11
Yesu wola ɔ kaseela mena keŋ baa fane
Mateo 6:9-13
1 Wee daale Yesu gyuu yenaŋ daale ɔ ne fane. Ɔ kefane taŋ nɛ, ɔ kaseela baŋ man ŋolo yako e nyiaa, “De Gbeŋgyoo, wola daa mena keŋ dɛɛ fane ŋgba mena keŋ Gyɔn ba wola ɔ kaseela nɛ.”
2 Keŋte Yesu yako wɔ nyiaa,
“Ɛ ne gyae ɛ ke fane na ɛ yako nyiaa,
‘De kya,
dɛɛ fane nyi balaŋ pou baa lese n yele
Lese n gyoori debɔɔ.
3 Fa daa wee kamasɛ weenɛɛ ŋan ne hia daa nɛ.
4 Mo de nombiakumɛɛ kyɛɛ daa,
3 nawolo nyi daa mɔ na mo kyɛɛ balaŋ baŋ bɛɛ yɛɛ nombiakumɛɛ tia daa nɛ.
Na yeli dɛɛ yala kekɛɛsekɛɛ man ya.’ ”
5 Yesu besewɔ yako ɔ kaseela baŋ nyiaa, “Ɛ yela dɛɛ mo ke nyi n dana gyoo, te n gyu ɔ dɛɛ tɛɛ nsana ke gyɔ ɔ disim yako e nyi ‘Me gyoo, waaseda paa maŋ weenɛɛ kyomii.
6 Nawolo nyi me gyoo ŋolo ta lee gbɛɛ kɔŋ me gyaŋ, te mɔɔ dana kolo na kolo maa fa e ya.’
7 Na n gyoo ŋon te tiranɔɔ deni tɔɔman nyi, ‘Na haa maŋ ya, me taŋ ketɔ me disim te daa na me bia mɔ taŋ kedoo. Mɔɔ gyae maa tale koro kaa fa neŋ kolo ya.’ ”
8 Keŋte Yesu yako wɔ nyiaa, “Akpaa nyi ŋon na e gyoori kaageŋ wui dɔɔ nɛ nafɔ ɔ be gyae waa koro ya. Mɔna mena keŋ ɔ ne gyɔ disim keŋ kakyekyemaare man dɔɔ nɛ, waa koro toro na waa fa e kpene keŋ ɔ ne gyae nɛ.
9 Mena dɔɔ mɛɛ yako ŋon baa nyi ɛ sola Wurubuarɛ kolo na, ɛ nyiŋmaa gyae ke kaŋ ke. Ɛ kɛo kolo lee ɔ gyaŋ na ɛ ke nyiŋ ke, te ɛ gyɔ e disim mɔ na waa toro fa ŋon.
10 Nawolo nyi walaŋ kamasɛ ŋon ɔ bɔɔse e kolo na ɔ nyiŋmaa ne kaŋ ke, te ŋon ɔ gyae kolo lee ɔ gyaŋ na ɔ ne nyiŋ ke, te ŋon mɔ ɔ gyɔ e disim na waa toro fa e.
11 Lolala, ɛ man woŋti kyaa la keŋ nyi ɔ bu da sola e kpebii na, waa mo dom fa e?
12 Yaa ɔ sola e wɔe na, waa mo kana fa e?
13 Akpaa ɛmɛɛ baŋ ɛ yɛɛ nombiakumɛɛyɛɛrawɔ koraŋ gyeŋ abɔɔ kpaakpaa ka mo fa ɛ bia na, de yaa sena te ɛ kya ŋon ɔ kyaa adido nɛ, ba mo ɔ feliŋ do baŋ bɛɛ sola e nɛ man nideli ya?”
Yesu na Bɛlisɛbu
Mateo 12:22-30; 12:43-45; Maake 3:22-27
14 Wee daale Yesu gberaa feliŋkum keŋ ne yeli walaŋ bɛɛ tale kolosi ya nɛ lee balee ŋolo man. Feliŋkum keŋ ka lee nɛ, balee ŋon kolosiwɔ te doo balaŋ dikpii keŋ be kyaa botɔɔ nɛ pou nɔɔ.
15 Keŋte balaŋ baŋ baale yakowɔ nyiaa, “Feliŋkumɛɛ pou gyoo Bɛlisɛbu faa na balee kei doŋ te ɔ ne tale gegi feliŋkumɛɛ nɛ.”
16 Keŋ baale mɔ ne gyae baa teese Yesu nɔɔman dɔɔ be yako e nyi waa yɛɛ gyakoloŋ nombia, na kawola nyi ɔ lee Wurubuarɛ gyaŋ.
17 Mɔna Yesu gyeŋ kpene keŋ bɛɛ gyueŋ nɛ te ɔ yako wɔ nyiaa, “Tɛɛle kamasɛ keŋ ke man balaŋ de kpase ba wose kpookpoo bee yoo na dɔŋa na, tɛɛle kenaŋ be gyae ke de ya. Mena mɔ te dekpaŋalaŋ daale man balaŋ de kpase ba wose kpookpoo bee yoo na dɔŋa na, dekpaŋalaŋ kenaŋ ne yɛlɛɛ bo.
18 Akpaa nyi ɔbɔnsam gyoori keŋ man balaŋ de kpase ba wose kpookpoo bee yoo na dɔŋa nɛ, sena te ɔ gyoori keŋ gyae ke tale seŋ? Keŋ dɔɔ mɛɛ yako kei yɛna nyi, ɛmɛɛ kpa feliŋkumɛɛ pou gyoo Bɛlisɛbu faa na maŋ doŋ te mɛɛ mo gegi feliŋkumɛɛ.
19 Akpaa nyi Bɛlisɛbu doŋ te mɛɛ mo gegi feliŋkumɛɛ na, amɔte doŋ yaa ɛ silala baŋ na mo gegi feliŋkumɛɛ? Ɛmɛɛ gbagba ɛ silala ne gyae la baa bu ŋon fɔɔ.
20 Te akpaa Wurubuarɛ doŋ te mɛɛ mo gegi feliŋkumɛɛ na, kenaŋ na ɛ wulaa gyeŋ nyi Wurubuarɛ gyoori keŋ taŋ kekɔŋ ɛ gyaŋ.
21 Akpaa doŋte ŋolo de desina ɔ wose mo yoo abɔɔ ɔ na deke ɔ dɛɛ nɛ, ŋolo be tale kaa mo ɔ kolo ya.
22 Mɔna akpaa walaŋ ŋon ɔ dana doŋ kela e de kɔŋ kaa yokii na e te ɔ di ɔ dɔɔ nɛ, ɔ ne lɛo ɔ yoo abɔɔ ŋan ɔ na mo ɔ wose lɔ ŋe dɔɔ nɛ pou, na ɔ te kuu wa abɔɔ pou ke kpɛlɛɛ balaŋ.
23 Walaŋ kamasɛ ŋon ɔ be kpuɛ na maŋ ya nɛ na ɔ ne kɔla maŋ, te walaŋ kamasɛ ŋon mɔ ɔ bɛɛ kyɔ maŋ na dee yilaa balaŋ fa Wurubuarɛ ya nɛ, ɔ ne yaasee wɔ bo.”
24 Keŋte Yesu yako wɔ nyiaa, “Feliŋkum da lee walaŋ man nɛ, ɔ ne tɛɛ kila kɛo tɛɛle awolɛɛ ɔ ne gyae dekyae. Akpaa ɔ te nyiŋ dekyae ya na ɔ ne yako ɔ wose nyiaa, ‘Maa bese gyu ma dekyae bene keŋ mɔɔ lee nɛ man.’
25 Akpaa ɔ kɔŋ kaa naa nyi ba te gbee botɔɔ desina ke nideli keŋ nyi ayimɛɛ kamasɛ be doo ya nɛ.
26 Ɔ na bese gyu ka mo feliŋkumɛɛ nyetooro ŋan ŋe dana nombiakumɛɛ kela e nɛ kpu na ɔ wose na be kaa kyaa walaŋ ŋonaŋ man. Dekɔŋ mena na, walaŋ ŋonaŋ dinɔɔ na bese wɔlɛɛ kela ɔ kekyaa gyaŋgba keŋ.”
27 Yesu kɛɛ kolosi nombia kɛŋa nɛ, alo ŋolo gyinaa ɔ nɔɔ balaŋ baŋ man yako nyiaa, “Alo ŋon ɔ ba lola neŋ te ɔ be kɛɛle neŋ nɛ, ŋon na nyeebam.”
28 Keŋte Yesu tiranɔɔ nyiaa, “Balaŋ baŋ bee nyii Wurubuarɛ nombia ŋan te bee di ŋe dɔɔ nɛ, baŋ gba te kaboena nyi be sia dɛɛ gye.”
Bɛɛ gyae nyi Yesu waa yɛɛ gyakoloŋ nombia
Mateo 12:38-42
29 Balaŋ baŋ ke kɔŋ kaa wuku nɛ Yesu besewɔ yako nyiaa, “Gyɛŋ wee kei balaŋ yɛɛ nombiakumɛɛyɛɛrawɔ. Bɛɛ gyae bo nyi baa naa gyakoloŋ nombia, mɔna mɔɔ gyae maa yɛɛ gyakoloŋ nombia kpu na ŋan be kɔŋ Wurubuarɛ dekpeŋkpeŋgyɔɔre Gyona dɔɔ nɛ ya.
30 Mena keŋ Gyona nombia ŋan ba bese kolo kekasee fa Niniwetena nɛ, mena mɔ te maŋ Deniwalaŋ Bu ŋon mɔ me nombia gyae ka bese kolo kekasee fa gyɛŋ wee kei balaŋ.
31 Wee keŋ Wurubuarɛ waa kɔŋ ɔ kaa di balaŋ nombia nɛ, Seba gyoo ŋon ɔ yɛɛ alo e te ɔ ba lee ata yenaŋ nɛ, waa koro seŋ na waa bu gyɛŋ wee kei balaŋ fɔɔ. Nawolo nyi ɔ ke nyii Solomɔn nyansa nombia ŋan nɛ, ɔ tɛɛwɔ leenaŋ tɛɛle ɔto kɔŋ kaa nyii ŋa. Mɛɛ yako ŋon baa nyi walaŋ ŋon ɔ kela gyoo Solomɔn ŋonaŋ kyaa kɛbo mɔna ɛ bee nyii e ya.
32 Mena mɔ te wee keŋ Wurubuarɛ waa kɔŋ ɔ kaa di balaŋ nombia nɛ, Niniwetena baa koro seŋ na baa bu gyɛŋ wee kei balaŋ fɔɔ. Nawolo nyi debaŋ keŋ Gyona be kolosi Wurubuarɛ nombia ŋan fa wɔ nɛ, be kyɛɛkeewɔ lee be gbɛɛneŋ kumɛɛ man te be kɔŋawɔ Wurubuarɛ gyaŋ. Mɛɛ yako ŋon baa nyi walaŋ ŋon ɔ kela Gyona ŋonaŋ nɛ kyaa kɛbo.”
Deniwalaŋ wose kanea
Mateo 5:15; 6:22-23
33 Keŋte Yesu besewɔ yako wɔ nyiaa “Ŋolo bɛɛ kyaŋee kanea na waa mo ke weese yaa waa mo kolo wu ke ya. Mɔna ɔ na mo ke bo gyakaa kolo dɔɔ adido na balaŋ baŋ bɛɛ kɔŋ dekpaŋalaŋ keŋ man nɛ ke nyiŋ naa.
34 Deniwalaŋ kanea yɛna ɔ sia. N sia ne naa na n wose pou yɛɛ keŋmaŋee ke, mɔna n sia de wɔlɛɛ na n wose pou doo ditiŋtɛɛ tuum man.
35 Mena dɔɔ ɛ kɛɛ nideli nyi keŋmaŋee keŋ doo ɛ man nɛ ba bese ditiŋtɛɛ ya.
36 Nyi akpaa n wose pou doo keŋmaŋee man te ka yenaŋ daale be doo ditiŋtɛɛ man ya na, kenaŋ na n wose pou gyae ke ŋalakee ŋgba mena keŋ kanea ne ŋalakee nɛ.”
Yesu kekolosi Farasiitena na Gyudatena mmaraa wolala nombia
Mateo 23:1-36
37 Yesu kekolosi taŋ nɛ Farasii baale ŋolo baake e gyu ɔ dɛɛ ɔ kaa di, mena dɔɔ ɔ gyuuwɔ kekyaa weenɛɛ ŋan tɛɛ.
38 Farasii baale ŋon kena nyi Yesu te faafo ɔ nyiŋmaase ŋgba mena keŋ ba beneŋ mmaraa nawolo ya nɛ, doo ɔ nɔɔ.
39 Keŋte de Gbeŋgyoo Yesu yako e nyiaa, “Ɛmɛɛ Farasiitena ne faafo ɛ leenɔɔse na ɛ nyefalɛɛ wɔle bo, mɔna ŋe man dana ayimɛɛ. Mena te ɛmɛɛ mɔ konɔɔse man doo, ɛ dana sibii te nombiakumɛɛ mɔ te wulu ɛ man.
40 Ɛmɛɛ ayiŋtena; Ɛ ba gyeŋ nyi Wurubuarɛ ŋon ɔ be yɛɛ kolo wɔle nɛ, ŋon yɛna ke tɔɔman mɔ yee?
41 Mena dɔɔ ɛ yɛɛ deeli fa ayematena, na kawola nyi ɛ wose betaŋ ayimɛɛ ya.
42 Ɛmɛɛ Farasiitena ɛ laako! Nawolo nyi ɛ na mo ɛ wɔɔman abɔɔ buruburu gba kufu man dekpeŋ dokoloŋ fa Wurubuarɛ, mɔna ɛ bee di nombia na ŋe gbɛɛ ya te ɛ bɛɛ mo Wurubuarɛ mɔ yɛɛ kolo ya. Kaboena nyi nafɔ yaa yɛɛ mena abɔɔ kɛŋa pou, na ɛ ka bese fa ɛ wɔɔman abɔɔ buruburu ŋan kufu man dekpeŋ dokoloŋ bela kpu.
43 Ɛmɛɛ Farasiitena ɛ laako! Nawolo nyi ɛ ne gyae akyaese kpaakpaa Gyudatena ɔsom denɛɛ man, te ɛ ne gyae mɔ nyi ɛ lii balaŋ man na balaŋ dee buŋ do ŋon nɔɔ.
44 Ɛ laako! Nawolo nyi ɛ yɛɛ ŋgba yebɔɔse ŋan ba yoo te balaŋ ne tɛɛ ŋe dɔɔ keŋ bɔɔ gyeŋ nyi ŋe yɛɛ yebɔɔse ŋa ya nɛ.”
45 Botɔɔ te mmaraa wolala baŋ man ŋolo bɔɔse e nyiaa, “De Gbeŋgyoo, nya ayakoŋ kɛŋa nɛ ŋgba n tee daa mɔ baa.”
46 Keŋte Yesu tiranɔɔ fa e nyiaa, “Ɛmɛɛ mmaraa wolala mɔ ɛ laako! Nawolo nyi ɛ ne bake kasolɔse ŋan kela balaŋ nɛ yere wɔ, mɔna ɛmɛɛ gbagba bɛɛ yɛɛ kolo kyomii kyɔ wɔ na baa tale seele be kasolɔse ŋenaŋ ya.
47 Ɛ laako! Nawolo nyi ɛ ne desina Wurubuarɛ akpeŋkpeŋgyɔɔra baŋ yebɔɔse, mɔna ɛmɛɛ gbagba ɛ naanaɔ koona wɔ.
48 Mena dɔɔ kei nawolo baa nyiaa, ɛmɛɛ gbagba te lɛɛ nombia ŋan ɛ naanaɔ be yɛɛ nɛ do. Nawolo nyi ɛ naanaɔ koona Wurubuarɛ akpeŋkpeŋgyɔɔra baŋ, te ɛmɛɛ mɔ kɔŋawɔ ɛ ne desina ba yebɔɔse.
49 Kei dɔɔ te Wurubuarɛ nyansate ŋon kolosiwɔ nyiaa, ‘Maa kpila ma akpeŋkpeŋgyɔɔra na me kpilala be gyaŋ. Baa ko be man baale, na baa naase be man baale mɔ diyem.’
50 Wurubuarɛ akpeŋkpeŋgyɔɔra baŋ bɔɔ koo lee debaŋ keŋ Wurubuarɛ be yɛɛ tɛɛle kei nɛ, ka deŋele kewɔŋ gyae ke kɔŋ ɛmɛɛ gyɛŋ balaŋ kɛwɔ dɔɔ,
51 lee Abɛle kako man kelii Sakaria dɔɔ. Sakaria kei te ba koowɔ Wurubuarɛ kedeesa boe keŋ, na Wurubuarɛ ɔsom deni dinaa keŋ nsana nsana nɛ. Mɛɛ yako ŋon ɛ ke nyii nyiaa, kɛŋa pou deŋele kewɔŋ gyae ke kɔŋ ɛmɛɛ gyɛŋ balaŋ kɛwɔ dɔɔ.
52 Ɛmɛɛ mmaraa wolala ɛ laako! Ɛ ta mo Wurubuarɛ kagyeŋ gbɛɛ weese balaŋ te ɛmɛɛ gbagba mɔ bɛɛ tɛɛ gbɛɛ kenaŋ dɔɔ ya, te ɛ ne tɔ baŋ bɛɛ gyae baa ta gbɛɛ kenaŋ dɔɔ mɔ nɛ gbɛɛ.”
53 Yesu ka lee botɔɔ nɛ, mmaraa wolala na Farasiitena baŋ moo nombia gyu ke tuŋ e baŋ man te be bɔɔse e nombia burum,
54 mo teese ɔ nɔɔman na baa nyiŋ kyaŋ e.