13
Mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ yɔwe̱ e̱bɔye̱ ko̱waa, mo̱ne̱ i wu
1 Saŋ amo̱‑ɔ Yeesuu a maa se̱ ɔ kaapo̱ bamo̱ abɔye̱waapo̱ ke̱se̱bɔgyiiri ase̱ŋ‑ɔ, ne̱ ase̱sɛ ko̱ a tɔwe̱ gywii mò̱ ane̱ŋ ne̱ saŋ ko̱ Romanyi gominaa Pilat a ba bo̱ to̱ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱ awuye ko̱ e̱ mɔɔ mbo̱ ba lɔŋŋɔ Wuribware̱, ne̱ ɔɔ mɔɔ bamo̱, ne̱ ɔɔ sa ne̱ bamo̱ mbo̱gya a we̱e̱ mbo̱ ne̱ baa bo̱ lɔŋŋɔ‑ɔ se̱‑ɔ.
2 Ne̱ baa bise Yeesuu fe̱yɛ lowi suyo ne̱ baa wu‑o e̱ kaapo̱ ne̱e̱ fe̱yɛ bo̱ gye̱ abɔye̱waapo̱ bo̱ kyɔ bamo̱ bɛɛko̱‑ana Galile̱ya awuye aaa?
3 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Daabii. A mo̱ŋ gye̱ kase̱ŋtiŋ. Ke̱tɔ ne̱ ko̱ kyɔ‑ɔ e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱ i yii mo̱ne̱ se̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ nu mo̱ne̱ e̱ye̱e̱, na mo̱nꞌ kiŋŋi le̱e̱ mo̱ne̱ e̱bɔye̱‑rɔ, Wuribware̱ i gyiiri mo̱ne̱ gbaa mo̱ne̱ ke̱se̱bɔ, na mo̱nꞌ wu.
4 To, ne̱ mo̱ne̱ a be̱e̱ nu ane̱ŋ ne̱ ke̱kyaŋ so̱swe̱e̱ le̱ŋle̱ŋsɛ ko̱ ne̱ baa te̱e̱ ɛ Silowam ne̱ baa pwɛɛ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ‑ɔ a le̱e̱ da ase̱sɛ kudu aburuwa ko̱ se̱ mɔɔ‑ɔ ase̱ŋ bɛɛɛ? Mo̱ne̱ e̱ fa fe̱yɛ bamo̱ gbaa, a kaapo̱ fe̱yɛ bo̱ gye̱ abɔye̱waapo̱ bo̱ kyɔ ase̱sɛ ne̱ baa saŋ bo̱ bo̱ maŋ amo̱‑rɔ‑ɔ ɔɔɔ?
5 A mo̱ŋ gye̱ kase̱ŋtiŋ. Na m be̱e̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ mo̱ne̱ e̱ mo̱ŋ nu mo̱ne̱ e̱ye̱e̱ na mo̱nꞌ kiŋŋi le̱e̱ mo̱ne̱ e̱bɔye̱‑rɔ, mo̱ne̱ i wu fe̱yɛ bamo̱‑ɔ dɛɛ.”
Figi kiyii ne̱ ke̱ maa swɛɛ‑ɔ kitee
6 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ kitee mɔ gywii bamo̱. Ɔ yɛ, “N gye̱ ɔnyare̱ ko̱ e̱ bo̱‑rɔ aaa? Ne̱ oo dwii figi kiyii ko̱ mò̱ ko̱dɔɔ‑rɔ. Ne̱ kake ŋko̱ ɔɔ yɔ a ɔ ya kpa agyi kiyii‑o si, mò̱‑ɔ mò̱ mo̱ŋ nya.
7 Ane̱ŋ se̱‑ɔ ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ ko̱dɔɔ a ɔde̱e̱re̱se̱po̱‑ɔ fe̱yɛ, ‘Ke̱e̱ ɛ. Nsu nsa ne̱e̱ fe̱yɛ mo̱ a nare̱ kpa figi mɔ agyi kpo̱ne̱, ma nya, amo̱se̱‑ɔ ŋe ke̱mo̱ bo̱ twe̱e̱. Ntɔ se̱ ne̱ ke̱ ye̱re̱ ke̱ e̱ nye̱ra swe̱e̱re̱‑ɔ ateese‑o ne̱e̱?’
8 Ne̱ mò̱ ko̱dɔɔ a ɔde̱e̱re̱se̱po̱‑ɔ a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ nyaŋpe̱, yɔwe̱ ke̱mo̱. Sa ke̱mo̱ kasu ko̱ŋko̱ kpeŋ. Mo̱ i kwii a m bo̱ muruwaa ke̱mo̱ na n swii e̱naate̱ igyini bo̱ waa‑rɔ.
9 Ne̱ mo̱ ya waa ane̱ŋ, ne̱ su-a-ba ke̱mo̱ ya swɛɛ fe̱raa, a bware. Ne̱ ke̱mo̱ e̱ mo̱ŋ swɛɛ, amo̱ fe̱raa na fo̱ ŋe bo̱ twe̱e̱.’ Amo̱ e̱ gye̱ saase̱bɛɛ.”
Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a kya ɔkye̱e̱ ke̱gyabɔɔ ko̱ kukyure kake‑o
10 Kukyure kake ko̱ ne̱ Yeesuu e̱ kaapo̱ abware̱se̱ŋ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ ko̱‑rɔ.
11 Ɔkye̱e̱ ko̱ mɔ bo̱ mfe̱ŋ, ne̱ Ɔbɔnsam a waa mò̱ ko̱lɔ nsu kudu mburuwa. Ko̱lɔ amo̱ se̱, ɔ mo̱ŋ lɛɛ ɔ naa kyɛɛkyɛɛ, oo buŋ‑no ne̱e̱ ɔ naa.
12 Saŋ ne̱ Yeesuu a ŋu mò̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ te̱e̱ mò̱ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ɔpe̱kye̱e̱, ŋkee fe̱raa fo̱ a nya fo̱ e̱ye̱e̱ le̱e̱ fo̱ ko̱lɔ‑ɔ se̱.”
13 Ne̱ ŋkee Yeesuu a ba asare̱e̱ bo̱ dɔŋŋɔ ɔkye̱e̱‑ɔ se̱. Puri amo̱‑rɔ ne̱ ɔkye̱e̱ amo̱ a teyi‑ro ɔ naa. Ne̱ ɔɔ kyo̱rɔ Wuribware̱.
14 Mfe̱ŋ, ne̱ ke̱bware̱ko̱re̱kyaŋ‑ɔ bre̱sɛ duŋ a fwii fe̱yɛ Yeesuu a kya ɔko̱ ko̱lɔ kukyure kake. Amo̱se̱‑ɔ ne̱ ɔbre̱sɛ amo̱ a tɔwe̱ gywii ase̱sɛ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ fe̱yɛ, “Ane̱ de ŋke nsiye ne̱ ane̱ e̱ waa asuŋ, amo̱se̱‑ɔ mo̱ne̱ ma lɛɛ ba kukyure kake bo̱ kya mo̱ne̱ alɔ. Mo̱nꞌ de̱e̱ ba ŋke nsiye amo̱‑rɔ bo̱ kya.”
15 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa mò̱ fe̱yɛ, “Nnɔ ŋnyɔ ŋnyɔ awuye mɔ. Mo̱ne̱ ke̱maa e̱ saŋŋe̱ mò̱ e̱naate̱ bɛɛɛ ikuruma ɔ yaa nkyu nuukpa kake ke̱maa, hare̱e̱ kukyure kake gbaa. Amo̱‑ɔ fe̱raa mo̱ŋ gye̱ kusuŋ ko̱waa ne̱e̱ e̱e̱e̱?
16 Mbe̱yɔmɔ, ke̱e̱ se̱sɛ dimaadi mɔ, mo̱ne̱ fɔŋfɔŋ se̱sɛ ne̱e̱. Ɔ gye̱ ane̱ nana Abraham a ananagyi‑o ɔko̱, bɛɛɛ? Ne̱ Ɔbɔnsam a sa mò̱ ko̱lɔ nsu kudu mburuwa‑o. A du ne̱e̱ fe̱yɛ Ɔbɔnsam a ŋure mò̱ bo̱ kye̱na, ne̱ mbe̱yɔmɔ mo̱ a saŋŋe̱ mò̱‑ɔ. Amɔ mfaanɛɛ a se̱sɛ‑ɔ a mo̱ŋ bware fe̱yɛ n kya mò̱ kukyure kake, na ɔ nya mò̱ e̱ye̱e̱ aaa?”
17 Ne̱ ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa‑ɔ a sa ne̱ ipeere a nya mò̱ ado̱ŋ. Ne̱ bamo̱ ne̱ baa saŋ‑ɔ akatɔ a gyi bo̱ le̱e̱ akpe̱ŋe̱ye̱e̱tɔ ne̱ Yeesuu a waa‑ɔ se̱.
Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a ba kupurutugyi bo̱ da ke̱kpare̱‑ɔ
(Matiyo 13.31–32; Maak 4.30–32)
18 Ne̱ Yeesuu a bise fe̱yɛ, “Nte̱tɔ gbaa ne̱ mo̱ e̱ ba a m bo̱ kaapo̱ mo̱ne̱ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kuwure‑o du‑o ne̱e̱? Ke̱kpare̱ mo̱ ne̱ mo̱ e̱ ba a m bo̱ kaapo̱ mo̱ne̱ ke̱mo̱ kaase̱‑ɔ ne̱e̱?
19 To, mfaanɛɛ ne̱ Wuribware̱ a kuwure‑o‑ro du. Ku du ne̱e̱ fe̱yɛ kupurutugyi‑o. Kigyi mɔ du kagyingyii, amaa se̱sɛ ya dwii ke̱mo̱, amɔ ke̱ e̱ kwɛɛ a ke̱ daŋ kii kikiree, ne̱ ke̱ bo̱ e̱swe̱e̱ ko̱ kyo̱ŋ ayii pɛɛɛ. Ne̱ mbo̱gyii a bo̱ kye̱na ke̱mo̱ se̱ waa bamo̱ asaa.”
Yiisi a ke̱kpare̱‑ɔ
(Matiyo 13.33)
20 Ne̱ Yeesuu a be̱e̱ bise fe̱yɛ, “Ke̱kpare̱ mo̱ ne̱ mo̱ e̱ ba a m bo̱ kaapo̱ mo̱ne̱ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ a kuwure‑o du‑o ne̱e̱?
21 To, ku du ne̱e̱ fe̱yɛ ɔkye̱e̱ a kpa a ɔ waa bodobodoo, ne̱ ɔɔ ba yiisi na nkyu bo̱ waa e̱sam kyaŋse̱ bo̱rɔ‑rɔ, ne̱ oo nwiini, ne̱ e̱sam‑ɔ a tiŋ waa bwe̱e̱tɔ‑ɔ.”
Kabunogyii bɔŋbɔŋsɛ‑ɔ
(Matiyo 7.13–14, 21–23)
22 Ne̱ ŋkee Yeesuu naa e̱maŋ se̱ na mmaŋgyii‑ro ɔ tɔwe̱ abware̱se̱ŋ o gywii ase̱sɛ na ɔ yɔ Yɛro̱salɛm a keri‑o.
23 Ne̱ ɔko̱ a bise mò̱ fe̱yɛ, “Mo̱ nyaŋpe̱, a gye̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ bamo̱ ne̱ Wuribware̱ e̱ mo̱rɔwe̱ na bo̱ tii mò̱ kuwure‑o si‑o mo̱ŋ kyɔ aaa?”
Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ gywii bamo̱ ne̱ bo̱ bo̱ mfe̱ŋ‑ɔ fe̱yɛ,
24 “Wuribware̱ a kuwure‑o du ne̱e̱ fe̱yɛ ke̱kyaŋ ne̱ ke̱mo̱ kabunogyii du bɔŋbɔŋ‑ɔ. Amo̱se̱‑ɔ mo̱nꞌ le̱ŋ e̱ye̱e̱, na mo̱nꞌ taare̱ nya lwee ke̱kyaŋ‑ɔ‑rɔ. A le̱e̱ fe̱yɛ ase̱sɛ bwe̱e̱tɔ akatɔ i pee ke̱mo̱ kulweero si, amaa n gye̱ bamo̱ pɛɛɛ e̱ gye̱ ne̱ ba nya kpa a bo̱ lweero.
25 Saŋ ko̱ e̱ ba ne̱ lɔŋ wuye‑o e̱ twe̱e̱ po̱ne̱‑ɔ‑rɔ, na mo̱ne̱ te mo̱ne̱ mo̱ŋ tɛɛ lweero. Na mo̱nꞌ sii kawu mo̱ne̱ ye̱re̱ mo̱ne̱ e̱ daye̱ po̱ne̱‑ɔ se̱, na mo̱ne̱ e̱ te̱e̱ fe̱yɛ, ‘Ane̱ nyaŋpe̱, taye̱ ane̱,’ na ɔ be̱ŋŋaa mo̱ne̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ŋ nyi mo̱ne̱, ne̱ mo̱ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ a le̱e̱‑ɔ.’
26 Na mo̱nꞌ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, ‘Ane̱ aa fo̱ ya dɛɛ gyi na ane̱ i nuu, ne̱ fo̱ a nare̱ tɔwe̱ abware̱se̱ŋ ane̱ aye̱.’
27 Na mò̱‑ɔ mò̱ be̱e̱ be̱ŋŋaa mo̱ne̱ fe̱yɛ, ‘Mo̱ŋ nyi mo̱ne̱, ne̱ mo̱ŋ nyi mfe̱ŋ ne̱ mo̱ne̱ a le̱e̱‑ɔ. Ase̱ŋ bɔye̱ awuye mɔ, mo̱nꞌ le̱e̱ mo̱ ase̱.’
28 Wuribware̱ ya kine mo̱ne̱, ne̱ ɔɔ gya mo̱ne̱ le̱e̱ mò̱ kuwure‑o‑ro, ne̱ mo̱ne̱ ya ŋu mo̱ne̱ nana‑ana Abraham na Isak na Yakubu na Wuribware̱ akyaamɛɛ‑ɔ pɛɛɛ Wuribware̱ ase̱ fe̱raa, n gye̱ e̱wo̱gya ne̱ mo̱ne̱ i su na mo̱nꞌ duŋ nnɔ.
29 Ase̱sɛ e̱ le̱e̱ kaye̱ mɔ‑rɔ to̱ŋ ke̱maa, na bamo̱ ɔke̱maa kye̱na Wuribware̱ a lɔŋ‑ɔ‑rɔ, na bamo̱ aa mò̱ gyi ateese, na bamo̱ akatɔ gyi bwe̱e̱tɔ.
30 Na bamo̱ ne̱ bo̱ gye̱ nsii-amɛɛ mbe̱yɔmɔ‑ɔ kii agye̱ŋkpɛɛpo̱ mfe̱ŋ, na bo̱ko̱ ne̱ bo̱ gye̱ agye̱ŋkpɛɛpo̱ mbe̱yɔmɔ‑ɔ mɔ kii nsii-amɛɛ mfe̱ŋ.”
Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu e̱ kpa Yɛro̱salɛm awuye ase̱ŋ‑ɔ
(Matiyo 23.37–39)
31 Saŋ amo̱ dɛɛ ne̱ Farisii awuye ko̱ a bo̱ tɔwe̱ gywii Yeesuu fe̱yɛ, “A tiri fe̱yɛ fo̱ a le̱e̱ mfe̱e̱ yɔ to̱ŋ ko̱, a le̱e̱ fe̱yɛ Owure Hɛrɔd e̱ kpa fo̱ a ɔ mɔɔ.”
32 Ne̱ Yeesuu a be̱ŋŋaa bamo̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ nare̱ ya tɔwe̱ gywii naŋsɛ amo̱ fe̱yɛ, ‘Ndɔɔ mo̱ e̱ gya ibrisi mo̱ e̱ ko̱so̱ ase̱sɛ se̱ ne̱e̱, na mo̱ e̱ kya alɔpo̱, na bo̱ fo̱ nyaŋe̱ na kraye̱‑ana‑ɔ mo̱ e̱ lo̱we̱ mo̱ kusuŋ.
33 A saŋ a tiri fe̱yɛ ŋ yɔ mo̱ kpa‑ɔ ndɔɔ na nyaŋe̱ na kraye̱, a le̱e̱ fe̱yɛ bamo̱ e̱ kpa a bo̱ mɔɔ Wuribware̱ a akyaamɛɛ‑ɔ, Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ ne̱ ba mɔɔ bamo̱. Ne̱ mo̱ saŋ‑ɔ mo̱ŋ tɛɛ fo̱ fe̱yɛ ŋ yɔ mfe̱ŋ.’ ”
34 Ne̱ Yeesuu be̱e̱ ɔ yɛ, “Yɛro̱salɛm awuye, Yɛro̱salɛm awuye. Saŋ ke̱maa ne̱ Wuribware̱ a suŋ mò̱ akyaamɛɛ‑ɔ ɔko̱ mo̱ne̱ ase̱‑ɔ, mo̱ne̱ a daye̱ mò̱ abu mɔɔ. Saŋ ke̱maa mo̱ a kpa fe̱yɛ ŋ kpɔwe̱ mo̱ne̱ bo̱ gyaŋŋe̱, na ŋ kuŋ mo̱ne̱, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ kyaase̱ i buŋ mò̱ agyi si‑o, ne̱ mo̱ne̱ mɔ mo̱ne̱ a kine.
35 Ane̱ŋ se̱‑ɔ, Wuribware̱ e̱ yɔwe̱ mo̱ne̱ ase̱ŋ a ɔ sa mo̱ne̱, na mo̱ne̱ maŋ mɔ kii ke̱taakpaŋ. Mo̱ i gyi mo̱ne̱ kase̱ŋtiŋ fe̱yɛ mo̱ne̱ maa lɛɛ ŋu mo̱, amɔ saŋ a fo̱ fe̱yɛ m ba, ne̱ mo̱ne̱ e̱ tɔwe̱ fe̱yɛ,
‘Wuribware̱ yure mò̱ ne̱ ɔ ba mò̱ ke̱nyare̱‑rɔ‑ɔ.’ ”