14
Ɨnsɨɨbho ɨya kʉmʉgoga uYeesu
(Mataayi 26:1-5; Luuka 22:1-2; Yookhani 11:45-53)
Zyásyalile insiku zɨbhɨlɨ bhʉʉlo kʉtɨ shɨbhe shikulukulu ɨshɨ Pasaaka* nɨ sha makaati ge gatabhishiilwe uwusafu. Abhapɨtɨ abha bhapuutili na bhamanyizyi abhɨ ndajɨzyo, bhakhanzaga ɨdala ɨlya kumuziga uYeesu kʉtɨ, bhamʉleme kukwilu ɨnga bhamʉlonje na kʉmʉgoga. Ɨleelo bhakhalonga bhakhatɨ, “Isuuti tʉleshe ishikulukulu shɨshɨle ɨnga tʉkhamʉlemaje, abhantʉ bhatakhabhombe ʉmʉyʉbhano.”
Ʉmwantanda akʉmʉpakha uYeesu amafuta
(Mataayi 26:6-13; Yookhani 12:1-8)
UYeesu áamɨle mʉ nhaaya ɨya mu Besaniya, mu nyumba ya Siimoni we ámuponiizye amaketa, áyɨkhaaye akhalyanga ishaakulya. Akhɨnza ʉmwantanda ʉmo we áamɨle na khasupa akhinza khe khízuuye amafuta agɨ nhela ɨmpɨtɨ ge gakununshiilila, ge bhakhatɨnjɨ ɨnalaado. Amafuta gaala gáamɨle gɨ nhela ɨmpɨtɨ, ge gakhanunshilaga akhinza. Ʉmwantanda ʉla akhabazʉla akhasupa khaala, akhamwitiilizya uYeesu pi twe. Abhantʉ bhamu bhe bháamɨle mu nyumba muula, bhakhaviitwa. Bhakhanda kʉlonga bheene na bheene kʉtɨ, “Khooni khe akʉnanganya amafuta aminza anza ganaaga? Amafuta ɨga ge gayiiye kʉkazya idinaali imia zɨtatʉ (300), na kʉʉbhapa abhapɨɨna ɨnhela zye waakazya.” Bhakhamʉlongana nhaani ʉmwantanda ʉla. Ɨleelo uYeesu akhatɨ, “Mʉleshe, khooni khe mʉkʉmʉyɨmvwa? Ʉweene ambombeeye lye lyinza nhaani. Abhapɨɨna mʉlɨ nabho kukwinyu insiku zyonti, muyiiye kʉbhabhombela inyinza zyonti zye muyiganile. Ɨleelo ɨne te ɨmbe peeka nɨɨmwe insiku zyonti. Ʉmwantanda ʉnʉ abhomba lye angalɨkhola. Aatala kʉwʉpakha ʉmʉbhɨlɨ waanɨ amafuta ganaaga kʉwʉlɨngaanya kʉsyɨlwa.§ Nalyoli ɨnkʉbhabhʉʉzya, poponti pe iNtumi iNyinza zɨkhayɨlʉmbɨɨlɨlwa mʉ nsɨ zyonti, lye ʉmwantanda ʉnʉ ambombela lɨkhayɨlongwa kʉmʉkʉmbʉkha.”
ɄYʉʉda Sikalioti akwɨtɨnhana na bhagoji
(Mataayi 26:14-16; Luuka 22:3-6)
10 Pe ʉYʉʉda Sikalioti, weeka mu bhalandati bhaala ishumi na bhabhɨlɨ abha Yeesu, akhabhala kʉlonjeelela kʉ bhapɨtɨ abha bhapuutili kʉtɨ, abhalanje ɨdala ɨlya kʉmʉlema uYeesu. 11 Abhapuutili abhapɨtɨ we bhɨmvwa, bhakhasha nhaani. Bhakhalagana nawo kʉtɨ bhatiimupe ɨnhela. Pe ʉYʉʉda akhanda kwanza ɨdala ɨlya kʉmʉlonjeelela uYeesu mʉ khabhalɨlo khe khakhondeeye.
UYeesu akulya ɨPasaaka na bhalandati bhaakwe
(Mataayi 26:17-25; Luuka 22:7-14, 21-23; Yookhani 13:21-30)
12 Lyámɨle lisiku ɨlya kwanda ɨlya shikulukulu ɨsha makaati ge gatabhishiilwe uwusafu. Khabhɨlɨ kháamɨle khabhalɨlo khe abhantʉ bhakhabhoolaga ɨngoole ɨyɨ Pasaaka. Pe abhalandati bha Yeesu bhakhamʉbhʉzɨɨlɨzya bhakhatɨ, “Ʉkwanza tʉbhale tʉkʉlɨnganɨzanye kwoshi ishikulukulu ɨshɨ Pasaaka?” 13 Pe uYeesu akhabhasonteelezya abhalandati bhaakwe bhabhɨlɨ. Akhabhabhʉʉzya akhatɨ, “Bhalaji mʉ nhaaya ɨyo, mʉtɨkhomaane nu muntu ʉmʉsakhaala ʉmo we apimbile ɨnsonta ɨya minzi, mʉkhamʉlandataje kuula kwe akʉbhala. 14 Mu nyumba yiila ye ayinjila, mʉbhale mʉmʉbhʉʉzye ʉmwene nyumba mʉtɨ, ‘UMumanyizyi akʉbhʉzɨɨlɨzya akʉtɨ, ulupitu ʉlwa bhajeni lʉlɨ pooshi? Mʉnʉʉmwo mwe ɨnkwanza kulya ishikulukulu ɨshɨ Pasaaka peeka na bhalandati bhaanɨ.’ 15 Pe ʉmwene nyumba wʉʉyo atɨbhalanje ulupitu ʉlʉpɨtɨ ʉlwa pamwanya mu nyumba ɨnjelenhanye, lwe lʉlɨngaanye nzɨɨla apa kwɨkhala. Mʉnʉʉmwo mwe mʉtɨlɨngaanye.” 16 Abhalandati bhaala bhakhasogola, bhakhabhala bhakhinjila mʉ nhaaya. Bhakhaaga zyonti zɨlɨ shishiila she uYeesu ábhabhuziizye, bhakhalɨngaanya ɨPasaaka.
17 We kwabha shalyabheela, uYeesu akhɨnza peeka na bhalandati bhaakwe bhaala ishumi na bhabhɨlɨ. 18 We bhalɨ kulya, uYeesu akhabhabhʉʉzya akhatɨ, “Nalyoli ɨnkʉbhabhʉʉzya, weeka wiinyu we akulya peeka nɨɨne panaapa, atɨndonjeelele kʉ bhalʉgʉ.”
19 Abhalandati bhaakwe bhakhanda kʉswɨmɨɨlɨla, weeka weeka akhanda kʉmʉbhʉʉzya uYeesu kʉtɨ, “Bhʉlɨ, neene?”
20 UYeesu akhabhabhʉʉzya akhatɨ, “Atɨbhe wamwinyu weeka ɨmwe ishumi na bhabhɨlɨ, we akʉsanzɨla ikaati peeka nɨɨne mʉ shɨlɨɨlo umu. 21 ɄMwana wa Muntu atɨbhale anza she yisimbiilwe mu Wusimbe uWufinjile. Ɨleelo asheleeye umuntu we akʉmʉlonjeelela ʉMwana wa Muntu kʉ bhalʉgʉ! Yaamɨle kwashi kʉkwakwe umuntu wʉnʉʉyo nhanɨ atakhapapwaga.”
IShaakulya iShifinjile ɨsha Mwene
(Mataayi 26:26-30; Luuka 22:14-23; 1 Bhakolinso 11:20-25)
22 We bhakulya, uYeesu akheega ikaati, akhalɨsaya, akhamensula, akhaabhapa abhalandati bhaakwe, akhatɨ, “Yeeji, uwu we mʉbhɨlɨ waanɨ.” 23 Khabhɨlɨ akheega ɨshɨkoopa, akhasalifwa kwa Mʉlʉngʉ, akhaabhapa abhalandati bhaakwe, bhonti bhakhamwelela mʉ shɨkoopa shiila. 24 Akhabhabhʉʉzya akhatɨ, “Ili lɨbhanda lyanɨ lye likwitikha kʉnongwa ya bhantʉ abhinji, likusimishizya ulufingo ʉlwa Mʉlʉngʉ na bhantʉ bhaakwe.* 25 Nalyoli ɨnkʉbhabhʉʉzya ɨnkʉtɨ, kufuma ʉmʉsanyʉʉnʉ, te ɨnhamwele winza idivaayi iyi zabiibu paka pi siku liila lye ɨnhayɨmwela idivaayi iyi zabiibu mʉ wʉmwene wa Mʉlʉngʉ.” 26 Pe bhakhɨmba ʉlwɨmbo. We bhaamala kwɨmba, bhakhasogola, bhakhabhala kwɨ gamba ɨlya Mizeituni.
UYeesu akʉmʉbhʉʉzya uPeeteli kʉtɨ atɨmʉkhaane khatatʉ
(Mataayi 26:31-35; Luuka 22:31-34; Yookhani 13:36-38)
27 We bhalɨ mwɨ dala, uYeesu akhabhabhʉʉzya abhalandati bhaakwe akhatɨ, “Ɨmwe mwenti mʉtɨshɨmbɨle na kʉndekha. Kʉnongwa ye yisimbiilwe mu Wusimbe uWufinjile kʉtɨ,
‘Ɨnhayɨmʉkhoma umudiimi,
ɨmpʉga ɨyɨ ngoole yɨkhayɨsataana.’
28 “Ɨleelo we nazyʉkha, ɨnhayɨbhatangʉlɨla kʉbhala kʉ Galɨlaaya.” 29 Pe uPeeteli akhamʉbhʉʉzya akhatɨ, “Poope ɨnga abhamwɨtʉ bhonti bhakʉshɨmbɨla, ɨleelo ɨne ɨntangakʉshɨmbɨla ɨnkʉleshe.” 30 UYeesu akhamʉbhʉʉzya akhatɨ, “Nalyoli ɨnkʉkʉbhʉʉzya kʉtɨ, uwusiku ʉwa mʉsanyʉʉnʉ, we ɨnhanda yɨshɨɨlɨ kʉbhɨlɨshɨla khabhɨlɨ, ɨwe ʉtɨnhaane khatatʉ kʉtɨ utamanyile.” 31 Ɨleelo uPeeteli akhazeemela nhaani akhatɨ, “Poope ɨnga yɨtɨbhe ya kufwa peeka nɨɨwe, te yɨmbɨɨshe kʉtɨ ɨnkʉkhaane ɨwe ngakheeka.” Abhalandati abhamwabho bhoope bhakhalonga shɨɨsho.
UYeesu akupuuta mu Getisemaani
(Mataayi 26:36-46; Luuka 22:39-46)
32 We bhaafikha kwɨ gamba ɨlya Mizeituni, bhakhabhala ku bositaani ye bhakhatɨnjɨ iGetisemaani. UYeesu akhabhabhʉʉzya abhalandati bhaakwe akhatɨ, “Yiikhali ɨpa, mʉ khabhalɨlo khe ɨne inkupuuta.” 33 Akhabheega uPeeteli, ʉYaakobo nu Yookhani, akhabhala nabho apatali khashe, akhanda kʉswɨmɨɨlɨla na kupulinta. 34 Akhabhabhʉʉzya akhatɨ, “Ʉmwoyo waanɨ wʉswɨmɨlɨɨye nhaani, ɨngafwa bhʉʉlo. Ɨmwe mwɨkhale panaapa, mʉbhe amiiso.” 35 Akhasejela pɨlongolela khashe, akhagwa shikupama. Akhapuutaga kʉtɨ, ɨnga yɨtɨnhanaga, aamɨle atashɨlɨle mʉ khabhalɨlo ɨkho akha mayɨmba. 36 UYeesu akhalonga akhatɨ, “Aaba, we Taata, ɨwe kʉkwakho zyonti zɨkʉbhombekha. Ʉtakhɨtɨshɨzye kʉtɨ amayɨmba amapɨtɨ ɨga ganaaje!§ Ɨleelo yɨtakhabhe anza she ɨnkwanza, lyoli anza she ʉkwanza ɨwe.”
37 We agalʉkha ku bhalandati bhaakwe, akhaaga bhagonile utulo. Akhamʉbhʉʉzya uPeeteli akhatɨ, “Siimoni, ugonile utulo? Wapootwa kʉbha amiiso ɨsaala yeeka nyeene?” 38 Akhabhabhʉʉzya akhatɨ, “Daamushi, mʉbhe amiiso na kupuuta kʉtɨ mutakhinjile mʉ ndɨngo. Ʉmwoyo wʉlɨ na makha aga kwɨtɨshɨla, ɨleelo ʉmʉbhɨlɨ mudeganu.” 39 UYeesu akhabhala akha wʉbhɨlɨ kupuuta, akhagalʉshɨla kʉlonga amazwi gagaala. 40 We agalʉkha winza, akhaaga bhagonile, kʉnongwa ye utulo twámɨle twinji mu miiso gaabho. We abhadaamʉsya, bhatakhalɨmanya ɨlya kʉmwamʉla khaala.
41 We ayɨnza winza akha wʉtatʉ, akhabhabhʉʉzya abhalandati bhaakwe akhatɨ, “Mʉlɨ she mugonile utulo na kʉtʉʉzya? Ishi mwagona khayaana. Akhabhalɨlo khaafikha khe ʉMwana wa Muntu atɨlemwe na bhabhomba mbiibhi. 42 Daamushi, saalɨ tʉsogolaje! Yeenya, ʉla we akʉndonjeelela alɨ papɨɨpɨ.”
UYeesu akʉlemwa
(Mataayi 26:47-56; Luuka 22:47-53; Yookhani 18:3-12)
43 We uYeesu akʉlonga, ʉYʉʉda, weeka mu bhalandati bhaakwe ishumi na bhabhɨlɨ, akhɨnza peeka nɨ mpʉga ɨmpɨtɨ ɨya bhantʉ bhe bháamɨle na mafwo amapɨtɨ ni nduugu. Ɨmpʉga yɨnɨɨyo yáfumile kʉ bhapɨtɨ abha bhapuutili, ku bhamanyizyi abhɨ ndajɨzyo na kʉ bhasongo abha Bhayahuudi. 44 ɄYʉʉda we atɨmʉlonjeelele, ábhapiiye nzɨɨla ɨshɨlolesyo átɨlɨ, “Ʉla we mwalola namʉtambɨla, mʉkhamanyaje kʉtɨ we wʉʉyo. Mʉkhamʉlemaje na kʉsogola nawo mʉmʉlɨndɨlɨɨye.”
45 Pe ʉYʉʉda we aafikha bhʉʉlo paala, akhalongola akhabhala pe uYeesu áamɨle, akhalonga akhatɨ, “Mwagona Mumanyizyi!” Akhamʉtambɨla. 46 Pe abhantʉ bhaala bhakhamʉlema uYeesu, bhakhamʉlɨndɨɨlɨla. 47 Ɨleelo umuntu ʉmo mʉ bhaala bhe bhɨ́mɨlɨɨye papaala peeka nu Yeesu, akhasakʉla ʉmʉfwo waakwe ʉmʉpɨtɨ, akhamʉkhoma na kumudiba ikutwe umubhombi wa mupuutili ʉmʉpɨtɨ.
48 UYeesu akhabhabhʉʉzya abhantʉ bhaala akhatɨ, “Khooni khe mwinzile na mafwo amapɨtɨ ni nduugu kʉtɨ mʉndeme ɨne, ngatɨ bhantʉ bhe bhakʉbhala kʉmʉlema umuntu we mufwuli? 49 Wiila bhʉʉlo naamɨle peeka nɨɨmwe, namanyɨzyaga mwi linga ilyi Nyumba iMfinjile, khooni khe mʉtandemaga? Ɨleelo ziniizi zyabhombekha ɨnga zye zyásimbiilwe mu Wusimbe uWufinjile zɨkwɨle.”*
50 Pe abhalandati bhaakwe bhonti bhe bháamɨle peeka nawo, bhakhamʉlekha, bhakhashɨmbɨla. 51 Kwámɨle nʉ mwana umutunta ʉmo we ákwatile ɨshɨlʉndo, akhamʉlandataga uYeesu. Woope bhakhalɨnga kʉtɨ bhamʉleme. 52 Ɨleelo ʉweene akhapulumukha kʉ nyoobhe, akhabhaleshela ɨshɨlʉndo shaakwe, akhashɨmbɨla ʉlʉbhɨlo alɨ shitali.
UYeesu pɨlongolela pɨ balaaza ɨlya Bhayahuudi
(Mataayi 26:57-68; Luuka 22:54-55, 63-71; Yookhani 18:13-14, 19-24)
53 Pe abhantʉ bhaala bhakhamʉtwala uYeesu kwa mupuutili ʉmʉpɨtɨ. Bhakhabhʉngaana papaala abhapɨtɨ abha bhapuutili bhonti, abhasongo, na bhamanyizyi abhɨ ndajɨzyo. 54 UPeeteli akhamʉlandataga uYeesu apatali bhʉʉlo. Akhabhala, akhinjila mukaasi mʉ lʉbhaga lwa mupuutili ʉmʉpɨtɨ. Akhɨɨkhala mumuula peeka na bhalindiilili bha mupuutili ʉmʉpɨtɨ, akhootaga ʉmwoto pa lʉbhʉngo.
55 Abhapɨtɨ abha bhapuutili nɨ balaaza lyonti ɨlya bhasongo, bhakhanda kwanza uwukeeti ʉwa kʉmʉsɨtaakɨla uYeesu ɨnga bhamʉlonje na kʉmʉgoga, ɨleelo bhatakhawaaga uwukeeti naawumo. 56 Abhantʉ abhinji bháfumwizye uwukeeti ʉwa kʉmwandɨla ɨlenga uYeesu, ɨleelo uwukeeti waabho wʉkhaleganaga. 57 Khabhɨlɨ abhantʉ abhamwabho bhamu bhakhɨmɨɨlɨla kufumwa uwukeeti ʉwɨ lenga. Bhakhalongaga bhakhatɨnjɨ, 58 “Ɨtwe twámwimvwizye tʉneetwe umuntu ʉnʉ akʉlonga akʉtɨ, ‘Ɨne ɨntɨpongolanye iNyumba iMfinjile ɨnɨ ye abhantʉ bházenjile. Ɨleelo ɨnhayɨzenga iyinji ku nsiku zɨtatʉ nyeene. Inyumba yɨnɨɨyo te yɨkhazengwe na bhantʉ.’ ” 59 Poope na ku liniili bhʉʉlo, uwukeeti waabho wʉtakhɨtɨnhana ngakheeka.
60 Pe umupuutili ʉmʉpɨtɨ akhɨmɨɨlɨla pɨlongolela pɨ balaaza. Akhamʉbhʉzɨɨlɨzya uYeesu akhatɨ, “Bhʉlɨ, ʉtakwamʉla naalimo? Ʉtakʉlola kʉtɨ abhantʉ bhonti ɨbha bhakufumwa uwukeeti kʉkʉsɨtaaka ɨwe?” 61 Ɨleelo uYeesu akhapʉʉma mye, atakhalonga izwi naalimo. Umupuutili ʉmʉpɨtɨ akhamʉbhʉzɨɨlɨzya winza akhatɨ, “Bhʉlɨ, ɨwe we we Kilisiti, ʉMwana wa Mʉlʉngʉ, ʉMʉlʉngʉ ʉwa Wumwamu?”
62 UYeesu akhamwamʉla akhatɨ, “Ee! Ɨne ne neene. Khabhɨlɨ ɨmwe mʉtɨmʉlole ʉMwana wa Muntu ayɨkhaaye kʉmbalɨ ɨya kʉndɨɨlo ɨya Mʉlʉngʉ ʉwa makha.§ Khabhɨlɨ mʉkhayɨmʉlola we akwɨnza mʉ mabhɨngo.”*
63 Pe umupuutili ʉmʉpɨtɨ akhadebulanya amenda gaakwe akhatɨ, “Tʉkwanza bhaashi abhakeeti winza? 64 Mwɨmvwa mʉneemwe amashoolanyo gaakwe! Ishi ɨmwe, mʉkʉtɨ bhʉlɨ?” Abhantʉ bhonti bhakhamʉlonga bhakhatɨ, “Ʉnʉ ayiiye kʉtɨ tʉmʉgoje.”
65 Pe bhamu bhakhanda kʉmʉswɨla amatɨ, kumugubishila kumiiso na kʉmʉkhoma ni nguumu. Bhakhamʉbhʉʉzya bhakhatɨ, “Tambʉla twenye wumukuwi she waamanya kʉtɨ wu naanu we akʉkhoma!” Bhoope abhalindiilili bhe bháamɨle papaala, bhakhamwega, bhakhamʉkhoma na makoofi.
UPeeteli akʉmʉkhaana uYeesu khatatʉ
(Mataayi 26:69-75; Luuka 22:56-62; Yookhani 18:15-18, 25-27)
66 Mʉ khabhalɨlo khanaakho, uPeeteli áamɨle she alɨ mʉ lʉbhʉngo. Pe akhɨnza ʉmʉlɨndʉ weeka mu bhabhombi abha shantanda abha mupuutili ʉmʉpɨtɨ. 67 Akhamʉlola uPeeteli akwota ʉmwoto, akhamutina. Akhamʉbhʉʉzya akhatɨ, “Nɨɨwe bhʉʉlo waamɨle peeka nu Yeesu ʉwa ku Naazaleti.”
68 Ɨleelo uPeeteli akhakhaana akhatɨ, “Ɨne intamanyile. Khabhɨlɨ ɨntakʉzyaganya zɨnɨɨzyo zye ʉkʉlonga khaala!” Akhabhala pa shɨlyango. Mʉ khabhalɨlo khakhaala, ɨnhanda yɨkhabhɨlɨshɨla.
69 Umubhombi ʉmʉlɨndʉ ʉla akhamʉlola winza uPeeteli, akhanda kʉbhabhʉʉzya abhantʉ bhe bhɨ́mɨlɨɨye paala akhatɨ, “Umuntu ʉnʉ woope alɨ peeka nabho.” 70 Ɨleelo uPeeteli akhakhaana winza. Akhabhalɨlo khakhashɨla khashe bhʉʉlo, abhantʉ bhaala bhe bhɨ́mɨlɨɨye papaala, bhoope bhakhamʉbhʉʉzya uPeeteli bhakhatɨ, “Nalyoli wumuntu ɨwe ʉlɨ peeka nabho, kʉnongwa ye nɨɨwe ufumile kʉ Galɨlaaya.”
71 Ɨleelo uPeeteli akhanda kutipa na kʉlapa, akhatɨ, “Umuntu ʉnʉ we mʉkʉmʉtekha, ɨne intamumanyile. Ɨne ɨnkʉlonga zya nalyoli, ɨnga ɨnkwanda lɨlenga, ʉMʉlʉngʉ akhandongaje!” 72 Panaapo bhʉʉlo, ɨnhanda yɨkhabhɨlɨshɨla akha wʉbhɨlɨ. Mʉ khabhalɨlo khanaakho, uPeeteli akhalɨkʉmbʉkha izwi liila lye uYeesu ámubhuziizye kʉtɨ, “We ɨnhanda yɨshɨɨlɨ kʉbhɨlɨshɨla, ʉtɨnhaane khatatʉ.” UPeeteli we asɨɨbha zɨnɨɨzyo, akhalɨla, akhiisya amasonzi aminji.
* 14:1 14:1 ƗPasaaka Bhaazya mu Wilulanyo ʉwa mazwi amajeni. 14:1 14:1 Ishikulukulu ɨsha makaati ge gatabhishiilwe uwusafu Bhaazya mu Wilulanyo ʉwa mazwi amajeni. 14:5 14:5 Idinaali yáamɨle nhela ɨya kʉposheela kwi siku lyeka umuntu ʉwɨ mbombo ku shiizi. Kwɨ dala lɨnɨɨlyo, idinaali imia zɨtatʉ (300) zyálingaanile nɨ vwa kʉposheela ʉmwanha weeka. § 14:8 14:8 Aatala kʉwʉpakha ʉmʉbhɨlɨ waanɨ amafuta ganaaga kʉwʉlɨngaanya kʉsyɨlwa Yáamɨle mwata aBhayahuudi bhakhapakhaga amafuta ivimba. Bhaazya Maalika 16:1. * 14:24 14:24 Ulufingo ʉlwa Mʉlʉngʉ na bhantʉ bhaakwe Bhaazya ulufingo mu Wilulanyo ʉwa mazwi amajeni. 14:26 14:26 Pe bhakhɨmba ʉlwɨmbo We aBhayahuudi bhakʉmalɨɨlɨzya kulya ishaakulya ishi shikulukulu ɨshɨ Pasaaka, bhakhɨmbaga iZabuuli 115-118. 14:27 14:27 Bhaazya Zakaliya 13:7. § 14:36 14:36 Amayɨmba amapɨtɨ ɨga ganaaje wilulanyo wa shɨkoopa ishi. * 14:49 14:49 Bhaazya Maalika 14:27; Zakaliya 13:7. 14:53 14:53 Umupuutili ʉmʉpɨtɨ Bhaazya abhapuutili mu Wilulanyo ʉwa mazwi amajeni. 14:55 14:55 Ɨbalaaza Bhaazya mu Wilulanyo ʉwa mazwi amajeni. § 14:62 14:62 Bhaazya Zabuuli 110:1. * 14:62 14:62 Bhaazya Danieli 7:13.