12
Nu sañahá ra Jesús vatyi ma cuvi tixehe yo cuatyi yo
Cuenda mil ñáyɨvɨ ndu ɨɨ̱n ri nyacua nañi tahan ñu, vatyi cuaha xaan ñu. Tyicuan ta ra Jesús catyí xihna ca ra chi ra cachicá noo chihin ra:
―Sa̱ha ndo cuenda chi ndo chihin ra fariseo coto sandahvi ñaha ra chi ndo. Vatyi tari ndaa pan chihin yuchan iya, tyicuan caa cuví cuatyi ra tyi sahá ra tyi vaha ra. Soco ma cuvi tixehe ra cuatyi ra. Vatyi ñahri noo cha ñohó xehe ta cuñún, tyi ma natuvi, ta ñahri cha xehe ta cuñun, vatyi ma coto ñáyɨvɨ. Yucuan chaha ñáá ndɨhɨ tuhun cha cahán ndo nu xehe, cuquita chi nu ndichin. Ta ñáá ndɨhɨ tuhun cha cahan ndo chichi vehe ndo, cucuɨñɨ tandɨhɨ ñáyɨvɨ noo quɨvɨ.
¿Yóó chi tahán chi cuyuhvi yo, chi ñáyɨvɨ o chi Nyoo?
(Mt. 10.28-31)
’Ta catyí chi ndo cha cuví ndo ra tahin, vatyi ma yuhvi ndo chi ra chahñí coño ñuhu ri. Vatyi yaha̱ tuhun cuan ta ñahri ca cha cuví sacuvi ra. Soco cua catyi chi ndo yóó chi tahán chi cuyuhvi ndo. Yu̱hvi ndo ta qui̱chaha ndo, soco chi maa Nyoo ra cuví tinyaa ñayɨvɨ̱ ndo. Ta yaha cuan ta cuví tyihi ra añima ndo anyaya.
’Saa, ña yahvi nyaá tɨ. Cuví sata yo ohon tahan tɨ chihin uvi ri xuhun. Soco vasɨ nyihi ri tɨ, Nyoo ña naa iñi ra chi ni noo tɨ. Ta nyoho, yahvi ca nyaá ndo nu Nyoo ta ñima ca cuaha saa ta nyacua nya ixi xiñi ndo ta chitó Nyoo yoso tahan nyaá. Yucuan chaha ma yuhvi ndo.
Ma yuhvi yo cahán yo tuhun ra Jesucristo nuu ñáyɨvɨ
(Mt. 10.32-33; 12.32; 10.19-20)
’Catyí chi ndo vatyi nya ndo cahán ndo tuhin chihin ñáyɨvɨ, tyicuan caa tucu cucahin tuhun ndo nuu ángel Nyoo gloria. Vatyi yuhu Rayɨɨ cha quichi nya gloria cuví. Soco nya nyoho cha cahán nuu ndo cahán ndo tuhin chihin ñáyɨvɨ, tyicuan caa tucu yuhu, ma cahin tuhun ndo nuu ángel cuenda Nyoo. 10 Ta vasɨ cahán ñáyɨvɨ chi yuhu Rayɨɨ cha quichi̱ nya gloria, Nyoo cusaha ra tucahnu iñi chi ñu. Soco yóó cha cahán ña vaha sɨquɨ Tatyi Ii Nyoo ma ñihi ñu tucahnu iñi cuenda cuan.
11 ’Cuhva cha cunyaca ñáyɨvɨ chi ndo chichi vehe ñuhu, o nu juez, o nuu ra cuví tyiño, ma caca xiñi ndo ñáá tuhun cunacahan ndo. 12 Vatyi cuhva cha cua nacahan ndo, yucuan cuhva cuhva maa Tatyi Ii Nyoo ñáá tuhun tahán chi nacahan ndo ―catyí ra Jesús.
Nu chahá ra Jesús cuhva vatyi ña tahán chi cunyicon yo cha tyayɨɨ
13 Noo ra cha ndɨhɨ chihin ñáyɨvɨ cuaha cuan, catyí ra chi ra Jesús:
―Maestro, ca̱tyi chi yañi vatyi natahvi sava ra cha tyayɨɨ cha sandoo sutu ndi chi ndi ―catyí ra.
14 Tyicuan ta catyí ra Jesús chi ra:
―¿Yóó cha tyiso chi yuhu cha cuví juez ta catyi ndo vatyi tahvi sava yuhu cha chii ndo? ―catyí ra.
15 Tyicuan ta quichaha catyí tucu ra:
―Sa̱ha ndo cuenda ta ma nyiyo iñi ndo cha tyayɨɨ. Vatyi ña chiñuhú ri cha coo cuaha ndaha tyiño yo tacuhva coo vaha yo ñayɨvɨ̱ ―catyí ra.
16 Tyicuan ta chaha̱ ra Jesús noo cuhva ihya chi ñu:
―Chiyo̱ noo ra tyayɨɨ. Ta cuaha xaan tyiño sahá ra iyó. 17 Tyicuan ta ndichi xiñi ra: “¿Yoso caa cusacuvi? Ñahri nu naquehen vahi tandɨhɨ tyiño sahi. 18 Soco cha chité yoso caa cunyacuvi. Cusatani yaca nyihi nu yɨhɨ́ nɨñi, vatyi nyihi xaan. Ta cusavahi cha nahnu ca. Ta yucuan cunaquehen vahi tandɨhɨ maa nɨñi cha cuquita nu iyó tyiño sahí. 19 Tyicuan ta cuaha cuiya ma saha tyiño que. Cunyitati ta cusɨɨ cuñi. Ta cachi vahi. Ta cucoho vahi”, ndichi xiñi ra. 20 Soco catyí Nyoo chi ra: “Tondo xaan iyón. Vatyi vityin cha cuaa cucúvun. Ta cha cumí vahun ¿yóó chi cua ndoo?” 21 Tyicuan caa cuvi chi ñáyɨvɨ cha sacayá tandɨhɨ cha tyayɨɨ soco ñahri maa iyó chi ñu nuu Nyoo ―catyí ra Jesús.
Ma caca xaan iñi yo ñáá ndɨhɨ cha chiñuhú chi yo
(Mt. 6.25-34)
22 Tyicuan ta quichaha catyí ra Jesús chi ra cachicá noo chihin ra:
―Catyí chi ndo, vatyi ma caca xaan xiñi ndo yoso caa ñihi ndo cha cachi ndo, ta tuhun sahma cuihno ndo. 23 Vatyi yahvi ca nyaá ñayɨvɨ̱ yo ican saha cha cachi yo. Ta yahvi ca nyaá coño ñuhu yo ican saha cha cuihno yo. 24 Sa̱ha ndo cuenda saa vatyi ña sahá tyiño tɨ. Ta nɨ ri ña naquehén vaha tɨ cha cachi tɨ. Soco chachí tɨ, vatyi Nyoo chahá ra cha cachi tɨ. Ta nuu Nyoo yahvi ca nyaá nyoho ta ñima ca saa. 25 Ta vasɨ chicá xaan xiñi ndo soco ma cuvi sandusucun ca ndo nɨ chiin ca chi ndo. 26 Tatu nɨ chiin cuan ña cuví chi ndo, ¿ñáá tuhun cha chicá xaan xiñi ndo tuhun tandɨhɨ ca cha chiñuhu chi ndo?
27 ’Sa̱ha ndo cuenda yoso caa iyó tu ita vatyi ña sahá tyiño tun. Soco catyí chi ndo vatyi ni rey Salomón chihin tandɨhɨ cha tyayɨɨ ra ta ña tyaquɨ cha ñihnó ra tari cha sacuihno Nyoo chi tu ita cuan. 28 Tatu tyicuan caa sacuihnó Nyoo chi tun ita cha iyó nu chiqui vityin, ta tyaan cucayu tun chichi horno, ta nyaca cuví chi nyoho ta ma sacuihno ra. Soco maa ndo ña chinó vaha iñi ndo chi ra. 29 Ma caca xaan xiñi ndo tuhun cha cachi ndo ta cha coho ndo. 30 Vatyi ñáyɨvɨ cha ña chinó iñi chi Nyoo chicá xiñi ñu tuhun ihya. Soco nyoho chinó iñi ndo chi Sutu yo Nyoo ta maa ra chitó ra ñáá cha chiñuhú chi ndo. 31 Vaha ca cha nanducu ndo yoso caa nacuhva cuenda ndo chi ndo chi Nyoo vatyi cunyaca ñaha ra añima ndo. Ta tyicuan caa ta ñihi ndo tandɨhɨ cha chiñuhú chi ndo.
Cha vaha cha iyó gloria
(Mt. 6.19-21)
32 ’Ma yuhvi nyoho, mbee sane. Vasɨ ña cuaha ndo soco Sutu yo Nyoo cuñí ra chi ndo. Yucuan chaha cucuhva ra quɨhvɨ ndo nu nyacá ñaha ra. 33 Xi̱co ndo cha iyó chi ndo. Ta cu̱hva ndo chi ñu ndahvi. Tatu sacuví ndo tyehe caa, sacayá ndo cha vaha nuu Nyoo cuví cuan. Vatyi nuu Nyoo ña ndɨhɨ́ cha vaha cuan. Vatyi nɨ ri ra suhu, ni quɨtɨ, yori cha satɨvɨ iyó yucuan. 34 Vatyi nuu cunyaa cha tyayɨɨ ndo, yucuan cuví nu nyaá xiñi ndo. Ta yucuan cucunyaa añima ndo ―catyí ra.
Nu sañahá ra Jesús chi yo yoso caa cuatu tuhva yo chi ra quɨvɨ quichi ra inga chaha
35 ’Cua̱tu tuhva vaha ndo quɨvɨ quichi inga chaha. 36 Ta cu̱vi ndo tari musu cha canyatú tuhva chi chitoho ñáá cuhva ndichi ra cha cuahan ra noo vico tandaha. Ta nyatú tuhva ra, vatyi tacuhva tañi tyehe ri nuña ra yuvehe cuhva cha sacachan chitoho ra cha nachaa ra. 37-38 Ta caa cuhva ri cuan sɨɨ xaan cuñí ra nyehe ra chi ra. Vatyi nyatú tuhva ra chi ra nyacua nya nachaa ra, vasɨ cha cuaa, vasɨ ñaa ca. Ta cuatyaa ra chi musu cuan yuhu mesa ta cacachi ra. Tyicuan ta sɨɨ xaan cucuñi musu cuan. Vatyi tyicuan caa nyacuví chitoho ra chihin ra. 39 Ta co̱to ndo tuhun ihya vatyi tatu noo chitoho noo vehe, ta coto ra ñáá cuhva cuquɨhvɨ ra suhu vehe ra, saha ra cuenda vehe ra. Ta ma cuhva ra quɨhvɨ ra suhu cuan chichi vehe ra. Vatyi coto quehen ra tandɨhɨ cha iyó chi ra. 40 Ta tyicuan caa cuví tucu nyoho, cua̱tu tuhva ri ndo. Vatyi yuhu Rayɨɨ cha quichi nya gloria, sana ri iñi ndo ta cuquichi ―catyí ra Jesús.
Musu vaha ta musu ña vaha
(Mt. 24.45-51)
41 Tyicuan ta quichaha ndaca tuhun ra Pedro chi ra Jesús:
―¿Yóó chi cuenda cahun tuhun ihya? ¿Atu cha cuenda maa ri maa ndi, o cha cuenda tandɨhɨ ñáyɨvɨ?
42 Tyicuan ta nacaha̱n ra Jesús, ta catyí ra chi ra:
―Musu cha tyasohó tuhun cahán chitoho, yucuan cuví musu vaha. Vatyi sahá cuenda ra vehe chitoho ra. Ta vaha ri cuhva chahá ra cha cachi tandɨhɨ ca musu cuan. 43 Ta sɨɨ xaan cuví chi musu cuan tatu cuhva cha sahá tyiño ra, ta nachaa chitoho ra. Vatyi quichaha ra tandɨhɨ cha tahán chi sacuvi ra. 44 Ta catyí chi ndo vatyi cha ndicha cuví. Vatyi chitoho ra cunatyaa ra tandɨhɨ cuii cha cumí ra ndaha ra. Vatyi vaha quichahá ra chihin tyiño sahá ra. 45 Soco tatu chicá xiñi musu cuan vatyi naha xaan cuahan chitoho ra, ta quichaha nyacuvi ra cha ña vaha chihin ñu nyaá tyiño yoo, ta chihin ra canyicú tucu sahá tyiño cuan. Ta ña cuñí ra sahá tyiño ra. Tyiño chachí ta tyiño chihí ndixi iyó ra. 46 Tyicuan ta sana iñi ra ta ndichi chitoho ra quɨvɨ cha ña nyatú ra chi ra noo cuhva cha ña chito ra. Tyicuan ta cutachi tuñi chitoho ra chi ra, tari tuhva maa ra chihin musu cha ña quichahá tuhun cahán ra.
47 ’Ta noo musu cha chitó yoso caa iyó chitoho ta ña sacuvi tari cuhva cuñi chitoho ra, cuaha xaan tundoho cunyehe ra. 48 Soco tatu noo musu cha ña chitó ta sacuvi ra cha ña vaha, tachi tuñi chitoho ra chi ra. Soco chiin ri, vatyi ña chitó ra, ta chinyacuvi̱ ra. Tatu noo musu ta cuaha cha chaha chitoho ra chi ra, cuaha tahán chi nacuhva cuenda ra chi chitoho ra. Ta ra cha cuaha xaan nyaá ndaha, cuaha xaan tahán chi nacuhva cuenda ra chi chitoho ra.
Nu catyí ra Jesús vatyi cha catyi ra cucañi tahan ñáyɨvɨ chihin tahan ñu
(Mt. 10.34-36)
49 ’Tari cha sanatahín ñuhu̱ sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱, tyicuan caa cuví tyiño vachi. ¡Ñana cha cuñí cha nacayu catyin ri ñuhu̱ ihya! 50 Vatyi nyaá yahi noo tundoho cahnu, ta ñana cha nyehí tundoho nyacua nya ndɨhɨ tyiño sahí. 51 Cuñí maa ndo vatyi cha vachi cuhve cha taxi ri coo ndo sɨquɨ ñuhu ñayɨvɨ̱ ihya. Soco yuhu vachi vatyi sasɨin chi ndo. 52 Vatyi cha vityin ta ityi nuu ca, ohon ñáyɨvɨ noo vehe cucusɨɨn ñu. Uñi ñu cañi tahan chihin uvi ñu. Ta uvi ñu cucañi tahan chihin uñi ñu. 53 Ta ra cuví sutu, cucañi tahan ra chihin sehe ra. Ta ra cuví sehe cucañi tahan ra chihin sutu ra. Ta ñu cuví sɨhɨ cucañi tahan ñu chihin sehe ñu. Ta ñu cuvi sehe cucañi tahan ñu chihin sɨhɨ ñu. Ta ñu cuví tyiso cucañi tahan ñu chihin chono ñu. Ta ñu cuví chono cucañi tahan ñu chihin tyiso ñu ―catyí ra Jesús.
Nu catyí ra Jesús chi ñáyɨvɨ vatyi ña nacotó ñu vatyi cha chaa̱ quɨvɨ cha quichi Sehe Nyoo
(Mt. 16.1-4; Mr. 8.11-13)
54 Catyí tucu ra Jesús chi ñáyɨvɨ cuaha cha nyicú yucuan:
―Tatu cha nyehe ndo vatyi cha ndɨhvɨ̱ vico, catyí ndo vatyi cua coon savi. Ta tyicuan caa cuví. 55 Tatu cha nyehe ndo vatyi cha caá tatyi ityi tyañuhu, catyi ndo vatyi cha chaa quɨvɨ ihñi. Ta tyicuan caa cuví. 56 Nyoho sahá ndo tyi chitó ndo, ta nacotó ndo tandɨhɨ tuhun andɨvɨ, ta tandɨhɨ tuhun ñuhu ñayɨvɨ̱. Soco ¿ñáá tuhun cha ña nacotó ndo ñáá tyembu nyaá ndo vityin?
Nducu yo cuhva yoso caa coo vaha yo chihin ra chicán cuatyi chaha yo coto cuhun yo vehe caa
(Mt. 5.25-26)
57 ’¿Ñáá tuhun ña sahá ndo cuenda nya cha vaha ta nya cha ña vaha? 58 Tatu noo ra chicán cuatyi chahun ta cuahun chihin ra nu nyaá ra cuví tyiño, ityi cuahun ndu̱cun cuhva nɨ coo vahun chihin ra cha cumañi ca chaa ndo nu nyaá ra cuví tyiño. Coto nacuhva cuenda ra chuun chi juez. Ta juez cuan cunacuhva cuenda ra chuun chi policía. Ta policía cuan cutyihi ra chuun chichi vehe caa. 59 Tatu tyicuan caa cuvi, catyí chuun vatyi ma quiton nyacua nya tyiyahvun tandɨhɨ cha tahán chi tyiyahvun ―catyí ra Jesús.