay buaten ta.
Nag̱apaktel Ni Pablo Yang Isip Ni Timoteong Magprusigir Tung Ipiniar Na Tung Anya (1:18-20)
18 Yang nag̱iurdinung atia tung nuyu, anaw, prusigiran mu ta mupia ang katulad ka tung sasang sundalung pagprusigir ang pagbatuk tung gira, maskin nag̱aliwag̱an da. Ang para india magpatalaw ang magpasanag tung duma asan ang pagturuldukun ta mali, pirming demdemen mu yang mga bitala yang mga kaarumanan mu ang natemeng da tung nuyu atiing pagpasanag yang Espiritu Santo tung nira ang yawa unu matinlung papgesen ta katengdanan§. 19 Kaministiran ang padayunan mu yang pagtaralig̱en mu tung ni Jesu-Cristo. Asta yang nag̱askean mung malain ang pagburuaten, amlig̱an mu ka ta mupiang likayan ug̱ud anday barasulun yang painu-inu mu tung nuyu. Ag̱aningena yeen ta maning tia ay kipurki may dumang mga manigtulduk ang nagpalangaas da ilem ang nagbuat yang nag̱askean da kang lag̱i nirang malain ang pagkatapus ya ray nakanayan ta ikarangga yang pagtaralig̱en nira tung ni Ginuung Jesus. 20 Katulad da asan tung binuat ni Himeneo* durua ni Alejandro. Kapurisu ipinag̱intrigaw ra tung pudir ni Satanas.
* 1:6 1:6 Katulad ka tung ni Himeneo durua ni Alejandrong sinambit na tung 1:20. 1:11 1:11 Ikumpalar tung isinulat ni Pablo tung Roma 1:16, 2 Corinto 3:7 may 4:4, 6. 1:18 1:18a Balikan yang sinambit na tung 1:3. § 1:18 1:18b Ikumpalar tung 4:14. * 1:20 1:20a Sambiten na si tung 2 Timoteo 2:17-18. 1:20 1:20b Aparting Alejandroay tung sinambit na tung 2 Timoteo 4:1 1:20 1:20k Maayen kung ikumpalar ta tung isinulat ni Pablo tung mga Corinto tung 1 Corinto 5:5.