19
Bol gɛɛŋ Ɛfɛsu
Gɛ̀ bee sege Abolo gɛ̀ bee Kolɛŋ, Bol gɛ̀ jo je yì antɛŋ antɛŋ a bimbe bì wu gɛ̀ jiɛnyi yo le, wu fɛsɛ Ɛfɛsu. No wu fɛse yo, wu yɛŋ ŋgoo yi bamii ba mbɛmɛ bamu le, wu biih bo le lɛ, “Kiyo ki Yuude gɛ̀ bee ki to yi bɛŋ le sege bɛŋ gɛ̀ lesɛ muntele yi Jiso le?” Bo chvuu lɛ, “Bee gɛ̀ baaŋ a yugɛ mbɛŋ lɛ fiɛɛ fimi le Kiyo ki Yuude gɛ.” Bol biih lɛ, “Finɛ le noo, ba gɛ̀ leese bɛŋ a joo nje la?” Bo chvuu lɛ, “Ba gɛ̀ leese bee a joo ba bii no Joŋ gɛh feeji.” Bol mo wu jɛmɛ bo le lɛ, “Joŋ gɛ̀ leese bamii a joo, ki wu dûnyɛ lɛ bo le bo kusɛ muntele muboo, wu gɛ̀ duu lɛ bo bɛ̂ɛŋ nyu muh wù too a wu jiŋ le, muh wù wu gɛ̀ duu gɛ̀ bee Jiso.” Bamii bayu yu no Bol jɛme noo, ba mo ba leesɛ bo a joo nyu wa a jee chi Tada Jiso le. Bol gɛɛ chiaaŋ yi bo le, Kiyo ki Yuude mo ki to yi bo le. Bo mo bo ja bo tu bo jɛme jɛ́ yì bo kee gɛ, bo mo bo sɛŋe bamii mwɛɛ mù bo yuge Nyo jɛme. Bamii bayu gɛ̀ bee njɛ muh yuufe ncho bafɛɛ.
Bol mo wù nyu gɛh Ɛfɛsu, wu gɛɛne yeh yi buunɛ le yi kii le yi tɛde, wu jɛme bamii bayu le wu faane gɛ. Bɛ bo tu bo tɛɛnyi kintɛɛnyɛ, wu mone ki wu gê lɛ bo bɛ̂ɛŋ fiɛɛ fì wu jɛme kune bvunfoŋ bvu Nyo. Bamii bamu tɛmɛ bikwɛɛ bo faŋ ki bo bɛɛŋ, bo mo bo tu bo jɛme jɛ́ yì befe a bamii jii kune Je yi Tada. Bol mo wu chinɛ bo le, wu jo ŋgoo yi bamii ba mbɛmɛ, bɛ bo gɛɛŋ nyu yeh yi n'yɛyɛ yi Talanu le, wu tu wu jɛme bo le yu aju achii. 10 Bol ge noo yi biluŋ le bifɛɛ. Noo, Bajuu mo Baglek bachii ba woŋ wù Ɛsia wuyu le yu jɛ yi Tada.
Booŋ ba Sikɛfa tu bo beji bɛ Bol
11 Bol tu wù nyu, Nyo gee, wu fɛde biŋgha bi mwɛɛ nyu lo mu de yì yunɛ. 12 Bo gɛ̀ jode fiɛɛ fie fi ye le njɛ finchaŋa fi nju, kɛnɛ nju ye yi lɛme, bo gɛɛŋ bo kuŋ muh wu kinchɛŋ yu, wu mo wu tɛmɛ lo, nɛ le wù kɛme kiyo kì befe yi ye ye le, ki mo ki bû.
13 Bajuu bamu bo gɛ̀ bee bo jiɛnyi bo bvuuse biyo bì befe yi bamii le, bo mo bo ja bo tu bo mone ki bo tɛŋe jee chi Tada Jiso, fɛ bo bvuuse biyo biyu. Muh gɛ̀ jade wu mo wu jɛmɛ kiyo kì befe le lɛ, “Mbvuuse wo a jee chi Jiso wù Bol feeji le.” 14 Bamii ba gɛ̀ mone fiɛɛ fiyu gɛ̀ bee bvusooshwi, gɛ̀ bee booŋ ba Sikɛfa wù kikwɛɛ ki bachiji kintanyɛ ki Bajuu. 15 Kiyo kì befe gɛ̀ biih bo le lɛ, “Ŋkee Jiso, ŋkee tɛ Bol, bɛŋ le fiena baaŋ?” 16 Muh wu kiyo kì befe kiyu gɛ̀ bee yi ye ye le mo wu gwe lo yi bamii bayu le, wu gosɛ bo kuu, bo fɛɛ lo bo bu a muh wuyu yeh bo nyu wa bichinɛ biyɛse bɛ banfu ye le.
17 Bajuu bɛ Baglek bachii bo gɛ̀ chee Ɛfɛsu yu kune fiɛɛ fiyu, bo tu bo faane. Bamii mo bo ŋgvuune jee chi Tada Jiso fede lo. 18 Bamii ba duude ba gɛ̀ bee wa bamii ba mbɛmɛ tu bo too bo sɛŋe bo ka bwaashi mwɛɛ mu kijibɛ le mù ba gɛ̀ gee. 19 Bamu wesee bò gɛ̀ fɛde ŋgaŋ, bo baanyɛ baŋwa baboo ba ŋgaŋ, bo to bɛ bo, bo toŋ a bamii jii. Bo taŋ kwa wu baŋwa bayu bachii, wu bu njɛ ajii a bige banchvuge mbaanshɛŋ (50,000).* 20 Noo, mwɛɛ munɛ, ge jɛ yi Tada tu yi leese a muntele mu bamii le bɛ bvuŋga, yi saaŋe yi gɛɛne lo fwe fwe.
Bamii kɛ ŋgɛ Ɛfɛsu
21 Lɛ tu nyume ajiŋ ayu, Bol yɛŋ lɛ wu lé wu gɛ̂ɛŋ Yɛlusalɛm, fi le lɛ wu doo wu gɛɛne, wu fe je bimbe bì Masɛdonia bɛ Akɛya le. Wu ka wu du lɛ, “Ndoo ŋgɛɛŋ mbu Yɛlusalɛm, ŋkɛme ki ŋgɛ̂ɛŋ tɛ mbû Lum.” 22 Wu ya wu tuŋ bamii bafɛɛ, Timoti bɛ Ɛlastu ba gɛ̀ fii wu, bo gɛɛŋ fwe Masɛdonia. Wu shɛɛ wu ka wu che Ɛsia shige.
23 Lɛ nyu gɛh kife kiyu le, ŋgɛ ja wu kɛ Ɛfɛsu kune Je yi Tada, nyume gɛ wù shige gɛ. 24 Chiji kilamɛ wumu gɛ̀ bee yo, jee che nyu lɛ Dɛmitiyu, wu suŋe mwɛɛ mù fiɛɛnɛ yeh yi kintanyɛ yi nyo wù ba tɛŋe lɛ Atɛmi. Lɛme chiyu chinɛ chi too bɛ bige fɛ bamii ba tonɛ kilamɛ le nyume gɛ bi wɛɛ gɛ. 25 Dɛmitiyu mo wu kuŋ bamii ba gɛ̀ tonɛ kilamɛ baa bachii mo bamii ba gɛ̀ lɛne kfuu chi lɛme chiɛɛ, bo taashɛ. Wu jɛmɛ bo le lɛ, “Booŋ ba bwɛɛŋ, bɛŋ kee lɛ lɛme chinɛ le besabɛŋ ŋode lo bige yi chi le. 26 Bɛŋ yɛne bɛŋ ka yuge fiɛɛ fì fimbwɛ fì Bol finɛ gee. Wu jiɛnyi wu duu lɛ gɛ banyo ba bo kɛnyi lo bɛ chiaaŋ nyu banyo gɛ. Wu le wu ge wa noo, wu kaase bvufee bvu bamii wesee Ɛfɛsu yanɛ, wu tu fiise wa tɛ bvu bamii ba Ɛsia bachii ba bɛme wu le. 27 N'yɛde lɛ lɛme chesa chinɛ le chi kɛme jee chì befe. Gɛ mɛ gɛh noo gɛ, yeh yi kintanyɛ yi nyo wù baaŋ wù kwɛse wu Atɛmi le tu fiɛɛ fì achiji. Fi kooshi lo noo, tu bo choosɛ wa nyo wu baaŋ wunɛ wu bo ŋgvuune Ɛsia achii, kikwɛɛ ki nshɛŋ kichii ŋgvuune tɛ.”
28 No bamii bayu yu noo, muntele bɛde lo bo. Bo mo bo kɛ bo tu bo wanɛ, bo duu lɛ, “Atɛmi wu Ɛfɛsu le nyo wu baaŋ.” 29 Kilaantɛŋ kiyu kichii mo ki saa. Kinchvu ki bamii kì to ki taashɛ ki mo ki lêe yi Gayu bɛ Alistaku le, gɛ̀ bee bamii ba Masɛdonia ba gɛ̀ jiɛnyi bɛ ba Bol, ki chii bo ki gɛɛŋ bɛ bo yeh yi nshilɛ le bɛ ŋgvunɛ. 30 Bol goone ki wu lêe wu gɛɛŋ fwe a kinchvu kiyu, bamii ba mbɛmɛ lɛ faŋ. 31 Bamii bamu ba baaŋ baaŋ ba yo ba kɛme woŋ bo gɛ̀ bee nsáa ye, bo ka bo chiiŋsɛ ntuŋ fɛ wu le bo lɛgɛ lɛ keefɛ wu môŋ lo wu tômɛ kikaa yu gɛ. 32 Kinchvu kì gɛ̀ taashɛ kiyu mo ki ja ki saa ki tu ki wanɛ gɛh lo nchɛ nchɛ. Banɛ wanɛ finɛ, baga wanɛ fiege. Gɛ̀ bamii ba duude gɛ̀ kee lo fiɛɛ fì bo gɛ taashɛ fo nje fi gɛ. 33 Bajuu mo bo jo Alɛksanda bo feesɛ wu fwe a kinchvu ki bamii, bamii bamu yɛŋ bo tu bo kwaji lɛ wu kee fiɛɛ fo. Wu tu wu chide bamii bɛ kibo ki wu tânyɛ jwe we. 34 Bamii bayu gɛ̀ doo bo kɛɛ lɛ Alɛksanda le muh wu Bajuu, bo ka bo mɛɛse bo wanɛ lo bo gɛɛne fwe fwe yi muh le wu mumwaa, bo duu lɛ, “Atɛmi wu Ɛfɛsu le nyo wù baaŋ.” Bo gɛ̀ waŋ noo, gɛɛŋ bu bantaŋ ba kife lɛ bafɛɛ.
35 Muh wu saŋe wu a kilaantɛŋ kiyu le gɛ̀ ja wu chi bo, bo lu bɛ jwe. Wu biih bo le lɛ, “Bamii ba Ɛfɛsu, muh le yu wù maŋe lɛ gɛ̀ kɛme bee ba Ɛfɛsu banɛ yeh yi kintanyɛ yi nyo wù Atɛmi mo tɛdɛ chi nyo chì gɛ gwe fɛwe le gɛ? 36 No muh ya yu wù taŋlo wu tɛɛnyɛ finɛ fiɛɛ gɛ, tu bɛŋ bee bɛŋ laame, bɛŋ gɛ ya bɛŋ yufe nɛ gɛ. 37 Bɛŋ to bɛ bamii banɛ fɛnɛ njɛ bo le bo choŋ fiɛɛ yeh yi banyo le sɛŋ, kɛnɛ njɛ bo le bo jɛmɛ jɛ́ yì befe kune nyo wese wù kwɛse wunɛ sɛŋ. 38 Dɛmitiyu bɛ bamii be nɛ kɛme nsa bɛ muh, tu aju a nsa le yu, taŋlo bo gɛɛŋ bo yɛŋ bamii ba sage bansa le, bɛ bo sa. 39 Fiɛɛ fimi nɛ ka nyume yu fì fede finɛ fì bɛŋ goone, tu ba lé ba jîŋɛ antɛnɛɛ ayu fɛ nshilɛ wu bachiji ntɛ le. 40 Njɛme nɛ, nje n'yɛde lɛ fiɛɛ fì abɛŋ finɛ lé fi lêe bee jwe le, lɛ bee le be kɛ ŋgɛ. Fi kooshi lo noo, bee gɛ ka be kɛme fiɛɛ fì kooji fì be chvûu gɛ.” 41 No wu jɛmɛ noo, wu mo wu jɛmɛ kinchvu kiyu saaŋɛ.
* 19:19 Bige binɛ gɛ̀ bee jise chimimia nyu nlaŋɛ wu muh wu lɛme yi juu le. 19:24 Atɛmi gɛ̀ bee nyo wu ŋgu fɛ Baglek le.