13
Pa' Bernabé qa pa' Saulo qa ikkii pa'aj qu' nenfel eke' wi'tlijei.
Pekhewe' yijayan pa' Jesús pa' Antioquia'ai na'l pa'aj pe' profetas qa na'l iye pe' maestrol, pekhewe'en ƚiyits Bernabé, Simón ƚii iye Niger, Lucio Cirene ƚeiƚe', Saulo qa pa' Manaén, hik ha'ne witjuwaikayek'iƚha pa'aj pakha' tenek'enhei Herodes in mente' qits pa'aj.* Qa enewe'en in mexe iyiniiha pa'aj pa' Yatsat'ax'inij qa nite' tekju' iye, qa pa' Espíritu Santo qa yit'ijets pa'aj: —Eqetheni'ƚfik'i na' Bernabé qa na' Saulo qe qa nithayiki kakha' wit'ithayijkit he'yeku'mijiiji'.—* Ma' qa i'nk'aƚe pa'aj, in hats yili'ijju' in nite' tekju', qa in iyiinija iye qa in hats t'eku'mipji'kii iye pa'aj ƚesinjel pekhewe'en, ma' qa yukinkii.*
Pa' Bernabé qa pa' Saulo qa yamii pa' Chipre.
Enewe'en yukinkii pa'aj pa' Espíritu Santo, qa yamii pa' witset Seleucia, ma' qa hik pakha'a' qa i'nji' pe' tokoyei qa yamiiji' pakha' sehe' Chipre ƚeqewuk'uji' pa' qi iweli'. Qa in hats yamets pa'aj pa' witset Salamina, ma' qa nifel pa'aj kekhewe' Intata ƚe'lijei pe' ƚe'lijtsitjiyitsifi pe' judiol. Ha' Juan Marcos ƚijts'ekii iye pa'aj hekhewe'en qa t'ifti'ts'etskii iye pa'aj.* Ma' qa i'nk'aƚe pa'aj in hats week naq'axij in yijalki'sik'i pa' sehe', ƚ'isƚa'wet, yamƚi'iiju'ha pa' witset ƚii Pafos, qa yi'weni' pa'aj pa' ewi'ƚ weihetax (brujo) yit'ij ƚetets qu' profetaye', judío ƚii Barjesús,* ewi'ƚ i'ni'ƚi'kii pakha' gobernador ƚii Sergio Pablo, ewi'ƚ jukhew nikfe'lkii. Pakha'an qa iyinii pa'aj ha' Bernabé qa ha' Saulo, qe nexpiikeyu'uk'iha kekhewe' ƚe'lijei pa' Intata.* Qa pakha'ƚe Elimas, weihetax, qe hik aka' ikji' aka' ƚii, qa t'ejuyiju'ƚ pa'aj pekhewe'en, nijaqhittaxijju'kii pa'aj wo'taxii qu' nite' netk'eni'ik'i ekewe' wi'tlijei pakha' gobernador.* Ma' qa ha' Saulo ƚii iye Pablo, topo'oj pa'aj pa' Espíritu Santo, qa ts'in pa'aj in yejeƚju' pakha'an, 10 qa yit'ijets pa'aj: —Akha', ƚa's pa' inwo'met, akha' topo' ej pakha' owotk'onheye'j qa pa' aqawitjineya'x, ejuihife'ej iye week pa' yatsathen, ¿me nite' ƚili'ij qu' iq'if'inhet pe' yatsathen ƚ'ikheijei pa' Yatsat'ax'inij?* 11 Hane'ejija ha' Yatsat'ax'inij qu' natanithen. Qa e'puk'ali'ij qa pa'qu' uja'xe' neƚuts qu' nite' i'wene' ne' junu'.— Qa aje'eƚ pa'aj pakha'an qa p'ew wi'mkii ma' qa ink'aƚe qa hats noo'imkiiha pa'aj, ma' qa wo'oikii pa'aj pa'qu' net'eku'mi' pa' ƚokoi qu' netsinkii.* 12 Ma' qa pakha' gobernador, in yi'wen pa'aj pakha' ƚunye'jkii, qa nite' yeqeku', yitjuƚaxijpha'm pa'aj kekhewe' wi'tlijei t'ejuyets pa' Yatsat'ax'inij.*
Pablo qa Bernabé qa yamii pa' Antioquía de Pisidia.
13 Pa' Pablo qa pekhewe' ƚ'ithayifets qa hikpa' qa ta'ƚi' iye pa' witset Pafos in i'nji' iye pe' tokoyei qa yamii iye pa' witset Perge pa' sehe' ƚii Panfilia. Qa pakha'ƚe Juan Marcos qa hik pakha'a' qa yili'ik'i pa'aj qa hats nite' yijayan qa tepilii pa'aj ha' Jerusalén.* 14 Qa pekhewe'ƚe'en qa ikik'ui iye pa'aj pa' Perge, ma' qa yamii iye ha' witset Antioquía pa' sehe' ƚii Pisidia. Qa pa' neƚuji' pa'aj witwapiihijii (sábado) qa uyifi pe' judiol ƚe'lijtsitjii qa i'nju'kii pa'aj.* 15 Qa i'nk'aƚe pa'aj in hats naxijipji' pa'aj in tiyiyik'i kekhewe' wenit'ij yika'ajji' pa'aj pa' Moises'ik'i qa kekhewe' iye ƚe'lijei pe' profetas'ik'i, ma' qa pekhewe' tenek'enhe'yij pe' witlijtsitjii qa yukinii pa'aj pa' ewi'ƚ qu' nit'ijets: —Yejefets, qu' nana'li'ƚ e'm pa'qu' e'lijeyi'iƚ qu' nakakƚin ene' inejefets, yape iyeti'ƚ.—* 16 Ma' qa ha' Pablo qa niipha'm pa'aj qa yit'ijpha'm pa'aj pa' ƚokoi, qa yit'ij: —Jukhew Israel ƚeiƚets qa nekhewe' iye nite' judiol na'li'm pa' ƚ'ijiweyaxitsiju'ƚ pa' Dios, ek'en qeku'ni'ƚ yiwetsek.* 17 Pakha' ƚeqe Dios ene' Israel ƚeiƚets, t'eku'miiji' pa'aj pekhewe' yalheyi'ƚik'i qa yijatshenfik'i pa'aj in yolotsinija pa'aj in mexe i'ni' pa' sehe' Egipto, qa qi'ija iye pa'aj pa' ƚet'unha'x in yukinik'uifik'ikii pakha' sehe'.* 18 Qa nite' yo'qmositij iye pakha' ƚunyejeitax pekhewe'en in neki'kii pa' ham i'ni'i' yamijets cuarenta (40) ininqapits.* 19 Ma' qa i'nk'aƚe pa'aj, pa' Dios in hats yiwuƚ'enhetju' pe' wetsjuk tatsai (7) witsetits i'ntaxi' pa' sehe' Canaán, qa nak'esa'xijju' pa'aj pa' sehe' pe' inaqwa'mhitsik'i qu' natsat'etsij. Qa in weekji' ekewe'en qa yamijets cuatrocientos cincuenta (450) ininqapits.* 20 Ma' qa i'nk'aƚe pa'aj in hats ƚ'anu'upji' ekewe'en, qa tisij qu' netnek'enhei pe' juezits yamijii pa' profeta'ik'i Samuel.* 21 Ma' qa pekhewe'en qa iyinets pa'aj pa'qu' ewi'ƚe' qu' qi qu' wittatayi'ij, qa pa' Dios qa tisij pa'aj pa' Saúl, ƚa's pa' Cis, ta'ƚets pekhewe' ta'ƚets pa' Benjamin'ik'i, qa yamijets cuarenta (40) ininqapits in tenek'enhei.* 22 Qa in hats yukinik'uifik'i iye pa'aj, ma' qa yenpha'm qu' wittatayi'ij pa' David, hik pakha' pa' Dios iyetij iye pa'aj in yit'ij: “Hats hi'wen na' David, Isaí ƚa's, ewi'ƚ jukhew hisu'un, qe week yaqsiijkii yijat'ij pa'qu' hisu'un.”* 23 Qa pekhewe' ta'ƚets hane'en, qa ta'ƚji'ju' hakha' hayiits yiwjutsiqen pa'aj pa' Dios. Pa' Dios tisij ene' Israel ha' ewi'ƚ Eqiƚina'x, Jesús,* 24 qa in mente' yamets pa'aj qu' ni'nq'ijatshen, qa pa' Juan'ik'i qa yojo'oj pa'aj in nifeli'm pe' week Israel ƚeiƚets in wenqimpuujin t'ejuyets pakha' qu' nili'ij pa' uƚ'ax qe qa' netwumhiti'yik'ui pe' ƚewuƚ'ets.* 25 Pa' Juan'ik'i in hats k'esets pa'aj qu' nili'ij pa' ƚ'ithayijkit, qa yit'ij pa'aj: “¿Ƚek pakha' ƚetsumtitaxi'ƚiikii? Yakha' nite' pakha' Cristo, qa na'lƚe ha' ewi'ƚ teke'lenju' qu' nanam hikha' yakha' nite' ye'weju'ƚij qu' henit'ijji' pe' ƚeqniihayij pe' ƚ'otshilaxtii.”* 26 Yejefets, ƚelits pekhewe' ta'ƚets pa' Abraham'ik'i, qa weekji' iye nekhewe' nite' judiol na'li'm pa' ƚ'ijiweyaxitsiju'ƚ pa' Dios, inekhewel t'ukinhetii inwetsju' eke' wi'tlijei t'ejuyets qu' jinamii na' wa's.* 27 Pekhewe' i'ni' na' Jerusalén qa week pekhewe' tenek'enhe'yipji' enewe'en, nite' nikfe'lets hakha' Jesús (in hikha' Cristo), qa nite' nikfe'lik'uyii iye kekhewe' ƚe'lijei pe' profetas'ik'i in yejeƚji'ijtax week qa yamji'jets na'aj witwapiihijii, in ƚekhewel hats yafitsheninij kekhewe'en, in yilan hakha'an.* 28 Qa in yemjeetax in hamtax pa'qu' ni'wenij qu' nata'ƚijupi' qu' natlanhetii, qa yinijitƚi'ij pa'aj pa' Pilato qu' ninaqyaji'ij qu' natlanhetii.* 29 Qa in hats week yafitsheninij pekhewe'en kekhewe' we'nika'ajji' pa'aj t'ejuyets hakha'an, qa nit'ijju' pa'aj in we'nenji'pha'm pe' cruz qa yenifi pe' ewi'ƚ nimeƚuk.* 30 Qa pakha'ƚe Dios qa niihinik'uipha'm iye pe' naxju'.* 31 Qa olots neƚuts in we'nethinetskii pa'aj hekhewe' weeki'ƚ in ta'ƚi'ƚii ha' Galilea in yamii ha' Jerusalén, hik hekhewe' hane'ej nifeli'm iye ene' jukhew qa efuts iye hakha'an in iƚa'x iye.* 32 Qa hane'ej yekheweli'ƚ qa henfeli'ƚ e'mek eke' ƚe'sits wi'tlijei, eke' yiwjutsiqeni'm pa'aj pa' Dios pekhewe' inaqwa'mhitsik'i,* 33 hik aka' pa' Dios hats yafitshen ine'mij, inekhewel in jita'ƚets pa'aj pekhewe'en, qa yafitsheninij aka'an in hats yiƚin iye ha' Jesús. Qa in ƚ'anye'jek kakha' Salmo wetsjuk in yit'ij: “Akha' K'aya's, hane'ej hats haqsiijkii qu' enekfik'i.”(Sal 2:7)* 34 Ma' qa pakha' niihinik'uipha'm hakha'an pekhewe' naxju' qe qa' nite' ƚ'anuuyi'i qu' nawa'm iye, yit'ij pa'aj eke' ƚe'lijei: “Ekheweli'ƚ k'eƚisiƚij ekewe' ƚe'sits ta'ƚ yiwets qa yijaalija iye qu' ƚunyejeye'kii yi'lijei qa yeq'iltax iye hiwjutsiqeni'm ka' David'ik'i.”(Is 55:3)* 35 Qa hik ta'ƚijupi' in yit'ij iye pakhap iye Salmo: “Nite' exke'ej qu' ƚipipe'ji' ha'ne ƚ'aj ha'ne oqwomehe'.”(Sal 16:10)* 36 Qe pa' David'ik'i in hats yaqhat'axij pa'aj pakha' yisu'un pa' Dios qu' naqsiimijkii pekhewe' namji'ju' ek pa'aj pe' ƚeqe neƚutsji' pakha'an, qa wa'm pa'aj qa tajkati'yik'ui qa ewi'ƚ i'ni'ƚi' pe' ƚ'alheyik'i, ma' qa pa' ƚ'ajik'i qa ƚipipji'.* 37 Qa hakha'ƚe'en hakha' yiƚin iye pa' Dios, qa nite' yamets pa' ƚ'aj qu' ƚipipe'ji'. 38 Qa hik ta'ƚijupi', yejefets, ƚe'wis qu' enikfe'li'ƚets hakha'an in hik hakha' ta'ƚets qu' netwu'mhitii i'nk'ui pe' inwuƚ'ets, aka'an hik aka' henfeli'ƚ e'm hane'ej.* 39 Qa week iye pekhewe' wekwek, hik pekhewe' nite' ƚeke' qu' niwu'mi'ƚ ek'ui kakha' ley yika'ajji' pa'aj pa' Moises'ik'i. Qa hakha'an qu' nata'ƚets, ma' qa week pakha' qu' nite' neqeku'ye' hakha'an qa' netwumhiti'yik'ui pe' ƚewuƚ'ets.* 40 Qa hik ta'ƚijupi', jeƚi'ƚiju'ƚ, hasu'uj qu' na'ni'ƚ epji' kakha' nifel pa'aj pekhewe' profetas'ik'i, in yit'ij: 41  “Jeƚ qeku'ni'ƚek, ekheweli'ƚ pekhewe' tejefiteyipji'kii qa ƚalakinek'ijju' iye, e'nitjuƚaxiƚijpha'm qa' a'hamitsi'iƚ, qe yakha' haqsiijkii na' ewi'ƚ wit'ithayijkit nekhewe' eqe neƚutsi'ƚji', hik nakha' nite' ƚ'anuuyi'i qu' nite' eqeku'yi'iƚik'i yemjeetax qu' nana'ltax pa'qu' neqethentaxi'ƚ e'mik'iha.”—(Hab 1:5)* 42 In hats ikik'uifik'ikii pa'aj pekhewe'en pe' witlijtsitjii, ma' qa pe' jukhew qa iyinijets pa'aj qu' niyetik'ui iye qa' nenfeli'm iye ekewe' wekwek qu' namtaxets iye pa'qu' witwapiihijiye' (sábado). 43 Qa naxijik'i pa'aj in not'ax wetju'ƚ pekhe' ƚe'lijtsitjiyifi pe' judiol, qa olots pekhewe' judiol qa pekhewe' iye nite' judioltax t'eku'mƚi'i' qu' ƚunyejeye' kakha' ƚunyejei ne' judiol, qa yijayanik'i pa'aj pa' Pablo qa' pa' Bernabé, ma' qa pa' Pablo qa pa' Bernabé qa yakakƚintaxij pa'aj pekhewe'en qu' hasu'uj nili'ij in nite' yeqeku' pakha' ƚeqisitƚe i'nij pa' Dios.* 44 In hats yamets iye pa'aj pakhap witwapiihijii (sábado), ma' qa yaqaamij qu' weeke' pa' witset in not'axii pa'aj qe qa' nepiye'ek'i kekhewe' ƚe'lijei pa' Yatsat'ax'inij. 45 Qa pekhewe'ƚe judiol in yi'wen pa'aj pe' olotsija not'axii pa'aj, ma' qa qi teqemtshenkii pa'aj, qa nijaqhitji'ijju' yitjiijets in yijanik'i pe' yitji'ijtaxij pa' Pablo qa uƚ'etsik'ikii pe' ƚe'lijeyets.* 46 Ma' qa pa' Pablo qa pa' Bernabé iye qa yape'enhaƚe nite' nijiwei, qa yit'ijiju'ƚ pa'aj: —Yijaa'ija in les ƚe'wistax qu' ekheweli'iƚ qu' ojo'oƚij qu' efelhiti'yi'ƚi'm eke' ƚe'lijei pa' Dios. Qa ha'neƚi'ij in hats ƚ'oqowe'yi'ƚiju'ƚ qa ƚe'neniƚi' iye in nite' ƚisu'uni'ƚ qu' esti'yi'ƚij pa' witiƚa'x nite' yili'ij, hane'ej qa hetetwek'ela'xi'ƚijets nekhewe' nite' judiol.* 47 Qe aka'aj'in yit'ij ha' Yatsat'ax'inij in tsiyaji'iƚijets: “Yakha' k'eni' qu' ƚefetitjiye'ej nekhewe' witsetiikal nite' judiol, hats'inha qu' eka'xik'i ha'ne witqiƚinkeya'xtaxij qa amƚi'iƚijii pekhewe' totsii witsetits ha'ne week sehe' ipji'.”—(Is 42:6; 49:6)* 48 In yepi'ye' ek'i pa'aj aka'an pekhewe' nite' judiol, qa ƚe'sitsi'mkii pa'aj qa yiwqinhet ekewe' ƚe'lijei pa' Yatsat'ax'inij. Ma' qa tek'enets nite' yeqeku'uk'i eke' witlijei pekhewe' hayiits te'nekumhi'yiiji' pa'aj qu' netesti'yij pa' witiƚa'x nite' yili'ij. 49 Ma' qa ekewe' ƚe'lijei pa' Yatsat'ax'inij qa week yamipji' pakha' sehe'. 50 Ma' qa pekhewe' judiol qa wo'oiji' pa'aj qu' niwakaninkii pekhewe' efuts wo'taxii pa' Dios qa patunkii iye qa pekhewe' iye jukhew wit'alheiji' pa' witset, ma' qa hikpe' qa ta'ƚets in yutenkeninij pe' olots jukhew qa efuts iye pa' Pablo qa pa' Bernabé, ma' qa yiwutshenik'uifik'i pa'aj pa' ƚeqe sehe'.* 51 Ma' qa pa' Pablo qa pa' Bernabé qa nefulutju' pa'aj pa' sehe' yamtaxij pe' ƚef'iyei qe qa' jutsiqetsi'im pekhewe'en in uƚ'ets. Ma' qa ikik'ui pa'aj qa yamii iye pa' witset ƚii Iconio.* 52 Qa pekhewe'ƚe yijayan pa' Jesús pakha' witset Antioquía de Pisidia qa qi'ek in topolij pakha' ƚesaxitsi'mkii qa pa' Espíritu Santo iye.*
* 13:1 Mt 14:1; Hch 4:36; 11:19,22,27; 1Co 12:28 * 13:2 Hch 8:29; 9:15; Ro 1:1; Ga 1:15 * 13:3 Hch 6:6; 14:26 * 13:5 Hch 9:20; 12:12 * 13:6 Mt 7:15; Hch 8:9 * 13:7 Hch 18:12; 19:38 * 13:8 Ex 7:11; 2Ti 3:8; Hch 6:7; 8:9 * 13:10 Mt 13:38; Jn 8:44; Os 14:9; 2P 2:15 * 13:11 Ex 9:3; 1S 5:6-7; Sal 32:4; He 10:31 * 13:12 Hch 13:49; 15:35-36 * 13:13 Hch 12:12; 13:6; 15:38 * 13:14 Hch 9:20; 14:19,21; 16:3; 17:2; 18:4 * 13:15 Mr 5:22; Hch 15:21 * 13:16 Hch 10:2; 12:17 * 13:17 Ex 1:6; 6:6; Dt 7:6-8; Hch 7:17 * 13:18 Dt 1:31; Hch 7:36 * 13:19 Dt 7:1; Jos 14:1; 19:51; Sal 78:55; Hch 7:45 * 13:20 Jue 2:16; 1S 3:20; Hch 3:24 * 13:21 1S 8:5; 9:1; 10:1 * 13:22 1S 13:14; 15:23,26; 16:13; Sal 89:20 * 13:23 Sal 132:1; Mt 1:1; Lc 2:11; Hch 13:32 * 13:24 Mt 3:1; Mr 1:4; Lc 3:3; Hch 1:22; 19:4 * 13:25 Mt 3:11; Mr 1:7; Lc 3:16; Jn 1:20,27; Hch 20:24 * 13:26 Hch 4:12; 5:20 * 13:27 Lc 24:27; Hch 3:17 * 13:28 Mt 27:22-23; Hch 3:14 * 13:29 Mt 27:59; Lc 23:53; Hch 5:30 * 13:30 Mt 28:6; Hch 2:24 * 13:31 Mt 28:16; Lc 24:48; Hch 1:3 * 13:32 Hch 5:42; 26:6; Ro 4:13; 9:4 * 13:33 He 1:5; 5:5 * 13:34 Hch 13:30,37 * 13:35 Hch 2:27 * 13:36 Hch 7:60; 1Co 11:30; 15:6,18,20,51; 1Ts 4:13-15; 1R 2:10; Hch 2:29; 13:22; 20:27 * 13:38 Lc 24:47; Hch 2:38 * 13:39 Ro 3:28; 10:4 * 13:41 Is 29:14 * 13:43 Hch 11:23; 14:22 * 13:45 Hch 18:6; 1Ts 2:16; 1P 4:4; Jud 10 * 13:46 Mt 21:43; Hch 3:26; 18:6; 22:21; 28:28 * 13:47 Lc 2:32 * 13:50 Hch 14:2,19; 2Ti 3:11 * 13:51 Mt 10:14; Mr 6:11; Lc 9:5; Hch 14:1,19,21; 16:2; 18:6; 2Ti 3:11 * 13:52 Mt 5:12; Jn 16:22; Hch 2:4