10
Yeso akapá mʉtʉʉ ko bulya yisikiso muko
(Matayɔ 19:1-12; Luka 16:18)
1 Nɨyɔ Yeso atʉkya ndɨ mino wa, aga ka iwili ya Yudɛa, azaba ndɨ kʉsyakʉ wagɔgɔ wa Yɔlɔdanɨ. Ɓambaza ka ɓambanzʉ ɓamʉmʉkana ɓata ndɨ ka kpɔlɔ kakɨ, apʉnga kaʉpá mʉtʉʉ mʉɗɔngɔnɨ ɓɛyɔ agyaga ndɨ mino.
2 Ɓafalisayɔ ɓemoti-ɓemoti ɓodoku ndɨ kaɓɔɓɔ na mʉnzɨna, ɓamuusa ɓɛ: «Ambɛ, mʉtʉʉ kusu akpamyatʉ mʉlʉkʉ kasikisa mukakɨ?»
3 Yeso usikisya ndɨ ɓɛ: «Mʉtʉʉ tino sɛ mbɛyɨ mɔ Musa amʉpá ndɨ?»
4 Ɨɓʉ aka ndɨ na ɨyɨ ɓɛ: «Musa atɨpá ndɨ mʉtʉʉ ɓɛ mʉlʉkʉ akpikogi balʉwa musikisa muko, kumbuso yi, akpumyo sɛ kʉwa.»
5 Yeso ʉɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Amukpikilya ndɨ mʉtʉʉ mi nɨmɔ ɓɛyɔ ko bulya ɓʉpʉ ɓa mambɛngɨ kunu.
6 Luki limoti, katʉkya ndɨ ka mʉpʉnganagɨ, ngbingo yi nɨnɔ Kunzi a ndɨ mino kagya ɔɓɨlɨ, agya ndɨ mʉlʉkʉ na muko.
7 ‹Kinili, mʉlʉkʉ asaga ndɛkɛ abakɨ na amakɨ, ɓika kʉwa pa imoti na mukakɨ,
8 ɨɓʉ ɓasɨ ɓaɓa ɓɨɨta nzʉyɨ yimoti.› Kʉwa wa, ɓakikigʉ ɓata ɓaɓa, luki limoti, nzʉyɨ imoti aka.
9 Yɛkɨ a ɓɛyɔ, mʉmbanzʉ kogbonosonitɔgʉ nɨlɔ Kunzi omotoni.»
10 Nɨyɔ ɓogulya ka ndaɓʉ, ɓaɓɨɓya ɓamuusa ɓata ndɨ Yeso lɨkpʉmʉka li nɨlɔ.
11 Ɨyɨ aka ndɨ na ɨɓʉ ɓɛ: «Mʉmbanzʉ kasikisa mukakɨ, ava wagɔgɔ, iba ogyini ɓɨlya.
12 Muka wasɨ katʉkya mbʉnyakɨ, avyɛ, iba ogyini gɔnɨ ɓɨlya.»
Yeso akauɗukilyo ɓomiki ɓʉɓʉnga
(Matayɔ 19:13-15; Luka 18:15-17)
13 Ɓambanzʉ ɓemoti-ɓemoti ɓadulyoku ndɨ Yeso na ɓomiki ɓɛ ubisilyi maɓɔkʉ. Luki limoti, ɓaɓɨɓya ɓʉnyakɨlya ndɨ.
14 Nɨyɔ Yeso ɨna ɓɛyɔ, lɨmbɛngɨ atʉla ndɨ, ʉɓɨkya ɓaɓɨɓya kakɨ ɓɛ: «Husoni ɓomiki ɓoduku kʉnʉ no mino! Makupokyonitɔgʉ, kyɛ Ɓʉngama ko Kunzi a ko bulya ka ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓa abɛ ɨɓʉ.
15 A lɨngʉnʉ, nakamʉɓɨkya ambɛ, mʉtʉ wasɨ nɨnɔ kabaɨlyagɨgʉ Ɓʉngama ko Kunzi mʉɗɔngɔnɨ abɛ miki mʉkɛɗɛ, kakwananɨgʉ ndɛkɛ kogulya mino.»
16 Kumbuso yi, udungaga ndɨ ɓomiki ɓɔ, ubisilya maɓɔkʉ, uɗukilya ɓʉɓʉnga.
Yeso na mʉtʉ wa lɨngama
(Matayɔ 19:16-30; Luka 18:18-30)
17 Nɨyɔ Yeso atʉkɨlya ndɨ lɨgʉndʉ, alʉkʉ ɓemoti adulyoku ndɨ mbangʉ, ogwa na moli kambwa kakɨ, amuusa ɓɛ: «Muwonisilo wanza, nakwanana pɨyɛ kagya ɓʉnɨ kainisono na ɔɓɨlɨ wa ɓɛnzɛ na ɓɛnzɛ?»
18 Asikisya ndɨ ɓɛ: «Ko bulya ɨkɨ yɔ wo mino kɛmaka ɓɛ mʉtʉ wanza? Mʉmbanzʉ gʉtʉgʉ ɓemoti aka kɛgʉ wanza kiki nɨ Kunzi aka mʉkaka.
19 Wibagatʉ mʉtʉʉ nɨma: ‹Wakamwonitɔgʉ mʉmbanzʉ, wakogyonitɔ ɓɨlya, wakiɓonitɔgʉ, wakaɓukulyogonitɔgʉ mʉmbanzʉ lɨkpʉmʉka, wakagyilyonitɔgʉ mʉmbanzʉ ɓʉnyɛ, mʉɓanga abakʉ na amakʉ.›»
20 Alʉkʉ yi nɨnɔ asikisya ndɨ ɓɛ: «Muwonisilo, nagyaga mʉtʉʉ mi nɨmɔ masɨ katʉkya ndɨ ka limiki kamɨ.»
21 Yeso anda ndɨ ɓizumuuu, na sɨpananɨsɔ sasɨ aɓɨkya ɓɛ: «Uɓwi luki limoti aka: waga, wagaba makpʉmʉka kakʉ masɨ. Ʉgbananɨlyaga ɓatʉ ɓa yangya ɓuyi ɓi. Kʉwa wa, winisana ndɛkɛ na lɨngama kʉgʉ wa lɨsyɛ. Kumbuso yi doku, weɓyoku.»
22 Luki limoti, wa alʉkʉ nɔ ʉkana mino ɓɛyɔ, alya ndɨ kumbu, aga nɨ ongbutini ɓikpu kyɛ a ndɨ na lɨngama lidingi.
23 Yeso ʉnda ndɨ ɓaɓɨɓya kakɨ nɨɓɔ ɓa ndɨ nɨ ɓakungulini ɓizumuuu, ʉɓɨkya ɓɛ: «A yapʉpʉ ka ɓatʉ nɨɓɔ ɓa na mukumbo kogulya ka Ɓʉngama ko Kunzi!»
24 Ɓaɓɨɓya ɓombombaya ndɨ ngbingo yi nɨnɔ ɓʉkana mino mʉnzɨna mi nɨmɔ. Luki limoti, Yeso uɓikyoku ɓata ɓɛ: «Ɓomikamɨ, a yapʉpʉ kogulya ka Ɓʉngama ko Kunzi!
25 A yapʉpʉ ka ngamia kakɨtanaga ka ngala ya mʉsaɗa. Luki limoti, a ɓata yapʉpʉ kʉgbɛ ka mʉtʉ wa lɨngama kogulya ka Ɓʉngama ko Kunzi.»
26 Nɨyɔ ɓaɓɨɓya ɓʉkana ɓɛyɔ, ɓombomboyo ɓata ndɨ kʉgbɛ, ɓanuusana ɓɛ: «Wanɨ sɛ kʉwa nɔ akwanana kainisa na muhukuso?»
27 Yeso ʉnda ndɨ ɓizumuu, ʉɓɨkya ɓɛ: «Luki nɨlɔ ɓambanzʉ ɓakakwananɨgʉ kagya gʉtʉgʉ iki yi aka, Kunzi agyatʉ ɨyɨ, kyɛ kɛgʉ no luki gʉtʉgʉ limoti aka nɨlɔ agyagya Kunzi.»
28 Kʉwa wa, Pɛtɛlɛ aɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Iɓusu, tosoni ndɨ masɨ, tapʉnga kaʉɓɨɓya.»
29 Yeso asikisya ɓɛ: «A lɨngʉnʉ, nakamʉɓɨkya ambɛ, mʉmbanzʉ kasa ndaɓʉ kakɨ, ʉsa ɓamamakɨ, ʉsa ɓasalɨ kakɨ, asa amakɨ ikanɨ abakɨ, ʉsa ɓomikakɨ ikanɨ ɓotiko kakɨ ko bulya kamɨ, na ko bulya Mongoni Manza,
30 katʉkya mbɨya wanʉ, mʉtʉ yi nɨnɔ inisana na ɓandaɓʉ, ɓamamakɨ, ɓasalɨ, ɓamakɨ, ɓomiki na ɓotiko kakɨtaga nganga mɨya imoti, pa imoti na igyogyiso gɔnɨ. Na ka masyɛ nɨmɔ akodoku, inisana ndɛkɛ na ɔɓɨlɨ wa ɓɛnzɛ na ɓɛnzɛ.
31 Luki limoti, ɓatʉ ɓudingi nɨɓɔ ɓa kambwa ɓika ndɛkɛ kumbuso, na nɨɓɔ ɓudingi ɓa kumbuso ɓika kʉwa ndɛkɛ kambwa.»
Yeso oɓikyini ka nganga ya yɨsaa bulya kukwakʉ kakɨ
(Matayɔ 20:17-19; Luka 18:31-34)
32 Ngbingo yi nɨnɔ Yeso na ɓaɓɨɓya kakɨ ɓa ndɨ mino ko pisi kaɗaka ka Yelusalɛma, ɨyɨ, a ndɨ kakpakyana kambwa kaɓʉ. Ɓaɓɨɓya ɓa ndɨ kombomboyo, na ɓatʉ nɨɓɔ ɓa ndɨ kaʉɓɨɓya ɓa ndɨ na kʉɓangakʉ. Yeso akɨɗa ndɨ ka kpɔlɔ na ɓaɓɨɓya tɛkɛɓɛ na ɓaɓa, apʉnga kaʉtʉmbʉlyaga nɨlɔ asilyo ɓanʉ.
33 Ɨyɨ aka ndɨ na ɨɓʉ ɓɛ: «Takaɗaka ka Yelusalɛma. Kʉ ɓɛyɔ, ɓasʉtatʉ Mika-mʉmbanzʉ ka ɓokumu-kumu na ka ɓowonisilo ɓa mʉtʉʉ. Ɨɓʉ, ɓaɓɨkya ɓanʉ ɓɛ ɓamwɨ, ɓasʉta ka maɓɔkʉ ka ɓatʉ nɨɓɔ ɓakamibigʉ Kunzi.
34 Ɓatʉ ɓi nɨɓɔ ɓatɨba ɓanʉ ɓɨkyaaa, ɓaɓakyaga na ɓotikito, ɓatɨna pimbo, ɓamwɔ. Luki limoti, kumbusa wa masyɛ masaa, opupoku ka mbʉkʉ.»
Yakɔbɔ na Yuani ɓokungini ɓʉngama
(Matayɔ 20:20-28)
35 Kumbuso yi, ɓomika Zɛbɛdayɔ ɓaɓa ɓɛyɔ ka Yakɔbɔ na Yuani, ɓakpuɗoku ndɨ Yeso, ɓaɓɨkya ɓɛ: «Muwonisilo, to ɓi kapa ambɛ tɨgyɨlya nɨlɔ takaʉkʉnga.»
36 Yeso umuusa ndɨ ɓɛ: «Makapa ɓɛ namʉgyɨlyɨ ɨkɨ?»
37 Ɨɓʉ aka ndɨ na ɨyɨ ɓɛ: «Takapa ambɛ ko ngbingo yi nɨnɔ wika ɓanʉ mino ka ɨbɨba kakʉ, tilikiso ɓuwobi na ɨwɛ, mʉtʉ ɓemoti ka kʉmbanzɨkanɨkɔ kakʉ, wagɔgɔ ka kulekuke.»
38 Luki limoti, Yeso ʉɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Makɛgʉ kaiba nɨlɔ makɛkʉnga. Makwananatʉ kamwo kɔpɔ wa yigyogyiso nɨnɔ namwo ɓanʉ? Ikanɨ kogwo inguo ya iɓatiso nɨyɔ, ɨmɨ, nogwa ɓanʉ?»
39 Ɓasikisya ndɨ ɓɛ: «Iyo, takwananatʉ.» Yeso ʉɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Makwananatʉ kamwo kɔpɔ wa yigyogyiso yi nɨnɔ, mogwa inguo ya iɓatiso yi nɨyɔ, ɨmɨ, nogwo.
40 Luki limoti, ka nɨlɔ o ndɨ kalikiso mʉmbanzʉ ka kumbanzɨkanɨkɔ ikanɨ ka kulekuke kamɨ, kɛgʉ ligubo kamɨ. Ɓapa nɨɓayɔ a ko bulya ka ɓatʉ nɨɓɔ ɓuɓungusilyaga ndɨ.»
41 Nɨyɔ ɓaɓɨɓya ɓagɔgɔ tɛkɛɓɛ ɓʉkana mino ɓɛyɔ, mambɛngɨ ʉtʉla ndɨ na Yakɔbɔ ɨɓʉ na Yuani.
42 Yeso ʉmaka kʉwa ndɨ ɓasɨ, ʉɓɨkya ɓɛ: «Mibagatʉ ɓɛ ɓangama ɓakpʉkpʉ ɓa ɓɛvananza ɓa ɔɓɨlɨ yi nɨmʉ ɓatɨwaga ɓɛvananza kaɓʉ na mʉpamʉ. Ɓatʉ ɓakpʉkpʉ ɓʉɗɨtaga ɓatʉ ɓagɔgɔ na ɓʉngama kaɓʉ ɓɨnvɨ.
43 Luki limoti, kikonitɔgʉ ɓɛyɔ luga kunu. Ɓemoti kunu kapa kaiko mʉtʉ wa ɨbɨba, okwononi iki mʉgya-ligubo kunu.
44 Mʉmbanzʉ kapa kaiko wa mambwa luga kunu, okwononi iki musunzu ka ɓatʉ ɓasɨ.
45 A ɓɛyɔ, Mika-mʉmbanzʉ kodokugʉ ndɨ kyɛ ɓiki kagugubyo. Luki limoti, odoku ndɨ kaugugubyo ɓambanzʉ, kapá ɔɓɨlɨ kakɨ abɛ mʉkalya kaʉkʉlaga ɓatʉ ɓudingi ka ɓʉnyɛ.»
Yeso ahukusini Balatimayɔ
(Matayɔ 20:29-34; Luka 18:35-43)
46 Kʉwa wa, Yeso na ɓaɓɨɓya kakɨ ɓosila ndɨ ka Yeliko. Wa ɓa ndɨ mino kʉwa kopupa ka gʉɗʉ yi nɨnɔ pa imoti na ambaza mudingi ka ɓambanzʉ, mʉtʉ ɓemoti wo koloɓu ya mamɔmɔ a ndɨ wakiko ka kpɔlɔ wo pisi, anɨkʉkʉngya. Mʉtʉ yi nɨnɔ ina ndɨ ɓɛ Balatimayɔ, mika Tɨmayɔ.
47 Nɨyɔ ʉkana ɓɛ Yeso wa Nazalɛtɨ nɔ, apʉnga ndɨ kapamɨkanaga ɓɛ: «Yeso, Mika ngama Daudi, ikwilyanɔ ɓaka kumbu!»
48 Ɓambanzʉ ɓudingi ɓanyakɨlyaga ndɨ ɓɛ adakɨ. Luki limoti, apamɨkanaga kʉwa ɓata ndɨ kʉgbɛ ɓɛ: «Mika ngama Daudi, ikwilyanɔ ɓaka kumbu!»
49 Yeso amaga ndɨ, aɓɨkya ɓɛ: «Mumokoni.» Ɓamaka kʉwa ndɨ, ɓaɓɨkya ɓɛ: «Wika kʉwa na lɨlʉkʉ aka! Wamaga, akaʉmaka!»
50 Kʉwa wa, ambimba ndɨ koti kakɨ, atʉkya ɓɨɗafa, aga kʉ Yeso a ndɨ mino.
51 Yeso amuusa ndɨ ɓɛ: «Wakapa ɓɛ nʉgyɨlyɨ ɨkɨ?» Ɨyɨ aka na ɨyɨ ɓɛ: «Muwonisilo, nakapa ambɛ napʉngɨ ɓata kaɨna.»
52 Yeso aɓɨkya ndɨ ɓɛ: «Waga, baya kakʉ uhukusini.» Alʉkʉ nɔ apʉnga ɓata ndɨ kaɨna wa ka wa, apʉnga kʉwa kaɓɨɓya Yeso.