22
Gyudasi kyula yɛ ee biti
ɔ lɛɛ Yesu sa
(Matiwu 26:1-5; Maki 14:1-2; Gyɔn 11:45-53)
Nkɛ mʋ nɩɩ Gyiwu abi bee gyii Kesu kɔnɔ kɔlɔŋɔ bodobodo mʋ nɩɩ ba man taa kɩfɛ tinsa waa tɔ mʋ tiri tɔ. Kanɩn saŋa maŋa nɩɩ bɛɛ tɩɩ yɛ Kanyaŋɛ nbunɔ mʋ. Nɩɩ aseepu bɩlɩsa yɛ nbara akaapʋpʋ bee biti ɩkpa mʋ nɩɩ ba taa kɩtaa Yesu mɔɔ kɛ ɔkʋ ɔ man wu, lɩɩ fɛɛ ba sɩlɛ sakyɔ mʋ. Tʋtɔ nɩɩ Sɩtaanɛ taa nfɛɛrɛ libi waa Gyudasi mʋ nɩɩ bɛɛ tɩɩ Isikariyoti mʋ tɔ. Ɔ gyɛ asunpu kudu anyɔ mʋ tɔ ɔkʋ. Nɩɩ Gyudasi kpee aseepu bɩlɩsa yɛ kabwaarɛ‐sunkpa kɩkpaara akunpu bɩlɩsa mʋ asɛ, nɩɩ maa bamʋ ba naa taa nfɛɛrɛ ɔkpa mʋ nɩɩ ee biti ɔ lɛɛ Yesu sa. Nɩɩ ɩ waa bamʋ ɔkɔn, nɩɩ ba tɔwɛ kyula yɛ bee biti ba sa mu afulee. Nɩɩ o kyula nɩɩ ee biti ɔkpa mʋ nɩɩ ɔ taa lɛɛ Yesu sa bamʋ, kanan mʋ nɩɩ sakyɔ mʋ ba man nyɛ wu.
Yesu asunpu ba lɔŋɔ
Kanyaŋɛ nbunɔ agyitɔ
(Matiwu 26:17-25; Maki 14:12-21; Gyɔn 13:21-30)
Kakɛ mʋ nɩɩ Gyiwu abi bee gyii bamʋ Bodobodo mʋ nɩɩ ba man taa kɩfɛ tinsa waa tɔ, yɛ Kanyaŋɛ nbunɔ kabʋlʋpʋ mʋ kɩmɔɔ fʋʋ. Nɩɩ Yesu sun Pita maa Gyɔn nɩɩ ɔ tɔwɛ bamʋ yɛ, “Fan naa lɔŋɔ atɔ mʋ nɩɩ an biti a taa gyii Kanyaŋɛ nbunɔ agyitɔ mʋ.”
Nɩɩ ba taasɛ Yesu yɛ, “Fɩnɛ nɩɩ fii biti fɛɛ a naa lɔŋɔ ɩmʋ yɩla?”
10 Nɩɩ Yesu lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Fan maa dan fen loo kadɛ lala mʋ tɔ mʋ, fen biti fan gyaŋa ɔnyɩn kʋ maa sʋ kolobi yɛ nkyu. Fan buu mʋ loo kɩkpaara mʋ nɩɩ ee loo mʋ sʋ. 11 Kɛ fan tɔwɛ kɩkpaara wuya mʋ yɛ, ɔkaapʋpʋ mʋ yɛ, ‘Nkɩɩ afɔ obu mʋ nɩɩ maa mɛ abɩɩlapʋ an biti a kyɩna tɔ gyii Kanyaŋɛ nbunɔ mʋ?’ 12 Ee biti ɔ kaapʋ fanɛ obu lala kʋ mʋ nɩɩ kɩ bʋ abansʋrʋ mʋ sʋ, nɩɩ ɔ lɔŋɔ kɩmʋ tɔ waa kɩmʋ kʋtɔ kʋmaa. Fan lɔŋɔ agyitɔ mʋ yɩla tʋtɔ.”
13 Ba lɩɩ naa wu atɔ mʋ kpini fɛɛ kanan mʋ nɩɩ Yesu tɔwɛ bamʋ mʋ. Nɩɩ ba kʋʋla Kanyaŋɛ nbunɔ mʋ.
Ɔnyɩrɩpɛ Agyitɔ
(Matiwu 26:26-30; Maki 14:22-26; 1 Korinto 11:23-25)
14 Saŋa mʋ maa fʋʋ mʋ, Yesu maa mu asunpu ba naa kyɩna tʋtɔ bee gyii. 15 Nɩɩ ɔ tɔwɛ bamʋ yɛ, naafɔɔ n biti gaa fɛɛ maa fanɛ an gyii Kanyaŋɛ nbunɔ agyitɔ anɩmʋ pɔyɩ kɛ n gyii mɛ awʋrʋfɔ mʋ. 16 Lɩɩ fɛɛ n tɔwɛ fanɛ yɛ, n man bɩla yɛ n gyii falɛ agyitɔ anɩmʋ, naa fʋʋ kʋtɔ mʋ nɩɩ agyitɔ nɩmʋ kigyii kasɛ ɩɩ kaapʋ ɩ waa Ɩbwaarɛ kuwura‐gyii mʋ tɔ.
17 Tʋtɔ nɩɩ Yesu taa kɔɔpʋ mʋ, nɩɩ ɔ taa afwaala sa Ɩbwaarɛ nɩɩ ɔ tɔwɛ bamʋ yɛ, “Fan kɔɔlɛ kɩnɩmʋ barɩgɛ tɔ sa abaa. 18 Lɩɩ fɛɛ n wʋla tɔwɛ fanɛ yɛ, n man bɩla yɛ n nuu falɛ nta nɩmʋ naa fʋʋ saŋa mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ kuwura‐gyii mʋ kɩ ba mʋ tɔ.”
19 Nɩɩ ɔ taa bodobodo, nɩɩ ɔ fwaala Ɩbwaarɛ, nɩɩ ɔ kpɛɛ kɩmʋ tɔ sa bamʋ, tɔwɛ bamʋ yɛ, “Kɩnɩmʋ ɩ gyɛ mɛ kayɩɩ‐wʋlɛ mʋ nɩɩ fanɛ sʋ, n taa lɛɛ saraga. Fan gyii kɩmʋ taa nyiŋi mɛ.”
20 Ɔkpa kʋlʋn maŋa sʋ ba maa gyii kalaatɩpwɛ agyitɔ lʋwɛ mʋ, nɩɩ ɔ taa kɔɔpʋ sa bamʋ tɔwɛ yɛ, “Nta nɩmʋ ɩ gyɛ Ɩbwaarɛ katɔwɛ kyula pʋpwɛ mʋ nɩɩ n taa mɛ nkalan tii ɩmʋ kɔnɔ, nɩɩ n kyɛɛgɛ wʋrɩgɛ sa fanɛ. 21 Amaa n tɔwɛ fanɛ yɛ, ɔsa mʋ nɩɩ ee biti ɔ lɛɛ mɛ sa mʋ, maa mʋ abaa ɩ bʋ agyitɔ nɩmʋ tɔ. 22 Mɛ, Daadimaadi Obii‐nyɩnsa mʋ n biti n kpee Ɩbwaarɛ asɛ fɛɛ kanan mʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ wʋla tɔwɛ yɩla mʋ. Amaa ɔmʋ nɩɩ ee biti ɔ lɛɛ mɛ sa mʋ, mʋ laakʋ.” 23 Tʋtɔ nɩɩ mʋ abɩɩlapʋ mʋ ba piili bɛɛ taasɛ abaa bamʋ tɔ ɔmɔɔ ii biti ɔ waa kanɩn asɩn nɩmʋ?
Kamɔɔrɛ‐gyii lɩɩ kɩbɩlɩsa sʋ
24 Nɩɩ kamɔɔrɛ‐gyii kɩ tɩyɛ Yesu abɩɩlapʋ mʋ sʋ lɩɩ ɔmʋ nɩɩ ɔ gyɛ bamʋ tɔ ɔbɩlɩsa. 25 Nɩɩ Yesu tɔwɛ bamʋ yɛ, “Dulinya nɩmʋ tɔ awura bɛɛ nyan bamʋ asa nɩn, amaa bamʋ asa mʋ bɛɛ tɩɩ bamʋ yɛ, ‘Anɛ akyɛtɔpʋ.’ 26 Amaa fan man yɛgɛ fanɛ lɛɛ ɔ baa o du kanɩn. Fanɛ tɔ ɔmʋ nɩɩ ɔ gyɛ ɔbɩlɩsa mʋ, o biliŋi fɛɛ kebii, kɛ fanɛ ɔgyankpaapʋ mɔɔ o biliŋi fɛɛ fanɛ kɩyaafɔlɛ. 27 Ɔmɔmɔ ɩ gyɛ ɔbɩlɩsa? Ɔmʋ nɩɩ ɛɛ ba kyɩna nɩɩ ee gyii mʋ, abɛɛ ɔmɔɔ nɩɩ ɛɛ bɩya agyitɔ mʋ? Man gyɛ ɔmʋ nɩɩ ɔ ba kyɩna ee gyii mʋ? Amaa mɛɛ mɛ n bʋ fanɛ asɛ n sun fɛɛ kɩyaafɔlɛ. 28 Mɛ awʋrʋfɔ tɔ mʋ fan yɩlɛ mɛ kamaa. 29 Fɛɛ kanan mʋ nɩɩ mɛ‐Sɛ sa mɛ ɔkpa fɛɛ n gyii kuwura mʋ, kanɩn ɔkpa maŋa sʋ nɩɩ ngbaa mɛ n sa fanɛ yɛ fan gyii kuwura. 30 Nɩɩ n kan be gyii kuwura mʋ, n biti n yɛgɛ maa fanɛ an gyii, kɛ a nuu teeburi kʋlʋn sʋ, kɛ fan kyɩna nwuragya sʋ kɛ fan talɛ Ɩsɩrayɩ abi nbunɔ kudu anyɔ mʋ.”
Yesu tɔwɛ yɛ Pita ii biti
o be kina mʋ
(Matiwu 26:31-35; Maki 14:27-31; Gyɔn 13:36-38)
31 Yesu tɔwɛ Pita yɛ, “Simon, Simon! Nu nfɩɩ! Sɩtaanɛ kʋlɛ ɔkpa Ɩbwaarɛ asɛ, kɛ ɔ bɔla kʋtʋʋ tɔ kɩɩ sʋ kyaalɛ fanɛ fɔyɩ fɛɛ ayu waatɛ mʋ. 32 Amaa Simon, n kʋlɛ kabwaarɛ‐kʋlɛ sa fʋ kɛ fʋ kɩkɔɔlɛ‐gyii kɩ man tɩyɛ. Nɩɩ fʋ kan kyɛɛgɛ fʋ nfɛɛrɛ ba mɛ asɛ mʋ, waa fʋ tɔɔmaa ana abɩɩlapʋ mʋ ɔlʋn tɔ.”
33 Amaa Pita lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Ɔnyɩrɩpɛ, n kʋʋla mɛ n‐yɩɩ fɛɛ obu kitii tɔ gbaa n biti n buu fʋ kpee, nɩɩ halɩɩ lewu gbaa maa fʋ an biti a wu.”
34 Nɩɩ Yesu tɔwɛ yɛ, “Pita! Pɔyɩ kɛ kyaasɛ ɔ bʋn kagyanbwɛ nɩmʋ mʋ, fii biti fu kina ɩlɩɩ ɩsa yɛ fʋ man nyi mɛ.”
35 Tʋtɔ nɩɩ Yesu taasɛ mʋ abɩɩlapʋ mʋ yɛ, “Saŋa mʋ nɩɩ n kyɩna sun fanɛ yɛgɛ fan man sʋ afulee ɔwaakpa yɛ itaakpe yɛ asɩbɩta mʋ, fan pan kʋtɔ kʋ?”
Nɩɩ ba lɛɛ kɔnɔ yɛ, “A man pan sɛhn.”
36 Nɩɩ Yesu yɛ, “Amaa nbɩɩnbɩɩ bɩrɛ ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɔ sʋ afulee ɔwaakpa yɛ taakpe mʋ ɔ taa. Nɩɩ ɔkʋmaa mʋ nɩɩ ɔ man sʋ sakunde mʋ, ɔ fɛ mʋ balɩmaasʋ kɛ ɔ taa sɔɔ kʋkʋ. 37 Lɩɩ fɛɛ ba kyʋrɔɔ mɛ n‐yɩɩ sʋ asɩn yɩla yɛ, ‘Ba taa mʋ bʋga alibi awaapʋ tɔ.’ Ɩmʋ sʋ n tɔwɛ fanɛ yɛ ɩ dagaa fɛɛ kanɩn Asɩnkyan yɩlasa nɩmʋ ɩ ba tɔ kesintin nbɩɩnbɩɩ lɩɩ mɛ sʋ.”
38 Nɩɩ ba tɔwɛ yɛ, “Ɔnyɩrɩpɛ, kɩɩ isakunde anyɔ ndee.” Nɩɩ ɔ lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Ɩ kʋkwɛ.”
Yesu taa kensi payɩ
kʋlɛ kabwaarɛ‐kʋlɛ
(Matiwu 26:36-46; Maki 14:32-24)
39 Nɩɩ Yesu lɩɩ tʋtɔ, nɩɩ maa mʋ abɩɩlapʋ mʋ ba kpee olifu kɩbɩɩ mʋ sʋ, fɛɛ kanan mʋ nɩɩ ba wʋla bɛɛ waa mʋ. 40 Ba maa fʋʋ opula maŋa mʋ, nɩɩ ɔ tɔwɛ bamʋ yɛ, “Fan kʋlɛ kabwaarɛ‐kʋlɛ kɛ fan man lɩɩ tɩyɛ kʋtʋʋ tɔ kɩɩ tɔ.” 41 Maa tɔwɛ kanɩn mʋ, nɩɩ o nin lɩɩ bamʋ asɛ gbɛrɛɛ naa yɔɔ muŋa mu amulii sʋ kʋlɛ kabwaarɛ‐kʋlɛ yɛ, 42 “Nsɛ, nɩɩ ɩ gyɛ fu kebiti mʋ, yɛgɛ awʋrʋfɔ anɩmʋ ɩ kɩlɩgɛ mɛ. Amaa man gyɛ mi kebiti, waa ɩmʋ nɩɩ ɩ gyɛ fu kebiti.” 43 Nɩɩ Ɩbwaarɛ kabɔɔ lɩɩ sʋsʋ ba mʋ asɛ, ba waa mʋ ɔlʋn tɔ. 44 Lɩɩ kayɩyɛɛ yɛ kensi payɩ sʋ mʋ, ɔ taa ɔlʋn kʋlɛ kabwaarɛ‐kʋlɛ, nɩɩ kududuu mʋ nɩɩ ɩɩ lɩɩ mʋ sʋ ɩɩ kyɔlɛ ɩ tɩyɛ kasɛ mʋ i du nɩn fɛɛ nkalan. 45 Maa kʋsʋ mʋ kabwaarɛ‐kʋlɛ tɔ mʋ, o bwii naa tu mʋ abɩɩlapʋ mʋ ba maa dɛ nsɩɩrɛ lɩɩ bamʋ kɩkpɩnɛ yɛ kɔkɔlɔ nyita sʋ. 46 Nɩɩ Yesu taasɛ bamʋ yɛ, “Mɩnɛ ɩ waa nɩɩ fan dɛ nsɩɩrɛ? Fan kʋsʋ kʋlɛ kabwaarɛ‐kʋlɛ kɛ fan man lɩɩ tɩyɛ kʋtʋʋ tɔ kɩɩ tɔ.”
Ba kɩtaa Yesu
(Matiwu 26:47-65; Maki 14:43-50; Gyɔn 18:3-11)
47 Saŋa mʋ nɩɩ Yesu san ɛɛ maa sʋ ɛɛ tɔwɛ mʋ, nɩɩ sakyɔ kʋ ba ba lɩɩ tʋtɔ. Nɩɩ mʋ abɩɩlapʋ kudu anyɔ mʋ tɔ ɔkʋ mʋ nɩɩ bɛɛ tɩɩ mʋ yɛ Gyudasi mʋ, gyankpaa sakyɔ mʋ. Nɩɩ o nin tiri Yesu, nɩɩ ɔ baari mʋ tɔ. 48 Tʋtɔ nɩɩ Yesu taasɛ Gyudasi yɛ, “Kibiri tɔ nɩɩ fʋ sʋ fɩɩ lɛɛ mɛ, Daadimaadi Obii‐nyɩnsa fɩɩ sa?” 49 Tʋtɔ mʋ, Yesu abɩɩlapʋ mʋ nɩɩ ba bʋ mʋ asɛ mʋ, ba maa wu kʋtɔ mʋ nɩɩ kii biti kɩ waa mʋ, nɩɩ ba taasɛ Yesu yɛ, “Ɔnyɩrɩpɛ a lɛɛ anɛ isakunde mʋ kɔ?” 50 Opula maŋa tɔ nɩɩ abɩɩlapʋ mʋ tɔ ɔkʋ ŋɛ oseepu bɩlɩsa asɛ kɩyaafɔlɛ gyisa kʋsʋ tɩn.
51 Amaa nɩɩ Yesu tɔwɛ mʋ abɩɩlapʋ mʋ yɛ, “Fan yɛgɛ kanɩn kɩwaa.” Nɩɩ Yesu taa mʋ kɩbaa mata ɔnyɩn mʋ kʋsʋ nɩɩ kɩ kyaga sʋ.
52 Nɩɩ Yesu taasɛ aseepu bɩlɩsa asɛ yɛ kabwaarɛ‐sunkpa akunpu abɩlɩsa yɛ kadɛ tɔ abɩlɩsa mʋ nɩɩ ba ba kɩtaa mʋ mʋ yɛ, “N gyɛ kumu tɔ ɔlʋn oyu nɩn nɩɩ fan sʋ isakunde yɛ agulungu kɛ fɛn ba kɔ yɛ mɛ? 53 Kakɛ kʋmaa nɩmʋ maa fanɛ nɩn kabwaarɛ‐sunkpa ayɛ tɔ, nɩɩ fan man kɩtaa mɛ. Amaa ɩnɩmʋ ɩ gyɛ fanɛ saŋa fɛɛ Sɩtaanɛ kitentenbiri tɔ owura maa sun kusun.”
Pita kina Yesu
(Matiwu 26:57-58, 69-75; Maki 14:53-54, 66-72; Gyɔn 18:12-18, 25-27)
54 Tʋtɔ nɩɩ ba kɩtaa Yesu, nɩɩ ba taa mʋ kpee Ɩbwaarɛ oseepu bɩlɩsa asɛ mʋ kɩkpaara sʋ. Nɩɩ Pita sii kamaa tɔ o buu bamʋ kɩyaa‐kɩyaa. 55 Ba maa naa fʋʋ mʋ, ba dɛɛla fʋlɔn kɩkpaara mʋ nsana bɛɛ wʋlɛ, nɩɩ Pita naa sii kyɩna bamʋ asɛ. 56 Nɩɩ oseepu bɩlɩsa asɛ mʋ kibite wu Pita maa tɛ fʋlɔn mʋ asɛ. Ɔ kɩɩ mʋ diin nɩɩ ɔ tɔwɛ yɛ, “Ɔnyɩn nɩmʋ gbaa tii Yesu sʋ.” 57 Nɩɩ Pita kyɛɛ yɛ, “Ɔkyɩɩ, n man nyi mʋ kpini‐kpini.” 58 Ɩ maa waa kesin mʋ, ɔkʋ mɔɔ bɩla wu Pita nɩɩ ɔ yɛ, “Ngbaa fʋ, fʋ gyɛ bamʋ tɔ ɔkʋ.” Nɩɩ Pita lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Ɔnyɩn n man tii su.” 59 Saŋa gbɛrɛɛ kamaa mʋ, nɩɩ ɔkʋ kyaga sʋ ɛɛ tɔwɛ yɛ, “Kesintin, ɩ man sʋ ɩmɔɔrɛ yɛ ɔnyɩn nɩmʋ man tii Yesu sʋ, lɩɩ fɛɛ ɔ gyɛ Galile obii nɩn.”
60 Nɩɩ Pita tɔwɛ yɛ, “Ɔnyɩn, n man nyi asɩn mʋ nɩɩ fɩɩ tɔwɛ falɛ sʋ.” Saŋa mʋ nɩɩ ɔ tɔwɛ kanɩn mʋ, nɩɩ kyaasɛ bʋn. 61 Tʋtɔ nɩɩ Yesu biliŋi kɩɩ Pita surum. Nɩɩ Pita nyiŋi asɩn mʋ nɩɩ Ɔnyɩrɩpɛ wʋla tɔwɛ mʋ yɛ, “Pɔyɩ kɛ kyaasɛ ɔ bʋn kɩbwayɩkɛ kɩnɩmʋ mʋ, fii biti fʋ kyɛɛ ɩlɩɩ ɩsa yɛ fʋ man nyi mɛ.” 62 Nɩɩ Pita lɩɩ naa su gaa.
Ba waa Yesu awʋrʋfɔ
(Matiwu 26:67-68; Maki 14:65)
63 Asa mʋ nɩɩ Yesu bʋ bamʋ abaa tɔ mʋ, bee yooli mʋ yɛgɛ bɛɛ dayɩ mʋ. 64 Ba waa Yesu kebunbun ansi, nɩɩ ba da‐da mʋ ɩtan nɩɩ ba yɛ, “Ɩbwaarɛ ɔtɔwɛpʋ, kaapʋ anɛ ɔmʋ nɩɩ ɔ da fʋ.” 65 Nɩɩ ba saalɛ mʋ asebi gaalaagaa.
Abɩlɩsa ba taa Yesu ba
bamʋ ɔgyaŋɛkpa
(Matiwu 26:59-66; Maki 14:55-64; Gyɔn 18:19-24)
66 Kayɩ maa kɛ mʋ, ɔsʋwʋlɛ abɩlɩsa yɛ aseepu bɩlɩsa yɛ nbara akaapʋpʋ ba ba gyaŋɛ nɩɩ ba taa Yesu ba bamʋ asɩn ogyikpa mʋ. 67 Nɩɩ ba yɛ, “Tɔwɛ anɛ, fʋ ɩ gyɛ Ɔmʋ nɩɩ Ɩbwaarɛ wʋla lɛɛ mʋ?”
Nɩɩ Yesu lɛɛ kɔnɔ yɛ, “N kan tɔwɛ fanɛ gbaa fan mɛɛ yɛ fan kɔɔlɛ gyii. 68 Nɩɩ n kan taasɛ fanɛ asɩn gbaa, fan mɛɛ yɛ fan lɛɛ mɛ asɩn maŋa kɔnɔ. 69 Amaa lɩɩ nbɩɩnbɩɩ nɩmʋ ɩɩ sʋ ii kpee mʋ, mɛ, Daadimaadi Obii‐nyɩnsa n biti n baa n tɛ Owura lala Ɔlʋnpʋ Ɩbwaarɛ gyisa sʋ.”
70 Nɩɩ bamʋ kpini ba taasɛ yɛ, “Kanɩn sʋ fʋ ɩ gyɛ Ɩbwaarɛ Mu‐Bii mʋ?”
Nɩɩ Yesu lɛɛ kɔnɔ yɛ, “Ɩmʋ nɩɩ fan tɔwɛ maŋa.”
71 Nɩɩ ba yɛ, “Mɩnɛ asɩn nɩɩ an bɩla an biti a nu tii sʋ? Lɩɩ fɛɛ an nu asɩn mʋ lɩɩ mʋ gbaa‐gbaa mʋ kɔnɔ tɔ.”