8
Akyɩɩ Mʋ Nɩɩ ba Buu Yesu
Ɩnɩmʋ kamaa mʋ, Yesu natɛ ndɛ lala yɛ ndɛ‐bii sʋ ɛɛ tɔwɛ asɩn danbɩrasa lɩɩ kuwura‐gyii mʋ sʋ, yɛgɛ abɩɩlapʋ kudu anyɔ mʋ ba tii mʋ sʋ. Nɩɩ akyɩɩ ɔkʋ mʋ nɩɩ ɔ gya n‐yaayu libi lɩɩ bamʋ tɔ nɩɩ ɔ kyɛ bamʋ alɔ mʋ, gbaa ba buu mʋ. Bamʋ ɔkʋ ɩ gyɛ Mɛɛrɩ (mʋ nɩɩ bɛɛ tɩɩ mʋ yɛ Magidalen) mʋ nɩɩ Yesu gya nbwɩɩ libi asunɔ lɩɩ mʋ tɔ mʋ, yɛ Gyowana mʋ nɩɩ mu‐kuli ɩ gyɛ Kyusa. Mʋ ɩ gyɛ owura Herodi kɩkpaara sʋ ɔkɩɩsʋpʋ ɔbɩlɩsa mʋ, yɛ Susana yɛ akʋ. Akyɩɩ anɩmʋ ɩ sʋ bamʋ gbaa‐gbaa atɔ bɛɛ kyɛ Yesu maa mʋ abɩɩlapʋ tɔ.
Kɩŋasan Lɩɩ Ɔdɔɔpʋ Mʋ Nɩɩ
Ɔ Ŋmatɛ Ayu
(Matiwu 13:1-17; Maki 4:1-12)
Saŋa mʋ nɩɩ asa bɛɛ lɩɩ ndɛ sʋ ndɛ sʋ ba ba gyaŋɛ Yesu asɛ, nɩɩ ba ba nyɛ akyɔ mʋ, Yesu bɔ bamʋ kɩŋasan yɛ, “Ɔdɔɔpʋ kʋ ɩ kyɩna kpee ɔ naa ŋmatɛ ayu. Saŋa mʋ nɩɩ ɛɛ ŋmatɛ ayu mʋ ɩmʋ ɩkʋ ɩ tɩyɛ ɔkpa tɔ nɩɩ asa ba natɛ ɩmʋ sʋ nɩɩ nbwiibi ba ba tasɛ gyii. Nɩɩ ɩkʋ ɩ tɩyɛ afʋlɛ sʋ katɩn mʋ nɩɩ ɩsɛ ɩ man kyɔ sa ɩmʋ. Ɩmʋ sʋ ɩ maa kɔyɩ mʋ, ɩmʋ ilin ɩ man taalɛ kpee kata. Ɩmʋ sʋ kyɔwɛ maa daa ɩmʋ mʋ nɩɩ i fugya. Nɩɩ ɩkʋ mɔɔ ɩ tɩyɛ iwii tɔ nɩɩ ɩmaa ɩmʋ ɩ bʋga dan nɩɩ iwii mʋ ɩ dan nyan ɩmʋ. Nɩɩ abi akʋ mɔɔ ɩ tɩyɛ kasɛ danbɩrasa tɔ nɩɩ ɩ kɔyɩ dan. Nɩɩ ɩ dan sɔyɩ abi kɩlɩfa‐kɩlɩfa.” Maa tɔwɛ ɩnɩmʋ lʋwɛ mʋ, nɩɩ o diyaa mʋ ɔbʋlɛ tɔwɛ yɛ, “Ɔmʋ nɩɩ ɔ sʋ asʋ nɩɩ ee biti o nu mʋ, o nu.”
Nɩɩ mʋ abɩɩlapʋ mʋ ba taasɛ mʋ kɩŋasan mʋ kasɛ. 10 Nɩɩ Yesu lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Fanɛ bɩrɛ Ɩbwaarɛ lɛɛ mu kuwura‐gyii mʋ asiri asɩn kaapʋ fanɛ, amaa asansa bɩrɛ aŋasan tɔ nɩɩ n biti n tɔwɛ sa bamʋ. Ɩmʋ sʋ,
‘bee biti ba ba bɛɛ kɩɩ,
amaa ba mɛɛ yɛ ba wu,
kɛ ba ba bee nu,
amaa ba mɛɛ yɛ ba nu kasɛ.’ ”
Yesu Lɛɛ Kɩŋasan mʋ Kasɛ
Lɩɩ Ɔdɔɔpʋ Mʋ Sʋ
(Matiwu 13:18-23; Maki 3:13-20)
11 Nɩɩ Yesu tɔwɛ yɛ, “Kɩŋasan mʋ kasɛ ɩ gyɛ yɛ, abi mʋ nɩɩ ɔ ŋmatɛ mʋ ɩ gyɛ abwaarɛsɩn mʋ. 12 Nɩɩ ɩmʋ nɩɩ ɩ tɩyɛ ɔkpa tɔ mʋ, ɩ gyɛ bamʋ nɩɩ bee nu asɩn mʋ, nɩɩ Sɩtaanɛ ɩ lɛɛ ɩmʋ ɛɛ lɩɩ bamʋ nkɔlɔ tɔ, nɩɩ ba mɛɛ taalɛ kɔɔlɛ gyii kɛ ba nyɛ kamɔlɩgɛ. 13 Nɩɩ ɩmʋ nɩɩ ɩ tɩyɛ afʋlɛ sʋ mʋ, ɩ gyɛ bamʋ nɩɩ bee nu asɩn mʋ, nɩɩ bɛɛ taa kensi‐gyii kɔɔlɛ ɩmʋ. Amaa asɩn mʋ man loo bamʋ nkɔlɔ tɔ. Bamʋ kɩkɔɔlɛ‐gyii kɩ mɛɛ kyɛɛrɛɛ, ɩmʋ sʋ nɩɩ kʋtʋʋ tɔ kɩɩ kɩ kan ba tu bamʋ de, bɛɛ lɩɩ tɩyɛ nɩn. 14 Nɩɩ ɩmʋ nɩɩ ɩ tɩyɛ iwii tɔ mɔɔ mʋ ɩ yɩlɛ sa bamʋ nɩɩ bee nu asɩn mʋ, amaa lɩɩ kakyɩna tɔ nfɛɛrɛ kɩfɛ, kufulee biti yɛ kensi‐gyii bansa i kun bamʋ, nɩɩ ba mɛɛ taalɛ dan kɩkɔɔlɛ‐gyii tɔ. 15 Nɩɩ ɩmʋ nɩɩ ɩ tɩyɛ kasɛ danbɩrasa tɔ mʋ mɔɔ, ɩ gyɛ bamʋ nɩɩ ba taa kɔkɔlɔ kʋlʋn kɔɔlɛ asɩn mʋ gyii, nɩɩ ba sʋ kenyiita yɩlɛ tɔ kɛ ba waa adanbɩrasa.”
Fɩtɩla Kɩŋasan
(Matiwu 5:15; Maki 4:21-25)
16 Nɩɩ Yesu bɩla tɔwɛ bamʋ kɩŋasan kʋ yɛ, “Ɔkʋ mee tuwa fɩtɩla kɛ ɔ taa waa kolobi tɔ abɛɛ ɔ taa yii npaa kasɛ, amaa ɛɛ taa ɛɛ gyaga kɩmʋ ɔgyagakpa nɩn, kɛ bamʋ nɩɩ bɛɛ ba mʋ ba wu fɩtɩla mʋ. 17 Nɩɩ kʋtɔ kʋmaa mʋ nɩɩ kɩ baala gbaa kii biti kɩ lɩɩ ifuli, nɩɩ atɔ mʋ nɩɩ ɩ gyɛ asiri atɔ kpini ii biti ɩ lɩɩ ifuli. 18 Ɩmʋ sʋ fan baa fan da sʋ kanan mʋ nɩɩ fen nu asɩn, nɩɩ ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ee nu asɩn kasɛ mʋ, ii biti ɩ sa mʋ tii sʋ, nɩɩ ɔmʋ nɩɩ o mee nu asɩn mʋ kasɛ mʋ, ii biti ɩ kɔɔlɛ ipii mʋ nɩɩ ɔ sʋ mʋ gbaa lɩɩ mʋ asɛ.”
Yesu Mu‐nyi Yɛ
Mu‐Supu Ana
(Matiwu 12:46-50; Maki 3:31-35)
19 Nɩɩ Yesu mu‐nyi yɛ mu‐supu ana ba ba yɛ ba be wu mʋ, amaa lɩɩ sakyɔ sʋ mʋ, ba man nyɛ nin tiri mʋ. 20 Tʋtɔ nɩɩ ɔkʋ tɔwɛ Yesu yɛ, “Fu‐nyi yɛ fu‐supu ana ba yɩlɛ kewu bee biti fɛɛ ba wu fʋ.”
21 Nɩɩ ɔ lɛɛ mʋ kɔnɔ yɛ, “Mi‐nyi yɛ mi‐supu ana ɩ gyɛ asa mʋ nɩɩ bee nu abwaarɛsɩn nɩɩ bɛɛ sʋ bɛɛ waa kusun mʋ.”
Yesu Tɔwɛ Sa Afuu Nɩɩ Ɩ Yɛgɛ
(Matiwu 8:23-27; Maki 4:35-41)
22 Kakaakʋ nɩɩ Yesu tɔwɛ mʋ abɩɩlapʋ mʋ yɛ, “Fan yɛgɛ a faa kpee benbe.” Nɩɩ ba loo ɔkʋlɩ tɔ faa kyʋn. 23 Saŋa mʋ nɩɩ bɛɛ palɛ bee kpee mʋ Yesu dɛ nsɩɩrɛ. Nɩɩ afuu lala akʋ a tigi lɩɩ bamʋ sʋ, nɩɩ apaa a da a loo ɔkʋlɩ mʋ tɔ. Nɩɩ ɩ san gbɛrɛɛ kɛ ɔkʋlɩ mʋ o muuri, nɩɩ bamʋ nkɔlɔ ɩ ŋmaa bamʋ. 24 Nɩɩ abɩɩlapʋ mʋ ba naa kyiŋi mʋ tɔwɛ mʋ yɛ, “Ɔnyɩrɩpɛ, Ɔnyɩrɩpɛ! An biti a sii nkyu tɔ!”
Nɩɩ ɔ kʋsʋ yɩlɛ, pʋntɛ afuu mʋ yɛ apaa mʋ sʋ, nɩɩ ɩ waa diin. 25 Nɩɩ Yesu taasɛ mʋ abɩɩlapʋ mʋ yɛ, “Fanɛ kɩkɔɔlɛ‐gyii bʋ fɩnɛ?”
Nɩɩ kufuu kɩ kɩtaa bamʋ, nɩɩ i kyinkyin bamʋ nɩɩ bɛɛ taasɛ abaa yɛ, “Nyɩmɩsa mɔɔ ndee nɩɩ ɛɛ sa afuu yɛ apaa kɔnɔ nɩɩ i nu mʋ asɛ.”
Yesu Kyɛ Ɔnyɩn Kʋ
mʋ nɩɩ Ɔ Sʋ Nbwɩɩ Libi
(Matiwu 8:28-34; Maki 5:1-20)
26 Nɩɩ ba palɛ naa fʋʋ Gerasene abi ɔsʋwʋlɛ sʋ, kɩbaafʋn mʋ nɩɩ kɩ bʋ Galile benbe. 27 Yesu maa dan ɛɛ lɩɩ ɛɛ yɩlɛ ɔbʋn kaa mʋ, nɩɩ Kagerasene‐nyɩn kʋ mʋ nɩɩ nbwɩɩ libi ba bʋ mʋ tɔ mʋ ba gyaŋa mʋ. Ɔnyɩn nɩmʋ natɛ kubolonkpan kyɛɛrɛɛ yɛgɛ ɔ mɛɛ kyɩna kɩkpaara sʋ, amɔɔ nkyan tɔ nɩɩ ɔ bʋ. 28 Saŋa mʋ nɩɩ ɔnyɩn mʋ wu Yesu mʋ, ɔ pʋntɛ tɩyɛ mʋ ayaa tɔ, nɩɩ o kuusi kenken tɔwɛ yɛ, “Yesu, sʋsʋ Owura Lala mu‐bii! Mɩnɛ nɩɩ fii biti mɛ asɛ? N kʋlɛ fʋ nɩn, man nyanla mɛ!” 29 Lɩɩ fɛɛ Yesu wʋla sa nbwɩɩ libi mʋ kɔnɔ fɛɛ ba lɩɩ ɔnyɩn mʋ tɔ. Saŋa kʋmaa nɩmʋ nbwɩɩ libi mʋ bɛɛ ba mʋ sʋ. Nɩɩ ɩ kan ba mʋ sʋ mʋ, bɛɛ taa agbeeleebi ŋmina mʋ abaa yɛ mʋ ayaa, yɛgɛ bee kun mʋ. Amaa ɛɛ tɩŋɛ agbeeleebi mʋ nɩɩ ba taa ŋmina mʋ mʋ, nɩɩ nbwɩɩ libi mʋ bɛɛ sʋla mʋ kpee ofuli sʋ.
30 Nɩɩ Yesu taasɛ mʋ yɛ, “Nɛnɛ nɩɩ bɛɛ tɩɩ fʋ?”
Nɩɩ ɔ yɛ bɛɛ tɩɩ mɛ yɛ, “Kʋbʋ!” Lɩɩ fɛɛ nbwɩɩ libi kʋkyɔ ba tɛ mʋ sʋ. 31 Nɩɩ nbwɩɩ libi mʋ ba kʋlɛ Yesu yɛ, ɔ man taa bamʋ naa waa ɔbɔ kyinkyingilin mʋ nɩɩ kɩ man sʋ ɔkaa mʋ tɔ.
32 Nɩɩ akuuri damantɛ akʋ ba bʋ kɩbɩɩ mʋ sʋ bee gyii. Nɩɩ nbwɩɩ libi mʋ ba kʋlɛ Yesu fɛɛ ɔ yɛgɛ ba naa loo akuuri mʋ tɔ, nɩɩ Yesu sa bamʋ ɔkpa. 33 Nbwɩɩ libi mʋ ba maa lɩɩ ɔnyɩn mʋ tɔ mʋ, ba naa loo akuuri mʋ tɔ, nɩɩ ba sɩlɛ kpɩlɩgɛ kɩbɩɩ mʋ sʋ naa loo ɔbʋn lala mʋ tɔ nɩɩ ba muuri.
34 Nɩɩ asa mʋ nɩɩ bɛɛ kɩɩ akuuri mʋ sʋ ba maa wu kʋtɔ mʋ nɩɩ kɩ waa mʋ, ba sɩlɛ kpee kadɛ tɔ yɛ ndɔɔ ana tɔ naa tɔwɛ asa. 35 Nɩɩ asa mʋ ba ba kɩɩ kʋtɔ mʋ nɩɩ kɩ waa. Ba maa ba Yesu asɛ mʋ, ba wu ɔnyɩn mʋ nɩɩ nbwɩɩ libi ba kʋsʋ mʋ sʋ mʋ, o bun kaalɛ ɔ tɛ Yesu ayaa kasɛ yɛgɛ mʋ nfɛɛrɛ tɔ i du kyɛɛkyɛɛ, nɩɩ kufuu kɩ kɩtaa bamʋ. 36 Bamʋ nɩɩ ba taa bamʋ ansi wu mʋ, ba tɔwɛ asa kanan mʋ nɩɩ ɔnyɩn mʋ nɩɩ nbwɩɩ libi ba daa ba tɛ mʋ sʋ mʋ nyɛ kɩkyɛ. 37 Kanɩn sʋ Gerasene abi mʋ nɩɩ ba bʋ kɩbaafʋn maŋa sʋ kpini, ba kʋlɛ Yesu yɛ ɔ lɩɩ bamʋ ɔsʋwʋlɛ maŋa sʋ, lɩɩ fɛɛ kufuu kɩ kɩtaa bamʋ. Nɩɩ o loo ɔkʋlɩ tɔ bwii.
38 Pɔyɩ kɛ ba bwii mʋ, ɔnyɩn mʋ nɩɩ nbwɩɩ libi ba kʋsʋ mʋ sʋ mʋ kʋlɛ Yesu yɛ ɔ yɛgɛ o buu mʋ. Amaa Yesu kina tɔwɛ mʋ yɛ, 39 “Bwii kpee kewu naa tɔwɛ kʋtɔ lala mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ waa sa fʋ.” Ɩmʋ sʋ ɔnyɩn mʋ kpee kadɛ mʋ tɔ katɩn kʋmaa nɩmʋ naa tɔwɛ kʋtɔ lala mʋ nɩɩ Yesu waa sa mʋ.
Yesu kyiŋi Gyarosi
Mu‐bii Nɩɩ Ɔ Kyɛ Ɔkyɩɩ Mʋ Nɩɩ
Nkalan Ɩ Da Mʋ Mʋ
(Matiwu 9:18-26; Maki 5:21-43)
40 Saŋa mʋ nɩɩ Yesu bwii faa kpee ɔbʋn benbe mʋ, sakyɔ mʋ ba waa mʋ nsa‐nsa kɔɔlɛ mʋ, lɩɩ fɛɛ ba wʋla ba tɛ ba gyoo mʋ. 41 Tʋtɔ nɩɩ ɔnyɩn mʋ nɩɩ bɛɛ tɩɩ mʋ yɛ Gyarosi, mʋ nɩɩ ɔ gyɛ Gyiwu abi kabwaarɛ‐kʋlɛ ɔgyaŋɛkpa ɔbɩlɩsa mʋ ba tɩyɛ Yesu ayaa kasɛ, nɩɩ ɔ kʋlɛ mʋ yɛ ɔ ba mʋ kɩkpaara sʋ. 42 Lɩɩ fɛɛ mu kebii kyɩɩsa‐bi kʋlʋn mʋ nɩɩ o gyii nsu kudu anyɔ ii biti o wu.
Yesu maa yii sʋ ee kpee mʋ, sakyɔ mʋ mili mʋ sʋ ba buu mʋ. 43 Ɔkyɩɩ kʋ bʋ sakyɔ mʋ tɔ nɩɩ nkalan ɩ da mʋ nsu kudu anyɔ, amaa ɔkʋ man taalɛ kyɛ mʋ.* 44 Nɩɩ ɔkyɩɩ mʋ loo sakyɔ mʋ tɔ ba Yesu kamaa ba mata mʋ kaalɛ kɔnɔ‐bi, nɩɩ opula maŋa tɔ mʋ nkalan mʋ ɩ tɩn. 45 Nɩɩ Yesu taasɛ yɛ, “Anɩmʋ ɩ mata mɛ?”
Bamʋ kpini ba maa kina yɛ ɩ man gyɛ bamʋ mʋ, nɩɩ Pita tɔwɛ yɛ, “Ɔnyɩrɩpɛ, sakyɔ bee mili fʋ sʋ, bɛɛ mata fʋ.”
46 Amaa Yesu tɔwɛ yɛ, “Ɔsa kʋ mata mɛ, lɩɩ fɛɛ n wu nɩɩ n bɩɩ fɛɛ ɔlʋn kʋ maa lɩɩ mɛ tɔ.”
47 Nɩɩ ɔkyɩɩ mʋ maa wu fɛɛ ɔ mɛɛ taalɛ taa baala mʋ, ɔ kyɩkyaa ba tɩyɛ Yesu ansi tɔ. Nɩɩ ɔkyɩɩ mʋ yɩlɛ sakyɔ mʋ tɔ tɔwɛ kʋtɔ mʋ sʋ nɩɩ ɔ mata Yesu, yɛ kanan mʋ nɩɩ ɔ nyɛ kɩkyɛ opula maŋa tɔ. 48 Nɩɩ Yesu tɔwɛ ɔkyɩɩ mʋ yɛ, “Mi‐bii kyɩɩsa, fʋ kɩkɔɔlɛ‐gyii kɩ yɛgɛ nɩɩ fʋ nyɛ alanfɩya, kpewu kayɩɩ yuuli tɔ.”
49 Saŋa mʋ nɩɩ Yesu san ɛɛ tɔwɛ kanɩn mʋ, nɩɩ kabɔɔ kɩ lɩɩ kabwaarɛ‐kʋlɛ ɔgyaŋɛkpa ɔbɩlɩsa Gyarosi kɩkpaara sʋ, ba tɔwɛ mʋ yɛ, “Man bɩla tɔɔrɔɔ ɔkaapʋpʋ mʋ, fu kebii kyɩɩsa‐bi mʋ wu.”
50 Yesu maa nu kanɩn mʋ, nɩɩ ɔ tɔwɛ Gyarosi yɛ, “Man waa kufuu, fɛɛ fʋ dan nyɛ kɩkɔɔlɛ‐gyii ee biti ɔ nyɛ alanfɩya.”
51 Yesu fʋʋ Gyarosi kɩkpaara sʋ mʋ, ɔ man yɛgɛ nɩɩ ɔkʋ buu mʋ loo obu to, amɔɔ Pita maa Gyɔn yɛ Gyemisi yɛ kebii mʋ, mʋ‐sɛ yɛ mu‐nyi nkʋn. 52 Saŋa maa kpini yɛgɛ asa bɛɛ sawʋ bɛɛ waa ɩlawʋ, bee su kebii mʋ keli. Nɩɩ Yesu tɔwɛ yɛ, “Fan yɛgɛ kusu, ɔ man wu, ɔ dɛ nɩn.”
53 Nɩɩ asa mʋ ba ŋmasɛ Yesu, lɩɩ fɛɛ be nyi kebii mʋ maa wu. 54 Amaa Yesu kɩtaa kebii mʋ kɩbaa tɔ tɔwɛ yɛ, “Mi‐bii, kʋsʋ!” 55 Nɩɩ kebii mʋ, mʋ kala bwii ba mʋ tɔ, nɩɩ ɔ kʋsʋ yɩlɛ opula maŋa tɔ. Tʋtɔ nɩɩ Yesu tɔwɛ bamʋ yɛ, ba sa kebii mʋ agyitɔ kɛ o gyii. 56 Nɩɩ ɩ waa kebii mʋ akʋʋgɛpʋ kɩyan, amaa nɩɩ ɔ da bamʋ amu tɔ yɛ ba man waa kɛ ba tɔwɛ asɩn mʋ nɩɩ ɩ waa falɛ sa ɔkʋ.
* 8:43 8:43 Ɔkyɩɩ nɩmʋ nyita mu afulee kpini akyɛpʋ asɛ, amaa mʋ kʋlɔ mʋ kɩ san kii tii sʋ.