6
Yesu kawola lee kefɛɛfowee wose man
Mateo 12:1-8; Maake 2:23-28
1 Gyudatena kefɛɛfowee daale nɛ, Yesu na ɔ kaseela gyuuwɔ ka mo wɔɔ daale man. Na weenɛɛ ŋan seŋɛɛ wɔɔ keŋ man nɛ yɛɛ ŋgba kefaa nɛ. Keŋte ɔ kaseela baŋ kpera ŋaale posaa bɛɛ tao.
2 Keŋte Farasiitena baale naa wɔ te be bɔɔse wɔ nyiaa, “Weera dɔɔ te ɛ ne yɛɛ kpene keŋ da mmaraa bɛɛ fa gbɛɛ nyi baa yɛɛ da kefɛɛfowee ya nɛ?”
3 Botɔɔ te Yesu tiranɔɔ fa wɔ nyiaa, “Ɛ te kala ta lee Wurubuarɛ tɔne man kpene keŋ gyoo Defidi be yɛɛ debaŋ keŋ tanam be kyaŋ ŋon na ɔ balaŋ baŋ yee?
4 Ɔ gyuuwɔ Wurubuarɛ ɔsom deni dinaa keŋ man te ɔ ka moo weenɛɛ ŋan bɔɔ mo deesi fa Wurubuarɛ, keŋ nafɔ tekaboena nyi walaŋ ŋon ɔ te yɛɛ Wurubuarɛ sae e ya waa di ya nɛ, te ɔ diiwɔ te ɔ moo ŋaale mɔ fa ɔ balaŋ baŋ be silana e nɛ.”
5 Keŋte Yesu yako wɔ nyiaa, “Maŋ Deniwalaŋ Bu ŋon yɛna kefɛɛfowee keŋ Gbeŋgyoo.”
Yesu kekyɔ baam dayeŋasate ŋolo kawee
Mateo 12:9-14; Maake 3:1-6
6 Gyudatena kefɛɛfowee daale bela nɛ, Yesu gyuu Gyudatena ɔsom deni man ɔ na wola wɔ. Na baale ŋolo kyaa botɔɔ keŋ ɔ dunoluŋ baam ba yem.
7 Gyudatena mmaraa wolala na Farasiitena baale gyae gbɛɛ keŋ baa mo nombiikum daale seele Yesu na baa nyiŋ kyaŋ e, mena dɔɔ ba deke e na baa kɛɛ nyi waa kyɔ ŋolo kawee Gyudatena kefɛɛfowee keŋ.
8 Mɔna na Yesu gyeŋ kpene keŋ bɛɛ gyueŋ te ɔ yako baam dayeŋasate ŋon nyiaa, “Koro seŋ na n ke kɔŋ kaa seŋ balaŋ kɛwɔ pou siaman.” Keŋte balee ŋon korowɔ kaa seŋ be siaman.
9 Botɔɔ te Yesu bɔɔse wɔ nyiaa, “Woŋ te da mmaraa ne fa gbɛɛ nyi dɛɛ yɛɛ kefɛɛfowee keŋ? Da mmaraa ne fa daa gbɛɛ nyi dɛɛ yɛɛ kolo kpaakpaa yaa dɛɛ yɛɛ kolo kum? Dɛɛ lɛɛ walaŋ nyee yaa dee yela waa yeŋ?”
10 Keŋte Yesu kɛɛ wɔ pou gyaŋee te ɔ yako balee ŋon nyiaa, “Tenee n baam.” Balee ŋon tenee ɔ baam keŋ te kawee keŋ taŋawɔ te ɔ baam keŋ yɛɛ doŋ.
11 Botɔɔ te kegyiise baŋ gyeŋa baŋ nideli, te be fiasɛɛ bɛɛ gyueŋ kpene keŋ baa mo yɛɛ Yesu.
Yesu kalese ɔ kpilala kufu bala baŋ
Mateo 10:1-4; Maake 3:13-19
12 Debaŋ kenaŋ man wee daale nɛ Yesu gyuuwɔ bula dɔɔ ɔ kaa fane, te ɔ fanewɔ fa Wurubuarɛ nelim kenaŋ pou.
13 Tɛɛ kena nɛ ɔ baake ɔ kaseela kɔŋ ɔ gyaŋ te ɔ lese baala kufu bala lee be man nyi baa yɛɛ ɔ kpilala.
14 Baala kufu bala baŋ Yesu ba lese nɛ yela yɛna Simɔn, ŋon Yesu ba do e yele nyi Pita nɛ, na ɔ naabu Anderiase na Gyemisi na Gyɔn na Filipo na Batolomeo na
15 Mateo na Tomase na Alfeose bu Gyemisi na Simɔn ŋon ɔ ne gyae ɔ balaŋ nideli nɛ
16 na Gyemisi bu Gyudase na Gyudase Isekarɔte ŋon waa kaa lese Yesu fa nɛ.
Yesu kekyɔ kaweese
Mateo 4:23–5:1; Maake 3:7-12
17 Yesu na ɔ kpilala baŋ ka lee bulabii keŋ dɔɔ kɔŋ detaŋgya man nɛ, ɔ kaseela burum na balaŋ dikpii burum baŋ bɔɔ lee Gyudia tɛɛle dɔɔ na Gyerusalɛm donɔɔ man na Tae na Sidɔn donɔɔse ŋan kyaa ɛpo nɔɔman nɛ kɔŋawɔ ɔ gyaŋ.
18 Be kɔŋawɔ be kaa nyii Wurubuarɛ nombia na waa kyɔ wɔ be kaweese. Baŋ feliŋkumɛɛ ne haa wɔ nɛ, ɔ kyɔɔ baŋ mɔ.
19 Na balaŋ baŋ pou ne gyae nyi baa tina e, nawolo nyi doŋ na lee ɔ man na ne kyɔ wɔ be kaweese pou.
Yesu kawola lee siakagye na waraŋase wose man
Mateo 5:3-4; 5:6; 5:11-12
20 Yesu gyinaa ɔ sia kɛɛ ɔ kaseela baŋ te ɔ yako wɔ nyiaa,
“Ɛmɛɛ baŋ ɛ yɛɛ ayematenawɔ nɛ ɛmɛɛ na nyeebam,
nawolo nyi ɛmɛɛ te Wurubuarɛ gyoori keŋ yɛɛ ɛ wui.
21 Ɛmɛɛ baŋ tanam dana ŋon debokeiman nɛ ɛmɛɛ na nyeebam,
nawolo nyi ɛmɛɛ ne gyaela ɛ kaa baa.
Ɛmɛɛ baŋ ɛ ne wii debokeiman nɛ ɛmɛɛ na nyeebam,
nawolo nyi ɛmɛɛ ne gyaela ɛ kaa boŋo.
22-23 Ɛmɛɛ baŋ balaŋ ne kɔla ŋon te bɔɔ ne lɛɛ ŋon do ba wose man ya te bɛɛ tee ŋon, te bɛɛ baake ŋon nyi balaŋ kumɛɛ lee maŋ Deniwalaŋ Bu ŋon dɔɔ nɛ ɛmɛɛ na nyeebam. Mena ke te be naanaɔ mɔ naase Wurubuarɛ akpeŋkpeŋgyɔɔra baŋ diyem. Dekɔŋ mena na ɛ yela ɛ sia ka gye na ɛ ke nyaŋee nideli, nawolo nyi kom keŋ Wurubuarɛ waa tɔ ŋon adido nɛ te yɛɛ nsendee ya.
24 Mɔna ɛmɛɛ baŋ ɛ dana kɔba nɛ ɛ laako,
nawolo nyi ɛ taŋ ke di ɛ gyoŋ pou taŋ tɛɛle kei dɔɔ.
25 Ɛmɛɛ baŋ ɛ be dii baa debaŋ kei nɛ ɛ laako,
nawolo nyi tanam gyae kaa ko ŋon.
Ɛmɛɛ baŋ ɛ na boŋo debaŋ kei nɛ ɛ laako,
nawolo nyi yaa kaa wii na ɛ ke di walaŋsa.
26 Ɛmɛɛ baŋ balaŋ pou ne kolosi ɛ wose man nombia kpaakpaa nɛ ɛ laako,
nawolo nyi mena mɔ te
be kyaɔ yɛɛ balaŋ baŋ bɔɔ dii akɛrɛɛ
nyi be yɛɛ Wurubuarɛ akpeŋkpeŋgyɔɔrawɔ nɛ.
Yesu kpa dɛɛ gyae baŋ bɛɛ kɔla daa nɛ nombia
Mateo 5:39-48
27 Ɛmɛɛ baŋ ɛ ne tei maŋ nɛ mɛɛ yako ŋon na ɛ ke nyii nyiaa, ɛ gyae balaŋ baŋ bɛɛ kɔla ŋon nɛ na ɛ ke yɛɛ deeli fa wɔ.
28 Ɛ sola Wurubuarɛ na waa hiraa baŋ bɛɛ falaa ŋon nɛ, na ɛ kefane fa baŋ bɛɛ naase ŋon diyem nɛ.
29 Akpaa ŋolo de gyɔ n lakaa man na besena alate keŋ mɔ fa e. Mena mɔ te akpaa ŋolo da mo n kegba wurikyim na mo atetate keŋ mɔ kpu e.
30 Akpaa ŋolo da sola neŋ kolo na fa e te akpaa ŋolo da mo n kolo na, na gyu ke bɔɔse ke dɔɔ bela ya.
31 Kpene keŋ n ne gyae nyi walaŋ waa yɛɛ fa neŋ nɛ nyaŋ mɔ yɛɛ ke fa e.
32 Akpaa ɛ ne gyae balaŋ baŋ bɛɛ gyae ŋon nɛ baageŋ bo na, ɛ na gyueŋ nyi ɛ ke nyiŋ kolo kpaakpaa lee Wurubuarɛ gyaŋ ya, nawolo nyi nombiakumɛɛyɛɛra mɔ koraŋ ne gyae baŋ bɛɛ gyae wɔ nɛ.
33 Akpaa ɛ yɛɛ deeli fa baŋ bɛɛ yɛɛ deeli fa ŋon nɛ baageŋ na, ɛ na gyueŋ nyi ɛ ke nyiŋ kolo kpaakpaa lee Wurubuarɛ gyaŋ ya. Nawolo nyi nombiakumɛɛyɛɛra mɔ koraŋ ne yɛɛ mena.
34 Te akpaa ɛ pakee abɔɔ fa balaŋ baŋ ɛ gyeŋ nyi baa nyiŋ tɔ ŋon na, ɛ na gyueŋ nyi ɛ ke nyiŋ kolo kpaakpaa lee Wurubuarɛ gyaŋ ya. Nawolo nyi nombiakumɛɛyɛɛra koraŋ ne pakee abɔɔ fa be tebia baŋ ba gyeŋ nyi baa nyiŋ pou tɔ wɔ nɛ.
35 Mɔna ɛ gyae baŋ bɛɛ kɔla ŋon nɛ na ɛ ke yɛɛ deeli fa wɔ. Ɛ paa wɔ kolo na ɛ lese ɛ loo lee ke dɔɔ. Ɛ yɛɛ mena na, Wurubuarɛ waa tɔ ŋon kom nideli te ɛ ka bese Wurubuarɛ ŋon kpene kamasɛ doo ɔ tɛɛ nɛ bia. Nawolo nyi ɔ dana wɔe fa baŋ kolo bɛɛ gyoo be sia ya, na baŋ be dana nyeemandoŋ nɛ pou.
36 Ɛ wii balaŋ waraŋase ŋgba mena keŋ ɛ kya Wurubuarɛ ne wii balaŋ waraŋase nɛ.”
Ɛ na mo ɛ wose yɛɛ nombiadiira ya
Mateo 7:1-5
37 “Ɛ na mo ɛ wose yɛɛ balaŋ nombiadiira na ɛ ke bu wɔ fɔɔ, na Wurubuarɛ mɔ be nyiŋ di ɛ nombia na waa bu ŋon fɔɔ ya. Ɛ mo balaŋ nombiakumɛɛ kyɛɛ wɔ, na Wurubuarɛ mɔ ka mo ɛ nombiakumɛɛ kyɛɛ ŋon.
38 Ɛ yɛɛ deeli fa balaŋ na Wurubuarɛ mɔ ke yɛɛ deeli fa ŋon. Ɛ yɛɛ mena na, kpene keŋ Wurubuarɛ waa fa ŋon nɛ te yɛɛ nsendee ya. Waa nyiŋ konɔɔ maa ke nideli na ke wulu gba leki, na waa mo do ɛ nyiŋmaa man. Nawolo nyi mena keŋ ɛ ke maa fa ɛ tebia nɛ, mena ke te Wurubuarɛ mɔ waa maa fa ŋon.”
39 Botɔɔ te Yesu gyɔɔ wɔ dudu kei nyiaa, “Siayɛlɛɛsate waa tale wola ɔ dɔɔ siayɛlɛɛsate gbɛɛ? Akpaa ɔ yɛɛ mena na, be balaŋ bala pou be gyae be kaa gyoo bɔɔ man yee?
40 Kaseele bɛɛ kela ɔ gbeŋgyoo ya, mɔna kaseele kamasɛ ŋon ɔ kasee tom nideli nɛ waa yɛɛ ŋgba ɔ gbeŋgyoo nɛ.
41 Weera dɔɔ te n ne naa woŋsilibii keŋ doo n dɔɔ sibii man, te n be famenɛ na daakpee keŋ doo nyaŋ gbagba n sibii man ya?
42 Sena te n ke tale yako n dɔɔ nyi, ‘Me dɔɔ, yela maa lese woŋsilibii lee n sibii man,’ keŋ nyaŋ gbagba be famenɛ na daakpee keŋ doo n sibii man ya? Nyaŋ walaŋ ŋon n na beo n wose, kaboena nyi nya taŋgbɛɛ lese daakpee keŋ doo n sibii man nɛ, pɛna n kena nideli lese woŋsilibii keŋ doo n dɔɔ sibii man nɛ.”
Daŋ kamasɛ na ke bii keŋ kɛɛ see
Mateo 7:16-20; 12:33-35
43 Daŋ kpaakpaate kamasɛ bɛɛ se bia kumɛɛ ya, mena mɔ te daŋ kum bɛɛ se bia kpaakpaa ya.
44 Daŋ kamasɛ nɛ, ke bia te bɛɛ mo gyeŋ ke. Bɔɔ ne kɔ akutu bia lee mango daŋ man ya, mena mɔ te bɔɔ ne kɔ apaŋ lee abotoo woŋse man ya.
45 Mena ke te denibalaŋ mɔ doo. Walaŋ kpaakpaate kamasɛ na lese abɔɔ kpaakpaa ŋan doo ɔ konɔɔ man nɛ wola, te walaŋkum kamasɛ mɔ na lese nombiakumɛɛ ŋan doo ɔ konɔɔ man nɛ wola. Kpene kamasɛ keŋ be wulu walaŋ konɔɔ man nɛ, keŋ na lee la ɔ nɔɔman.
Yesu kekolosi lee deni maara bala wose man
Mateo 7:24-27
46 Keŋte Yesu bɔɔse wɔ nyiaa, “Woŋ dɔɔ te ɛ ne baake maŋ nyi, ‘Ɛ Gbeŋgyoo,’ te ɛ bɛɛ yɛɛ kpene keŋ mɔɔ yako ŋon nyi yaa yɛɛ nɛ ya?
47 Walaŋ kamasɛ ŋon ɔ ne kɔŋ me gyaŋ te ɔ ne nyii me nɔɔwoya te ɔ ne di ŋe dɔɔ nɛ, maa wola ŋon mena keŋ ɔ dinɔɔ doo.
48 Ɔ yɛɛ ŋgba walaŋ ŋon ɔ ne ma deni te ɔ be wula bɔɔ te ɔ ba see ka mokɔɔ nideli boe dɔɔ nɛ. Keŋte boo wuuwɔ kaa mo ke dɔɔ mɔna ka te yale ya, nawolo nyi ɔ see ka mokɔɔ nideli.
49 Mɔna walaŋ ŋon ɔ ne nyii me nɔɔwoya te ɔ bee di ŋe dɔɔ ya nɛ, ɔ yɛɛ ŋgba walaŋ ŋon ɔ be ma deni te ɔ ta see ka mokɔɔ nideli ya nɛ. Boo wuuwɔ kaa mo ke dɔɔ, te ke yalawɔ tekerii pou keŋ n be naa ka mokɔɔ gba ya.”