22
Ya ndöxodyo bi nkohi hanja nda hyo ar Hesu
(Mt. 26:1‑5, 14‑16; Mr. 14:1‑2, 10‑11; Jn. 11:45‑53)
1 Ma nda da̱tꞌa ar da̱ngo mbaxjwa núꞌmu̱ mi tsꞌi ar thuhme himi jotsꞌi.
2 Ya ndömöjö ne ya bötꞌofo mi honga hanja nda hyo ar Hesu, ne himi pödi hanja nda gu̱, ngetho mi tsu ya jöꞌi.
3 Nepꞌu̱ ar tsꞌondöhi bi yu̱tꞌa hár mfeni ar Huda, nöꞌö mi tꞌembabi ar Iskariote, nꞌa nuꞌu̱ ꞌre̱tꞌamayoho yá ma̱xte ar Hesu.
4 Ne bi ma ba kꞌöꞌsa ya ndömöjö ne yá ndö ya sunijö, ma ba ñöwi hanja nda za̱ nda da̱twa ar Hesu ha yá ꞌye̱ꞌu̱.
5 Nuꞌu̱ xa bi njohya, ne bi nkohi nda umba ar bojö.
6 Ha nunar Huda mi honga hanja nda tsa̱ nda da̱twa ar Hesu ha yá ꞌye̱ꞌu̱, ne mi hwahna haꞌmu̱ hindi njoꞌo nze̱ ya jöꞌi habu̱ mi ꞌbu̱ꞌö.
Ár tꞌoxi ar tsi Hmu
(Mt. 26:17‑29; Mr. 14:12‑25; Jn. 13:21‑30; 1 Co. 11:23‑26)
7 Bi da̱tꞌa ar da̱ngo núꞌmu̱ mi tsꞌi ar thuhme hinxki jotsꞌi, geꞌmu̱ mi mahyoni nda tho ngu nꞌar mꞌo̱ñho̱ ar ndöni mbaxjwa.
8 Nuꞌmú̱ ar Hesu bi me̱hna ar Pedro ne ar Xuwa, ne bi ꞌñembabiꞌu̱:
—ꞌBe̱tꞌo di möhu̱ ba hyoju̱ ar tꞌoxi mbaxjwa ga tsihu̱.
9 Ne nuꞌu̱ bi ñꞌa̱ni ne bi ꞌñembabi:
—Habu̱ gi ne ga hoje.
10 Ar Hesu bi ꞌñembabiꞌu̱:
—Núꞌmu̱ xki ku̱thu̱ har hnini, gi nthe̱wihu̱nu̱ nꞌar ñꞌo̱ho̱ di muxa nꞌar xo̱ni ar dehe. Te̱ñhu̱ habu̱ di yu̱tꞌö.
11 Ne gi ꞌñembabihu̱ nöꞌö togo ár me̱ti ar ngu: Ar Utate ba pe̱hna ar nze̱ngwa ga eñꞌahe njawa: Habu̱ ꞌbu̱ ar ngu di hoñhe ga tsiꞌbe ar tꞌoxi mbaxjwa ma ma̱xte.
12 Ne nöꞌö ma da utꞌahu̱ nꞌar döta ngu di to̱ mañö, xi thoki xiñho, ne ka gi hoju̱nu̱ ar tꞌoxi mbaxjwa.
13 Mi maꞌu̱, bi thogi gatho ngu xki xipa ar Hesu. Ne ka bi hyoknu̱ ar tꞌoxi.
14 Ne nu mi hñuꞌu̱ nda ñuni, ar Hesu bi hñuhwi yá ma̱xte har mexa.
15 Ne bi ꞌñembabiꞌu̱:
—Hangu xta to̱ꞌmi ga tsiwihu̱ mahye̱gi nunar tꞌoxinu̱ mbaxjwa mꞌe̱tꞌo, ne ka ga tho ar thogi.
16 Ngetho di xiꞌahu̱, xta wadi da tho xo̱ge nöꞌö tema mi ne nda bo̱ni, ma ga pengi ga tsi manꞌagi hár tsꞌu̱tꞌwi Jö.
17 Nepꞌu̱ bi gu̱ nꞌar tꞌe̱ni, bi umba njamödi Jö, ne bi ꞌñembabiꞌu̱:
—Hñöñhu̱, mfa̱xu̱ tsihu̱ nꞌar tsi ntsiki nꞌa ngu nꞌa.
18 Ngetho di xiꞌahu̱, hinga pengi ga tsipa ár tꞌafi ar ꞌba̱iꞌobxi nuya payu̱. Ma ga to̱ꞌmi ga tsi manꞌagi xta e ár tsꞌu̱tꞌwi Jö.
19 Mꞌe̱fa bi gu̱ nꞌar thuhme, bi umba njamödi Jö, bi hekwabiꞌu̱ ne bi ꞌñembabi:
—Gehnu̱ ma ndoꞌyo ma ga uni di hompꞌa ri ñhohu̱. ꞌYo̱thu̱ njanu̱ gi bengagihu̱.
20 Mi wadi bi ntꞌoxi, bi japꞌu̱tho bi gu̱ ar tꞌe̱ni, ne bi ꞌñembabiꞌu̱:
—Nunar tꞌafiꞌobxinu̱, po̱ntho nꞌar ntꞌudi no̱nga ar ꞌraꞌyo nkohi, ma da gohi xta nhöꞌma ma ji, di hompꞌa ri ñhohu̱.
21 Ha nꞌa gi huhu̱wa har mexa, ma gi da̱gagihu̱.
22 Majöni Nöꞌö Togo ba e bi Njöꞌi, ꞌba̱ ar ꞌñu da tho gatho ngu xi thuꞌspabi, ha hwëkate nöꞌö togo ma da da̱.
23 Nepꞌu̱ nuꞌu̱ yá ma̱xte bi ndu̱i bi ñꞌa̱nga nꞌa ngu nꞌa togo nda ꞌyo̱tꞌa nunar tsꞌokinu̱.
Togo pe̱ꞌsa ár nsu
24 Nuyá ma̱xte mi ñꞌa̱ni nꞌa ngu nꞌa, mi ne nda böꞌu̱ togo mi töte ár nsu.
25 Nunar Hesu bi ꞌñembabiꞌu̱:
—Ya ndö tsixa ya hnini meꞌma nu maꞌra, ne nuꞌu̱ pe̱ꞌsa yá nsu nsipabi o̱tꞌa nꞌar ñho.
26 Ha nuꞌahu̱, yo gi njahu̱pꞌu̱. Nöꞌö togo di pe̱ꞌsa ár nsu, mahyoni da ntsꞌa̱ꞌmi. Ha nöꞌö togo di ja ár tsꞌe̱di, mahyoni da njangu nꞌar ꞌbe̱go.
27 Togo töte ár nsu. Hage nöꞌö huxa har mexa, wa nöꞌö togo pe̱pabi. Hage hinge nöꞌö huxa har mexa. Hö njapꞌu̱, mödi nuga di ꞌbu̱kwa ngu nꞌa ri ꞌbe̱gogihu̱.
28 Ha nuꞌahu̱ hinxka hye̱gase̱gihu̱, xta thohwihu̱ gatho ya thogi xta thoka.
29 Jange nuga ma ga ꞌraꞌahu̱ ri nsuhu̱ ngu ar ndö, ngu ma Dada xi ꞌrakagi.
30 Ma ga ꞌbu̱hwihu̱ ha ma tsꞌu̱tꞌwi, ga ñuñhu̱, ga tsithehu̱, ne ga exꞌahu̱nu̱ ha ri thuxandöhu̱, gi hñöꞌsfu̱ majöni nuꞌu̱ ꞌre̱tꞌamayoho yá mꞌu̱i ya me Israel.
Ar Hesu bi mö ma nda ko̱nga ar Pedro
(Mt. 26:31‑35; Mr. 14:27‑31; Jn. 13:36‑38)
31 Ar tsi Hmu Hesu bi ꞌñemba ar Simu Pedro:
—Simu, ar tsꞌondöhi xpa a̱di da jaꞌahu̱ ngu ar tꞌe̱i núꞌmu̱ tho̱ke.
32 Ha nuga xta a̱pa Jö ma Dada hinda the ri ñꞌemu̱i. Ne nu xta mengi da xu ri jamfi manꞌagi, fa̱xa nuꞌu̱ maꞌra ri ku da ze̱ta yá ñꞌemu̱i nꞌehe.
33 Ha nu ar Simu bi ꞌñembabi:
—Ma tsi Hmuꞌi, nuga di ꞌbu̱i ga te̱ñꞌaꞌi teme gatho gi thogi. Nuꞌmu̱ har fa̱di, ga maga nꞌe. Ha nuꞌmu̱ da thoꞌi, da thogagi nꞌehe.
34 Ha nu ar Hesu bi ꞌñembabiꞌö:
—Nuga di xiꞌaꞌi Pedro, nuna nxuinu̱, hindi mata ar boxi, ha nuꞌge xka ko̱ngagi hñuꞌgi.
Ar ntꞌu̱tbojö, ar ꞌbe̱ni ne ar jwai
35 Ar Hesu bi ꞌya̱mba yá ma̱xte, ne bi ꞌñembabi:
—Núꞌmu̱ nda pe̱ñꞌahu̱, hinga hñöxu̱ ar ntꞌu̱tbojö, hinga hñöxu̱ ri ꞌbe̱nihu̱, wa nꞌar mponi ya thiza, hage te ga kꞌathu̱.
Nuꞌu̱ bi dödi ne bi ꞌñenö:
—Hinꞌö.
36 Nepꞌu̱ nöꞌö bi ꞌñembabi:
—Nupya hö di xiꞌahu̱, nuꞌu̱ togo pe̱ꞌsa ar ntꞌu̱tbojö, dá hñötsꞌi, ne dá hyoka ár ꞌbe̱ni. Ha nöꞌö hinte hö ár jwai, dá ma̱ ár pa̱tꞌi da da̱nga nꞌa.
37 Ngetho nuga di xiꞌahu̱, mahyoni ga tho ngu mönga ár Tꞌofo Jö, habu̱ enö: Bi the̱ta ya ꞌyo̱tꞌatsꞌoki. Ngetho gatho nöꞌö xi tꞌotkagi, mahyoni da thogi.
38 Nuꞌmú̱ bi ꞌñeñꞌu̱:
—Ma tsi Hmuꞌihe, ꞌbu̱kwa yoho ya jwai.
Nöꞌö bi dödi ne bi ꞌñembabiꞌu̱:
—Di za̱, ho̱nse̱ꞌu̱.
Ar Hesu bi ꞌya̱pa Jö ár Dada núnu̱ Getsemani
(Mt. 26:36‑46; Mr. 14:32‑42)
39 Nepꞌu̱ ar Hesu bi bo̱ni bi ma har tꞌo̱ho̱ Njömdo̱ni ngu xki nzöi. Ne nuyá ma̱xte bi de̱ni.
40 Ha nu mi zo̱ñꞌu̱, bi ꞌñenö:
—ꞌYa̱fu̱ Jö gi tse̱thu̱ ya thogi xta ꞌñepꞌu̱.
41 Nepꞌu̱ bi ꞌwege ngu ar yapꞌu̱ tso̱nga nꞌar nkꞌahni, ne bi nda̱ndihmö ba a̱pa Jö ár Dada.
42 Ne mi enö:
—Ma Dadaꞌi, nuꞌmu̱ gi nehmö, da thota nunar tꞌe̱ni xi ꞌñepꞌu̱ ne hinda zu̱kagi. Mödi hindi ne gi ꞌyo̱tꞌa ngu di nega, ꞌyo̱tꞌa ngu gi nege.
43 Ne núnu̱ habu̱ mi a̱pa Jö, bi zo̱hnu̱ nꞌar e̱nxe̱ xki ꞌñe mhetsꞌi mi umba ar tsꞌe̱di.
44 Ha nu ar Hesu xa mi döta ár dumu̱i, xa mi e̱ntꞌa ar tsꞌe̱di mi a̱pa Jö. Xa mi xa̱nthe, ne nunár xa̱nthe mi tu̱ har ha̱i, mi ñhe̱hwi nꞌár döta tu̱i ar ji.
45 Nu mi wadi bi ꞌya̱pa Jö, ba penga habu̱ xki zo yá ma̱xte, ne bi diñꞌu̱ mi öhö, ngetho xki wentꞌi mi tu yá mu̱i.
46 Ne bi ꞌñembabiꞌu̱:
—Hanja xka öhu̱. Nanju̱ ne ꞌya̱fu̱ Jö gi tse̱thu̱ ya thogi xta ꞌñepꞌu̱.
Ar Hesu bi nju̱
(Mt. 26:47‑56; Mr. 14:43‑50; Jn. 18:2‑11)
47 Himi jwatho nda ñö ar Hesu, nꞌa mbi zo̱ta nze̱ye̱ ya jöꞌi. Ne ar Huda, nꞌa nuꞌu̱ ꞌre̱tꞌamayoho yá ma̱xte, mi ꞌbe̱tꞌo, ne dama bi watꞌi bi zu̱ꞌsa ar Hesu.
48 Har Hesu bi ꞌñembabi:
—Huda, hage har ntsu̱tsꞌinu̱ gi da̱ Nöꞌö Togo ba e bi Njöꞌi.
49 Nuyá ma̱xte mi ñꞌowi ar Hesu, mi hyandi tema nda thogi, bi ꞌñembabi:
—Ma tsi Hmuꞌihe, ha gi ne ga ju̱je ya jwai ga ñöñꞌahe.
50 Nꞌaꞌu̱ bi kꞌoꞌsa ar jwai, ne bi dakwa ár gu ñꞌe̱i nꞌár ꞌbe̱go ar döngamöjö.
51 Nuꞌmú̱ ar Hesu bi ꞌñembabiꞌu̱:
—Hye̱hu̱pꞌu̱, yo te gi jafu̱.
Ne bi hñuxa ár ꞌye̱ hár gu ar ꞌbe̱go, ne bi o̱thebi.
52 Nepꞌu̱ bi ꞌñemba ya ndömöjö, ya ndö sunijö, ne ya dönziandö nuꞌu̱ xki ꞌñe nda zitsꞌi:
—Hage dar bëga xka ehu̱ gi mikagihu̱, gi höhu̱ ya za ne ya ndo̱jwai.
53 Hyaxꞌmu̱ ndi ꞌbu̱hwihu̱ har dönganijö, hinte ga jaju̱. Ha nupya hö, ja ri tsꞌe̱dihu̱, ne ja ár tsꞌe̱di ar ꞌbe̱xui.
Ar Pedro bi ko̱nga ar Hesu
(Mt. 26:57‑58, 69‑75; Mr. 14:53‑54, 66‑72; Jn. 18:12‑18, 25‑27)
54 Nepꞌu̱ bi nju̱ ar Hesu, ne bi tsꞌixa hár ngu ar döngamöjö. Ha nu ar Pedro mi ꞌbe̱fa yapꞌu̱tho, mi te̱ni.
55 Ne mi zo̱nga hár ngu ar döngamöjö, xki tꞌu nꞌar tsibi har thi, ka mi huhnu̱ ꞌra ya jöꞌi mi mpatꞌi, ne ar Pedro ka bi hñuhwinu̱ꞌu̱.
56 Nꞌa mba epꞌu̱tho nꞌar nxutsi mi mꞌe̱go. Nu mi hyanda ar Pedro mi huhnu̱ har tsibi, xa bi kꞌötꞌi, ne bi ꞌñenö:
—Nunar ñꞌo̱ho̱nu̱ mi ñꞌowi ar Hesu nꞌehe.
57 Ha nöꞌö bi nko̱ni, ne bi ꞌñenö:
—Nönö, hindi pödi togoꞌö.
58 Hingar yaꞌö bi hyanda manꞌar jöꞌi, ne bi ꞌñembabi:
—Ha hingo ngi ñꞌowi ar Hesu nꞌehe.
Ha nu ar Pedro bi mengi bi nko̱ni, bi ꞌñenö:
—Tata, hinge ndi ñꞌoꞌbegaꞌö.
59 Mꞌe̱fa xki tho nꞌa tsi tu̱i, manꞌa bi ꞌñenö:
—Majöni nunar ñꞌo̱ho̱nu̱ go mi ñꞌowi ar Hesu, ngetho fötho ar me Ngalilea.
60 Ne ar Pedro bi ꞌñenö:
—Tata, hindi pödi teme gi mö.
Himi jwata nda mönga njapꞌu̱, nꞌa mbi ma ar boxi.
61 Nuꞌmú̱ bi ꞌba̱tꞌa ar tsi Hmu bi hyanda ar Pedro. Ha nu ar Pedro dama bi benga nöꞌö xki xipabi mꞌe̱tꞌo, núꞌmu̱ xki ꞌñembabi: Hindi mata ar boxi, ha nuꞌge ya xka ko̱ngagi hñuꞌgi.
62 Jange ar Pedro bi bo̱nga nthi, xa bi hyu̱ ár ñö bi nzoni.
Ar Hesu mi tꞌo̱tꞌwa ar thede ne mi mfe̱i
(Mt. 26:67‑68; Mr. 14:65)
63 Nuya jöꞌi mi su ar Hesu, xa mi o̱tꞌwa ar thede, ne xa mi fe̱i.
64 Bi gu̱ nꞌar dutu bi dutꞌwa yá da̱, mi umba ya mpe̱tgu, ne mi embabiꞌu̱:
—Xijexö, togo bi me̱pꞌaꞌi.
65 Ne xa ra ntsꞌotho nöꞌö te mi xipabiꞌu̱, mi tsani.
Ar Hesu bi mꞌa̱ꞌma har mhuntsꞌandö
(Mt. 26:59‑66; Mr. 14:55‑64; Jn. 18:19‑24)
66 Ár hyaxꞌö bi mhuntsꞌa ya dönziandö, ya ndömöjö, ne ya bötꞌofo, ne bi tsꞌixa ar Hesu habu̱ xki mhuntsꞌu̱. Ka bi tꞌa̱mbabinu̱, ne bi tꞌembabi:
67 —Xije, ha go geꞌe ar Kristo xi ꞌñexa Jö.
Ar Hesu bi dödi ne bi ꞌñembabiꞌu̱:
—Nuꞌmu̱ ga xiꞌahu̱ go geke, hingi ñꞌemu̱igihu̱.
68 Ha nuꞌmu̱ ga o̱tꞌahu̱ ya ntꞌa̱ni, hingi thöhu̱, ne hingi hye̱gagihu̱.
69 Gi numhöhu̱ nuya pa xi ꞌñepꞌu̱, Nöꞌö Togo ba e bi Njöꞌi ma da hñu hár ñꞌe̱i Jö togo pe̱ꞌsa gatho ar tsꞌe̱di.
70 Nepꞌu̱ gathoꞌu̱ bi ꞌya̱mbabiꞌö, ne bi ꞌñembabi:
—Nuꞌmú̱ ha go ár Tꞌu̱ꞌi Jö.
Ar Hesu bi dödi ne bi ꞌñembabiꞌu̱:
—Hö, njapꞌu̱ ngu xka mönse̱hu̱.
71 Nuꞌmú̱ bi ꞌñeñꞌu̱:
—Te ga jafu̱ maꞌra te da hyo̱tsꞌe. Xta o̱se̱hu̱ nöꞌö xi wadi xi mö.