12
Yesu kawola lee kefɛɛfowee wose man
Maake 2:23-28; Luka 6:1-5
1 Te di weeya ala ya nɛ, Yesu na ɔ kaseela gyuuwɔ ka mo wɔɔ daale man. Na weenɛɛ ŋan seŋɛɛ wɔɔ kenaŋ man nɛ yɛɛ ŋgba kefaa nɛ. Tanam kyaŋa ɔ kaseela baŋ te ba kpera ŋaale posaa bɛɛ tao. Na wee kenaŋ yɛɛ Gyudatena kefɛɛfowee ke.
2 Farasiitena baŋ kena mena nɛ be yako Yesu nyiaa, “Kɛɛ! N kaseela ne yɛɛ kpene keŋ da mmaraa bɛɛ fa gbɛɛ nyi dɛɛ yɛɛ da kefɛɛfowee ya.”
3 Botɔɔ te Yesu mɔ bɔɔse wɔ nyiaa, “Ɛ te kala ta lee Wurubuarɛ nombia aŋmaraseŋ see ŋan man kpene keŋ gyoo Defidi be yɛɛ debaŋ keŋ tanam be kyaŋ ŋon na ɔ balaŋ baŋ nɛ yee?
4 Ɔ gyoowɔ Wurubuarɛ ɔsom deni dinaa keŋ man te ɔ ka moo weenɛɛ ŋan bɔɔ mo deesi fa Wurubuarɛ, keŋ nafɔ tekaboena nyi walaŋ ŋon ɔ te yɛɛ Wurubuarɛ sae e ya waa di ya nɛ, te ɔ diiwɔ te ɔ moo ŋaale mɔ fa ɔ balaŋ baŋ be silana e nɛ.
5 Yaa ɛ ta bese ta kala lee Wurubuarɛ mmaraa tɔne keŋ man nyi, saese baŋ be kyaa Wurubuarɛ ɔsom deni dinaa keŋ man nɛ, deesiwɔ fa Wurubuarɛ kefɛɛfowee keŋ mɔna ŋolo te bu wɔ fɔɔ nyi ba te walaa ke yee?
6 Ampaŋ yaa mɛɛ yako ŋon nyiaa, walaŋ ŋon ɔ kela Wurubuarɛ ɔsom deni dinaa keŋ nɛ kyaa kɛbo.
7 Wurubuarɛ yakowɔ ɔ nombia aŋmaraseŋ see man nyiaa,
‘Mɛɛ gyae bo nyi yaa wii balaŋ waraŋase,
na kedeesa te mɛɛ gyae ya.
Nyi yeŋ nyii nombia kɛŋa man nɛ, nafɔ ɛ be gyae ɛ ke bu balaŋ baŋ be nombia dei nɛ fɔɔ ya.’
8 Nawolo nyi maŋ Deniwalaŋ Bu ŋon yɛna kefɛɛfowee keŋ gbeŋgyoo.”
Yesu kekyɔ baam dayeŋasate ŋolo kawee
Maake 3:1-6; Luka 6:6-11
9 Yesu ka lee botɔɔ nɛ, ɔ gyuuwɔ Gyudatena ɔsom deni man.
10 Na balee ŋolo kyaa botɔɔ keŋ ɔ baam ba yem. Lee mena keŋ bɛɛ gyae gbɛɛ na baa mo nombiikum seele Yesu dɔɔ nɛ, be bɔɔse e nyi da mmaraa ne fa daa gbɛɛ nyi dɛɛ kyɔ walaŋ kawee da kefɛɛfowee?
11 Keŋte Yesu bɔɔse wɔ nyiaa, “Ɛ man woŋti te akpaa ɔ dana nam dokoloŋ te ɔ yale gyoo bɔɔ man kefɛɛfowee na, waa bɛɛ nyi ɔ ba lese e ya?
12 Deniwalaŋ kela nam. Mena dɔɔ gbɛɛ doo nyi dɛɛ yɛɛ deeli kefɛɛfowee.”
13 Botɔɔ te Yesu yako balee ŋon nyiaa, “Tenee n baam keŋ.” Keŋte balee ŋon mɔ tenee ke, te ɔ baam keŋ yɛɛ doŋ ŋgba alate keŋ nɛ.
14 Lee mena dɔɔ Farasiitena baŋ leewɔ gyu kebake, lee gbɛɛ keŋ man baa mo na baa ko Yesu.
15 Yesu kena mena nɛ, ɔ wɔŋa ɔ wose lee yenaŋ. Balaŋ burum sila e te ɔ kyɔɔ be man kaweesetena baŋ pou,
16 mɔna ɔ faree wɔ nyi be na yako ɔ wose man nombia fa ŋolo na ŋolo ya.
17 Kei yele la Wurubuarɛ nombia ŋan ɔ be tɛɛ ɔ dekpeŋkpeŋgyɔɔre Yesaya dɔɔ yako nɛ kɔŋawɔ ampaŋ. Yesaya yakowɔ nyiaa, Wurubuarɛ kpa
18 “Kei yɛna me tobaale ŋon mɔɔ lese e,
ŋon te mɛɛ gyae te me sia na gye ɔ dɔɔ.
Maa mo me feliŋ do ɔ man,
na waa yako debiise pou nyi debaŋ keŋ maa lɛɛ ba nyee nɛ te lii.
19 Ɔ be gyae waa ta gyae kale yaa waa ta fae yeesa na abɔnterese na balaŋ ke nyii ya.
20 Waa nyiŋ konɔɔ fa baŋ be nombia dana waraŋase nɛ,
te ɔ be gyae waa yɛɛ baŋ bɔɔ taŋ doŋ mɔ nɛ akpanyaŋnyaŋ ya.
Debaŋ kamasɛ na waa nyiŋ konɔɔ fa mena balaŋ kɛwɔ dinɔɔ,
keŋ nyi ɔ be gyae waa yɛɛ kolo na ba wose keyɔkɔse wɔ ya
mo kelii debaŋ keŋ baa nyiŋ nyeekelɛɛ.
21 Te debiise balaŋ pou baa mo be loo gyakaa ɔ dɔɔ bo.”
Yesu na Bɛlisɛbu
Maake 3:20-30; Luka 11:14-23
22 Wee daale ba moo walaŋ ŋon feliŋkum doo ɔ man, te ɔ sia be yɛlɛɛ te ɔ bɛɛ tale kolosi mɔ ya nɛ kɔŋ Yesu gyaŋ. Keŋte Yesu kyɔɔ e te ɔ kolosiwɔ te ɔ sia mɔ gyuusuwɔ.
23 Nombia kɛŋa doo balaŋ baŋ pou nɔɔ te be bɔɔse dɔŋa nyiaa, “Na kei yɛna gyoo Defidi ɔ naanabii ŋon baa yaa?”
24 Mɔna Farasiitena baŋ kenyii nombia kɛŋa nɛ be yakowɔ nyiaa, “Feliŋkumɛɛ pou gyoo Bɛlisɛbu faa na balee kei doŋ te ɔ ne tale gegi feliŋkumɛɛ nɛ.”
25 Mɔna Yesu gyeŋ kpene keŋ bɛɛ gyueŋ nɛ te ɔ yako wɔ nyiaa, “Tɛɛle kamasɛ keŋ ke man balaŋ de kpase ba wose kpookpoo bee yoo na dɔŋa na, tɛɛle kenaŋ be gyae ke de ya. Mena mɔ te donɔɔ yaa dekpaŋalaŋ daale man balaŋ de kpase ba wose kpookpoo bee yoo na dɔŋa na, dekpaŋalaŋ kenaŋ ne yɛlɛɛ bo.
26 Akpaa nyi ba mo ɔbɔnsam doŋ gegi feliŋkumɛɛ nɛ, na keŋ nawolo baa nyi ɔ gyoori keŋ man balaŋ te kpase ba wose kpookpoo bee yoo na dɔŋa. Dekɔŋ mena na, sena te ɔ gyoori keŋ gyae ke tale seŋ?
27 Akpaa nyi Bɛlisɛbu doŋ te mɛɛ mo gegi feliŋkumɛɛ na, amɔte doŋ yaa ɛ balaŋ baŋ mɔ na mo gegi feliŋkumɛɛ? Mena na ɛmɛɛ gbagba ɛ balaŋ ne gyae la baa bu ŋon fɔɔ.
28 Te akpaa Wurubuarɛ doŋ te mɛɛ mo gegi feliŋkumɛɛ na, kenaŋ na ɛ wulaa gyeŋ nyi Wurubuarɛ gyoori keŋ taŋ kekɔŋ ɛ gyaŋ.”
29 Keŋte Yesu besewɔ yako wɔ nyiaa, “Sena te ŋolo waa tale gyu doŋte ŋolo dɛɛ na ɔ kaa mo ɔ kolo, keŋ nyi ɔ te di doŋte ŋon dɔɔ ya? Nyi akpaa ɔ di doŋte ŋon dɔɔ te ɔ bake e see nɛ, kenaŋ na waa tale kuu wa abɔɔ pou.
30 Walaŋ kamasɛ ŋon ɔ be kpuɛ na maŋ ya nɛ na ɔ ne kɔla maŋ, te walaŋ kamasɛ ŋon mɔ ɔ bɛɛ kyɔ maŋ na dee yilaa balaŋ fa Wurubuarɛ ya nɛ, na ɔ ne yaasee wɔ bo.
31 Mena dɔɔ mɛɛ yako ŋon ɛ ke nyii nyiaa, Wurubuarɛ waa mo balaŋ nombiakumɛɛ na mmusuo nombia ŋan bɛɛ yako nɛ pou kyɛɛ wɔ, mɔna walaŋ ŋon waa mo mmusuo nombia gyakaa Wurubuarɛ feliŋ ŋon dɔɔ nɛ, Wurubuarɛ be gyae waa mo kyɛɛ e korakora ya.
32 Walaŋ kamasɛ ŋon ɔ kolosi nombiikum tia maŋ Deniwalaŋ Bu ŋon nɛ, Wurubuarɛ waa mo kyɛɛ e. Mɔna walaŋ kamasɛ ŋon waa kolosi nombiikum tia Wurubuarɛ feliŋ ŋon nɛ, Wurubuarɛ be gyae waa mo kyɛɛ e gyɛŋ yaa kyoo ya.
Daŋ kamasɛ na ke bii keŋ kɛɛ see
Luka 6:43-45
33 N kɛɛ daŋ dɔɔ nideli te ke de nyiŋ doŋ nɛ, kɛɛ se bia kpaakpaa. Te akpaa n te kɛɛ ke dɔɔ nideli ya te kawee de kyaŋ ke na, kɛɛ se bia kumɛɛ bo. Nawolo nyi daŋ kamasɛ nɛ, ke bia te bɛɛ mo gyeŋ ke dinɔɔ.
34 Ɛmɛɛ baŋ ɛ dana nombiakumɛɛ ŋgba doma nɛ, sena te ɛmɛɛ balaŋ kumɛɛ kɛwɔ ɛ ke tale kolosi nombia kpaakpaa? Nawolo nyi kpene kamasɛ keŋ be wulu walaŋ konɔɔ man nɛ, keŋ na lee la ɔ nɔɔman.
35 Mena ke te denibalaŋ mɔ doo. Walaŋ kpaakpaate kamasɛ na lese abɔɔ kpaakpaa ŋan doo ɔ konɔɔ man nɛ wola, te walaŋkum kamasɛ mɔ na lese nombiakumɛɛ ŋan doo ɔ konɔɔ man nɛ wola.
36 Mena dɔɔ mɛɛ yako ŋon ɛ ke nyii nyiaa, nombiikum kamasɛ keŋ gyae ka lee walaŋ kamasɛ nɔɔman nɛ, wee keŋ Wurubuarɛ waa di balaŋ pou nombia tɛɛle kei dɔɔ nɛ, ɔtenate waa seŋ Wurubuarɛ siaman na waa tira ke nɔɔ fa e.
37 Nawolo nyi walaŋ kamasɛ nɔɔwoya te baa mo di ɔ nombia, na baa naa nyi ɔ dii deŋele, yaa ɔ dii fɔɔ.”
Bɛɛ gyae nyi Yesu waa yɛɛ gyakoloŋ nombia
Maake 8:11-12; Luka 11:29-32
38 Botɔɔ te Farasiitena na mmaraa wolala baŋ baale yako Yesu nyiaa, “De Gbeŋgyoo, dɛɛ gyae n ke yɛɛ gyakoloŋ nombia wola daa.”
39 Keŋte Yesu tiranɔɔ fa wɔ nyiaa, “Ɛmɛɛ gyɛŋ wee kei balaŋ, ɛ yɛɛ nombiakumɛɛyɛɛrawɔ te ɛ be yee Wurubuarɛ ya. Ɛ ne gyae nyi maa yɛɛ gyakoloŋ nombia na ɛ kena, mɔna mɔɔ gyae maa yɛɛ gyakoloŋ nombii kamasɛ kpu na keŋ be kɔŋ Wurubuarɛ dekpeŋkpeŋgyɔɔre Gyona dɔɔ nɛ ya.
40 Mena keŋ Gyona be doo kpebii dinaa ŋon tɔɔman weeya atooro nelim na ka weese nɛ, mena te maŋ Deniwalaŋ Bu ŋon mɔ maa doo tɛɛle tɔɔman weeya atooro nelim na ka weese.
41 Wee keŋ Wurubuarɛ waa di balaŋ nombia nɛ, Niniwetena baa koro seŋ na baa bu gyɛŋ wee kei balaŋ fɔɔ, nawolo nyi debaŋ keŋ Gyona be kolosi Wurubuarɛ nombia ŋan fa wɔ nɛ, be kyɛɛkeewɔ lee be gbɛɛneŋ kumɛɛ man te be kɔŋawɔ Wurubuarɛ gyaŋ. Mɛɛ yako ŋon baa nyiaa, walaŋ ŋon ɔ kela Gyona nɛ kyaa kɛbo.
42 Mena mɔ te wee keŋ Wurubuarɛ waa di balaŋ nombia nɛ, Seba gyoo ŋon ɔ yɛɛ alo e te ɔ ba lee ata yenaŋ nɛ, waa koro seŋ na waa bu gyɛŋ wee kei balaŋ fɔɔ. Nawolo nyi ɔ ke nyii Solomɔn nyansa nombia ŋan nɛ, ɔ tɛɛwɔ leenaŋ tɛɛle ɔto kɔŋ kaa nyii ŋa. Mɛɛ yako ŋon baa nyiaa, walaŋ ŋon ɔ kela gyoo Solomɔn ŋonaŋ nɛ kyaa kɛbo.”
Feliŋkumɛɛ kɛɛ bese kɔŋ
Luka 11:24-26
43 Keŋte Yesu yako wɔ nyiaa, “Feliŋkum da lee walaŋ man nɛ ɔ ne tɛɛ kila kɛo tɛɛle awolɛɛ ɔ ne gyae dekyae, mɔna ɔ bee nyim ya.
44 Akpaa ɔ te nyiŋ dekyae ya na ɔ ne yako ɔ wose nyiaa, maa bese gyu ma dekyae bene keŋ mɔɔ lee nɛ man. Akpaa ɔ kɔŋ kaa naa nyi ba te gbee botɔɔ desina ke nideli keŋ nyi ayimɛɛ kamasɛ be doo ya nɛ,
45 ɔ na bese gyu ka mo feliŋkumɛɛ nyetooro, ŋan ŋe dana nombiakumɛɛ kela e nɛ kpu na ɔ wose na be kaa kyaa walaŋ ŋonaŋ man. Dekɔŋ mena na, walaŋ ŋonaŋ dinɔɔ na bese wɔlɛɛ kela ɔ kekyaa gyaŋgba keŋ. Mena ne gyae la ke kɔŋ gyɛŋ wee kei balaŋ kumɛɛ dɔɔ.”
Yesu ɔ naa na ɔ naabia
Maake 3:31-35; Luka 8:19-21
46 Yesu ke gyakaa ɔ ne kolosi fa balaŋ baŋ nɛ, ɔ naa na ɔ naabia kɔŋawɔ kaa seŋ debɔɔ man keŋ bɛɛ gyae gbɛɛ baa kolosi na e.
47 Botɔɔ te ŋolo yako Yesu nyiaa, “N naa na n naabia seŋɛɛ debɔɔ man bɛɛ gyae baa naa neŋ.”
48 Keŋte Yesu bɔɔse wɔ nyiaa, “Amɔte yɛna me naa, te bomɔ yɛna me naabia?”
49 Keŋte ɔ tenee ɔ nyiŋmaa wola ɔ kaseela baŋ te ɔ yakowɔ nyiaa, “Kɛwɔ yɛna me naa na me naabia.
50 Nawolo nyi walaŋ kamasɛ ŋon ɔ ne yɛɛ me kya ŋon ɔ kyaa adido nɛ kegyaebii na, ŋon yɛna me naabu na me deesi na me naa.”