YEHEZKIYELI, EZEKIYELI
Enshokolezi
Yehezekiyeli ali mudâhwa mukulu wakâg’icîlibuza bwenêne erhi ka-Nyamuzinda n’oburherekêre bw’emilungano birhuma. Akuhâna amahano nka badâhwa omu bwôrhere bw’obushinganyanya. Cikwône oyu mudâhwa ali mulêbi. Enyigîrizo nyinji za Yezekiyeli zirhenga omu kubonekerwa kwâge: okubonekerwa n’engâlè ya Nyamuzinda (c. 1-3), okubona akabanda kw’orhuvuha rhuzîne (c. 37); okucîshalisa erhi ka-Nyamuzinda kahyâhya karhumire (c. 40-48); abakazi babirhi (c. 23) na ntyo na ntyo.
Ecitabu ca Yehezekiyeli cimayisa oku Yehezekiyeli ayigîrizagya e Babeli kurhenga okubunga kurhanzi (593) kuhika omu mwâka gwa 571 embere Kristu aburhwe. Ayigîrizize n’e Yeruzalemu nayo. Ecigabi cirhanzi cishambâla bwenêne bwenêne kuli Yeruzalemu.
Yehezekiyeli ashimba enyigîrizo z’abalêbi bamushokoleraga. Cikwône alêrha engerêrezo mphyâhya: Amalaganyo Mahyâhya bwàli bwonjo Nyamuzinda afira­ga abantu (16, 62-63). Omucunguzi walaganyibagwa Yehezekiyeli arhali mwâmi w’okuharâmya ci «lungere» w’amashanja (34, 23; 37, 24), ali murhambo wa Nyamuzinda (34, 24). Nyamuzinda yêne wayish’ibà mwâmi (45, 7 n’ebindi bigabi).
Yehezekiyeli asêza bwenêne oku Nyamuzinda ayish’ihemba ngasi muntu nk’oku akozire (c. 18 na 33). Ayigîriza oku oburherekêre, entûlo n’obuzigire bibà bya busha amango birhajizirwi n’omurhima goshi gw’omuntu. Kuli kwa bulagîrire okubà n’omurhima muhyâhya (11, 19; 36, 26).
Yehezekiyeli ye warhangiraga olubero lw’abandisi bahyâhya babonekeragwa kwâgo kwâgo, olwo lubero lw’abandisi luderhwa «lubero lw’abandisi b’amafulûlo» gamanyîsa iragi ly’abemêzi olusiku luzinda.
EBIRIMWO
1. Okuhamagalwa kw’omulêbi: cigabi 1, 1—3, 27
2. Okukalihirwa n’okurhegekwa kw’obûko bwa Yûda: c. 4, 1—24, 27
3. Nyamuzinda ashambâza amashanja: c. 25, 1—32, 32
4. Omulêbi arhûliriza olubaga amango gw’okurhêrwa kwa Yeruzalemu n’omu mango gakulikiraga: c. 33, 1—39, 29.
5. Okubonekerwa n’aka-Nyamuzinda kahyâhya n’okuyumanyanya idini, amango olubaga lwagaluka omu Palestina-Israheli: c. 40, 1—48, 35.
Enshula-mwanzi
1
Omu mwâka gwa makumi asharhu, omu mwêzi gwa kani, omu nsiku irhanu z’omwêzi, erhi ndi ekarhî k’abalulize, oku burhambi bw’olwîshi Kebari, amalunga ganaciyiguka, nabona amalêbi garhenga emwa Nyamuzinda. Omu nsiku irhanu z’omwêzi -gwàli mwâka gwa karhanu kurhenga mwâmi Yoyakini alulizîbwe-, akanwa ka Nyakasane kanacibwîrwa omudâhwa Yehezekiyeli, mwene Buzi, omu cihugo c’Abakaldeya, oku burhambi bw’olwîshi Kebari. Ahôla ho okuboko kwa Nyakasane kwamurhindakwo.
Okubonekerwa n’engâlè ya Nyakasane
Nakâg’isinza: kwanaciyisha empûsi yakâg’ihûsa kurhenga olunda lw’e mwênè, càli citù cinênênè càli ciyunjulîne bulangashane bwa muliro n’omu kâgarhî gw’ogwo muliro mwakazâg’irhenga engulumira eri nka njuma ya lubula*. Omu kâgarhî nanacibonamwo ebiri nka nsimba ini. Enshusho yazo kwo yali nka ya bantu. Zàli zigwêrhe ngasi nguma malanga anni na ngasi nguma byûbi bini. Amagulu gâzo gali bwimâna n’ensenyi zâgo zàli zishushîne n’ensenyi z’enkafu, zànakazâg’ilangashana nka mulinga mushuke. Amaboko gàli nka ga muntu, gali ah’idako ly’ebyûbi byâzo, ganali gayêrekîre ebwa mpande ini z’igulu, n’amalanga gâzo n’ebyûbi byâzo okuziri ini kwo na kwo. Ebyûbi byâzo byàli bilungîne ngasi ciguma oku câbo. Zirhakazâg’ihindamuka erhi zabâga zagenda, ci ngasi nguma yakag’ijà embere yayo. 10 Enshusho y’amalanga yazo yali nshusho y’amalanga ga muntu. Zoshi oku ziri ini zàli zigwêrhe amalanga gali nka ga ntale, ebwa kulyo; zoshi oku ziri ini zàli zigwêrhe amalanga gali nka ga mpanzi, ebwa kumosho; zoshi oku ziri ini zàli zigwêrhe amalanga gali nka ga nyunda. 11 Ebyûbi byâzo bilambûkîre enyanya. Ngasi nguma yali egwêrhe byûbi bibiri bilungîne na bindi bibiri bibwikîre omubiri gwâyo. 12 Zakazâg’ijà zagenda ngasi nguma embere yayo. Zajaga zajà zinahesirwe na mûka, zirhanajaga zahindamuka erhi zajaga zagenda. 13 Ekâgarhî k’ezôla nsimba yali ngali nka masese gatumbûka muliro, gakazâg’imoleka nka bimole, gajaga gajà eyi n’eyi ekarhî k’ezôla nsimba; mw’ogwôla muliro mwakazâg’irhenga obulangashane, na mw’ogwôla muliro mwakazâg’irhenga emilazô. 14 Ezôla nsimba zajaga zagenda zanagaluka zinali nka mulazo. 15 Nanacilolêreza ezôla nsimba: oku idaho kwàli omuzizi, aha burhambi bwâzo oku zinali ini. 16 Eyôla mizizi yakazâg’ilangala nka njuma ya njwijwi. Oku enali ini yali eshushîne; omu kubonekana yali eyôsire nk’ejîre yashomekwa ngasi muguma omu gwâbo. 17 Erhi yabaga yagenda, yakag’ijà ebwa mpande ini, erhanajaga yahindamuka erhi yabâga yagenda. 18 Obunene bwâyo bwàli bulengerîre, n’oku enali ini yali eyunjulirîne masù omu marhambi goshi. 19 Erhi ensimba zabâga zagenda, eyôla mizizi nayo enazigende eburhambi, n’erhi ensimba zabalalaga, eyôla mizizi nayo enabalale. 20 Olunda mûka abâga ayihêsire lwo na lunda eyôla mizizi yakazâg’ijà, yanakâg’iyimangira caligumi­za, bulya mûka wali omu nsimba ye wanali muli eyôla mizizi. 21 Erhi ensimba zagendaga, nayo eyôla mizizi enagende, erhi zayimangaga, nayo eyôla mizizi enayîmange, n’erhi ensimba zabalalaga, eyo mizizi nayo enabalale, bulya mûka wali omu nsimba ye wali n’omu mizizi. 22 Oku marhwe g’ezôla nsimba kwàli oluli nka lurhalarhala lwakazâg’ilangashana nka njuma ya lubula; lwàli lubà­mbulîre aha nyanya ly’agôla marhwe gâzo. 23 Ah’idako ly’olôla lurhalarhala, hali ebyûbi biyêrekerîne ciguma ebwa câbo; ngasi nguma yali egwêrhe byûbi bibiri bizibwîsire omubiri. 24 Nanaciyumva olubî lw’ebyôla byûbi byâzo: erhi zabâga zagenda, lwàli nka lubî lwa mîshi manene gavongoboka, nk’izù ly’Ogala-byoshi; lwàli nka lubî lwa mwandu gwa bantu, nka lubî lwa murhwe gwa balwî. Erhi zayimanganga zinafunye ebyûbi byâzo. 25 Kurhenga aha lurhalarhala lwàli aha nyanya ly’amarhwe gâzo, hayumvikana izù. 26 Aha nyanya ly’olwôla lurhalarhala lwàli aha nyanya ly’agôla marhwe gâzo hàli eliri n’iibuye lyâbuka, lyàli nka ntebe y’obwâmi, n’oku nyanya y’eyôla ntebe kwàli oli nka muntu enyanya bwenêne. 27 Okubundi nanacibona eri nka nshusho yalangala nka njuma, oguli nka muliro omu marhambi gâge mwoshi; kurhenga agali nka marhungu gâge kuhika enyanya, na kurhenga agali nka marhungu gâge kuhika ahanshi, nanacibona oguli nka muliro gwa kazâg’imoleka omu marhambi mwoshi. 28 Gwàli gushushire omutirigongo gubonekera omu bitù amango g’enkuba: ntyôla kw’obwôla bulangashane bwàli omu marhambi. Bwàli nka buboneke bw’irenge lya Nyakasane. Nanacisinza, nakulumba bubî oku idaho; nanaciyumva izù ly’owakazâg’inderhêza.
* 1:4 Nyamuzinda alonzize okuyêreka omulêbi n'bandi boshi bahêsirwe eluhungo oku arhali omu ka-Nyamuzinda kâge mwône abêra: anahashibêra n’abambali, ciru n’amango bamâhêkwa ihanga. 1:28 Abayahudi bayobohaga bwenêne okubona obusù bwa Nyamuzinda. Nk’oku byàli bikwânîne, Nyakasane abayêreka irenge lyâge lyône. Càli cimanyîso c’okuyêrekana oku ye Nyamubâho.