5
Kjua̱ko̱xi̱n chꞌín Jesús ijnko jna̱
Kꞌuíkon chꞌín Jesús kíxin kꞌuéjó nchónhya chojni la ntá chrìin chꞌán ijnko jna̱ la ntaha kjuákꞌetja̱xi̱n chꞌán. Ntá tí sín kꞌuájiko chꞌán a mé kóchjina sín chjinaxón tjejóntaxin sín tí tjen chꞌán. Ntá chꞌín Jesús kjuankíxin kjua̱ko̱he̱ chꞌán sín kíxin:
Tí nkexro tjejó náxrjón
(Lc. 6.20-23)
―Náxrjón tjejó tí sín nohe kíxin tꞌichjánxi̱nhin sín nkehe kuènte Dios kíxin ntá jehe sín mé tsochónta sín tí kjuachaxin kuènte Dios.
’Náxrjón tjejó tí sín tꞌává kíxin Dios mé sinchechéhe̱ a̱sén sín.
’Náxrjón tjejó tí sín hnkehya a̱sén kíxin jehe sín mé tsꞌáyéhe̱ sín tí nonte tsjanjon Dios.
’Náxrjón tjejó tí sín éxí yóhe̱ chrókꞌuenxín sín kjinta la chrókꞌuenxín sín nta̱ kíxin xi̱kaha imá tjinkaon sín sinchexiteyéhe̱ sín Dios ntá Dios tsjinki̱tsa sín kíxin tsꞌáyéhe̱ sín tí nkehe tjinkaon sín.
’Náxrjón tjejó tí sín ti̱konóe̱he̱ kíchó sín kíxin ntá Dios kja̱xin tsi̱konóe̱he̱ tí jehe sín.
’Náxrjón tjejó tí sín kótjóá a̱sén kíxin ntá jehe sín sátsji̱kꞌikon sín Dios.
’Náxrjón tjejó tí sín tjinkaon kjuaxróxin kíxin Dios sinchekꞌin chꞌán xje̱en chꞌán tí jehe sín.
10 ’Náxrjón tjejó tí sín kjónté tjejótjasótexín sín kíxin kjuínchexiteyéhe̱ sín Dios kíxin ntá jehe sín mé kuènte sín nkaya nka̱jní.
11 ’Náxrjón tjejorá kjónté tꞌántaxínhanrá sín la ko ntachrakonrá sín la ko kaín nkehe náxrjónhya ntáchro sín kíxin tinkachónkirá tí janhan. 12 Chrókócháhará la ko kjuaxróxin chrókꞌuejorá kíxin ntá chrꞌéxi̱n jahará tsꞌayéhérá ijnko nkehe a̱ntsí má jína nkaya nka̱jní. Mé xi̱kaha kjuasóte tí sín kꞌuéjó ósé kꞌuéchrónka sín tí itén Dios.
Jahará la éxí yóhe̱ xíjnta la ko éxí xrohi tꞌinkaséyanxín chjasintajni
(Mr. 9.50; Lc. 14.34-35)
13 ’Jahará mé yóhe̱ éxí xíjnta chjasintajni. A̱ ntá tí chrókꞌuánkéhé tí jní tí xíjnta la ntá xitjahya chrókójní ínaá. Ninkehó chrókjuichꞌehya xra̱ la chrókꞌuikitjí ntója la ko chrókuinkátja chojni.
14 ’A̱ ntá jahará la mé tí xrohi tꞌinkaséyanxín chjasintajni. Ijnko chjasin itjen chrítaón jna̱ la xitjahya tsjakꞌemá. 15 La ko kohya nkexro sinchekꞌákjen ijnko lámpara ntá tsjakꞌe chrínkí ijnko ntacajón. Íchá jína tsjakꞌe chꞌán xrohi noi kíxin ntá tsꞌinkaséyanxín kaín nkexro siín tí nchia ntiha. 16 Mé xi̱kaha tí jahará chrókóyóha̱rá éxí tí xrohi tꞌinkaséyanxín kíxin tsꞌikon kaín chojni tí xra̱ jína tjejochꞌerá la ntá chrókjuanchehe sín kjuasáyé Itꞌéni tjen nkaya nka̱jní.
Kjuako chꞌín Jesús kuènte tí ley
17 ’Jahará chróntáchrohyará kíxin kꞌuinka kíxin tsjakjíyan tí ley tsíkꞌe̱to̱an chꞌín Moisés la ko tí nkehe kjuako tí sín kꞌuéchrónka itén Dios. Náhí. Jehya xi̱kaha kꞌuinka kíxin tsjakjíyan tíha. Náhí. Kꞌuinka janhan kíxin tsjáko̱xian nkehe chaxín tꞌaxrjexín tíha. 18 Chaxín xrja̱nka kíxin tí na̱xa̱ tjen nka̱jní la ko chjasintajni la kohya ninkehó ley tsjìinhya, mé tsjìinhya nijnko punto la nijnko letra kuènté tí ley tsjixinjian tsoxiteyá kaín tí nkehe tꞌichjánxi̱n tsoxiteyá. 19 Mé xi̱kaha tí nkexro tsitekakonhya tí nkehe kꞌue̱to̱an tí ley kjónté ijnko nkehe imá intsí, la ko chrókjuako kíxin xi̱kaha chrókuitekakonhya chojni, la jehe sín la imá tso̱ntsí sín tí tsi tí kjuachaxin kuènte Dios. A̱ ntá tí nkexro tsitekaon la ko tsja̱ko̱he̱ ókjé nkexro tsitekaon sín, mé a̱ntsí imá tsꞌe̱to̱an sín tí tsi kjuachaxin kuènte Dios. 20 Méxra̱ tjo̱nka̱rá kíxin tꞌichjánxi̱n kíxin a̱ntsí jína tsꞌejorá la tsoyóa̱hyará tí sín tjako ley la ko tí sín fariseo kíxin tí tso̱yóha̱rá sín la ntá xitjahya tsákjárá tí kjuachaxin kuènte Dios tjen nkaya nka̱jní.
Kjuako chꞌín Jesús kuènte tí kjuanínkaon
(Lc. 12.57-59)
21 ’Jahará tsíkinhínrá kíxin tí sín ósé tsíkꞌítuenhen sín kíxin: “Tꞌoyánhyará kíchuárá* kíxin tí nkexro tꞌóyán kíchó mé tꞌichjánxi̱n tsjasóte sín.” 22 A̱ ntá janhan tjo̱nka̱rá kíxin jnkojín nkexro tso̱nínkakonhen kíchó mé tꞌichjánxi̱n tsjasóte. A̱ ntá tí nkexro tꞌántaxínhi̱n kíchó la mé tí sín tꞌe̱to̱an mé sinchekito̱exín iji̱é chꞌán. La ntá tí nkexro tsontáche kíchó kíxin tsíxénká chꞌán la tíha mé sátsji tsjasótexín tí siín xrohi. 23 A̱ ntá tí tsjikuehérá Dios nkehe tsochje̱hérá chꞌán ntá tsjasánrá tí altar ntá tsoxráxinkáonrá tí jnkojín kíchuárá kjuánjo̱nkoará sín 24 la ntá tí xi̱kaha la ti̱to̱hérá tí nkehe tí altar la sátsjirá tsonixje̱hérá chꞌán jnkojína kíxin í tso̱kohya kjuanínkaon. La ntá tsjixin la ntá tsji̱hará tsjánjonrá tí nkehe tjinkáonrá tsjánjonrá.
25 ’Tí siín jnkojín nkexro tjanchia jie̱ tí jahará la tjinkaon chrókjuikoárá chꞌán juzgado, a̱ ntá íchá jína jnkoko̱á chrókjuenka̱yáxinrá, jehe chꞌán la ko jahará, nti̱a ó, kíxin ntá sáchrókjuihyará tí tjen chꞌín juez. Kíxin sáchrókjuirá tí tjen chꞌán ntá jehe chꞌán tsꞌe̱tue̱nhen chꞌán tí policía kíxin tsꞌixe̱nhenrá nto̱echiso. 26 A̱ ntá chaxín tjo̱nka̱rá kíxin tí tsꞌikjaha̱rá sín nto̱echiso la tsꞌaxrjéxi̱nhyará ntiha tsjixinjian tsjenke̱herá sín kaín xín chichaon chontará.
Chꞌín Jesús kjuako kíxin chrókjuasinhya sín jie̱, chróchóntahya sín chojni chjin ókjé
27 ’Jahará tsíkinhínrá tí nkehe tsíkꞌítuenhen tí sín ósé ntáchro kíxin: “Chrókjuásinhyará jie̱, chróchontahyará chojni chjin ókjé.” 28 A̱ ntá janhan tjo̱nka̱rá kíxin tí nkexro tsokomá ijnko tjan ókjé tjakꞌe a̱sén chrókuákja chꞌán la ó kjuixin kjuasin chꞌán jie̱ nkaya a̱sén chꞌán.
29 ’A̱ ntá tí ikuan chjina chrókjuásixián jie̱ la chrókuakitsjenkiá ikuan la chróchrꞌan ikjín kíxin íchá jína tsꞌítjáyan itꞌo̱ cuerpo kuèntá kíxin jehya kuenté cuerpo kuèntá sátsji tsjasótexín tí siín xrohi. 30 A̱ ntá tí itja chjina chrókjuásixián jie̱ la chrókóchrínjian tí tjá a la chróchrꞌan ikjín kíxin íchá jína tsꞌítjáyan itꞌo̱ cuerpo kuèntá kíxin jehya kuenté cuerpo sáchrókjui tsjasóte tí siín xrohi.
Chꞌín Jesús kjuako kíxin chrókꞌuítjíehya kíchó sín
(Mt. 19.9; Mr. 10.11-12; Lc. 16.18)
31 ’Kja̱xin tsíkꞌítuenhen tí sín ósé kíxin tí nkexro tjinkaon chrókꞌuitjíhi ichjién tꞌichjánxi̱n tsꞌóna xroon tsakja tí ichjién kíxin tsꞌitjíexín kíchó sín. 32 A̱ ntá janhan tjo̱nka̱rá kíxin ijnko nkexro tsjáke̱he̱ ichjién tí chróchóntahya tjan ókjé nkexro la jehe chꞌán kuíto̱he chꞌán tjan kíxin tsjasin tjan jie̱. A̱ ntá tí nkexro tso̱te̱he ijnko tjan tsíkítsínkehe la kja̱xin ó kjuasin chꞌán jie̱.
Chꞌin Jesús kjuako kíxin chji̱níhya chrókꞌuákjenxi̱nni ihni̱é Dios
33 ’Kja̱xin tsíkinhínrá tsíkꞌítuenhen tí sín ósé kíxin: “Tꞌichjánxi̱n si̱nchexiteyárá tí nkehe tsíntáchrorá kíxin chrókꞌuákjenxi̱nhyará ihni̱é Ìnchéni chji̱ní.”§ 34 A̱ ntá janhan mé tjo̱nka̱rá kíxin chrókꞌuákjenxi̱nhyará ihni̱é Dios ninkehó la ko chrókꞌuákjenxi̱nhyará nka̱jní kíxin ntaha tjen Dios tꞌe̱to̱an. 35 La ko chrókꞌuákjenxi̱nhyará chjasintajni kíxin ntaha tjejókjen to̱té chꞌán la ko chrókꞌuákjenxi̱nhyará chjasin Jerusalén kíxin ntiha la itjen tí Rey tꞌe̱to̱an. 36 La tjenka̱yáxixínhyará ikjárá ó kíxin jahará xitjahya tsjakérá ijnko ka̱xi̱hi tjóá o̱ nijnko ka̱xi̱hi tié. 37 Tí nkehe tsontáchrorá chaxín la chaxín la tí nkehe náhí la náhí la kohya nkehe chrókjuakétꞌo̱xinrá chróchro̱nka̱rá. A̱ ntá ichrén nkehe tjakétꞌo̱xinrá tsochro̱nka̱rá la táha mé jínahya.
Chꞌín Jesús tjako chꞌán kuènte tí sín tꞌitjáyenhya ichrén kjuanínkaon
(Lc. 6.29-30)
38 ’Jahará mé ó tsíkinhínrá tsíkꞌítuenhen tí sín ósé kíxin tí takitsjenkí sín ikonrá la kja̱xinrá chrókuakitsjenkírá ikon sín. A̱ ntá tí chrókuakitsjenkí sín nènorá la kja̱xinrá chrókuakitsjenkírá neno sín kja̱xin.* 39 A̱ ntá janhan mé tjo̱nka̱rá kíxin tí jnkojín nkexro ichrén nkehe jínahya sitꞌahará la jahará chꞌehyará xi̱kaha. Náhí. Tí chjéhe ijnko nkexro ijnko tua̱an la ntá tjóka tí í jnko nànko tua̱an. 40 La tí siín jnkojín nkexro tjanchia jie̱ la tjinkaon sín chrókuakitsjaha sín camisá la ti̱to̱hé sín sátsjiko sín tí ka tꞌínka̱yate kja̱xin. 41 La tí tꞌe̱tua̱nhanrá sín tsámárá nkehe ijnko kilómetro la tjakétꞌo̱xinrá í yaá kilómetro. 42 Tí jnkojín nkexro tsjanchia nkehe la tí tjinkaon chꞌán nkehe la chróntáchrohyará kíxin “náhí”, chrókjui̱nchekjenrá chꞌán.
Tjuèhérá tí sín nínkakonhanrá sín
(Lc. 6.27-28, 32-36)
43 ’Kja̱xin ó tsíkinhínrá tsíkꞌítuenhen tí sín ósé kíxin: “Tjuèhérá tí nkexro choxinrá la tso̱ninkákonhénrá tí sín jínahya kjuítꞌahará.” 44 A̱ ntá janhan mé tjo̱nka̱rá kíxin chrótjuèhérá tí sín nínkakonhanrá la chrókjui̱ncheyaonrá tí sín jínahya kjuítꞌahará la jína chrókjuinki̱tsará tí sín tjinkakonhya tí jahará la chrónixje̱hérá Dios kíxin chrókjuinki̱tsa chꞌán tí sín tꞌántaxínhanrá la ko tí sín tꞌahará tí jínahya. 45 Tí xi̱kaha si̱chꞌerá la ntá jahará chaxín xje̱en Itꞌéni tjen nkaya nka̱jní kíxin jehe chꞌán mé tꞌe̱to̱an chꞌán tsji̱to̱n ya̱on tsꞌinkaséyenhen tí sín jínahya la ko tí sín jína la ko kja̱xin tꞌe̱to̱an chꞌán kíxin tsꞌaniá ichrin tí siín tí sín jína la ko tí sín jínahya. 46 Tí jehó tjuèhérá tí nkexro tjuàhará, ¿la ntá nkehe chrókjuachará? A̱ ntá kja̱xin tí sín nchekjènki̱ la xi̱kaha chꞌe sín. 47 La tí jehó nixje̱hérá tí sín kíchuárá la ntá, ¿á chaxín imá jína tíha ní? Kíxin tí xi̱kaha la kja̱xin tí sín chónhya Dios la xi̱kaha ichꞌe sín. 48 Kja̱xinrá jahará ntoá chrókꞌuejorá kíxin Itꞌéni tjen nkaya nka̱jní la a̱ntsí má ntoá tjen chꞌán.
* 5:21 Éxodo 20.13; Deuteronomio 5.17 5:27 Éxodo 20.14; Deuteronomio 23.21 5:31 Deuteronomio 24.1–4 § 5:33 Números 30.2; Deuteronomio 23.21 * 5:38 Éxodo 21.24; Levítico 24.20; Deuteronomio 19.21 5:43 Levítico 19.18