14
Ɓangama ɓakagyɨlya Yeso dikiɗi
(Matayɔ 26:1-5; Luka 22:1-2; Yuani 11:45-53)
1 A ndɨ nɨ otigolini masyɛ maɓa kadwɛ ka yɨnga wa Pasɨka nɨnɔ ɓalyaga ndɨ mino Mukati wokofulu. Ɓokumu-kumu na ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ ɓa ndɨ kakɨsa pisi niyɔ ɓagwisiso mina Yeso ɓɨpɛlɛ na kamwisiso.
2 A ɓɛyɔ, ɓa ndɨ kaɓɨkya ɓɛ: «Takagwinitɔgʉ ko ngbingo wa yɨnga, kyɛ ɓambanzʉ ɓakovikimonogoni.»
Muko ɓemoti aɗukini Yeso na malazi ka mʉ
(Matayɔ 26:6-13; Yuani 12:1-8)
3 Yeso a kʉwa ndɨ ka Betania, ka ndaɓʉ ka Simoni nɨnɔ a ndɨ keɓu-keɓu. Ngbingo yi nɨnɔ ɓa ndɨ mino kalyalya ka mɨza, muko ɓemoti ogulyoku ndɨ. Muko yi nɨnɔ a ndɨ na malazi mutumo ɓɨɗɛ ko mʉkɛʉ nɨmɔ ɓagya ndɨ ka lɨtalʉ la alibati. Malazi nɨmɔ a ndɨ ma lɨgabʉ lapʉ kʉgbɛ. Ʉlandɨ ndɨ mʉkɛʉ mi nɨmɔ, aɗuka ndɨ na imu Yeso ka mʉ.
4 Mambɛngɨ ʉtʉla ndɨ ɓambanzʉ ɓemoti-ɓemoti nɨɓɔ ɓa ndɨ wa, ɓaɓɨkya ndɨ luga kaɓʉ ɓɛ: «Ko bulya ɨkɨ yɔ akapʉta mino malazi ɓɛnɛ?
5 Ɓakwanana gʉtʉgʉ ɓi kagaba ka ɓambuma kakɨtaga mɨya yɨsaa, ɓʉgbananɨlyaga ɓatʉ ɓa yangya ɓuyi ɓi!» Ɓanyakɨlya ndɨ muko yi nɨnɔ ɓɨnyaka-nyaka.
6 Luki limoti, Yeso aɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Musoni. Ko bulya ɨkɨ yɔ mo mino kanyakɨlya? Egyilyi lɨkpʉmʉka lanza.
7 A ɓɛyɔ, mikaga ndɛkɛ na ɓatʉ ɓa yangya masyɛ masɨ. Makwanana kaʉgyɨlya ɓʉnza ɓongbinga ɓasɨ nɨɓɔ mopo mino. Luki limoti, ɨmɨ, takikigʉ ɓanʉ pa imoti na iɓunu masyɛ masɨ.
8 Muko yi nɨmʉ, ogyi nɨlɔ okwononi ɓi kagya. Eɗuki na malazi ka nzʉyɨ, keɓungusyogo ko bulya lɨsyɛ nɨlɔ ɓelumbo ɓanʉ mino.
9 A lɨngʉnʉ, nakamʉɓɨkya ambɛ, ɓapa ɓayasɨ kʉ ɓaɓɨkyaga ndɛkɛ mino Mongoni Manza ka ɔɓɨlɨ wasɨ, ɓatamanaga ndɛkɛ nɨlɔ muko yi nɨmʉna ogyi, ɓanatʉmbʉlaga yi.»
Yuda awakɨtʉlya kagaba Yeso
(Matayɔ 26:14-16; Luka 22:3-6)
10 Kʉwa wa, Yuda Isikalioti, ɓemoti luga ka ɓatʉtʉmbwa tɛkɛɓɛ na ɓaɓa, ɨnda ndɨ ka ɓokumu-kumu kyɛ ʉgabɨlyɨ Yeso.
11 Nɨyɔ ɓʉkana ɓɛyɔ, ɓogwa ndɨ magyagya, ɓawanyaga ɓuyi. Yuda apʉnga kʉwa kakɨsa pisi kaʉgabɨlya Yeso.
Yeso akalya Pasɨka na ɓaɓɨɓya kakɨ
(Matayɔ 26:17-25; Luka 22:7-14, 21-23; Yuani 13:21-30)
12 Ka lɨsyɛ la mambwa la yɨnga wa Mukati mokofulu, lɨsyɛ nɨlɔ ɓʉsasaga ndɨ mino ɓakɔndɔlɔ ɓa Pasɨka, ɓaɓɨɓya ɓamuusa ndɨ Yeso ɓɛ: «Wakapa ɓɛ tɨndɨ kauɓungusilyogo malɨlɨ ma Pasɨka yanɨ?»
13 Yeso ʉtɨka kʉwa ndɨ ɓaɓɨɓya ɓaɓa luga ka ɓaɓɨɓya kakɨ, ʉɓɨkya ɓɛ: «Windoni ka gʉɗʉ, alʉkʉ ɓemoti nɨnɔ ika na mbɨkɛ yɔ liɓo yɨbɨnɨka amʉtɨlyatʉ. Muɓyeni.
14 Pa nɨyɔ ogulyo mino, mumuusoniku mombukwana ndaɓʉ ɓɛ: ‹Muwonisilo akauuso ɓɛ: ndaɓʉ tino yɔ alya mino malɨlɨ ma Pasɨka pa imoti na ɓaɓɨɓya kakɨ?›
15 Amʉwanya kʉwa miso ma ndaɓʉ mudingi ka ndaɓʉ ya kʉgʉ, nɨyɔ ayiɓungusyaga ɓɨnza, ɓɨngɔ. Matiɓungusilyaga kʉwa pa ɨlyalya kʉ ɓɛyɔ.»
16 Ɓaɓɨɓya ɓaga ndɨ, ɓosila ka gʉɗʉ, ɓatakanya masɨ ɓɛyɔ Yeso a ndɨ mino nɨ uɓikyini, ɓamba kʉwa ndɨ malɨlɨ ma Pasɨka kʉ ɓɛyɔ.
17 Nɨyɔ ɓʉgɔgɔ ogwo, Yeso odoku na ɓatʉtʉmbwa tɛkɛɓɛ na ɓaɓa.
18 Ngbingo yi nɨnɔ ɓa ndɨ mina kalyalya, Yeso aɓɨkya ndɨ ɓɛ: «A lɨngʉnʉ, nakamʉɓɨkya ambɛ, mʉtʉ ɓemoti luga kunu, nɨnɔ takalyalya na ɨyɨ pa imoti, akɛgaba.»
19 Ɓatʉtʉmbwa ɓalya ndɨ kumbu, ɓapʉnga kamuusogo yɨkaka-yɨkaka ɓɛ: «Ɨmɨ?»
20 Yeso usikisya ndɨ ɓɛ: «A ɓemoti luga kunu, nɨnɔ ta na ɨyɨ kalyalya ka sanɨ ɓemoti.
21 Mika-mʉmbanzʉ akokwo mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ ikpikaga ndɨ mino ko bulya kakɨ. Luki limoti, kumbu yidingi ka mʉtʉ yi nɨnɔ akagaba! Ika gʉtʉgʉ ndɨ ɓɨnza nɨ kɨɓukutigʉ!»
Malɨlɨ ka Mombukwono-dosu
(Matayɔ 26:26-30; Luka 22:14-20; 1 Ɓakolito 11:23-25)
22 Ngbingo yi nɨnɔ ɓa ndɨ mino kalyalya, Yeso ava mukati. Kumbuso kabibisa Kunzi, oɓunanaga ndɨ, ʉpága ɓaɓɨɓya kakɨ, ʉɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Voni, lyoni nzʉyɨ kamɨ nɨyɨ.»
23 Ava kʉwa ndɨ kɔpɔ wa vinya. Kumbuso kabibisa Kunzi, ʉpága, ɨɓʉ ɓasɨ ɓamwa ndɨ.
24 Yeso ʉɓɨkya kʉwa ndɨ ɓɛ: «Ɓangʉ kamɨ nɨyɨ, ɓangʉ yi nɨyɔ akotulyasa agʉmɛ ko Kunzi. Ɓangʉ yi nɨyɔ akoɗukonogo ko bulya ka ɓatʉ ɓudingi.
25 A lɨngʉnʉ, nakamʉɓɨkya ambɛ, nakamwigʉ ndɛkɛ ɓata vinya wa muzabibu kadwɛ ka lɨsyɛ nɨlɔ namwo ndɛkɛ mino nɨnɔ wambɨya ka Ɓʉngama ko Kunzi.»
26 Kʉwa wa, ɓɨmbɨla ndɨ lɨmbʉ libibiso Kunzi. Kumbuso yi, ɓopupa ndɨ wa, ɓaga ka Ngʉpa ya Mizeituni.
Yeso akaɓɨkya ɓɛ Pɛtɛlɛ amanganyatʉ
(Matayɔ 26:31-35; Luka 22:31-34; Yuani 13:36-38)
27 Kʉwa wa, Yeso ʉɓɨkya ndɨ ɓaɓɨɓya kakɨ ɓɛ: «Iɓunu ɓasɨ mɛsatʉ ɓanʉ mʉkaka. A ɓɛyɔ, ɓatangʉlaga ko Moɓiso ɓɛ:
‹Namwɔ ndɛkɛ muɓuɓulyo ka ɓakɔndɔlɔ,
ɓakɔndɔlɔ ɓazanzʉkana ɓingbwi.›
28 Luki limoti, kumbuso ɨmɨ kopupo ka mbʉkʉ, metokonyoku ndɛkɛ ka Galilaya.»
29 Pɛtɛlɛ aɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Gʉtʉgʉ ɓɛngɛnɨ ɓasɨ ɓakʉsa, ɨmɨ, nakʉsɨgʉ gʉtʉgʉ ikii aka!»
30 Yeso asikisya ndɨ ɓɛ: «A lɨngʉnʉ, nakaʉɓɨkya ambɛ, no biti ya lɨsyɛ li nɨlɨ, kambwa kɔkʉ kaalɨka nganga yɨɓa, wika nɨ wemongonyini nganga yɨsaa.»
31 Luki limoti, Pɛtɛlɛ ɨgɨlyaga ndɨ kaɓɨkya na lɨyʉ lapʉ ɓɛ: «Gʉtʉgʉ kiko ɓɛ tokwi pa imoti, nakʉmanganyɨgʉ ndɛkɛ!» Ɓaɓɨɓya ɓagɔgɔ ɓasɨ ɓaɓɨkya ndɨ ɓɛgɛyɔ.
Yeso akalʉmba ka Gɛtɛsɛmanɨ
(Matayɔ 26:36-46; Luka 22:39-46)
32 Kʉwa wa, Yeso na ɓaɓɨɓya kakɨ ɓosila ndɨ ka pa nɨyɔ ɓalɨkyaga ndɨ ɓɛ Gɛtɛsɛmanɨ. Kʉ ɓɛyɔ, ʉɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Wikonononi wanʉ, ngbingo yi nɨnɔ no mina kaɨnda kalʉmba.»
33 Ava ndɨ Pɛtɛlɛ, Yakɔbɔ na Yuani ɓaga na ɨɓʉ. Yeso apʉnga ndɨ kalya kumbu, otumo na kʉɓangakʉ ɓɨɗɛ.
34 Ʉɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Nakalya kumbu kʉgbɛ ɓuwobi kokwo. Wikoni wanʉ, mika ɓuɓisi aka!»
35 Isisila ndɨ yɨkɛɗɛ kambwa, ogwo mokpukpu, alʉmba ɓɛ kakwanana, Kunzi ekiɗisilyi ɓyɨ ngbingo wa kigyogyiso yi nɨmʉ.
36 Ɨyɨ aka ndɨ ɓɛ: «Aba, Babooo, kɛgʉ na lɨkpʉmʉka nɨlɔ ʉkɨtaga ɨwɛ. Ikiɗisyanɔ ɓaka kɔpɔ wa yigyogyiso yi nɨmʉ. Wakogyonito nɨlɔ ɨmɨ nakapa, luki limoti, gya nɨlɔ aka lɔ ɨwɛ wakapa.»
37 Kʉwa wa, Yeso igoku ndɨ wa ʉsa ndɨ mino ɓaɓɨɓya ɓasaa ɓi nɨɓɔ, ʉtakanya ka ɓatɔtɔ. Amuusa ndɨ Pɛtɛlɛ ɓɛ: «Simoni, wa ka tɔtɔ? Wakokwononigʉ kaika muɓisi gʉtʉgʉ ka saa-imoti aka?
38 Wikoni ɓuɓisi, manalʉmba, kyɛ makogwonitɔgʉ ka kʉɓɔɓɔkʉ. Lɨmbɛngɨ a na mʉsasa kagya ɓʉnza, luki limoti, nzʉyɨ a na ɓʉpɔ.»
39 Yeso akɨɗa ɓata ndɨ, alʉmba mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ alʉmba ndɨ nɨmɔ ka mambwa.
40 Nɨyɔ ɨgɨlya ɓata kaɨnda kʉ ɓaɓɨɓya ɓi nɨɓɔ ɓa ndɨ mino, ʉtakanya ɓata ɓʉlalaga aka kyɛ tɔtɔ a ndɨ nɨ ubeɗulini. Ɓakɛgʉ ɓata ndɨ kaiba ɓɛ ɓaɓɨkya Yeso ɓʉ.
41 Yeso ʉsa ndɨ ɓata ka nganga ya yɨsaa. Nɨyɔ igoku, ʉɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Ambɛ, ma mbɛyɨ asɨ ka ɓatɔtɔ aka na kaimumbiso? Ama kʉwa ɓʉɓwa! Ngbingo itulyonini! Ɓiko kasʉta Mika-mʉmbanzʉ ka maɓɔkʉ ka ɓatʉ ɓanyɛ.
42 Zuzukoni, togoni! Winoni, mʉtʉ yi nɨnɔ akɛgaba, osiliniku!»
Ligwigwi ka Yeso
(Matayɔ 26:47-56; Luka 22:47-53; Yuani 18:3-12)
43 Ngbingo yi nɨnɔ Yeso a mbɛyɨ ndɨ mino kanzɨna aka, ɓemoti luga ka ɓatʉtʉmbwa kakɨ tɛkɛɓɛ na ɓaɓa nɨnɔ ina ndɨ ɓɛ Yuda opuponoku. A ndɨ pa imoti na ambaza mudingi ka ɓambanzʉ. Ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓa ndɨ na ɓadʉkpa na ɓɛngbɨngɨlɨ. Ɓokumu-kumu, ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ na ɓambɔkʉ-mbɔkʉ ka Ɓayuda ɓɔ ɓutikoku ndɨ.
44 Yuda nɨnɔ a ndɨ nɨ agobini, a ndɨ nɨ uɓikyini kambwa aka ɓɛyɔ agyo mino. Ʉɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Alʉkʉ nɨnɔ napututo, iba ɨyɨ nɨnɔ. Mugwini, maga na ɨyɨ nɨ manaɓuulyo ɓɨnza.»
45 Nɨyɔ ɓosiloku ndɨ, Yuda akpuɗoku ndɨ Yeso ɓɨgala-gala, amaka ɓɛ: «Muwonisilo!» Apututa kʉwa.
46 Kʉwa wa, ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓisisiloku ndɨ wa Yeso a ndɨ mino, ɓagwi.
47 Luki limoti, ɓemoti ka nɨɓɔ ɓa ndɨ wa anyɔ ndɨ dʉkpa kakɨ, ayipo mʉgya-ligubo ko kumu-kumu, akɔ kutiliko.
48 Kʉwa wa, Yeso ʉɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Moduku kegwi na ɓadʉkpa na ɓɛngbɨngɨlɨ abɛ nakika mʉtʉ wo kuɓakʉ?
49 Nikaga ndɨ masyɛ masɨ luga kunu kapá mʉtʉʉ ka Ndaɓʉ ko Kunzi, makegwigʉ ndɨ. Luki limoti, masɨ nɨmana akaigyonoso kyɛ Moɓiso Motu ɨtʉlyanɨ.»
50 Ɓaɓɨɓya ɓasɨ ɓasa kʉwa ndɨ Yeso, ɓogwa mbangʉ.
51 Mʉwanza ɓemoti nɨnɔ a ndɨ na ɨkwɛmbɛ ya kɨkandɨla, a ndɨ kaɓɨɓya Yeso. Ɓakɨngɨla ndɨ kagwi,
52 luki limoti, ʉʉkaga, asa ndɨ ɨkwɛmbɛ, apɨkɨta ndumbu.
Ɓanaga kasombiso Yeso
(Matayɔ 26:57-68; Luka 22:54-55, 63-71; Yuani 18:13-14, 19-24)
53 Ɓaga kʉwa ndɨ na Yeso ko kumu-kumu. Kʉ ɓɛyɔ, ɓokumu-kumu ɓasɨ, ɓambɔkʉ-mbɔkʉ na ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ ɓamʉmʉkana ndɨ.
54 Pɛtɛlɛ a ndɨ kaɓyɨɓya Yeso mina ɓyɨ kadwɛ ka pa yangba ya ndaɓʉ ko kumu-kumu. Ika ndɨ pa imoti na ɓazamʉ, apʉnga kaʉta ɓuku.
55 Ɓokumu-kumu na ɓangama ɓagɔgɔ ɓasɨ ɓa Basa-Yidingi ɓa ndɨ kaʉkɨsa ɓadɛmʉ ɓa ɓɔngɔ, kyɛ ɓinisoni no pisi kamwisisa Yeso. Luki limoti, ɓakɨnagʉ ndɨ.
56 A ɓɛyɔ, ɓatʉ ɓakpʉ ɓa ndɨ kaɓʉkʉlyaga Yeso ɓɔngɔ. Luki limoti, mʉnzɨna kaɓʉ a ndɨ asɨ dididi aka.
57 Ɓemoti-ɓemoti ɓamagaga ndɨ kaɓʉkʉlyaga ɓɔngɔ, ɓanaɓɨkya ɓɛ:
58 «Iɓusu, tamʉkanatʉ ndɨ mʉtʉ yi nɨmʉ nɨ anaɓɨkya ɓɛ: ‹Napanzatʉ ɓanʉ Ndaɓʉ ko Kunzi yi nɨyɨ ipika ndɨ na ɓambanzʉ yɨ. Kumbusa wa masyɛ masaa, nopika ɓanʉ nɨyɔ kipikigʉ na ɓambanzʉ.›»
59 Gʉtʉgʉ ɓɛyɔ, mʉnzɨna kaɓʉ a ndɨ asɨ dididi aka.
60 Kʉwa wa, kumu-kumu amaga ndɨ luga ka ɓambanzʉ, amuusa Yeso ɓɛ: «Ambɛ, wakɛgʉ kosikisyo? Wakaɓɨkya ɓʉ ka ɓangbanga nɨɓana ɓambanzʉ ɓakaʉpɨ́lyaga ɓa?»
61 Yeso adaka ndɨ ɓiwo nɨ kosikisyigʉ lɨkpʉmʉka gʉtʉgʉ limoti aka. Kumu-kumu amuusa ndɨ ɓata ɓɛ: «Ɨwɛ nɨ Kilisito, Miko Kunzi nɨnɔ tabibisogo?»
62 Yeso osikisya ndɨ ɓɛ: «Iyo! Mamɨnatʉ ndɛkɛ Mika-mʉmbanzʉ wakiko misa ka kumbanzɨkanɨkɔ ko Kunzi nɨnɔ wo Ngu. Mamɨnatʉ ndɛkɛ gɔnɨ nɨ anodoku ka ɓɛkʉɓa ɓaya kʉgʉ wa lɨsyɛ.»
63 Kʉwa wa, kumu-kumu ɨnʉaga ndɨ ɓotu, aɓɨkya ɓɛ: «Takɛgʉ ɓata na nzoyi ya ɓadɛmʉ.
64 Mukonini na motili kunu aka ɓɛyɔ atumbwi mino Kunzi. Makaɓɨkya ɓʉ?» Ɨɓʉ ɓasɨ ɓakɔ ndɨ ɓɛ okwononi ɓamwɨ.
65 Ɓemoti-ɓemoti kaɓʉ ɓaɓakyaga ndɨ Yeso na ɓotikito ko miso. Ɓakandɨla ndɨ miso, ɓapʉnga kayipaga makɔfɨ, ɓanamuusa ɓɛ: «Wanɨ nɔ uipi? Tɨɓɨkya pisi ka ɓugyalandʉ!» Ɓazamʉ ɓa Ndaɓʉ ko Kunzi ɓagwi ndɨ, ɓaɓɨtaga.
Pɛtɛlɛ amongonyini Yeso
(Matayɔ 26:69-75; Luka 22:56-62; Yuani 18:15-18, 25-27)
66 Ngbingo yi nɨnɔ Pɛtɛlɛ a mbɛyɨ ndɨ mino ka pa yangba aka wa, mʉgya-ligubo ɓemoti muko yi ko kumu-kumu odoku ndɨ.
67 Nɨyɔ amɨna nɨ anʉta ɓuku, anda ɓizumuuu, aɓɨkya ɓɛ: «Ɨwɛ, mikagatʉ ndɨ gɔnɨ pa imoti na Yeso, mʉtʉ wa Nazalɛtɨ.»
68 Luki limoti, anganya ndɨ, anaɓɨkya ɓɛ: «Ɨmɨ, nakɛgʉ kaiba nɨlɔ wakaɓɨkya lɔ. Nakɛgʉ gʉtʉgʉ kotombisyo yi» Kumbuso yi, opupa ndɨ misa ya mupumi ma pa yangba. [Kʉwa wa, kɔkʉ alɨka ndɨ.]
69 Nɨyɔ mʉgya-ligubo muko yi nɨnɔ amɨna ndɨ ɓata kʉ, ɨgɨlya kaʉɓɨkya ɓatʉ nɨɓɔ ɓa ndɨ wa ɓɛ: «Alʉkʉ yi nɨmʉ a ɓemoti kaɓʉ!»
70 Luki limoti, Pɛtɛlɛ anganya ɓata ndɨ asɨ ɓɨɗaka-ɗaka. Kumbusa yɨkɛɗɛ, ɓatʉ nɨɓɔ ɓa ndɨ wa ɓaɓɨkya ɓata ɓɛ: «A ɓɛyɔ, wa gɔnɨ ɓemoti kaɓʉ, kyɛ ɨwɛ wa Mʉgalilaya gɔnɨ.»
71 Kʉwa wa, Pɛtɛlɛ akɔ ndɨ silika ɓɛ: «Kunzi egyogyisi kika nɨ nakaɓɨkya ɓɔngɔ! Nakamibigʉ alʉkʉ yi nɨmʉna makaɓɨkya mʉ!»
72 Ko ngbingo yi nɨnɔ aka nɔ, kɔkʉ alɨka ndɨ ka nganga ya yɨɓa. Pɛtɛlɛ atamana mʉnzɨna nɨmɔ Yeso aɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Kambwa kɔkʉ kaalɨka nganga yɨɓa, wika nɨ wemongonyini nganga yɨsaa.» Kʉwa wa, apʉnga ndɨ mʉgamʉ.