12
Yesu ta imborro aigule potomŋana
(Mk 2:23-28; Lu 6:1-5)
1 Indeeŋe aigule potomŋana tabe zin Yuda keten su pa na, Yesu ziŋan naŋgaŋ kini tiwwa pa zaala ta ila pa kini wit lene. Mi naŋgaŋ kini petel zin. Tana tiwwa ma tila, mi tikewe ŋonon pakan mi tikanan.
2 Mi tutu kan pakan tire zin, to timaŋga mi tiso pa Yesu. Tiso: “Ai re. Iŋgi sa aigule potomŋana tabe ketende su pa i! Naŋgaŋ ku tina tikewe wit ŋonon paso? Mbulu ta kembei, tutu iŋgalsek pa.”
3-4 To Yesu ipekel kwon ma iso: “Sua ta iso pa mazwaana ta king Dabit ziŋan wal kini petel zin ma tiru zalan na, niom kapaata som? Sua tana iso ta kembei: Mazwaana tana, Dabit ilela beeze ki Anutu, mi ikan narabu potomŋana ta tiurur la Anutu kereene uunu na. Narabu tana, ka ŋgalsekiŋana. Pa tutu iso zin patoronŋana kan men ta tirao be tikan. Mi som. Dabit ikam ma ikan, mi ikam pizin wal kini ma tikan tomini. Mi ka sua sa som.
5 Mi sua ta tutu iso pa uraata kizin patoronŋana kan na tomini, niom kapaata som? Aigule potomŋan boozomen tabe ketende su pa i, na zin tikamam uraata lela Urum Merere. Tana zin tomini timololo aigule tana ka tutu. Tamen len uunu sa pa mbulu kizin tana som. Kere kek?
6 Mi nio aŋso kat piom: Koroŋ ta ilip pa Urum Merere, ta koozi imbotmbot ti.
7 Anutu sua kini iso ta kembei: ‘Nio leleŋ ilip pa mbulu ki muŋaiŋana. Mi patoronŋana na, aŋkamam ŋgar pa pe som.’ Mibe kikilaala kat sua ti uunu, so irao kaŋgal sorok naŋgaŋ tio matan na som. Zin len uunu sa isaana som.
8 Pa aigule potomŋana tabe ketende su pa i, Tomtom Lutuunu ta imborro.”
Yesu iurpe tomtom nama kaamaŋana pa aigule potomŋana
(Mk 3:1-6; Lu 6:6-11)
9 Yesu izem lele tina, mi ila ma ilela lupŋana muriini kizin.
10 Mi tomtom nama kaamaŋana ta, ni imbotmbot lela lupŋana tana tomini. Mi tutu kan pakan ta ziŋan timbotmbot na, zin tiso titoombo Yesu. Beso imolo aigule potomŋana tabe keten su pa i ka tutu, tonabe iwe le uunu be tiŋgal mataana pa. Tana tisu to tiwi i. Tiso: “Lak, tutu kiti iso parei? Irao be tuurpe zin tomtom ma nin ambai pa aigule potomŋana tabe ketende su pa i, som som?”
11 Yesu ipekel kwon ma iso: “Parei, sombe tiom tasa le sipsip tamen ŋonoono, mi sipsip kini tana itop sula toono sumbuunu pa aigule potomŋana tabe ketende su pa i, ko ikeeni ma ise som? Som. Ko ikeeni ma ise.
12 Mi iti tomtom na, tilip pizin mbili. Tana iti sombe tu'uulu zin tomtom pa aigule potomŋana tabe ketende su pa i, na tomolo tutu som.”
13 Tona iso pa tomtom nama kaamaŋana tina ma iso: “Swooro nomom.” Beso iswooro namaana na, ambai kembei ta namaana toro.
14 Tabe zin tutu kan tana tizem lupŋana muriini, mi tila ma tilup zin mi timbuuru kana be tipuni ma imeete.
Yesu, ni Anutu mbesooŋo kini
15 Mi Yesu, ni ikam la pa ŋgar kizin tutu kan kek. Tana izem lele tina mi ila lene. Mi iwal biibi ta tito i ma ziŋan tila. Mi Yesu iurpewe meteŋan kizin ta boozomen ma nin ambai.
16 Mi iŋgalsek pizin be tiswe uruunu ma ipet mat pepe.
17 Tana sua ta muŋgu Anutu kwoono Yesaya iso na, iur ŋonoono. Sua ta kembei:
18 Kere mbesooŋo tio taiŋgi. Nio ituŋ aŋroogi,
mi leleŋ ambai pini, mi leleŋ pini ilip kat.
Nio ko aŋkam Bubuŋoŋ ma isalakaali.
Mi ni ko ipaute zin wal ta Yuda somŋan i pa mbulu ndeeŋeŋana ki Anutu.
19 Kalŋaana ko izalla ma biibi som.
Mi ziŋan zin tomtom ko tiparkam siloogo pa sua som.
Kalŋaana ko isala mi ipamaala itunu isu kar keteene na som.
20 Zin wal ta pataŋana ipun zin ma mburan imap na, ni ko ikam pataŋana toro sa ma isalakaala zin som.
Mi zin wal ta mburan ikamam be imap na, ni ko ipayaryaara zin mini.
Mi ko inoknok ta kembena ma irao koroŋ ta boozomen timap ma tito mbulu ndeeŋeŋana ki Anutu.
21 Tana uruunu ko irak ma irao toono ta boozomen, mi zin wal ta Yuda somŋan i ko tiur matan pini mi tipase pini.
Tisombe Yesu ikam Sadan mburaana
(Mk 3:20-30; Lu 11:14-23)
22 Kaimer to tikam tomtom ta ma ila ki Yesu. Tomtom tana, bubuŋana sananŋana iru pini, mi ikami ma mataana ipis mi kwoono imun. Mi Yesu iurpe i, to mataana ire lele mi iso sua mini.
23 Zin iwal tire mbulu tina na, kwon itaanda pa mi tiso ta kembei: “Ai, tomtom ti, ko Dabit Lutuunu som?”
24 Zin tutu kan tileŋ sua tina na, timaŋga mi tiso: “A ni, Belsebul ipombolmboli, tanata le mburaana be iziiri zin bubuŋana sananŋan. Iŋgi biibi kizin bubuŋana sananŋan uraata kini tau.”
25 Mi Yesu, ni iute ŋgar kizin kek. Tana iso pizin ma iso: “Parei, lele sa, sombe ka tomtom bizin tibalak mi tiparkam malmal pizin, ko lele tana imbot ambai? Som. Ko isaana. Mi kar sa, som ruumu sa, ta kembena. Sombe tikam ta kembei, inako timbot ambai som.
26 Sombe Sadan iurur koi pa itunu wal kini, mi izirziiri zin, nako peeze kini imbot ambai be parei? Som.
27 Lak, aŋwi yom. Sombe Belsebul ta ipombolmbol yo mi aŋzirziiri zin bubuŋana sananŋan, na parei pa naŋgaŋ tiom ta tizirziiri zin na? Asiŋ ipombolmbol zin? Sua ta kipiri pio, ta imiili pa ituyom mi iswe ŋgar tiom sananŋana.
28 Tamen sombe Anutu Bubuŋana ta ipombolmbol yo mi aŋzirziiri zin bubuŋana sananŋan, na iŋgi peeze ki Anutu ipet mat ma imbot la mazwoyom kek.
29 “Parei, ko tomtom sa irao be ilela sorok ruumu ki tomtom ta ni mburaana biibi na, mi iyo mburu kini? Som. Bela ipun ruumu katuunu ma mburaana imap, mi ipo namaana ma kumbuunu, tona irao iyo koroŋ kini ta boozomen.
30 “Tomtom ta so igabgaaba yo som, ina iwe koŋ koi. Mi sombe tomtom sa, ni iuluulu yo be aŋluplup zin tomtom som, na ni kembei iyaŋgwirŋgwiiri zin.
31 Tana nio aŋso piom ta kembei: Sanaana ta boozomen kizin tomtom, mi sua sananŋan boozomen ta tiwirri pa Anutu na, ni irao ireege pizin. Tamen sua sananŋana ta so tipiri pa Bubuŋana Potomŋana, inako Anutu ireege pizin na som.
32 Tana tomtom sa isombe igiibi sua sananŋana pa Tomtom Lutuunu, na sanaana kini tina, Anutu ko irao ireege pini. Tamen sombe ipiri sua sananŋana pa Bubuŋana Potomŋana, na Anutu ko ireege pini som. Som ma som kat. Ko imbotmbot ma alok.”
Ke ŋonoono ta iswe ke pareiŋana
(Lu 6:43-45)
33 Yesu iso mini ma isombe: “Ke sa, sombe ipiyotyooto ŋonoono ambaiŋana, to toso ina ke ambaiŋana. Mi sombe ŋonoono ambai som, to toso ina ke sananŋana. Pa ke ŋonoono ta izzwe ke tina pareiŋana.
34 Mooto sananŋana lutuunu bizin ta niom na! Ko karao be koso sua ambaiŋana sa ma ipet pa kwoyom na som. Pa leleyom na, bok pa ŋgar sananŋana. Mi ŋgar ta imbotmbot la lelende ta iwedet pa kwondo.
35 Tomtom ambaiŋana, ni leleene bok pa ŋgar ambaiŋana. Tana ipiyotyooto mbulu ambaimbaiŋan ma iwedet. Mi tomtom sananŋana na, ni leleene bok pa ŋgar sananŋana. Tana ipiyotyooto mbulu sananŋan ma iwedet.
36 “Mi nio aŋso kat piom. Indeeŋe mbeŋ kaimer na, Anutu ko ipamender zin tomtom, mi iwi zin pa sua soroksorok boozomen ta muŋgu iwedet pa kwon na, mi iur kadoono pa.
37 Tana itum sua ku ta ko iswe u. Sombe sua ku ambai, nako Anutu ire u kembei lem uunu sa isaana som. Mi sombe sua ku ambai som, nako lem uunu mi ni iur kadoono pu.”
Yona iwe kilalan pa mbulu tabe ipet pa Yesu
(Mk 8:11-12; Lu 11:29-32)
38 Yesu iso sua tana ma imap, tona zin tutu kan mi zin ŋgarŋan ki tutu pakan tiso pini ma tiso: “Mos katuunu, niam amso amre nu tooro mos sa! Naso amurla ku.”
39 Mi Yesu ipekel kwon ma iso: “Wais, niom tomtom ta koozi kombotmbot i, niom sananŋoyom kat. Sua ta kumbuk pa Anutu na, kipizil ndemeyom pa kek. Pa koso kere kat mos sa pa motoyom, to kuurla. Mi mos kembei ta muŋgu ipet pa Anutu kwoono Yona na, mos tamen tina ta ko Anutu ikam piom.
40 Ni imbot la ye biibi kopoono pa aigule tel. Mi mbulu raraate men ta ko ipet pa Tomtom Lutuunu. Pa ni ko imbot sula toono leleene pa aigule tel.
41 Indeeŋe mbeŋ kaimer ma Anutu iso iur kadoono pizin tomtom na, zin Ninibe kan ziŋan zin tomtom ta koozi timbotmbot na, ko timaŋga. Mi zin Ninibe kan ko tiŋgal matan. Pa muŋgu zin tileŋ sua ki Yona, mi titooro lelen. Mi iŋgi tomtom ta ilip pa Yona, ta koozi imbotmbot i. Tamen tomtom tileŋ la sua kini som.
42 “Mi moori zaanaŋana ta muŋgu ikamam peeze pa lele pakaana ta mbuleene kat na, ni tomini ziŋan zin tomtom ta koozi timbotmbot i ko timaŋga. Mi ni ko iŋgal matan pa zooroŋana kizin. Paso, ni iute Anutu som. Tamen imbel pai pa lele molo mi imar, bekena ileŋ ŋgar ta Anutu ikam pa king Salumo na. Mi iŋgi tomtom ta ilip pa Salumo, ta koozi imbotmbot i.”
Sua tooroŋana pa bubuŋana sananŋana ta ila mi imiili mini
(Lu 11:24-26)
43 Mi Yesu iso pizin mini ma iso: “Bubuŋana sananŋana sa, sombe iru pa tomtom sa mi iyooto mini, inako iwwa le sorok pa lele bilimŋana mi iru muriini sa be keteene isu.
44 Mi sombe iru ma som, nako iso: ‘A, iŋgi ko aŋmiili ma aŋla aŋlou muriŋ muŋguŋana mini!’ Mi so imiili ma ila na ire kembei tiurpe ma tisiiri ma iŋgeeze kek, mi ikolkol ma imbotmbot,
45 nako ila mini mi iyo waene bizin lamata mi ru tomen ta tilip pini pa mbulu sananŋana na, ma ziŋan timar mi tiru pa tomtom tana ma timbotmbot. Tabe ni isaana kat. Muŋgu na pe som. Mi iŋgi be isaana ma isaana kat. Zin wal sananŋan ta koozi timbotmbot i, na mbulu raraate men ta ko ipet pizin.”
Yesu naana mi toŋmatiziŋ kini
(Mk 3:31-35; Lu 8:19-21)
46 Yesu ikamam sua pizin iwal biibi ma imbotmbot, mi naana ziŋan tiziini bizin timar tipet. Timbot mat mi tiso tire i.
47 Tana tomtom ta, iso pini ma iso: “Ai, nom ma tizim bizin ta timar timbotmbot mat a. Mi lelen be tire u.”
48 Yesu ipekel kwoono ma iso: “Anaŋ ma tiziŋ bizin ziŋoi?”
49 Tona isara namaana ila kizin naŋgaŋ kini mi iso: “Wal ti, ta nio anaŋ ma tiziŋ bizin.
50 Pa zin wal ta so titoto Tamaŋ ta imbotmbot saamba a leleene, ina zin ta tiwe nio anaŋ mi tiziŋ mi luŋri bizin.”