Kitabu mɛn sɛbɛni Nabi Luka bolo
1
Kitabu mɛn sɛbɛni Nabi Luka bolo
1 Ko ba doilu dafanin an tɛma yan. Wo bolo ma, mɔɔ siyaman da wuli ka wo kibaro mafɛnɛ ka a sɛbɛ damira.
2 Mɛnilu ka wo bɛɛ kɛni yen ie ɲa la ka sereya kɛbi a damira waati la, a ni mɛnilu kelayani wo kibaro lasela, woilu ka a bɛɛ lase an ma. Alu ka a lase ɲa mɛn ma, a sɛbɛbailu ye a sɛbɛla wo ɲa le ma.
3 N tericɛ ɲuma Teyofili, n fanan da ko wo bɛɛ fɛsɛfɛsɛ kɛbi a damira waati. Wo le rɔ, n da a yen ko n ka kan ka a bɛɛ sɛbɛ koɲuma ka a lawa i ma,
4 kosa i ri a lɔn ko i karanni ko mɛn na, wo ye tuɲa jɛrɛ jɛrɛ le ri.
Mɛlɛka ka Yaya sɔrɔn ko fɔ
5 Waati wo rɔ, Herodi tɛrɛ ye Jude maratiiyala. Wo tuma,
sarakalasela do tɛrɛ ye, mɛn tɔɔ ko Sakariya. A tɛrɛ ye Abiya la sarakalasela dɛkuru le rɔ. A muso, Elisabɛti, fanan tɛrɛ sarakalasela kuntiiba Haruna bɔnsɔn de ri.
6 Sakariya ni a muso, alu fila tɛrɛ ye mɔɔ telenin de ri Alla ɲakɔrɔ. Alu tɛrɛ ye Maari Alla la sariyailu ni jamari bɛɛ bonyala.
7 Kɔni den tun tɛ ie bolo, baa Elisabɛti tɛrɛ ye densɔrɔnbali le ri. Alu fila tun da kɔrɔya.
8 Lon do rɔ, dakun sera Sakariya la sarakalasela dɛkuru ma ko alu ye wa sarakalase diya Allabatobonba la.
9 Ka bɛn ie la namun ma, Sakariya suwandira ko a ye don Allabatobonba la ka wusulan janin yɔrɔ sɛniman kɔndɔ.
10 Wusulan wa kɛ janinna waati mɛn na, jama ba ye Alla matarala kɛnɛ ma Allabatobonba kɔma.
11 Wo tuma, Maari Alla la mɛlɛka nara i lakɛnɛmaya Sakariya ɲakɔrɔ. Mɛlɛka wo ka i lɔ wusulan saraka bɔ diya bolokinin fɛ.
12 Sakariya ka mɛlɛka yen tuma mɛn na ka a magban. A silanda kojuuya.
13 Kɔni mɛlɛka ka a fɔ a yɛ ko: «Sakariya, i kana silan. I ra mɛn ɲinin matarali rɔ, Alla ra wo mɛn. I muso Elisabɛti ri dencɛ sɔrɔn i yɛ. I ye den tɔɔ la ko Yaya.
14 Den wo ri i diya kosɛbɛ. A wa sɔrɔn, mɔɔ siyaman di sewa bakɛ wo,
15 baa den wo kɛtɔ mɔɔ ba le ri Maari ɲakɔrɔ. A tɛ rɛsɛnji wala dɔlɔ su su min habadan. Kɛbi a na kɔnɔ ma ye a la Alla la Nin Sɛniman ye a fɛ.
16 A ri kɛ sababu ɲuma ri, mɛn di Isirayɛli mɔɔilu siyaman laseyi Maari Alla ma.
17 A ri wa Maari ɲɛfɛ, ka Alla la baara kɛ. A la hankili ni a la fanka ye ikomin Nabi Eli fanan tɛrɛ ye ɲa mɛn ma. Wo rɔ, a ri deni ni ie failu tɛ rabɛn, ka mɔɔ muruntini yɛlɛman ka kɛ mɔɔ sɛbɛ ri, ka Alla la mɔɔilu rabɛn ka ie bila sila bɛrɛ kan.»
18 Sakariya ka mɛlɛka maɲininka ko: «N di la wo la ɲa ɲuman de ma? I ma a lɔn ko n da kɔrɔya wa? N muso fanan da kɔrɔya.»
19 Mɛlɛka ka Sakariya jabi: «Jibirila ye nde ri. N ye n lɔla Alla dafɛ. Ale jɛrɛ ra n kelaya i ma ko n ye na kibaro ɲuma ɲin lase i ma.
20 Awa n da kelaya mɛn fɔ i yɛ, i ma la wo la. Wo rɔ, i kɛtɔ bobo ri fo n na kela wa ban dafala lon mɛn na. Wo lon wa se, kela wo ri dafa fewu!»
21 Nba, mɔɔilu tɛrɛ ye Sakariya makɔnɔ la kɛnɛ ma. Alu kɔndafilira ka a masɔrɔn a tun da mɛn yɔrɔ sɛniman kɔndɔ.
22 Sakariya bɔ mɛn kɛni kɛnɛ ma, a ma se kumala ie yɛ. Alu ka a yen ko Sakariya ra fen do yen yɔrɔ sɛniman kɔndɔ, baa a tɛrɛ ye kuma tɔɔmasereyala a bolo le la jama ɲana, kɔni a mɛnda boboya rɔ.
23 Sakariya la baara waati banda tuma mɛn na, a ka kɔseyi a wara.
24 A ma mɛn bakɛ wo kɔ, a muso ka kɔnɔ ta. Wo kɔ, Elisabɛti ka karo loolu kɛ a ma bɔ a la wara.
25 A ko: «A ragbɛ! Maari ka ko mɛn kɛ n yɛ waati mɛnna, a ka miriya ta ka maloya bɔ n na mɔɔilu ɲana.»
Mɛlɛka ka Isa sɔrɔn ko fɔ
26 Elisabɛti la kɔnɔmaya karo wɔɔrɔna, Alla ka mɛlɛka Jibirila kelaya Nasarɛti so la, Kalile mara rɔ.
27 A wara se sunkurun do ma ye, mɛn tɔɔ ko Mariyamu. Mariyamu wo tun ma cɛ lɔn fɔlɔ. A mamirani tɛrɛ ye cɛ do bolo la, mɛn tɔɔ ko Yusufu. Yusufu tɛrɛ ye Mansa Dawuda bɔnsɔn de ri.
28 Mɛlɛka donda Mariyamu kan ka a fɔ a yɛ ko: «N na tuwali ye i yɛ, ile, barakaden. Alla ye ile fɛ.»
29 Tuwali kan wo ka Mariyamu kɔndafili kosɛbɛ. A ma a kɔrɔ lɔn.
30 Mɛlɛka ka a fɔ a yɛ ko: «Mariyamu, i kana silan. I la ko ra diya Alla yɛ.
31 Awa i ri kɔnɔ ta ka dencɛ sɔrɔn. I ye a tɔɔ la ko Isa.
32 A ri kɛ mɔɔba ri. Mɔɔilu ri a fɔ ale ma ko Alla Kɔrɔtaninba Dencɛ. Maari Alla ri a benba Mansa Dawuda la mansaya di a ma.
33 A ri i sii Yakuba bɔnsɔn kun na foo habadan. A la mansaya ti ban fewu!»
34 Mariyamu ka mɛlɛka maɲininka wo ma ko: «Wo ri se kɛla di, baa cɛ si ma se n ma fɔlɔ?»
35 Mɛlɛka ka a jabi: «Alla la Nin Sɛniman di jii i ma. Alla Kɔrɔtaninba sɛɛbɛ ri birin i kun na. Wo bolo ma, i ye dencɛ mɛn sɔrɔnna a ye den sɛniman de ri, a ri kili ko Alla Dencɛ.
36 I badenma muso Elisabɛti ra harijee dencɛ la a la musokɔrɔbaya waati rɔ. Ale tun da jate densɔrɔnbali le ri, kɔni a kɔnɔ karɔ wɔɔrɔna le ten.
37 Alla bali ko sa ye.»
38 Mariyamu ka jabili kɛ ko: «N ye Maari la jɔn de ri. I ra a fɔ ɲa mɛn ma, Alla ye a kɛ wo ɲa.» Mɛlɛka bɔra Mariyamu wo ɲana le ma ka wa.
Mariyamu wara Elisabɛti fo diya
39 A ma mɛn bakɛ wo kɔ, Mariyamu ka a rabɛn ka a kaliya ka wa so do la Jude mara koyinkɛ yɔrɔ rɔ.
40 A se mɛn kɛni ye, a donda Sakariya la bon na ka Elisabɛti tuwa.
41 Elisabɛti ka Mariyamu tuwali kan mɛn tuma mɛn na, a den ka a lamaa bakɛ a kɔnɔ rɔ. Wo tuma, Alla la Nin Sɛniman jiira Elisabɛti rɔ.
42 Elisabɛti ka a kan nabɔ wo baraka rɔ ka a fɔ Mariyamu yɛ ko: «Alla ra ɲumaya kɛ i yɛ ka tamin muso bɛɛ la. I harijeene den mɛn na, Alla ra ɲumaya kɛ wo fanan yɛ!»
43 Elisabɛti ka a fɔ ikɔ tuun ko: «Nde ye mɔɔ su ɲuman de ri fo n Maari na jɛrɛ ra nabɔ n fɛ yan?
44 I ma a yen? N ka i tuwali kan mɛn tuma mɛn na, n den sewara ka a lamaa bakɛ n kɔnɔ rɔ.
45 Maari Alla ka mɛn fɔ i yɛ wo lon, i lani a la ko wo ri dafa. Wo bolo ma, muso barakanin de ile ri.»
Mariyamu ka Alla tando
46 Mariyamu ka a ko:
«N ye Maari bonyala n solɔmɛ rɔ.
47 N nin da sewa ka ɲaalen n Kisiba Alla ko rɔ.
48 A sɔnda ka a janto n dɔ, a la jɔnmuso fanmajiini.
Wo bolo ma, ka damira bi haan ka wa, mɔɔ ri a fɔ n ma ko barakaden,
49 baa Alla Sebɛɛtii ra ko ba kɛ n yɛ.
A tɔɔ sɛniman dɛ!
50 Alla ri kininkinin mɔɔilu ma mɛnilu ka a bonya,
a ni ie denilu ni ie mamarenilu.
51 A ra ko ba siyaman kɛ a la fanka rɔ.
A ra doilu gbɛn a rɔ, mɛnilu ye jɛrɛdaba ri.
52 A ra mansaya bɔ mansailu bolo,
kɔni a ka mɔɔ fanmajiininilu kɔrɔta.
53 A ra kɔnkɔtoilu sɔ damunun ɲuma rɔ foo ka iwasa,
kɔni a ka nanfulutiilu gbɛn ka ie lawa bolokolonya rɔ.
54 A ma ɲina a la kininkinin mɔɔilu kɔ.
Wo rɔ, a ra a la jɔnilu dɛmɛn, Isirayɛli mɔɔilu kɔnin.
55 A tun ka wo lahidi ta an benba Iburahima ni a bɔnsɔn yɛ foo ka wa kadawu.»
56 Nba, Mariyamu mɛnda Elisabɛti tɔrɔfɛ ye. A ka karo sawa ɲɔɔn kɛ, ka ban ka wa a wara.
Yaya sɔrɔn ɲa
57 Nba, Elisabɛti moyi lon sera. A moyira dencɛ la.
58 A siiɲɔɔnilu ni a badenmailu ka a mɛn ko Maari Alla ra kininkinin a ma ka ko ba kɛ a yɛ. Alu bɛɛ sewara.
59 A sɔrɔn tele seyin, alu bɛɛ nara ka den kojiiya kɛ. Alu tɛrɛ ye a fɛ ka a tɔɔ la a fa Sakariya la.
60 Kɔni a na ka ie jabi: «Wo tɛ bɛn. A tɔɔ le ko Yaya.»
61 Alu ka a sɔsɔ ko: «Ai badenmailu rɔ mɔɔ si tɔɔ tɛ Yaya.»
62 Alu ka kuma Sakariya yɛ ie bolo la, ka a maɲininka den tɔɔ ma.
63 Sakariya ka ie jabi a la kuma la a bolo la ko alu ye walan do don a bolo. Alu ka do don a bolo. A ka a ta ka sɛbɛli kɛ a kan ko: «Den tɔɔ le Yaya.» Alu bɛɛ ka wo yen ka kabannakoya.
64 I kɔrɔ ye, Sakariya da lakara. A sera kumala ikɔ tuun. A ka Alla tando bakɛ.
65 Wo ka ye mɔɔilu bɛɛ masilan. Mɔɔilu bɛɛ tɛrɛ ye a barola ko ɲinilu kan Jude koyinkɛ yɔrɔ wo fan bɛɛ rɔ.
66 Mɛnilu ka kibaro wo lamɛn, woilu tɛrɛ ye i mirila ko: «Den wo ri kɛ mɔɔ su ɲuman di?» Baa, alu ka Alla la baraka yen den kan.
Sakariya ka Alla tando
67 Alla la Nin Sɛniman jiira Sakariya rɔ, ka kelaya ko:
68 «Tandoli ye Isirayɛlikailu Maari Alla yɛ,
baa a ra na ka a la mɔɔilu hɔrɔya.
69 A ra Kisiba di an ma
ka bɔ a la jɔn Mansa Dawuda bɔnsɔn dɔ.
70 A ra wo kɛ iko a la nabiɲuma sɛnimanilu
ka a fɔ ɲa mɛn ma kɛbi waati jan.
71 Kisiba wo ri an kisi an juuilu ma,
ka an bɔ an kɔniyabailu bɛɛ bolo.
72 A ra hina an failu la,
baa a ra a janto a la teriya sɛniman dɔ,
73 a ka mɛn sidi an benba Iburahima yɛ kɔnin.
74 A ko, ko a ri an kisi an juuilu fanka ma.
Kosa an kana silan mɔɔilu kɔrɔ, fo ka Alla bato
75 sɛniya rɔ, a ni telenbaya rɔ.
An di baara kɛ a ɲana wo ɲa ma,
haan ka an si tele bɛɛ ban.»
76 «N den, mɔɔilu ri i kili ko:
‹Alla Kɔrɔtaninba la nabiɲuma.›
Ka a masɔrɔn i ri wa Maari ɲɛ,
ka a la sila rabɛn a yɛ.
77 A ri kisi ko lɔnniya di a la mɔɔilu ma,
tuma mɛn na alu julumun ye a makotola,
78 baa an na Maari Alla ye kininkinin tii le ri.
Wo bolo ma, a ri kɛnɛ labɔ an yɛ ikomin tele bɔtɔla.
79 Sa mɛnilu ye Alla lɔnbaliya dibi rɔ, a ni mɛnilu silanni saya dibi yɛ,
woilu ri bɔ dibi wo bɛɛ rɔ.
Sa an di se ka jusu suma sila taama.»
80 Nba, den wo bonyara ka kɛ mɔɔ ri, ka sɛɛbɛ sɔrɔn a nin dɔ. A wara to wula kɔndɔ foo a ka a jɛrɛ yiraka Isirayɛli mɔɔilu la lon mɛn.