12
Lizuni ka ɓagya-ligubo ɓʉɗɨya
(Matayɔ 21:33-46; Luka 20:9-19)
1 Kumbuso yi, Yeso apʉnga ndɨ kaʉnzɨnɨlya pisi ka mozuni. Ʉɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Alʉkʉ ɓemoti akʉna ndɨ tiko ya muzabibu, okungula ndɨ, akpɔ lɨɓyɛ lɨʉta bumo yi, opika ndɨ mʉnala ko bulya ka ɓoɓuɓulyo ɓo tiko. Kumbuso yi, ʉkanana ndɨ na ɓagya-ligubo koɓuulyaga tiko yi nɨyɔ, akpakyana ndɨ.
2 Nɨyɔ ngbinga mubuulyo masɔlɔ ɨtʉlyana, atɨka mʉgya-ligubo kakɨ ɓemoti kʉ ka ɓagya-ligubo ɓo tiko yi nɨyɔ ɓɛ ɓapíku kʉwa masɔlɔ mi ma kakɨ.
3 Luki limoti, ɓagwi ndɨ mʉgya-ligubo nɔ, ɓalya na bʉma ɓɨsʉsʉsʉ, ɓamigisoku maɓɔkʉ papuyi.
4 Mombukwono tiko atikoku ɓata ndɨ mʉgya-ligubo wagɔgɔ. Ɓayipaga ndɨ ka mʉ, ɓaɓuɓiso ɓitu na mosikoni.
5 Atikoku ɓata wagɔ, ɓamwɔ. Utikoku kʉwa ndɨ ɓagɔgɔ ɓakpʉ, ɓagya-ligubo ɓɔ ɓʉbʉma ndɨ ɓemoti-ɓemoti, ɓʉmwɔgɔ ɓagɔgɔ.
6 Mombukwono tiko asɨkana kʉwa ndɨ na mʉtʉ ɓemoti aka: mʉtʉ yi ndɨ nɨ mikakɨ nɨnɔ mʉpaka. Ka muliɓo, atɨka ndɨ, anasɨma ɓɛ: ‹ɓaɓangatʉ.›
7 Luki limoti, ɓagya-ligubo ɓi nɨɓɔ ɓaɓɨkyana ndɨ luga kaɓʉ ɓɛ: ‹Alʉkʉ yi nɨnɔ alya ndɛkɛ lisima nɨmʉ! Doniku, tamwini, kyɛ lisimo iki kʉwa lo kusu!›
8 Ɓagwi ndɨ miki nɔ, ɓamwɔ, ɓombimba manda kakɨ kunzi wo tiko.»
9 Yeso uusa kʉwa ndɨ ɓɛ: «Mombukwono tiko agya kʉwa ɓanʉ ɓʉ? Odoku ɓanʉ, ulumwisaga ɓagya-ligubo ɓi nɨɓɔ, ʉpá kʉwa ɓagya-ligubo ɓagɔgɔ tiko yi nɨyɔ.
10 Makanotongulogigʉ nɨlɔ ɓokpikaga ka Moɓiso Motu ɓɛ:
‹Lɨtalʉ nɨlɔ ɓopipiko ɓombimba ndɨ
ilu kʉwa lɔ ɨɨta ndɨ lɨtalʉ la ɨzangɨya ka muɓumbe.
11 Mombukwono-dosu nɔ agya ndɨ ɓɛyɔ,
a lɨkpʉmʉka lɨmbanga ko miso kusu!›»
12 Ɓangama ka Ɓayuda ɓakɨsa ndɨ pisi kagwi Yeso. Luki limoti, ɓaɓanga ndɨ ambaza ka ɓambanzʉ. Ɓa ndɨ nɨ ɓibini ɓɛ atwa ndɨ lizuni li nɨlɔ ko bulya kaɓʉ. Ɓasa ndɨ, ɓaga.
Yuuso ko bulya yɨkalya manzanza
(Matayɔ 22:15-22; Luka 20:20-26)
13 Ɓatikilyoku ndɨ Yeso Ɓafalisayɔ ɓemoti-ɓemoti na ɓatʉ ɓa liɗu ka Ɛlɔdɨ. Ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓapʉnga ndɨ kaɓɔɓɔ na mʉnzɨna.
14 Ɓodoku ndɨ kamuusa Yeso ɓɛ: «Muwonisilo! Tibagatʉ ambɛ wa mʉtʉ walɨngʉnʉ, wakaɓangagɨgʉ mʉmbanzʉ gʉtʉgʉ ɓemoti aka. Wakʉndagɨgʉ gɔnɨ ɓambanzʉ kaɓyɛnɛnɛ na ɨbɨba kaɓʉ. Luki limoti, wowonisilogo na ɓungbingbili ɓɛyɔ Kunzi apaga mino ɓɛ ɔɓɨlɨ kusu iki. Tɨɓɨkya nɛkɨ ambɛ, takwananatʉ kakalya manzanza ka Kaizalɨ, Ngama mudingi wa Ɓalʉma? Takalyɨtɔ ikanɨ takokolyonitɔ?»
15 Luki limoti, Yeso iba ndɨ tamanaga kaɓʉ ya kʉɓɔɓɔkʉ, usikisya ɓɛ: «Ko bulya ɨkɨ yɔ mo mino kakɨsa kɛɓɔ? Ipóniku ambuma ɓemoti, namɨnɨ.»
16 Ɓapá ndɨ ambuma ɓemoti. Yeso umuusa ndɨ ɓɛ: «Mulundu no lino ka wanɨ lɨ?» Ɓasikisya ndɨ ɓɛ: «Ma ka Ngama Kaizalɨ.»
17 Yeso aka kʉwa ndɨ na ɨɓʉ ɓɛ: «Mupóni nɛkɨ Kaizalɨ makpʉmʉka nɨmɔ okwononi na ɨyɨ. Mapá Kunzi nɨmɔ ko Kunzi.» Nɨyɔ ɓʉkana sikisyo yi nɨyɔ, ɓombombaya ndɨ kʉgbɛ.
Ɓasadukayɔ ɓamuusini Yeso bulyo yipupo ka mbʉkʉ
(Matayɔ 22:23-33; Luka 20:27-40)
18 Ɓemoti-ɓemoti luga ka Ɓasadukayɔ nɨɓɔ ɓaɓɨkyaga ɓɛ ɓamanda kopupogigʉ ka mbʉkʉ ɓakpuɗoku ndɨ Yeso, ɓamuusa kʉwa ɓɛ:
19 «Muwonisilo! Musa atɨɓɨkya ndɨ ɓɛ: ‹Mamakɨ mʉmbanzʉ kokwo, asa mukakɨ nɨ koɓukutigʉ na ɨyɨ, akwanana ɓɛ mamakɨ amɨgɨlyɨ woko yi nɨnɔ, kyɛ aɓʉkʉtɨlyagɨ yaa-dakɨ nɨnɔ okwa ndɨ ɓomiki.›
20 A ndɨ na ɓomiki ɓalʉkʉ ɓi maɗɨya na ɨka nɨɓɔ ɓopupa ndɨ mʉma mimoti. Pʉta ava ndɨ muko, luki limoti, okwa ndɨ nɨ koɓukutigʉ na ɨyɨ.
21 Syononogo kakɨ amɨgɨlya ndɨ woko yi nɨnɔ, okwa ndɨ nɨ koɓukutigʉ ɨyɨ ɓɛgɛyɔ. Igyonosa ndɨ mʉɗɔngɔnɨ ɓɛgɛyɔ ka mamaɓʉ yi nɨnɔ wa masaa,
22 na kaɓʉ ɓasɨ maɗɨya na ɨka. Ɓolumwaga ndɨ nɨ ɓakoɓukutigʉ na ɨyɨ. Kumbuso yi, muko yi nɨnɔ okwa kʉwa ndɨ gɔnɨ ɨyɨ.
23 Ka lɨsyɛ lipupo ka ɓambʉkʉ, wa ɓatʉ nɨɓɔ ɓokwoga ndɨ ɓopupo mino, muko yi nɨnɔ ika ndɛkɛ muko wanɨ luga kaɓʉ? A ɓɛyɔ, ɨɓʉ ɓasɨ maɗɨya na ɨka ɓavatʉ ndɨ!»
24 Yeso usikisya ndɨ ɓɛ: «Kinili maɓuɓungogo, kyɛ makɛgʉ kotombisyo Moɓiso Motu ikanɨ ngu ko Kunzi.
25 A ɓɛyɔ, ngbingo yi nɨnɔ ɓamanda opupa ndɛkɛ mino ka ɓambʉkʉ, ɓalʉkʉ ɓakʉvɨgʉ ndɛkɛ ɓata ɓoko ikanɨ ɓoko kavyɛgɛ. Luki limoti, ɓika ndɛkɛ mʉɗɔngɔnɨ abɛ ɓamalaika ɓa kʉgʉ wa lɨsyɛ.
26 Ko bulya yipupo ka ɓambʉkʉ, makanotongulogigʉ mbɛyɨ ndɨ ka kɨtaɓʉ ka Musa nɨlɔ Kunzi aɓɨkya ndɨ ɓuwobi na gbɔgɔ nɨyɔ a ndɨ kagbʉndɨkana? Aɓɨkya ndɨ Musa ɓɛ: ‹Ɨmɨ, na Kunzi ka Abalahamʉ, Kunzi ka Isaka na Kunzi ka Yakɔbɔ›»
27 Yeso omotiloku ndɨ ɓɛ: «Kunzi kɛgʉ Kunzi ka ɓamanda, luki limoti, a Kunzi ka ɓatʉ nɨɓɔ ɓa ɓuɓisi. Iɓunu, ma ɓuɓungaga lɨngʉnʉ.»
Mʉtʉʉ mudingi kʉgbɛ
(Matayɔ 22:34-40; Luka 10:25-28)
28 Muwonisilo wa mʉtʉʉ ɓemoti a ndɨ wa ngbingo yi nɨnɔ Yeso ɓa ndɨ mino ka ɓoɗongoso na Ɓasadukayɔ. Muwonisilo nɔ ɨna ndɨ ɓɛ Yeso usikisya ndɨ yanza. Akpuɗoku kʉwa ndɨ, amuusa ɓɛ: «Mʉtʉʉ tino mɔ a mudingi kʉgbɛ kakɨtaga magɔ masɨ?»
29 Yeso asikisya ndɨ ɓɛ: «Mʉtʉʉ nɨmɔ a mudingi kʉgbɛ kakɨtaga magɔ masɨ nɨma: ‹Ʉkana, Izaleli! Mombukwono-dosu Kunzi kusu nɨ Mombukwono-dosu yɨkaka aka.
30 Mʉpa Mombukwana-dakʉ Kunzi na lɨmbɛngɨ kakʉ lasɨ, na mʉtamanagɨ kakʉ masɨ na yimibo kakʉ yasɨ, no ngu kakʉ yasɨ.›
31 Mʉtʉʉ ma yɨɓa nɨma: ‹Mʉpa ɓɛngɛnɨ mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ wɨpago mino ɨwɛ mombukwana-dakʉ.› Kɛgʉ na mʉtʉʉ magɔgɔ nɨmɔ okitogi nɨmana mɨɓa ma na ɨzangɨya.»
32 Kʉwa wa muwonisilo wa mʉtʉʉ aɓɨkya ndɨ Yeso ɓɛ: «A ɓɨnza, Muwonisilo! Woɓikyi ka lɨngʉnʉ ɓɛ Mombukwono-dosu a Kunzi ɓemoti aka na kɛgʉ no Kunzi wagɔgɔ kiki asɨ ɨyɨ aka.
33 Mʉmbanzʉ akwanana kapa Kunzi na lɨmbɛngɨ kakɨ lasɨ, na yimibo kakɨ yasɨ, no ngu kakɨ yasɨ na kapa ɓɛngɛnɨ mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ ɨpaga mino ɨyɨ mombukwana-dakɨ yi. Nɨyɔ a na ɨzangɨya kʉgbɛ kaʉkɨtaga gʉtʉgʉ ɓanyama ɓasɨ nɨɓɔ tabʉsyɨlyaga Kunzi ikanɨ ɓapɛpɛ ɓagɔgɔ ɓasɨ nɨɓɔ tapága.»
34 Nɨyɔ Yeso ɨna ndɨ ɓɛ asikisyi na yimibo, aɓɨkya ɓɛ: «Wakɛgʉ ɓyɨ na Ɓʉngama ko Kunzi.» Kumbuso yi, mʉmbanzʉ gʉtʉgʉ ɓemoti aka kɨkpʉndagʉ ndɨ ɓata kamuuso lɨkpʉmʉka.
Kilisito ɨɓʉ na Ngama Daudi
(Matayɔ 22:41-46; Luka 20:41-44)
35 Ngbingo yi nɨnɔ Yeso a ndɨ mino kapá mʉtɨwɨ ka Ndaɓʉ ko Kunzi, uusa ndɨ ɓɛ: «Ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ ɓakwanana pɨyɛ kaɓɨkya lɨkɨ ɓɛ Kilisito a miko-mika ngama Daudi?
36 Daudi ɓɨkpɛ, nɨ a mutumo na Lɨmbɛngɨ-Lotu, aɓɨkya ndɨ ɓɛ:
‹Mombukwono-dosu Kunzi aɓɨkya ndɨ Mombukwana-damɨ ɓɛ:
Doku kaiko ka kumbanzɨkanɨkɔ kamɨ,
kadwɛ kʉ kwa kʉ nubiso ndɛkɛ mino ɓomuyoniso kakʉ
kusili wa ɓakagba kakʉ.›
37 Daudi ɨyɨ mombukwana-dakɨ yi amakaga Kilisito ɓɛ ‹Mombukwono-dosu.› Igyonoso kʉwa lɨkɨ ɓɛ Kilisito iki miko-mikakɨ?»
Ambaza wakpʉ ka ɓambanzʉ a ndɨ kamʉkana Yeso na magyagya.
Yeso akauyoyo ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ
(Matayɔ 23:1-36; Luka 20:45-47)
38 Kʉsɔ wa mʉtʉʉ kakɨ, Yeso ʉɓɨkyaga ndɨ ɓambanzʉ ɓɛ: «Wiɓuulyonito na ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ, ɓapaga kakpakyana nɨ ɓimokisyogini ɓalɔpʉ ɓakpʉkpʉ, ɓiki kaumuuso na ɨbɨba ka ɓapa ɓaya musilyoni.
39 Ɓakɨsaga kaiko ka moliki ma kambwa aka ka ɓandaɓʉ ɓaya malʉmba, na gɔnɨ ka moliki ma ɨbɨba ka ɓapa ɓaya ɓodumo.
40 Ɓʉkʉpyaga ɓowoko no ɓou makpʉmʉka masɨ nɨmɔ ɓikaga nomu, na ko ngbingo yi nɨnɔ gɔnɨ nɔ, ɓanʉɓɔɓɔ na malʉmba mandandanda kyɛ ɓinisoni abɛ ɓatʉ ɓanza. Kinili, Kunzi usombisa ndɛkɛ yapʉ kʉgbɛ.»
Yeso akabɨba apɛpɛ ko woko
(Luka 21:1-4)
41 Kʉwa wa, Yeso ika ndɨ ka kpɔlɔ wa mʉmbɨ ma apɛpɛ ka Ndaɓʉ ko Kunzi. A ndɨ kaɨna ɓɛyɔ ɓambanzʉ ɓa ndɨ mino kaɗɨkɨta ɓuyi ka mʉmbɨ. Ɓatʉ ɓa lɨngama ɓakpʉ ɓa ndɨ kaɗɨkɨta ɓuyi ɓudingi.
42 Woko muko yi ɓemoti wa yangya odoku ndɨ gɔnɨ ɨyɨ kaɗɨkɨta ɨkya ɓambuma maɓa nɨɓɔ kɛgʉ ndɨ na ɨzangɨya kʉgbɛ.
43 Yeso ʉmaka kʉwa ndɨ ɓaɓɨɓya kakɨ, ʉɓɨkya ɓɛ: «A lɨngʉnʉ, nakamʉɓɨkya ambɛ, woko wa yangya yi nɨmʉna nɔ opí ɨyɨ yidingi ka mʉmbɨ kaʉkɨtaga ɓatʉ ɓagɔgɔ ɓasɨ.
44 A ɓɛyɔ, ɓatʉ ɓagɔgɔ ɓasɨ ɓopí ɓuyi nɨɓɔ ɓa kɛgʉ ɓata ɓi na ɨɓʉ na ligubo. Luki limoti, ɨyɨ, ka yangya kakɨ, opí masɨ nɨmɔ o ɓi nomu kaiɓuulyogo ka ɔɓɨlɨ kakɨ.»