7
Su Pimentaluꞌ ni Esteban
1 Mendadi, sinaakan nu Tampusan Metaas Belian si Esteban, laungen, “Metuud kaliꞌig dinangat nilan kini mekatag diniꞌa?”
2 Kaliꞌ pektaluꞌ si Esteban, “Yamu nga Mekegulang mukaꞌ yamu nga Mingumpated, pekineegay niui teluꞌen ku kini! Su megdedengeg Megbebayaꞌ pektemuyen ta, mikpaitaꞌ ditu ginepuꞌay ta si Abraham su diin pa Mesopotamia, su ndaꞌ pa kegbenwa si Abraham tu Haran.
3 Miktaluꞌ su Megbebayaꞌ diniin, ‘Pegawaꞌa dig daan benwa mu kini mukaꞌ di ngag betaꞌan mu, uliꞌa dig lain benwa, ki paitaꞌu pa diniꞌa.’
4 Mendadi saꞌ maꞌantu, migawaꞌ tuꞌu si Abraham dig daan benwanen, sug benwa nu getaw Caldea, mukaꞌ minuliꞌ tu Haran. Selian nilan dia, minatay su gamaꞌ ni Abraham, iin pa pibundas nu Megbebayaꞌ si Abraham dini pegbenwanan ta nandaw.
5 Laak ndaꞌig lupaꞌ bigay nu Megbebayaꞌ dini Abraham, pia laak maꞌniin palad. Laak dagid pinasad nu Megbebayaꞌ diniin, kig benwa kini, begayen pa diniin, adun daniin benwa mukaꞌ danu nga sapuꞌen. Asa ndaꞌidun paig bataꞌ ni Abraham di gendaw kia.
6 Miktaluꞌ su Megbebayaꞌ dini Abraham, ‘Su sapuꞌ mu, muliꞌ pailan dig lain benwa, ki kanaꞌ danilan benwa. Baalen ilan gulipen ditu dakus pelaatan ilan sampay paat gatus taun.
7 Laak dagid sug bansa nu getaw mengulipen dinilan, ukuman ku. Kaas tubus itu, mekegawaꞌ ilan dig benwa kitu, muliꞌ ilan dinig benwa kini, adun mektamuy ilan dinaan dini.’ ”
8 Laung padun ni Esteban, “Naa mukaꞌ tubus itu, tinaluꞌ pa pagid nu Megbebayaꞌ dini Abraham puꞌ su ngag bataꞌen, di kewalu endawen genat kegigetawen, subay sirkunsisuun, tuꞌus di pasad kia nu Megbebayaꞌ dinilan. Saꞌ maꞌantu, su kegigetaw nug bataꞌen si Isaac, di kewalu endawen, sinirkunsisu tuꞌu ni Abraham si Isaac. Maꞌantu dadema su pinggulaula ni Isaac tug bataꞌen si Jacob. Dayun su pelum sepuluꞌ buꞌ duaꞌ tawan bataꞌ ni Jacob, su nga ginepuꞌay ta kitu, pimaꞌnia ilan dadema ni Jacob.
9 “Mendadi sala tawan bataꞌ ni Jacob, iin si Jose. Naa kini si Jose, mingimbegu gupia diniin su nga gulangbataꞌen. Saꞌ maꞌantu, piksaluy nilan iin, dayun iwit nu mingulipen dun ditug Ehipto. Dagid ibangan nu Megbebayaꞌ si Jose diag Ehipto,
10 ginawenen dayun dig launan kelegenayen. Pipianan gupia nu Megbebayaꞌ, kaas liliag dini Jose su gadiꞌ, puꞌ di pegitaꞌen dun, mekesuun gupia si Jose. Saꞌ maꞌnia, binaal dayun nu gadiꞌ si Jose kaunutan di tibuuk benwa Ehipto, sampay diag balay nu gadiꞌ.”
11 Maaꞌ laung padun ni Esteban, “Naa ndaꞌ maiben, binianan gutem kig benwa Ehipto kia sampay su Canaan, milegenan dun gupia su getaw. Su ginepuꞌay ta si nga Jacob dia Canaan, ndaꞌiduni sukatan nilan gaan.
12 Mendadi benaꞌ midengeg ni Jacob duun dawi gaan ditug Ehipto, sinuguꞌen su ngag bataꞌen memuku ditu. Iinig bekna keditu nu nga ginepuꞌay ta.
13 Dayun di keduaꞌ deksuꞌ nilan mpanaw ditug Ehipto, mikpailala dinilan si Jose. Misuunan dayun nu gadiꞌ, pated ilan ni Jose.
14 Tubus itu, pimuunan ni Jose su gamaꞌen si Jacob muliꞌ dia, sampay su nga kelaun betaꞌanen, pitu puluꞌ buꞌ lima tawan ilan.
15 Naa saꞌ maꞌnia, minuliꞌ ilan tuꞌu ditug Ehipto. Ditu na dayun minatay si Jacob, sampay su nga ginepuꞌay ta kitu.
16 Laak iwit puliꞌ ditu Canaan, dia dapit Siquem, su ngag bangkay nilan, dayun libeng tug lebengan sinaluy dengantu ni Abraham di ngag bataꞌ ni Hamor, getaw Siquem.
17 “Mendadi saꞌ sungu mateng su kenuud nu pinasad kiin nu Megbebayaꞌ dini Abraham, miksilaun na gupia diag Ehipto su getaw nug bansa ta.
18 Laak di timpu kia duunig lain gadiꞌ meglekaunutan diag Ehipto, su ndaꞌ maukitay ditu tindeg dengantu ni Jose,
19 kaas pilaatanen su ginepuꞌay ta. Sinuguꞌen dinilan peliuun dig balay su nga gembataꞌ nilan, sug begu pa pegigetaw, adun sia mematay.”
20 Laung padun ni Esteban, “Naa su timpu kitu, migigetaw si Moises, piabataꞌ gupia di pegitaꞌ dun nu Megbebayaꞌ. Kini si Moises, telu bulan pegingatay nu mekegulangen diag balay nilan,
21 dayun nilan peliuay dia. Laak dagid minitaꞌ bataꞌ nu gadiꞌ, libun, dayunen betaꞌay.
22 Piktuꞌunan dayun si Moises dig launan betad nu getaw Ehipto. Saꞌ migineken na, metau gupia megyaga, dakus mekesuun su gulaulanen.
23 “Naa benaꞌ paat puluꞌ nai taun ni Moises, midelendemen laawanen su kebetang nu nga samanen getaw Israel.
24 Mendadi selianen ditu nilan, minitaꞌ ni Moises sala tawani getaw Israel pilaatan getaw Ehipto. Sinugutan dayun ni Moises, pinatayen su getaw Ehipto.
25 (Laung dun ni Moises, mesuunan dayun nu nga samanen getaw Israel, iini pimiliꞌ nu Megbebayaꞌ gumawen dinilan. Laak ndaꞌ nilan mesuunayi ginangayen kia.)
26 Naa benaꞌ migendaw puliꞌ, duun pelumi midetengan ni Moises duaꞌ tawan miksual, lumbus getaw Israel. Pimaag ilan dayun ni Moises, piksuden ilan sia, laungen dinilan, ‘Baa lai, mauma dema meksual amu, asa megbetaꞌan damu?’
27 Laak su mikpelaat tug dumanen, tinuluden si Moises, laungen diniin, ‘Yaꞌa, bigayan ka ba pegbayaꞌ dinami? Gukuma ba dinami?
28 Petain mau pa padun,’ sinaak padun nu getaw kia dini Moises, ‘maaꞌ nu pinatay mu su getaw Ehipto kalabung?’
29 Benaꞌ midengeg ni Moises, minawaꞌ dayun diag Ehipto, miglaguy tug benwa Midian. Segayen megbenwa tu Midian, duun naig bataꞌen duaꞌ tawan, lumbus laki.
30 “Naa mendadi,” laung pa ni Esteban, “benaꞌ paat puluꞌ taun ditu Midian si Moises, duuni gendaw, ditu si Moises limawaꞌ mesempel dig Bentud Sinai. Selianen dia, duuni mikpekitaꞌ diniin sesuguꞌen nu Megbebayaꞌ getaw langit. Ki getaw langit kini, mituaꞌ dia titengaꞌ nu sala puun sigbet migligaꞌ.
31 Misebuꞌan dun gupia si Moises. Kaliꞌ pekpesempel di sigbet kia, pigipusen sug ligaꞌ, midengegen su taluꞌ nu Kaunutan Megbebayaꞌ.
32 Kaliꞌ pektaluꞌ, ‘Naan su Megbebayaꞌ, su pektemuyen nu nga ginepuꞌay mu si Abraham, si Isaac mukaꞌ si Jacob.’ Sinaaban dayun si Moises, ndiꞌ mekakuꞌ megbantay dun.
33 Maaꞌ laung padun nu Kaunutan Megbebayaꞌ diniin, ‘Luas mu su sepatus mu kiin, puꞌ kig lupaꞌ kiin ginindegan mu, danaan dain.
34 Naa mendadi,’ maaꞌ laung padun nu Megbebayaꞌ, ‘minitaꞌu dema tuꞌu su meliget kelegenay nu nga piglegetawan ku. Midengegu pa pagid sug degu nilan, kaas mituaꞌu adun gumawen dinilan di kaulipen dinilan. Mendadi yaꞌa, Moises, yaꞌai suguꞌen ku mpanaw ditug Ehipto.’ ”
35 Maaꞌ laung padun ni Esteban, “Naa kini si Moises, ki pimilas kiin nu nga getaw Israel, su tiluꞌan nilan begudiin, ‘Ndaꞌi pegbayaꞌ mu dinami, mukaꞌ kanaꞌa gukum dinami,’ iin masiꞌ tuꞌu su sinuguꞌ nu Megbebayaꞌ meglekaunutan dinilan mukaꞌ gumawen dinilan, kaas ibangan si Moises nu getaw langit, su mikpaitaꞌ diniin dia sigbet migligaꞌ.
36 Naa saꞌ maꞌantu, iwit tuꞌu ni Moises su nga getaw Israel memegawaꞌ diag Ehipto. Melaun mekesalebuꞌ pinggulaula mukaꞌ tuꞌus binaal ni Moises ditug Ehipto mukaꞌ tu Gempula Dagat sampay ditug limawaꞌ, paat puluꞌ taun ilan ditug limawaꞌ kia.
37 Mendadi kini si Moises, iini miktaluꞌ tu nga getaw Israel maꞌniniꞌ. ‘Duun pai tenduꞌen nu Megbebayaꞌ pemuunanen diniu, maꞌniin dinaan, sama da niu dema getaw Israel.’
38 Kaas si Moises, iinig duma nu nga getaw Israel mipungun ditug limawaꞌ, ki ginepuꞌay ta, mukaꞌ iin dademaig duma nu getaw langit miktaluꞌ diniin ditug Bentud Sinai. Iin pa paduni pigwekilan taluꞌ nu Megbebayaꞌ ndaꞌi kebelengen, adun pengumbilinen dinita.”
39 Laung padun ni Esteban, “Laak dagid pia maꞌantu, su nga ginepuꞌay ta, ndaꞌ ilan pekpetuud dini Moises. Mimilas ilan diniin, puꞌ migindaw nilan su kebetang nilan ditug Ehipto.
40 Kaas laung nu getaw Israel dini Aaron, ‘Baalay mu ami ngag ledawan mekpenuluꞌ dinami bianan nami. Puꞌ si Moises kiin,’ laung nilan, ‘su miguit dinami memegawaꞌ ditug Ehipto, naa ndaꞌ nami suunay saꞌ adin dun.’
41 “Mendadi maꞌantu, binaalan ilan tuꞌu ni Aaron ledawan maꞌniin palas nati baka, iini pingilakan nilan dayun. Liliag ilan gupia dia pimbaalbaal nilan kia.
42 Saꞌ maꞌantu, tiliudan ilan dayun nu Megbebayaꞌ, pituyang ilan niin mektamuy ditu ngag bitun tug langit, maaꞌ dadema nu sinulat nu nga pimuunan nu Megbebayaꞌ ditu Misulat Taluꞌen, laungen,
‘Yamu nu nga getaw Israel! Kanaꞌ naani piktamuy niu,
kanaꞌ naani pingilakan niu guliden,
saanan nu kepanaw niu kiin paat puluꞌ taun ditug limawaꞌ.
43 Pegeguiten niu sug lepintaw binaal luna bitangan ledawan, ngalanen si Moloc,
mukaꞌ sug binaal niu ledawan nug diwata niu bitun, ngalanen si Repan,
lumbus pimbaalbaal laak niu, adun pektemuyen niu.
Kaas iini puunanen, puaꞌen ku amu dig benwa kini, penguiten amu dayun ditu dapit dibaluy nug benwa Babilonia.’ ”
44 Laung padun ni Esteban, “Mendadi, saanan nu ginepuꞌay ta ditug limawaꞌ, ditu nilan sug Lepintaw nu Takesiꞌ binaal luna, iini pengedapan nilan tu Megbebayaꞌ. Kig lepintaw kia, binaal maaꞌ nu tinituluꞌ dun nu Megbebayaꞌ dini Moises, maꞌniin gupia nug lendasan pinitaꞌ diniin.
45 Naa benaꞌ miawiꞌ na nu ginepuꞌay ta si Josue kig benwa kitu, puꞌ piawaꞌ na nu Megbebayaꞌ su ngag lain bansa, iwit nilan sug lepintaw kitu pinusakaꞌ dinilan nu nga gamaꞌ nilan. Dia dayun sug lepintaw, sampay di gendaw ni David.
46 Naa si David kia, liliag gupia diniin su Megbebayaꞌ, kaas mikpekilelaat si David ditu Megbebayaꞌ, iin siai megbaal balay pegbenwanan nu Megbebayaꞌ, su pektemuyen ni Jacob kitu.
47 Laak iini migbaal dun, si Salomon na.”
48 Laung padun ni Esteban, “Laak dagid su Tampusan Metaas Megbebayaꞌ, ndiꞌen pegbenwananig balay binaal nu kilawan. Iini sinulat dengantu nu pimuunan nu Megbebayaꞌ ditu Misulat Taluꞌen, laungen,
49 ‘Gingkudan ku sug langit, laung nu Kaunutan Megbebayaꞌ,
mukaꞌ bendayan ku sug lumbang.
Metau bamu megbaal balay mbantang dinaan?
Duun bai pelelian ku?
50 Kanaꞌ ba naani migbaal dun sug launan bitang di gekleb langit buꞌ lupaꞌ?’ ”
51 Mendadi, miktaluꞌ pa padun si Esteban tu nga gukum kia, “Naa yamu pa di nga getaw, meketegas gupiai gulu niu! Sug delendeman niu, maaꞌ nug delendeman nu nga kanaꞌ getaw Judea! Ndiꞌ niu talentenan su tinaluꞌ nu Megbebayaꞌ! Mesama damu di nga ginepuꞌay niu, puꞌ tatap niu pemilasay sug Balakat nu Megbebayaꞌ!
52 Duun bai sala tawan pimuunan nu Megbebayaꞌ dengantu, ndaꞌ peglegetay nu nga ginepuꞌay niu? Binunuꞌ nilan su nga pimuunanen mekpetenday pedaan tu ketuaꞌ nu mekesuun Sesuguꞌenen. Mendadi yamu pelum, benaꞌ mituaꞌ nain diniu, tinipu niu mukaꞌ binunuꞌ niu.
53 Yamui pigwekilan nu sesuguꞌen nu Megbebayaꞌ getaw langit tu Palintanen, dagid ndaꞌ niu dunutay!”
Su Kebatu dini Esteban
54 Naa ki nga gukum kini, benaꞌ midengeg nilan su tinaluꞌ kia ni Esteban, mingkiget ilan di ngisi nilan, sabaꞌ mitutung ilan gangit diniin.
55 Dagid kini si Esteban, pingepuꞌan nug Balakat nu Megbebayaꞌ. Migangag tug langit, minitaꞌen di tiag su kelengas nu pegbayaꞌ nu Megbebayaꞌ, mukaꞌ minitaꞌen pa pagid si Isus pegindeg dia dapit lintu nu Megbebayaꞌ.
56 “Tayay pa daan!” laung ni Esteban. “Pegitaꞌen ku sug langit mipukaꞌ, mukaꞌ kig Bataꞌ nu Kilawan pegindeg dia dapit lintu nu Megbebayaꞌ!”
57 Mendadi ki nga gukum kini, mimeksay ilan tanan dunut tinimpeng nilani telinga nilan. Pigbatak nilan dayun si Esteban,
58 dindel nilan dayun ditug liu nug lunsud nilan. Dayun betuay si Esteban nu nga tuminakesiꞌ kia dig balus. Su nga migbatu dun, binilin nilani nga suub nilan di gedapan nu sala tawan begutaw, ngalanen si Saulo.
59 Pinemalan nilan dayun betuay si Esteban kini. Si Esteban, minenabi, laungen, “Uu Kaunutan Isus, dawat mu su gimuudu!”
60 Minginlulud dayun si Esteban mukaꞌ minekeg menenabi, laungen, “Uu Kaunutan Megbebayaꞌ! Saꞌ mesuꞌat, ndiꞌ mu pemilangayi salaꞌ nilan kini!” Mideksuꞌ teluꞌay, migetus nai ginaa ni Esteban.