Ɨmanyisyo sya Jesu pa kyamba
5
Ɨsajo nɨ figune
(Lʉʉka 6:20-23)
Jesu bo akɨbwene ɨkɨlʉndɨlo ɨkya bandʉ, alɨnkʉfyʉka pa kyamba. Po bo atʉʉgeele, abafundigwa baake balɨnkʉnkonga, alɨnkwanda ʉkʉbamanyisya, alɨnkʉtɨ,
“Basajiigwe aba bikʉnndonda fiijo Kyala
mu ndumbula syabo,*
paapo ʉBʉnyafyale bwa kʉmwanya bwabo.
Basajiigwe aba basulumeenie,
paapo Kyala ikwisa kʉbasʉʉbɨsya.
Basajiigwe abooloolo,
paapo Kyala ikwisa kʉbapa ʉbʉʉmi bwa bwila na bwila.
Basajiigwe aba balɨ nɨ njala nɨ kyʉmɨlwa ɨkya bʉgolofu,
paapo Kyala ikwisa kʉbapela ʉkwikʉta.
Basajiigwe aba bikʉbapaakɨsya abangɨ,
paapo Kyala ikwisa kʉbapaakɨsya boope.
Basajiigwe aba balɨ nɨ ndumbula ɨnyeelu,
paapo bikwisa kʉmmbona Kyala.
Basajiigwe aba bikʉbafwania abandʉ,
paapo Kyala ikʉbakoolelaga ʉkʉtɨ baanaake.
10 Basajiigwe aba bikʉtaamigwa kʉnongwa jaa kʉbomba ɨsya bwigane bwa Kyala,
paapo ʉBʉnyafyale bwa kʉmwanya bwabo.
11 “Musajiigwe ʉmwe mwe abandʉ bikʉbatʉka, bikʉbataamya nʉ kʉbajobela ɨmbiibi nyingi ɨsya bʉtʉngʉlʉ, kʉnongwa jangʉ. 12 Boope abiisʉkʉlʉ baabo, baababombelaga abakunguluka aba baaliko ijolo bo lʉlʉʉlo. Po musekelege fiijo, paapo Kyala ababɨɨkiile ɨfihombigwa ɨfinywamu kʉmwanya.”
Ʉmuunyu nʉ lʉmuli
(Maalɨka 9:50; Lʉʉka 14:34-35)
13 “Ʉmwe mulɨ bo ʉmuunyu kʉ bandʉ boosa. Looli ʉmuunyu lɨnga gʉsʉʉkile, ʉbagiile bʉleebʉle ʉkʉgomokesyamo ʉbʉnunu? Gʉkaja na mbombo najɨmo, looli ʉkʉtaagigwa panja nʉ kʉkanyigwa na bandʉ.
14 “Ʉmwe mulɨ bo ʉlʉmuli kʉ bandʉ boosa. Akaaja aka kajengiigwe pa kyamba, kakabagɨla ʉkwifisa. 15 Kangɨ abandʉ batikwasya ɨnyaale nʉ kʉjɨkupɨkɨla nɨ kiibo, looli bikʉjɨbɨɨka pa kɨkolela nyaale, ʉkʉtɨ jɨbamulɨkɨlege boosa aba balimo nnyumba. 16 Bʉbʉʉbo ʉlʉmuli lwɨnu lʉmulɨkege nkyeni mmbandʉ ʉkʉtɨ basibonege ɨmbombo syɨnu ɨnunu, bantuufyege ʉGwiseemwe ʉgwa kʉmwanya.”
Jesu ikʉmanyisya ɨsya ndagɨlo sya Moose
17 “Mulɨngiinogonaga ʉkʉtɨ naaliisile kʉkʉsyomola ɨndagɨlo sya Moose, pamo ɨsi baajobile abakunguluka. Mma, ngaaliisile kʉkʉsyomola, looli naaliisile ʉkʉtɨ syosa ɨsi aajobile Kyala siboneke. 18 Nalooli nikʉbabʉʉla, kʉpepe ʉkoomoka ʉmpaalanga nɨ kiisʉ, ʉkʉkɨnda ʉkoomoka akasyʉ kamo akanandɨ akaa mu ndagɨlo sya Moose, mpaka syosa ɨsi silimo siboneke. 19 Mu ndagɨlo ɨsyo, gwesa ʉjʉ ikʉkilania ʉlʉlagɨlo lʉmo ʉlʉnandɨ, nʉ kʉbamanyisya abangɨ ʉkʉtɨ boope bakilanie, ʉjo jo ikwisa kʉjobigwaga ʉkʉja nnandɨ mBʉnyafyale bwa kʉmwanya. Looli gwesa ʉjʉ ikʉsikonga nʉ kʉbamanyisya abangɨ, ʉkʉtɨ boope basikonge, ʉjo jo ikwisa kʉjobigwaga ʉkʉja nkʉlʉmba mBʉnyafyale bwa kʉmwanya. 20 Nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, Kyala atikwisa kʉbambɨlɨla ʉmwe mBʉnyafyale bwake, lɨnga ʉbʉgolofu bwɨnu bʉkabʉkɨnda ʉbʉgolofu bwa Bafalisai, nʉ bwa bamanyisi baa ndagɨlo sya Moose.”
Jesu ikʉmanyisya ɨsya ngalalɨsi
(Lʉʉka 12:57-59)
21 “Mupɨliike ʉkʉtɨ abandʉ abaa ijolo baabʉʉliigwe ʉkʉtɨ, ‘Ʉlɨngagogaga, nʉ kʉtɨ ʉmundʉ gwesa ʉjʉ ikʉnngoga ʉnnine, gwa kʉlongigwa.’ 22 Looli ʉne nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, ʉmundʉ gwesa ʉjʉ ikʉnkalalɨla ʉnnine, gwa kʉlongigwa. Kangɨ ʉmundʉ gwesa ʉjʉ ikʉntʉka ʉmwitɨki ʉnnine amaheelu, gwa kʉlongigwa pa lʉkomaano. Kangɨ ʉjʉ ikʉntʉka ʉmwitɨki ʉnnine ikʉtɨ, ‘Ʉgwe ʉlɨ nkonyofu,’ ʉjo gwa kʉtaagigwa ndʉpanga lwa mooto!
23 “Po lɨnga kʉsoosya iikemo lyako pa kɨgemo, leelo ʉkʉmbwike ʉkʉtɨ ʉntʉlile ɨnongwa ʉnnino, 24 ʉlɨleke iikemo lyako pa kɨgemo, bʉʉka taasi ʉkamanyane nʉ nnino jʉla. Po gwisege kʉkʉsoosya iikemo lyako ɨlyo.
25 “Kangɨ lɨnga ʉmundʉ jʉmo ikʉkʉtwala kʉ ndongi, nakalɨnga ʉnsʉʉme ʉkʉtɨ mupɨlɨkɨsanie. Kɨsita kʉbomba bo ʉlo, ikʉkʉfikɨsya kʉ ndongi, joope ʉndongi ikʉkʉtwala kʉ nsikali, ʉnsikali ikʉkʉsopa mu nnyololo. 26 Nalooli nikʉkʉbʉʉla, ʉtikwisa kʉsooka nkatɨ mula mpaka ʉhombe fyosa, ɨfi kʉmeleligwa!”
Jesu ikʉlɨngaania muno bʉjɨɨliile ʉbʉlogwe
27 “Mupɨliike ʉlʉlagɨlo ʉlʉ lukʉtɨ, ‘Ʉlɨngalogwaga.’ 28 Looli ʉne nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, ʉmundʉ gwesa ʉjʉ ikʉnkeeta ʉnkiikʉlʉ nʉ kʉnnyonywa, bo alogilwe nagwe mu ndumbula jaake. 29 Lɨnga ɨkɨsige kyako kikʉkʉsofya, kɨfyʉle nʉ kʉkɨtaaga pabʉtali na nungwe! Kʉnunu ʉkʉsobesya akambakaasya kamo akaa mbɨlɨ gwako, ʉkʉkɨnda ʉmbɨlɨ gwako goosa ʉkʉtaagigwa ndʉpanga lwa mooto. 30 Kangɨ lɨnga ɨkɨboko kyako kikʉkʉsofya, ʉkɨbuute nʉ kʉkɨtaaga pabʉtali na nungwe! Kʉnunu ʉkʉsobesya akambakaasya kamo akaa mbɨlɨ gwako, ʉkʉkɨnda ʉmbɨlɨ gwako goosa ʉkwingɨla ndʉpanga lwa mooto.”
Jesu ikʉmanyisya ɨsya kʉnsoosya ʉnkiikʉlʉ
31 “Kangɨ mupɨliike ʉlʉlagɨlo ʉlʉ lukʉtɨ, ‘Ʉmundʉ gwesa ʉjʉ ikʉnndeka ʉnkasi, ampege kalata ʉgwa kʉnsoosya.’§ 32 Looli ʉne nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, gwesa ʉjʉ anndekile ʉnkasi, bo akankola mbʉlogwe, ʉnkiikʉlʉ jʉla lɨnga ikʉbʉʉka kʉkwegigwa kangɨ, ʉjo abapelile abandʉ abo babɨlɨ ʉkʉja balogwe, ʉnkiikʉlʉ jʉla nʉ ndʉme.”
Jesu ikʉmanyisya ɨsya kʉlapa
33 “Mupɨliike ʉkʉtɨ abandʉ abaa ijolo baabʉʉliigwe ʉkʉtɨ, ‘Lɨnga mukʉlapa kʉ Ntwa, mulɨngoonangaga. Looli mubombege syosa ɨsi mulapile kʉ Ntwa Kyala.’* 34 Looli ʉne nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, mulɨngalapaga sikʉ, nalɨnga ko kʉlapɨla kʉmwanya, paapo kyo kɨkota kya Kyala, 35 pamo kʉkiisʉ, paapo kyo kɨkota kya Kyala ɨkya kʉbɨɨkapo amalʉndɨ gaake, pamo kʉ Jelusalemu, paapo ko kaaja kaa Malafyale ʉNkʉlʉmba. 36 Kangɨ mulɨngalapaga kʉ mitʉ gyɨnu, paapo mukabagɨla ʉkwandʉla nʉ lʉnywili lʉmo ʉlwa nywili syɨnu ʉkʉja lwelu pamo lʉtiitʉ. 37 Looli mujobege lyene ɨlya kʉtɨ, ‘Eena,’ lɨnga mukwitɨka, nɨ lyakʉtɨ, ‘Mma,’ lɨnga mukʉkaana, paapo ɨsya kongelapo palɨ ɨsyo, sikʉfuma kʉ mbiibi jʉla Seetano.”
Jesu ikʉmanyisya ɨsya kʉsita kʉgomokesya ʉbʉbiibi
(Lʉʉka 6:29-30)
38 “Mupɨliike ʉlʉlagɨlo ʉlʉ lukʉtɨ, ‘Ɨkɨsige kʉ kɨsige nɨ liino kʉ liino.’ 39 Looli ʉne nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, mulɨngagomokesyaga ʉbʉbiibi kʉ mundʉ ʉjʉ ababombiile ʉbʉbiibi. Lɨnga ʉmundʉ akʉkomile ʉlʉsaja ʉlwa kʉ kiilɨɨlo, ʉnsanukɨsye nʉ lwa kʉ kiimama. 40 Kangɨ lɨnga ʉmundʉ akʉsitaakile ʉkʉtɨ eege ɨsyatɨ jaako, nndekele ni ikoti. 41 Kangɨ lɨnga ʉmundʉ ikʉkʉfimbɨlɨsya ʉkwitwɨka ɨkɨtwalo kyake ʉkwenda ɨkilomita jɨmo, bʉʉkaga nagwe ɨkilomita ibɨlɨ. 42 Kangɨ lɨnga jʉmo ikʉkʉsʉʉma fimo, ʉmpege. Kangɨ lɨnga ʉmundʉ ikʉlonda ʉkʉkopa fimo, ʉlɨngammwimaga.”
Jesu ikʉmanyisya ɨsya kʉbagana abalʉgʉ
(Lʉʉka 6:27-28, 32-36)
43 “Mupɨliike Kyala ikʉtɨ, ‘Ʉbaganege abanino,’ abandʉ bikʉtɨ, ‘Ʉbabengege abalʉgʉ baako.’ 44 Looli ʉne nikʉbabʉʉla nikʉtɨ, mubaganege abalʉgʉ bɨɨnu. Kangɨ mubasʉʉmɨlege kwa Kyala boosa aba bikʉbataamya. 45 Po mukʉjaga baana baa Gwiseemwe ʉgwa kʉmwanya, paapo ʉmwene iisʉba lyake likʉbamulɨkɨla abandʉ abanunu na babiibi, nɨ fula jaake jikʉbatimɨla abandʉ abagolofu pamopeene na aba bakaja bagolofu. 46 Lɨnga mukʉbagana beene aba babaganile ʉmwe, mukʉsʉʉbɨla ʉkʉkaba ɨfihombigwa filɨkʉ? Bʉle, abasongesya songo§ boope batikʉbagana beene aba babaganile? 47 Kangɨ lɨnga mukʉbaponia beene abiinɨɨnu, bo mubombile ɨsya fiki ʉkʉbakɨndapo abangɨ? Keeta boope aba batikʉmmwitɨka Kyala boope bikʉbaponia abiinaabo. 48 Po mujege bagolofu bo ʉlwa Gwiseemwe ʉgwa kʉmwanya ʉngolofu.”
* 5:3 5:3 Aba bikʉnndonda fiijo Kyala mu ndumbula syabo Kokʉtɨ Abalondo mwa mbepo. 5:21 5:21 Bala kalata gwa Ʉkʉsooka 20:13. 5:27 5:27 Bala kalata gwa Ʉkʉsooka 20:14. § 5:31 5:31 Bala kalata gwa Ʉkʉkʉmbʉka Ɨngomeelesyo 24:1. * 5:33 5:33 Bala kalata gwa Abanyaleebi 19:12; Ʉkʉkʉmbʉka Ɨngomeelesyo 23:21. 5:38 5:38 Bala kalata gwa Ʉkʉsooka 21:24; Ʉkʉkʉmbʉka Ɨngomeelesyo 19:21. 5:43 5:43 Bala kalata gwa Abanyaleebi 19:18. § 5:46 5:46 Abasongesya songo Bala kʉ Ɨsyakʉlɨngaania.