21
To̱ꞌon yóꞌo káꞌa̱n ña xa̱ꞌa̱
ndasaá ndu̱xa̱á ñoyívi ni̱no xíꞌin ñoyívi ñoꞌo̱
Ta saá xi̱ni i̱ ndí ndu̱xa̱á ñoyívi ni̱no xíꞌin ñoyívi ñoꞌo̱, chi o̱n ko̱ó ka̱ ñoyívi ni̱no ñano̱ó, ta o̱n ko̱ó ka̱ ñoyívi ñoꞌo̱ ñano̱ó, ta saá tuku o̱n ko̱ó ka̱ mi̱ni takuií. Ta saá xi̱ni i̱ ñoo yi̱i̱ ña kúu ñoo Jerusalén ña xa̱á, va̱xi noo ña ñoyívi ni̱no no̱o̱ yóo Ndios. Livi ní káa ñoo yóꞌo, nda̱tán livi káa ñáñaꞌa̱ ñá livi ní tiko̱to̱ ndíxin xa̱ꞌa̱ ña tonda̱ꞌa̱ ñá, saá yóo ñoo, xi̱ni i̱. Ta saá xi̱ni̱ so̱ꞌo i̱ to̱ꞌon ña ki̱xi no̱o̱ yóo táyi̱ yi̱i̱ tón to̱ꞌó káꞌno ñoyívi ni̱no, ta xíꞌin ndiꞌi ndee̱ ña káꞌa̱n ña, káchí ña saá:
―Ñoo yóꞌo kúu ñoo Ndios no̱o̱ ndiꞌi saá ki̱vi̱ ña va̱xi kutaku̱ ra xíꞌin ni̱vi na ndíko̱n ñaꞌá, ta ni̱vi yóꞌo kuu na nañoo Ndios. Ta mi̱i Ndios kuu ra Ndios mi̱i na, ta nda̱ ñii ki̱vi̱ o̱n sandakoo ra na. Ndios yakón ra ña sanayaa ra nduta̱ nduchu̱ no̱o̱ na xa̱ꞌa̱ ña xa̱ku na. Ta nda̱ ñii ka̱ yichi̱ o̱n kivi̱ ka̱ na, ni o̱n kóo ka̱ ña kuchuchú ini na, ni o̱n kóo ka̱ ña kuaku na xa̱ꞌa̱, ni o̱n kóo ka̱ ña kukiꞌvi̱ ka̱ yi̱kí ko̱ñu na, ta ndiꞌi ña ni̱xo̱ꞌvi̱ na tá ya̱chi̱ o̱n kóo ka̱ ñayóꞌo.
Ta ta̱a ta̱ yóo táyi̱ yi̱i̱ tón to̱ꞌó káꞌno ni̱ka̱ꞌa̱n ra, káchí ra saá:
―Vitin yi̱ꞌi̱ ndása xa̱á i̱ ndiꞌi ña ku̱va̱ꞌa tá ya̱chi̱.
Ta tuku ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin i̱, káchí ra saá:
―Taa ún to̱ꞌon ña káꞌa̱n i̱ xíꞌin ún chi to̱ꞌon ña nda̱a̱ ña ndixa kúu ña ―káchí ra.
Ta tuku ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin i̱, káchí ra saá:
―Vitin xa ku̱ndivi ndiꞌi chiño ña chi̱tóni̱ i̱ kundivi ñoyívi no̱o̱ ñoꞌo̱. Ta yi̱ꞌi̱, na̱ní i̱ “Alfa xíꞌin Omega”* chi yi̱ꞌi̱ kúu ta̱no̱ó, ta yi̱ꞌi̱ kúu ta̱sondíꞌí no̱o̱ ndiꞌi ña yóo. Ta ndiꞌi ni̱vi na yíchi̱ takuií, taxi si̱i̱ i̱ takuií koꞌo na. Ta takuií yóꞌo kómí rá ndee̱ ña taxi rá kutaku̱ ni̱vi ndiꞌi saá ki̱vi̱ ña va̱xi. Ta ndiꞌi ni̱vi na ku̱ndeé no̱o̱ ña o̱n váꞌa ta o̱n vása ní‑sandakoo na yichi̱ i̱, nayóꞌo nakiꞌin na ndiꞌi ñava̱ꞌa taxi i̱ ndaꞌa̱ na. Ta ndiꞌi saá ki̱vi̱ ña va̱xi yi̱ꞌi̱ kuu Ndios mi̱i na, ta nayóꞌo kuu nasa̱ꞌya mi̱i i̱. Ta ni̱vi na sa̱ndakoo yichi̱ i̱ chi yíꞌví na ko̱to̱ xo̱ꞌvi̱ na xa̱ꞌa̱ i̱, ta ni̱vi na o̱n vása kándixa yi̱ꞌi̱, ta ni̱vi na kéꞌé ndiꞌi saá no̱o̱ ña o̱n váꞌa ñakini, ta ni̱vi na xáꞌni inka̱ ni̱vi, ta ndiꞌi ta̱a ta̱ kíꞌvi kua̱chi xíꞌin ñaꞌa̱ ñá o̱n si̱ví ñásíꞌí ra kúu, án ndiꞌi ñaꞌa̱ ñá kíꞌvi kua̱chi xíꞌin ta̱a ta̱ o̱n si̱ví yii̱ ñá kúu, ta ni̱vi na nákuati tásín xa̱ꞌa̱ inka̱ ni̱vi, ta ni̱vi na kísa káꞌno ñaídolo án ñaimagen ña o̱n si̱ví Ndios ndinoꞌo kúu, ta ni̱vi na káꞌa̱n ñavatá, ndiꞌi ni̱vi yóꞌo xíni̱ ñóꞌó ko̱ꞌo̱n na ko̱yo na no̱o̱ ndíka̱ no̱o̱ xíxi̱ ñoꞌo̱ xíꞌin ñoꞌo̱ káꞌndi ña na̱ní azufre. Ta ña xo̱ꞌvi̱ na ñayóꞌo na̱ní “ña ni̱xiꞌi̱ na yichi̱ o̱vi̱” ―káchí Ndios, ni̱ka̱ꞌa̱n ra xíꞌin i̱.
To̱ꞌon yóꞌo káꞌa̱n ña xa̱ꞌa̱ ñoo Jerusalén ña xa̱á
Ta saá xi̱ni i̱ ñii ñatáꞌan na u̱xa̱ naángel na xi̱niꞌi u̱xa̱ copa no̱o̱ xi̱ñoꞌo u̱xa̱ ñayo̱ꞌvi̱ ní ni̱xo̱ꞌvi̱ ni̱vi na xi̱taku̱ tá xa yatin ki̱xaa̱ ki̱vi̱ sondíꞌí ñoyívi. Ta ñaángel yóꞌo ki̱xaa̱ ña no̱o̱ i̱, ta ni̱ka̱ꞌa̱n ña xíꞌin i̱, káchí ña saá:
―Naꞌa, kixi ún no̱o̱ i̱, ta sanáꞌa i̱ yóꞌó ñáñaꞌa̱ ñá koo ñásíꞌí Ndikachi ―káchí ñaángel xíꞌin i̱.
10 Ta saá ki̱xaa̱ Níma̱ Ndios ta sa̱kundixin níí mi̱i ña yi̱ꞌi̱, ta xi̱niꞌi ña yi̱ꞌi̱ ni̱xa̱ꞌa̱n i̱ xíꞌin ña ñii yuku̱ káꞌno ña síkón ní. Ta sa̱náꞌa ña yi̱ꞌi̱ ñoo yi̱i̱ ña kúu Jerusalén ña xa̱á. Ta saá xi̱to i̱ ndí nda̱ ñoyívi ni̱no no̱o̱ yóo Ndios va̱xi noo ñoo yi̱i̱ yóꞌo ña kixaa̱ ña nda̱ ñoyívi no̱o̱ ñoꞌo̱. 11 Ta ñoo yi̱i̱ káꞌno yóꞌo livi ní yéꞌe táxa ña, chi ña yéꞌe táxa káku ña no̱o̱ ña yéꞌe mi̱i Ndios. Ta nda̱tán yéꞌe táxa yu̱u̱ livi ña yáꞌví ní, ña na̱ní jaspe, saá yóo ña. Ta nda̱tán yóo yu̱yu̱ yéꞌe ña táxi koto yó nda̱ inka̱ táꞌví sa̱ta̱ ña, saá yóo yu̱u̱ livi yóꞌo. 12 Ñii na̱ma̱ káꞌno ní ta síkón ní ña, xi̱no nduu ña ñoo yi̱i̱ yóꞌo. Ta na̱ma̱ yóꞌo kómí ña u̱xu̱ o̱vi̱ yéꞌé, ta ñii ñii yéꞌé ñíndichi ñii ñaángel, ta ñii ñii yéꞌé ni̱ka̱ꞌyi̱ ña xíꞌin ki̱vi̱ ñii na u̱xu̱ o̱vi̱ ta̱a na xi̱kuu sa̱ꞌya ta̱Israel kui̱ya̱ xi̱na̱ꞌá, chi sa̱ꞌya ñani síkuá ta̱Israel yóꞌo ndu̱u na u̱xu̱ o̱vi̱ tiꞌvi náꞌno ni̱vi na kúu ni̱vi nañoo Israel. Ta yéꞌé ñano̱ó ni̱ka̱ꞌyi̱ ña xíꞌin ki̱vi̱ sa̱ꞌya ta̱Israel ta̱no̱ó, ta yéꞌé ñao̱vi̱ ni̱ka̱ꞌyi̱ ña xíꞌin ki̱vi̱ sa̱ꞌya ra ta̱o̱vi̱, ta saá ni̱xaa̱ ni̱ka̱ꞌyi̱ ki̱vi̱ ndiꞌi na u̱xu̱ o̱vi̱ sa̱ꞌya ta̱Israel no̱o̱ ña u̱xu̱ o̱vi̱ yéꞌé ña kómí na̱ma̱ ña xi̱no nduu sa̱ta̱ ñoo yi̱i̱ káꞌno yóꞌo. 13 Ta u̱ni̱ yéꞌé xíto ña chí no̱o̱ kána ño̱ꞌo, ta inka̱ u̱ni̱ yéꞌé xíto ña chí norte, ta inka̱ u̱ni̱ yéꞌé xíto ña chí sur, ta inka̱ u̱ni̱ yéꞌé xíto ña chí no̱o̱ kua̱ꞌa̱n ke̱tá ño̱ꞌo. 14 Ta u̱xu̱ o̱vi̱ xiiña xa̱ꞌa̱ na̱ma̱ ña xi̱no nduu ñoo yi̱i̱ ñóꞌo u̱xu̱ o̱vi̱ yu̱u̱ náꞌno. Ta ñii ñii ña u̱xu̱ o̱vi̱ yu̱u̱ yóꞌo ni̱ka̱ꞌyi̱ ña xíꞌin ki̱vi̱ ñii nata̱a na xi̱kuu u̱xu̱ o̱vi̱ naapóstol na ki̱sa chiño no̱o̱ Ndikachi. Saá chi yu̱u̱ ñano̱ó ni̱ka̱ꞌyi̱ ña xíꞌin ki̱vi̱ ñii ta̱apóstol, ta yu̱u̱ ñao̱vi̱ ni̱ka̱ꞌyi̱ ña xíꞌin ki̱vi̱ inka̱ ta̱apóstol, ta saá ni̱xaa̱ ni̱ka̱ꞌyi̱ ki̱vi̱ ndiꞌi na u̱xu̱ o̱vi̱ naapóstol no̱o̱ ña u̱xu̱ o̱vi̱ yu̱u̱ ña kúu ña ñóꞌo xa̱ꞌa̱ na̱ma̱ yóꞌo.
15 Ta ñaángel ña ni̱ka̱ꞌa̱n xíꞌin i̱ níꞌi ña ñii ña nda̱tán káa yito̱n nda̱kú, ta nina oro kúu ña. Ta ñaángel xi̱ni̱ ñóꞌó ña ñayóꞌo xa̱ꞌa̱ ña choꞌon ki̱ꞌva ña ndasaá kúu ki̱ꞌva ña kómí ñoo yi̱i̱ káꞌno. Ta cho̱ꞌon ki̱ꞌva ña na̱ma̱ síkón ña xi̱no nduu sa̱ta̱ ñoo yóꞌo, ta cho̱ꞌon ki̱ꞌva ña ndiꞌi yéꞌé ña kómí na̱ma̱ yóꞌo. 16 Ta ko̱mi̱ kúu sii̱n ñoo yi̱i̱ káꞌno yóꞌo, ta ñii kúu ki̱ꞌva ña kómí ñii ñii sii̱n ñoo yóꞌo. Ñii kúu ki̱ꞌva ñandíka̱ ña, xíꞌin ñakáni̱ ña, ta xíꞌin ñasíkón ña. Ta ñii ñii sii̱n ña, ña kúu ñakáni̱ ña xíꞌin ñandíka̱ ña, ta xíꞌin ñasíkón ña, kómí ñii ñii sii̱n yóꞌo o̱vi̱ mil o̱vi̱ ciento kilómetro. 17 Ta saá cho̱ꞌon ki̱ꞌva ñaángel ñandíka̱ no̱o̱ kuíkon na̱ma̱ ña xi̱no nduu sa̱ta̱ ñoo yi̱i̱ yóꞌo, ta kómí ña ñii ciento o̱vi̱ si̱ko̱ ko̱mi̱ va̱vi ndaꞌa̱ ta̱a. Chi ñaki̱ꞌva cho̱ꞌon ñaángel yóꞌo ñii kúu ña xíꞌin ki̱ꞌva ña chóꞌon ni̱vi.
18 Ta na̱ma̱ síkón ku̱va̱ꞌa ña xíꞌin nina yu̱u̱ livi ña yéꞌe táxa, ña na̱ní jaspe. Ta mi̱i ñoo yi̱i̱ káꞌno ku̱va̱ꞌa ña xíꞌin nina mi̱i oro. Ta nda̱tán yóo yu̱yu̱ yéꞌe ña táxi koto yó nda̱ inka̱ táꞌví sa̱ta̱ ña, saá yóo oro yóꞌo. 19 Ta ña u̱xu̱ o̱vi̱ yu̱u̱ náꞌno ña ñóꞌo xa̱ꞌa̱ na̱ma̱ ña xi̱no nduu sa̱ta̱ ñoo yóꞌo, kómí ña kua̱ꞌa̱ ní yu̱u̱ ña livi ní, ta yáꞌví ní. Yu̱u̱ káꞌno ñano̱ó kómí ña yu̱u̱ livi ña na̱ní jaspe ña kúu yu̱u̱ ña yéꞌe táxa. Yu̱u̱ káꞌno ñao̱vi̱ kómí ña yu̱u̱ livi ndíꞌí, ña na̱ní zafiro. Yu̱u̱ káꞌno ñau̱ni̱ kómí ña yu̱u̱ livi kuíi̱ ndíꞌí, ña na̱ní ágata. Yu̱u̱ káꞌno ñako̱mi̱ kómí ña yu̱u̱ livi kuíi̱, ña na̱ní esmeralda. 20 Yu̱u̱ káꞌno ñao̱ꞌo̱n kómí ña yu̱u̱ livi yáꞌá kuáꞌá ña na̱ní ónice. Yu̱u̱ káꞌno ñai̱ño̱ kómí ña yu̱u̱ livi kuáꞌá ña na̱ní cornalina án rubí. Yu̱u̱ káꞌno ñau̱xa̱ kómí ña yu̱u̱ livi kuáán yáꞌá ña na̱ní crisólito. Yu̱u̱ káꞌno ñao̱na̱ kómí ña yu̱u̱ livi kuíi̱ kuiꞌya, ña na̱ní berilo. Yu̱u̱ káꞌno ñai̱i̱n kómí ña yu̱u̱ livi kuáán yaa ña na̱ní topacio. Yu̱u̱ káꞌno ñau̱xu̱ kómí ña yu̱u̱ livi kuíi̱ kuáán ña na̱ní crisopraso. Yu̱u̱ káꞌno ña u̱xu̱ ñii kómí ña yu̱u̱ livi ndíꞌí kuáꞌá, ña na̱ní jacinto. Yu̱u̱ káꞌno ña u̱xu̱ o̱vi̱ kómí ña yu̱u̱ livi ndíꞌí ndinoꞌo, ña na̱ní amatista. 21 Ta ña u̱xu̱ o̱vi̱ yéꞌé ña kómí na̱ma̱ ña xi̱no nduu sa̱ta̱ ñoo yi̱i̱, ñii ñii yéꞌé yóꞌo ku̱va̱ꞌa ña xíꞌin ñii yu̱u̱ yaa ña livi ní, ña yáꞌví ní, ña na̱ní perla. U̱xu̱ o̱vi̱ kúu yéꞌé, ta u̱xu̱ o̱vi̱ kúu perla náꞌno yóꞌo. Ta yichi̱ káꞌno ñoo yóꞌo, nina ñaoro kúu ña. Ta no̱o̱ yichi̱ yóꞌo, nda̱tán yóo yu̱yu̱ yéꞌe ña táxi koto yó nda̱ inka̱ táꞌví sa̱ta̱ ña, saá yóo ña.
22 Ta ni̱‑xini i̱ nda̱ ñii veꞌe ño̱ꞌo ñoo yi̱i̱ káꞌno yóꞌo, chi nda̱tán yóo veꞌe ño̱ꞌo ñoo yóꞌo, saá yóo mi̱i Ndios, Ta̱a ta̱ kómí ndiꞌi ndee̱, xíꞌin Ndikachi tí yóo xíꞌin ra. 23 Ta ñoo yi̱i̱ káꞌno yóꞌo o̱n vása xíni̱ ñóꞌó ka̱ ña nandíi̱ ño̱ꞌo yéꞌe káꞌno ña yeꞌe ndiví, ni o̱n vása xíni̱ ñóꞌó ña yeꞌe tíyo̱o̱ no̱o̱ ñañoó, saá chi mi̱i Ndios xíꞌin mi̱i Ndikachi kúu na livi ní káꞌno yéꞌe ñoo yóꞌo. 24 Ta ni̱vi na ki̱xi ndiꞌi saá ñoo ñoyívi na kúu na kándixa Jesucristo, nayóꞌo kuu na kutaku̱ no̱o̱ yéꞌe yóꞌo. Ta ndiꞌi ni̱vi na xi̱kuu narey náꞌno na xi̱komí ndee̱ xíꞌin ñakuíká, nayóꞌo xaa̱ na taxi na ñava̱ꞌa xi̱komí na ndaꞌa̱ Ndios. 25 Ta ndiꞌi saá ki̱vi̱ kuu nóná u̱xu̱ o̱vi̱ yéꞌé ña kómí na̱ma̱ ña xi̱no nduu sa̱ta̱ ñoo yóꞌo. O̱n nakasi ka̱ na yéꞌé yóꞌo, chi nda̱ ñii yichi̱ o̱n kóo ka̱ ñoó naa, nda̱tán ni̱xi̱yo ñoyívi yatá. 26 Ta ni̱vi na ki̱xi ndiꞌi saá xiiña ñoyívi, na kúu na xi̱komí ndee̱ náꞌno án na na̱kiꞌin kua̱ꞌa̱ ní ñato̱ꞌó, nayóꞌo xaa̱ na ta taxi na ndiꞌi ndee̱ xíꞌin ndiꞌi ñato̱ꞌó ndaꞌa̱ Ndios. 27 Ta nda̱ ñii ña kúu ñakini, ni ñaya̱kua̱ o̱n kuchiño ki̱ꞌvi ña ñoo yi̱i̱ yóꞌo. Ni nda̱ ñii ni̱vi na kúu na kéꞌé ñakini, ni ni̱vi na káꞌa̱n ñavatá, o̱n kuchiño ki̱ꞌvi na ñoo yi̱i̱ yóꞌo. Ndasaá kuiti ni̱vi na ni̱ka̱ꞌyi̱ ki̱vi̱ no̱o̱ tutu ña kómí Ndikachi kúu ni̱vi na kuchiño ki̱ꞌvi ñoo yi̱i̱ yóꞌo, chi no̱o̱ tutu yóꞌo yóo ki̱vi̱ ndiꞌi ni̱vi na kutaku̱ xíꞌin Ndios ndiꞌi saá ki̱vi̱ ña va̱xi.
* 21:6 “Alfa” kúu ki̱vi̱ letra ñano̱ó alfabeto to̱ꞌon griego, ta “Omega” kúu ki̱vi̱ letra sondíꞌí alfabeto yóꞌo. 21:16 O̱vi̱ mil o̱vi̱ ciento kilómetro kúu u̱xu̱ o̱vi̱ mil estadio.