7
Nu sanduvaha̱ ra Jesús noo musu capitán sɨndaro
(Mt. 8.5-13)
Cuhva cha ndɨhɨ̱ cahan ra Jesús chihin ñáyɨvɨ, ta cuanuhu tucu ra inga chaha nya Capernaum. Ta yucuan iyó noo capitán cha nyacá ñaha noo cientu sɨndaro cuatyi. Ta iyó noo musu ra cha cuñí vavaha ra. Ta cuhví ra. Ta cha cuñí cúvi ra. Quɨvɨ cha chitó capitán cuan tuhun ra Jesús, tachi̱ ra chi suhva ra cacuvi mandoñi ñuu Israel na cucahan ra chihin ra Jesús, vatyi na quichi ra vatyi sanduvaha ra chi musu ra. 4-5 Tyicuan ta chaa̱ coyo ra mandoñi cuan nu nyaá ra Jesús. Ta quichaha catyí ra chi ra:
―Iyó noo capitán cuenda ñuu Roma. Ta vaha xaan ñáyɨvɨ cuví ra chihin yo cha cuví yo ñáyɨvɨ Israel. Nyacua savaha̱ ra noo vehe ñuhu yo. Ta tahán chi vatyi tyinyeun chi ra. Vatyi cuhví xaan noo musu ra. Ta cuñí ra vatyi sanduvahun chi ra.
Tyicuan ta cuahan ra Jesús chihin ra. Soco cuhva cha cumañi ca chaa ra nya vehe capitán cuan, capitán cuan tachi̱ ra chi suhva ra tahan ra. Ta quichaha catyi ra chi ra Jesús:
―Tata, catyí capitán vatyi ma sayangon chuun cha cuhun nya vehe ra na. Vatyi ña naña ra cha cuhun, na. Yucuan chaha ña caña iñi ra quichi ra nu nyaún. ¿Atu ma sahun noo tumañi iñi chi ra vatyi noo tuhun cahan run ihya ri, ta nduvaha ri musu ra, na? Vatyi maa ra capitán cuví ra. Ta nyacá ñaha rey chi ra. Ta maa ra nyacá ñaha ra chi ra cuatyi ca cha nuu ra. Tatu tava ra tyiño chi noo ra cuatyi cuan, na cuhun ra. Cuhun ra. O tatu catyi ra chi nonga ra na quichi ra, quichi ra. O tatu tachi ra chi inga ra na sacuvi ra tyiño, sacuvi ra. Ta tyicuan caa tucu yoho, tatu catyun na nduvaha musu ra, tyicuan ta nduvaha ra na ―catyí ra tahan capitán cuan chi ra Jesús.
Cha chiñi̱ ra Jesús cha catyí ra cuan ta iyo xaan cuñí ra. Ta nanyehe̱ ra chi ñáyɨvɨ cha nyicú chihin ra, ta catyí ra:
―Ndicha ndicha cuii vatyi chinó xaan iñi capitán cuan. Ta nañihi que chi ni noo ra Israel cha chinó xaan iñi tari ra cuan ―catyí ra.
10 Yucuan ta cuanuhu ra tahan capitán cuan. Ta cha nachaa̱ coyo ra nya vehe, ta nanyehe̱ ra vatyi cha nduvaha̱ musu cuan.
Nu sanandoto̱ ra Jesús chi sehe noo ñaha ndahvi chihi̱ yɨɨ
11 Cha yaha̱ tuhun cuan ta cuahan ra Jesús noo ñuu cha nañí Naín. Ta cuahan tucu ra cachicá noo chihin ra, ta cuaha xaan ñáyɨvɨ ñandɨhɨ. 12 Tyicuan ta cuhva cha cua chaa ra yatyin ñuu cuan, nanyehe̱ ra cuaha ñáyɨvɨ quitá coyo ñuu cuan. Ta canyisó ñu noo ndɨyɨ, cuacuchi ñu sehe noo ñaha ndahvi cha chihi̱ yɨɨ. Ta noo tuhun ri maa ra iyó chi ña, ta chihi̱ ra. 13 Ta cha nanyehe̱ ra Jesús chi ña, ta cundahvi cuñí nyehe ra chi ña. Ta quichaha̱ catyi ra chi ña:
―Ma cuacun.
14 Tyicuan ta tuhva̱ ra ta tɨɨ̱n ra chatun cha yɨhɨ́ ndɨyɨ cuan. Tyicuan ta ra canyisó chi ndɨyɨ cuan chicuitayucu ra. Ta catyí ra Jesús chi ndɨyɨ cuan:
―Ndɨ̱cuita, ra cuehe ―catyí ra.
15 Tyicuan ta ndɨcuita̱ ndɨyɨ cuan. Ta nɨcunyaa ra. Tyicuan ta quichaha cahan ra. Ta ra Jesús nacuhva cuenda ra chi ra chi sɨhɨ ra. 16 Cha nanyehe̱ ñu cha tyicuan caa ta yuhvi xaan ñu cuvi. Ta quichaha sacahnu ñu chi Nyoo. Ta catyí ñu:
―Cahnu xaan ra profeta Nyoo tuví nu nyicú yo ihya.
Ta catyí tucu ñu:
―Maa Nyoo, ican vachi nu nyicú yo, vachi tyinyee ra chi yo ―catyí ñu.
17 Ta tandɨhɨ maa ñáyɨvɨ nɨcahnu ityi Judea, chitó ñu cha sacuví ra Jesús.
Nu tachi̱ ra Juan uvi tahan ra chicá noo chihin ra nu nyaá ra Jesús
(Mt. 11.2-19)
18 Ta ra cachicá noo chihin ra Juan nacatyi̱ ra tuhun cha sacuví ra Jesús. Tyicuan ta cana̱ ra Juan chi uvi tahan ra. 19 Ta tachi̱ ra chi ra nu nyaá ra Jesús, vatyi cundaca tuhun ra chi ra tatu ican ra cuví Cristo ra cha cusaquichi Nyoo. Vatyi tatu ñima ra, tyi cuatu ra inga ra. 20 Tyicuan ta ra cha tachi̱ ra Juan, cuahan coyo ra. Ta chaa̱ ra nu nyaá ra Jesús. Ta quichaha catyí ra:
―Ra Juan, ra sacondutyá, tachi̱ ra chi ndi vatyi ndaca tuhun ndi chuun tatu icon cuví Cristo ra cha cusaquichi Nyoo. Vatyi tatu ñimon, cuatu ndi chi inga ra ―catyí ra.
21 Ta cuhva cha canyicú ra tachi̱ ra Juan cuan, ra Jesús sanduvaha̱ ra cuaha xaan ñu cuhví, ta cuaha xaan ñu yɨhɨ́ tatyi ña vaha chi. Ta sananyehe̱ ra chi ñu cuaa. 22 Tyicuan ta catyí ra Jesús chi ra tachi̱ ra Juan:
―Cua̱han ndo. Ta na̱catyi ndo chi ra Juan tandɨhɨ cha nyehe̱ ndo, ta tandɨhɨ cha chiñi̱ ndo. Ta ca̱tyi ndo chi ra yoso caa nanyehé ra cuaa, yoso caa nacacá ra coxo, yoso caa nduvahá ra tyahyu coño, yoso caa nacuɨñɨ ra soho, yoso caa nandotó ndɨyɨ, yoso caa cahín tuhun Nyoo chihin ñu ndahvi yoso caa sacacú ra añima ñu. Ta ca̱tyi tucu ndo chi ra vatyi 23 sɨɨ xaan cuví chi ñu ña chicá uvi iñi nyicón chii ―catyí ra Jesús chi ra.
24 Cuhva cha cuahan coyo ra cha tachi̱ ra Juan, ta quichaha cahan ra Jesús tuhun ra Juan chihin ñáyɨvɨ. Ta catyí ra:
―¿Ñáá cha chaha̱n ndo chinyehe ndo quɨvɨ chaha̱n ndo chiqui ndɨɨ cuan? ¿Atu chaha̱n ndo chinyehe ndo noo ndoo cha naquɨsɨ́ tatyi? 25 ¿O noo ra cha ñihnó sahma vaha chinyehe̱ ndo vaha? Ñima. Vatyi chitó ndo vatyi ra ñihnó sahma vaha iyó vaha ra ñayɨvɨ̱ ta iyó ra vehe rey. 26 ¿Atu ña chinyehe ndo chi noo profeta Nyoo? Ican. Ta cahnu ca ra cuví ra ican saha noo profeta. 27 Ican tuhun ra Juan nyaá nuu tutu cha tyaa̱ ra Isaías ta cha naha. Ta catyí Nyoo tuhun ra tyehe caa:
Yuhu tachí chi noo ra cahan tuhin ityi nuu nu cuahun.
Vatyi cucahan ra tuhun chihin ñáyɨvɨ na nasama ñu cuhva iyó ñu, ta cuatu tuhva ñu quɨvɨ quichun.
28 ’Ta catyí chi ndo vatyi chichi cha tandɨhɨ ra cha cacu̱, yori profeta cha cahnu ca ican saha ra Juan. Soco ra cha nyacá ñaha Nyoo añima, vasɨ cuví ra noo ra luhlu ca soco cahnu ca ra ican saha ra Juan ra sacondutyá ―catyí ra Jesús.
29 Cha chiñi ñu tuhun ihya, tandɨhɨ ñáyɨvɨ ta ra catavá xuhun cuenda gobiernu ñuu Roma cha sacondutya̱ ra Juan nacoto̱ ñu vatyi cuhva sacuví Nyoo vaha xaan. 30 Soco tandɨhɨ ra fariseo chihin ra sacuahá cuenda ley vehe ñuhu, maa ra cuví ra ña cuñí cha sacondutya ra Juan chi ra, vatyi ña cuñí ra quehen ra cha chahá Nyoo. 31 Ta catyí ra Jesús:
―¿Ñáá chihin sandu inuu ri chi nyoho, ñu iyó quɨvɨ ihya? ¿Yóó cha tari caa caá ndo? 32 Tari ra cuatyaa cuví nyoho. Vatyi ra cuatyaa nyasɨquɨ́ ndotyin nuyahvi. Ta caná chaa ndotyin chi tahan ndotyin, ta catyí ndotyin: “Tɨvɨ̱ ndi tiyoo ta ña chita̱ chaha ndo. Ta chita̱ ndi yaa cuihya, soco ña chacu ndo.” Ta tyicuan caa ni noo cuhva ña tahán iñi ndo. 33 Vatyi ra Juan ra sacondutyá, quichi̱ ra ta ña chachí vaha ra. Ta ña chihí ra vinu. Ta nyoho catyí ndo vatyi tatyi ña vaha yɨhɨ́ chi ra. 34 Ta quichi̱ tucu yuhu Rayɨɨ cha quichi nya gloria. Ta chachí ta chihí. Ta nyoho catyí ndo vatyi ra cuahyɨ cuví ta cuví noo ra tuhvá chihí. Ta ña tahán iñi ndo cha cutahín chihin ra iyó cuatyi, ta chihin ra tavá xuhun. Soco vasɨ ni noo ndi ña quehen cuenda ndo, 35 soco catyí chi ndo vatyi cha chiñi tuñi Nyoo, chaha̱ ra chi ñu naquehen tuhun cahín ta tuhun cahán ra Juan. Ta maa ñu cusañaha ñu chi ndo vatyi vaha cha chiñi tuñi Nyoo ―catyi ra Jesús.
Nu nyaá ra Jesús vehe ra Simón ra cuví fariseo
36 Noo ra fariseo cha nañí Simón nacatyi̱ tuhun ra chi ra Jesús noo vico vehe ra. Ta chaa̱ ra Jesús vehe ra, ta chicunyaa ra mesa. 37 Tyicuan ta noo ñaha cata iñi ñuu cuan chitó ña vatyi nyaá ra Jesús yucuan. Ta chaa̱ ña chihin noo yutyi alabastro tyitu yɨhɨ́ ndutya vixi chahán. 38 Ta chicunyaa̱ ña yatyin ri chaha ra. Ta quichaha chacu chaa ña vatyi ndu uvi iñi ña cuatyi ña. Ta quitá ndutya nuu ña. Ta chihin ndutya nuu ña nacatya̱ ña chaha ra. Yaha̱ cuan ta sana ityi ña chaha ra chihin ixi xiñi ña. Ta tyayuhu̱ ña chaha ra. Tyicuan ta choso̱ ña ndutya vixi chahán cuan sɨquɨ chaha ra. 39 Cuhva cha nyehe̱ ra fariseo cuan cha tyicuan caa, ndichí xiñi ra: “Tatu ndicha ndicha cha Nyoo saquichi chi ra ihya, coto ra yóó ñaha tɨɨ́n chaha ra, vatyi ñaha cuan, ñaha iyó cuatyi cuví ña.”
40 Tyicuan ta ra Jesús catyí ra chi ra fariseo cuan:
―Yoho Simón, iyó noo tuhun cua catyi chuun ―catyí ra chi ra.
Tyicuan ta nacaha̱n ra Simón:
―Vaha, ca̱tyi chii, Maestro ―catyí ra.
41 Ta quichaha catyi ra Jesús tyehe caa:
―Uvi tahan ra yosoyɨcá ra xuhun chi noo ra cha tuhva chahá noo. Ta noo ra cuan yosiyɨcá ra ohon cientu denario. Ta nonga ra yosiyɨcá ra uvi xico uchi ri denario (tari ohon cientu ri pesu). 42 Ta nɨnduvi tahan ra ña cuví tyiyahvi ra. Ta ra tuhvá chahá noo cuan, saha̱ ra tɨcahnu iñi chi nɨnduvi tahan ra. Ta vityin ca̱tyi chii, yoho Simón ¿nya ra cua cuñi ca chi ra cha chahá noo cuan? ―catyí ra Jesús.
43 Tyicuan ta nacaha̱n ra Simón, ta catyí ra:
―Ra cha cuaha ca saha̱ ra tucahnu iñi chi ―catyí ra.
Tyicuan ta catyí ra Jesús:
―Ndicha cha cahún.
44 Tyicuan ta nanyehe̱ ra Jesús chi ñaha sɨhɨ cuan, ta catyi ra chi ra Simón:
―¿Nyehún chi ñaha ihya? Yuhu quɨhvi̱ chichi vehun. Ta ña chahu̱n ndutya cha ndoo chahi tari cuhva costumbre cha iyó chi yo. Ta ñaha ihya nacatya̱ ña chahi chihin ndutya nuu ña. Ta yaha̱ cuan, ta sana ityi̱ ña chihin ixi xiñi ña. 45 Yoho ña tyayuhu̱n ndahi, tari costumbre cha iyó chi yo, soco maa ña nyacua nya cuhva cha quɨhvi̱ ihya ta ña sandɨhɨ ña cha tyayuhú ña chahi. 46 Ta yoho ña tyihu̱n aceitye xiñi, soco ñaha ihya tyihi̱ ña ndutya vixi chahán chahi. 47 Ta catyí chuun, yoho Simón, vasɨ cahnu xaan cuatyi ña, soco sahí tɨcahnu iñi chi ña. Yucuan chaha cuñí xaan ña chii. Ta ñu sahí tucahnu iñi chiin ri cuatyi, chiin ri cuñí ñu chii ―catyí ra Jesús.
48 Tyicuan ta quichaha catyí ra Jesús chi ña:
―Cuatyun cha yaha̱ sandachi. Vatyi cha saha̱ Nyoo tɨcahnu iñi chuun ―catyí ra chi ña.
49 Tyicuan ta ra nyicú chihin ra quichaha ndichí xiñi ra: “¿Yóó ra cuví ra ihya? Vatyi sahá ra tucahnu iñi cuatyi ñáyɨvɨ.”
50 Tyicuan ta quichaha catyí ra Jesús chi ñaha sɨhɨ cuan:
―Cua̱han vityin, cha cacu̱n vatyi chinó iñun chii. Cua̱han chihin cha vaha ―catyí ra chi ña.