12
Jamasuhu̱ yá tsꞌontꞌuti ya de̱ngaꞌbe̱pate
1 Nepꞌu̱ xa mi thota ár nze̱ye̱ ya jöꞌi bi mhuntsꞌi, ne mi ñꞌentꞌa nꞌa ngu nꞌa. Nuꞌmú̱ ar Hesu bi ndu̱i bi ñö, ne mꞌe̱tꞌo bi ꞌñemba yá ma̱xte:
—Jamasuhu̱, yo ma gi te̱mbabihu̱ yá tsꞌomꞌu̱i ya de̱ngaꞌbe̱pate, ngetho nuꞌu̱ xa o̱tꞌa ñhogajöꞌi ne ya nemhñö, ne ꞌramtxꞌu̱ tsꞌomba yá mfeni ya jöꞌi.
2 Hiñꞌotho teme xi tꞌögi ne hinda thini, wa teme xi tꞌo̱tꞌa ñꞌöntho ne hinda födi.
3 Jange nuga di xiꞌahu̱, gatho nöꞌö gi möñhu̱ ñꞌöntho, mꞌe̱fa ma da födi. Ne gatho nöꞌö gi njontꞌanehu̱, ma da mhönga ntsꞌe̱di gatho da ꞌyo̱de.
Togo gi tsuhu̱
(Mt. 10:28‑31)
4 Ha nuga di eñꞌahu̱, ma tsi ñꞌowiꞌihu̱, yo gi tsuhu̱ togo ne da hñökꞌahu̱ ri tehu̱, ne mꞌe̱fa hinda tsa̱ te manꞌa da jaꞌahu̱.
5 Ma ga xiꞌahu̱ togo mahyoni gi tsuhu̱. Tsuhu̱ nöꞌö tsa̱ da hñökꞌa ri tehu̱, ne pe̱ꞌsa ar tsꞌe̱di da me̱ñꞌahu̱ har tsibi nꞌehe. Hö, go gi tsuhu̱nu̱.
6 Nuya tsi tsꞌintsꞌu̱ hingi hmödi, tꞌunga ku̱tꞌa ha nꞌar tsi ngu̱dmi. Ha Jö hinxi pumhni nꞌayu̱.
7 Xiꞌahu̱hmö. Gatho ri xtöhu̱ Jö pödi hanguꞌu̱. Jange yo gi ntsuhu̱, ngetho gi töfu̱ ár nsu pe̱ꞌsa nꞌa mutꞌi ya tsꞌintsꞌu̱.
Nuꞌu̱ togo da da̱ta majöni ya jöꞌi xi bökagi
(Mt. 10:32‑33; 12:32; 10:19‑20)
8 Di xiꞌahu̱, gatho nuꞌu̱ togo da da̱majöni ha yá nthandi ya jöꞌi xi bökagi, Nuga xta e ga Njöꞌi, ma ga da̱majöni ha yá nthandi yá e̱nxe̱ Jö xta mpöꞌbeꞌu̱.
9 Ha nuꞌu̱ togo da ko̱ngagi ha yá nthandi ya jöꞌi, nuga nꞌe, ma ga ko̱nga ha yá nthandi yá e̱nxe̱ Jö, ga enö hiñhamꞌu̱ xta mpöꞌbeꞌu̱.
10 Nuꞌmu̱ nꞌa da ñömañꞌu̱bi Nöꞌö Togo ba e bi Njöꞌi, da mpumbabi. Ha nöꞌö togo da zanga ár Hñö Jö, hinda ma da mpumbabi.
11 Nu xta tsꞌixꞌahu̱ ha yá nijö ya xodyo, wa ha yá nthandi ya nza̱ya̱, wa maꞌra yá ndö ya hnini, yo gi tu ri mu̱ihu̱ tema gi thöhu̱, yo gi beñhu̱ mꞌe̱tꞌo tema gi möñhu̱.
12 Ngetho nu xki ñöhu̱, ár Hñö Jö ma da utꞌahu̱ teme mahyoni gi möñhu̱.
Ár ꞌbede nꞌar ñꞌo̱ho̱ hinte mi kꞌatꞌi himi benga nöꞌö xiñho
13 Nepꞌu̱ nꞌar ñꞌo̱ho̱ mi ꞌyo har mhuntsjöꞌi, bi ꞌñemba ar Hesu:
—Ma Utateꞌi, xipatsꞌu̱ ma jödö ga ñheꞌbe nöꞌö bi zogagihe ndu ma dadahe.
14 Nunar Hesu bi ꞌñembabiꞌö:
—Xiꞌge Ndada, togo xi hñuxkaga ngu ar nza̱ya̱ ga hekꞌahu̱ ar ha̱i.
15 Ne bi ꞌñenö nꞌe:
—Jamasuhu̱ hinge xa gi hyomfu̱ yá ñho ar ximha̱i, ngetho ha ya ñho, hinge ja bi ehnu̱ ar hogamꞌu̱i.
16 Ne bi xipa nꞌar ꞌbede nuꞌu̱ ya jöꞌi xki mhuntsꞌi, ne bi ꞌñembabi:
—Mi ꞌbu̱ nꞌar ñꞌo̱ho̱ xa mi pe̱ꞌsa nze̱ye̱ ya ñho, ne nuyá ha̱i xa bi unga nꞌar hoga sofo.
17 Nuꞌmú̱ nöꞌö ar ñꞌo̱ho̱ꞌö bi bense̱, ne bi ꞌñenö: Te ga pe̱pya. Hiñꞌotho habu̱ ga kwata gatho ma sofo.
18 Nꞌa mbi ꞌñense̱ hár mfeni: Da beni tema ga pe̱fi. Ma ga yo̱tꞌa nuyu̱ ma tꞌu, ne ma ga hoka maꞌra di töte ár döta. Ne ka ga u̱tnu̱ gatho ma sofo ne gatho nöꞌö te di pe̱tsꞌi.
19 Nepꞌu̱ ka jwadi ga kwata gatho ma sofo, ma ga embase̱ ma te: Nupya hö, janu̱ gatho nöꞌö te di honi ga tsi nze̱ye̱ ya je̱ye̱ da ꞌñepꞌu̱. Nupya da tsa̱ ga tsa̱ya̱, ga ñuni, ga ntsithe, ne xa ga njohya.
20 Ha Jö bi ꞌñembabi nöꞌö ar ñꞌo̱ho̱ꞌö: Xa xka ꞌbe̱ ri mfeni, ngetho ar nxuinu̱, ma gi tu, ne gatho nöꞌö gi pe̱tsꞌi, hingi pödi togo ma da gohwi.
21 Njapꞌu̱tho nꞌehe, nöꞌö togo xi muntsꞌa nze̱ye̱ ya ñho ár me̱tise̱, nu xta du, ma da ñhoya hár nthandi Jö.
Yo gi tu ri mu̱ihu̱ tema di ꞌñepꞌu̱
(Mt. 6:25‑34)
22 Nepꞌu̱ ar Hesu bi ꞌñemba yá ma̱xte:
—Nupya di xiꞌahu̱, yo gi tu ri mu̱ihu̱ tema gi tsihu̱, wa tema gi hyehu̱.
23 Ngetho ri tehu̱ töpa ár nsu ar ñhuni, ne ri ndoꞌyohu̱ töpa ár nsu ar he.
24 Hyanthu̱ ya ka. Nuꞌu̱ hingi potꞌi, hingi xofo, ne hiñꞌotho yá tꞌu. Jö go ꞌwiñꞌu̱. Ne nuꞌahu̱ gi töfu̱ ár nsu gatho ya zuꞌwe nsa̱ni.
25 Togo da hñuꞌsa ár ñhetsꞌi xa di tu ár mu̱i.
26 Nuꞌmu̱ hingi tsa̱ gi ꞌyo̱thu̱ nöꞌö hingi hembi, yoꞌö tupꞌa ri mu̱ihu̱ gatho nu maꞌra ꞌmu̱.
27 Hyanthu̱ hanja te ya do̱ni. Hingi hetꞌi, hingi pe̱ manꞌar ꞌbe̱fi. Ha di xiꞌahu̱, nunar ndö Salomon, mödi xa mi pe̱ꞌsa ár nsu, himbi za̱ bi ñhe ngu ár nza̱thoꞌu̱.
28 Nuꞌmu̱ Jö heta ya do̱ni da ndo̱mpya har ꞌbatha, ne xudi da nkꞌu̱tsꞌi da tꞌu̱ꞌsa har tsibi, xiꞌahu̱, tengu da thetꞌahu̱ ꞌmu̱. Yoꞌö xa hinte gi pe̱ꞌsu̱ ri jamfihu̱.
29 Jange yo gi tu ri mu̱ihu̱ tema gi tsihu̱ ne tema gi hyehu̱, ne hindi oda ri mfenihu̱ tema gi kꞌathu̱.
30 Ngetho gatho nuꞌu̱ ya jöꞌi hinxi ñꞌemu̱i, hyaxꞌmu̱ oda yá mfeni nöꞌö te da zi ne te da hye. Ha nuꞌahu̱, ri Dadahu̱ bi ꞌbu̱ mhetsꞌi, pöꞌö teme gi kꞌathu̱.
31 Jange hyoñhu̱ mꞌe̱tꞌo hanja gi ꞌbu̱hu̱ xiñho hár tsꞌu̱tꞌwi Jö, ne njapꞌu̱ hö, hinda kꞌatꞌahu̱ gatho nöꞌö gi hoñhu̱.
Pe̱ꞌsa ri ñhohu̱ núnu̱ mhetsꞌi
(Mt. 6:19‑21)
32 Ma tsi tꞌu̱lo mhuntsꞌiꞌihu̱, yo gi ntsuhu̱, ngetho Jö ri Dadahu̱ xi hwëkꞌahu̱ gi ꞌbu̱hu̱ hár tsꞌu̱tꞌwiꞌö.
33 Jange pa̱hu̱ ri mꞌe̱tsꞌihu̱, ne hyembabihu̱ ya hyoya. ꞌYo̱thu̱ ri ꞌbe̱nihu̱ hingi thege, ne ri mꞌe̱tsꞌihu̱nu̱ mhetsꞌi hinda götsꞌi, habu̱ hinda yu̱tꞌa ya bë da bëpꞌahu̱, ne hinda de ar zuꞌwe.
34 Ngetho habu̱ ꞌbu̱ ri mꞌe̱tsꞌihu̱, ka ꞌbu̱hnu̱ ri mfenihu̱ nꞌehe.
Ar hoga ꞌbe̱go ndo̱ꞌmi
35 Ñhoju̱ ne ndo̱ꞌmhu̱, ngu ꞌra ya hoga ꞌbe̱go di zo̱ yá ñotꞌi.
36 Jahu̱ ngu ꞌra ya ꞌbe̱go to̱ꞌma yá hmu xta menga nꞌar ngo nthöti, ne nu xta ga̱ntꞌa ar goxthi, nuꞌu̱ ngutꞌa da xokwabi.
37 Xa ma da njohya nuꞌu̱ ya ꞌbe̱go di nuhu núꞌmu̱ xta zo̱ ár hmu. Nuga di xiꞌahu̱, nunar hmuꞌö da mo̱ ar mexa, ne da ꞌñei da ꞌwini.
38 Mödi da zo̱ made ar xui, wa núꞌmu̱ ꞌbu̱tho da hatsꞌi, xa ma da njohya nuꞌu̱ ya ꞌbe̱go da tsꞌu̱di nuhu.
39 Ne di xiꞌahu̱, nuꞌmu̱ nꞌar jöꞌi di pöhmö hamꞌu̱ da zo̱ ar bë, nu ar jöꞌiꞌö hinda ñꞌöhö, da su ár ngu, hinda hye̱ ar bë da yu̱tꞌi da bëpabi.
40 Jange nuꞌahu̱ ndo̱ꞌmhu̱, ngetho nöꞌö ar pa hingi beñhu̱, nꞌa ngi tha̱ñhu̱tho, ma da mengi da ehe Nöꞌö Togo ba e bi Njöꞌi.
Ar hoga ꞌbe̱go ne ar tsꞌoꞌbe̱go
(Mt. 24:45‑51)
41 Nepꞌu̱ ar Pedro bi ꞌya̱mbar Hesu, ne bi ꞌñembi:
—Ma tsi Hmuꞌi, xi nunar ꞌbede ga jwadi ga mö, hage ho̱nse̱ ga xije, wa ga xipa gatho ya jöꞌi.
42 Ne ar tsi Hmu bi dödi:
—Xiꞌmu̱ nꞌar hmu da bo̱nga ár ngu da ma, togo da zokwa ár ꞌbe̱fi da su ne da ꞌwimbabi gatho yá ꞌbe̱go. Hage hinda zokwabi nꞌar hoga ꞌbe̱go di pödi te gatho mahyoni da me̱fi.
43 Xa da njohya nöꞌö ar ꞌbe̱go nu xta zo̱ ár hmu, ne da dini di o̱tꞌa gatho ngu nöꞌö xki zokwabi nda me̱fi.
44 Xa majöni di xiꞌahu̱, nu ar hmuꞌö ma da ꞌñexa ar hoga ꞌbe̱goꞌö, da supa gatho nöꞌö te pe̱tsꞌi.
45 Ha nuꞌmu̱ nöꞌö ar ꞌbe̱go togo bi tsꞌogi nda supa ár ꞌbe̱fi ár hmu, da benga hár mfeni, nunár hmu hinda nxo̱ni da pengi. Ne da ndu̱i da me̱ ya ñꞌo̱ho̱ ne ya ꞌbe̱hñö nuꞌu̱ yá miꞌbe̱gowi, ne xa di ñuntho, ne di tsithetho, ne xa di ntitho.
46 Ha nuꞌmu̱ ár hmu da zo̱ho̱ nöꞌö ar paꞌö hindi to̱ꞌma nor ꞌbe̱goꞌö, xa ma da tꞌumba nꞌar döta mfe̱i, ne da ꞌñetꞌa habu̱ bi ku̱ nuꞌu̱ hingi ñꞌemu̱i.
47 Nöꞌö ar ꞌbe̱go pödi xiñho tema xi ꞌbe̱pa ár hmu, ne hinda ꞌyo̱tꞌe, töte ár mfe̱i ma da tꞌumbabiꞌö.
48 Ha nöꞌö ar ꞌbe̱go hindi pödi xiñho teme xi ꞌbe̱pa ár hmu ne hinda me̱fi xiñho, da tꞌumba ar mfe̱i, mödi hingar nze̱ye̱ ngu nöꞌö manꞌa. Ngetho nöꞌö togo da tꞌe̱ntꞌwa nze̱ye̱ ar ꞌbe̱fi hár ꞌye̱, njapꞌu̱tho ma da thöꞌspa majöni nꞌehe. Ne nöꞌö togo da tꞌumbabi nze̱ye̱ da su, njapꞌu̱tho ma da thöꞌspa majöni.
Ngetho xpa e ar Hesu, ma da ñhe ya jöꞌi
(Mt. 10:34‑36)
49 Nuga xta ekwa har ximha̱i ga u ar tsibi, ne xa di nehmö da ndu̱i da nzo̱.
50 Mahyoni ga tho nze̱ye̱ ya u̱gi ne ya dumu̱i, ne xa di nehmö da ndu̱i ga thogi.
51 Ha gi beñhu̱ xta ekwa ga jöꞌsa ya tuhni har ximha̱i. Hinꞌö, xta e ga exa ya jöꞌi da ntuhni.
52 Da ndu̱ ar pania di mapꞌu̱, nuꞌmu̱ ha nꞌar ngu di ꞌbu̱ ku̱tꞌa, ma da ñhehyu̱, hñu da u̱tsa nu yoho, ne yoho da u̱tsa nu hñu.
53 Ya dada da u̱tsa yá tꞌu̱, ha nuya tꞌu̱ da do̱xa yá dada. Ya nönö da u̱tsa yá tꞌinxu, ha nuya tꞌinxu da do̱xa yá nönö. Nuya ka̱ da u̱tsa yá tsꞌihwe̱, ha nuya tsꞌihwe̱ da u̱tsa yá ka̱.
Hanja hingi pöhu̱ nuya pa gi ꞌbu̱hu̱
(Mt. 16:1‑4; Mr. 8:11‑13)
54 Ar Hesu bi ꞌñembabi ya jöꞌi nꞌehe:
—Núꞌmu̱ gi hanthu̱ da nju̱xa ya gui núnu̱ mampuni, gi eñhu̱ ma da ꞌwöi, ne majöni da njapꞌu̱.
55 Nuꞌmu̱ da ndu̱i da ñꞌo ar ndöhi, gi eñhu̱ ma da zo̱ ar pahyadi, ne majöni da njapꞌu̱.
56 Nemhñöhu̱. Gi pöhu̱ gi hyanthu̱ hamꞌu̱ mponga mhetsꞌi ne ar ximha̱i, hanja hingi pöhu̱ mponga nuya payu̱ gi ꞌbu̱hu̱.
Kohwi nꞌar nkohi ri ñꞌu̱nihu̱
(Mt. 5:25‑26)
57 Hanja hingi bense̱hu̱ ndanaꞌö xiñho gi ꞌyo̱thu̱, ne ndanaꞌö hingi ho.
58 Nuꞌmu̱ nꞌa da zixꞌahu̱ har tsꞌu̱tꞌwi, nu xki ꞌyohu̱ har ꞌñu, dama gi nkohwihu̱ núꞌmu̱ gi ꞌyose̱hu̱, njapꞌu̱ hinda zixꞌahu̱ har nza̱ya̱. Ngetho núꞌmu̱ xki tso̱ñhu̱ har nza̱ya̱, nöꞌö da da̱tꞌahu̱ ár mfa̱tsꞌi, ne nöꞌö ár mfa̱tsꞌi da zixꞌahu̱, ma da goꞌahu̱ har fa̱di.
59 Di xiꞌahu̱ hinda za̱ gi po̱ñhu̱, ma gi ꞌbu̱hu̱nu̱ gi kꞌothu̱ gatho nöꞌö gi tuhu̱.