Luka
Iesu Keriso Hari Manoḡa Lukaꞌa Mirihiro
Ihore Ḡoeꞌa
Buka ꞌahiꞌe Lukaꞌa vaze boro ꞌahoga, niḡa Teofilo veize mirihiro. Lukaꞌe gohe vazeḡa zu Paulo teite tuburu gauiroteꞌe vazeḡa. Aniꞌe Iuda mene vazeḡa, rehano Giriki vazeḡa. Aniꞌe Iuda azaḡa ebu Iuda mene azaḡa veize Iesu hari manoḡa mirihadu Iesuꞌe zeḡe niduꞌa ḡabozeꞌeteꞌe vazeḡa rae ihoziro. Aniꞌe Iesuꞌa nougenouge hugano radiunuteꞌe ihozeꞌenaꞌa, vaze niduꞌa iḡaiḡa ufeta vetuḡazinuteꞌe moneo rae fureniro. Mataio teige, Luka zuni Iesuꞌa fureraroteꞌe hariḡa mirihiro. Aniꞌe buka ꞌahoga, Apostolo Azaḡa Haḡai zuni mirihiro.
1
Lukaꞌa Teofilo veize Mirihiro
1 Vaze boro Teofilo, emeḡe boꞌaḡano naginiꞌa fureraroteꞌe moneo vaze ḡehaḡaniꞌa mirihozinihi radu inare huniro.
2 Vaze nuꞌe Iesu hariḡa ḡadaheḡanonoꞌo onamo ḡonagano ubumaze hina horonadu ane ḡoere rae fureniro zu emeḡe ihofiro. Ebu zeḡeꞌa ihofiroteꞌe idunaḡano vaze ḡehaḡaniꞌa Iesu hari mirihiro.
3 Vaze boro Teofilo, eḡe zuni eꞌe hariḡa niduꞌaꞌe ḡadaheḡanonoꞌo onao izidi faifaine udahiro. Ebu eḡeꞌa ḡae veize hari ꞌadi ḡadaheḡanonoꞌo onamo ḡonaga mirihine, manoḡa rae zamariro.
4 Aꞌe ibite vazeꞌa ihoꞌirotaꞌaꞌe huga rae ḡaeꞌa ederifine raꞌohe.
Ioane Babatisoꞌa Fureratiteꞌe moneo rae Fureniro
5 Iudea habaꞌano Herodaꞌe kini reiroteꞌe madaḡano dibuꞌo vazeḡa ꞌahoga, niḡa Zekariaꞌa radiunu. Aniꞌe dibuꞌo azaḡa duḡuru ꞌahoga, Abia duḡuru mone dibuꞌo vazeḡa. Ebu inuga, niḡa Elizabetaꞌe Aroni mariga.
6 Zekaria zu Elizabetaꞌe Zuhiꞌa Boro goro ḡoeꞌa niduꞌa hegoteꞌenaꞌa, mene veꞌore radiunu ebu Badiꞌa ubumao duduḡa rae reiro.
7 Rehano ze ubudeze oꞌoꞌa, mazaḡa Elizabetaꞌe gabani, zu anianineꞌe ufeta vouriro.
8 Mada ꞌahogano Abia duḡuru dibuꞌo azaḡaniꞌa gaueꞌeteꞌe madaḡa meiro. Eꞌanoꞌo Zekaria zuni Badiꞌa kuru neḡano dibuꞌo vazeḡa gauḡa haḡairo.
9 Eꞌe madaḡano dibuꞌo azaḡa haḡai idunaḡano ze kaḡusi arahoḡa arahiro, ebu Zuhiꞌa Boro kuru neḡano diuḡadu ꞌuvahu hohoḡa hufiteꞌe vazeḡa ꞌahoga ohoniro. Kaḡusi arahirotene, Zekaria meiro.
10 Ebu Zekariaꞌa kuru neḡano ꞌuvahu hohoḡa hufiꞌeteꞌe zamaḡano vaze ḡuḡuvaḡaꞌe kuru neḡa enogano kurau radiunu.
11 Eꞌe madaḡano Zuhiꞌa Boro tuḡure viga ꞌahoganiꞌa Zekaria mazao fureraro. Aniꞌe ꞌuvahu hohoḡa hufiꞌeteꞌe fataḡa edaꞌe moneo edau radiro.
12 Zekariaꞌa tuḡure viga eꞌe horonirotene, ufeta zaguzagaro zu rihau rudaro.
13 Rehano tuḡure viga eꞌeꞌa ꞌahige rae niro, “Zekaria, ago rihanoꞌi. Badiꞌaꞌa ḡae kuru igiro ꞌahine, inugo Elizabetaꞌe ubugo ꞌahoga fureniꞌuma. Ebu niḡaꞌe Ioane rae turahoꞌi.
14 Ḡaꞌe ani uꞌano matuꞌe rudaꞌuma, ebu vaze ḡehaḡa zuni aneꞌa fureraroteꞌe moneo matuꞌiꞌuma.
15 Mazaḡa aniꞌe Zuhiꞌa Boro zamao niḡa boro reꞌuma. Aniꞌe vaini vuḡa zu vu sauꞌa mene gagiꞌuma, ebu viꞌa isi zamaḡanonoꞌo Vine Zaḡoḡaniꞌa ani ibitohaꞌuma.
16 Aniꞌe Isaraela azaḡa ḡehaḡa Zuhiꞌa Boro zeḡe Badiꞌa vaḡe tutuze ariꞌuma.
17 Ani viga zu gigiꞌaḡaꞌe peroveta vazeḡa Elia teigiꞌuma. Aniꞌe Zuhiꞌa Boro ꞌizema arogano ariꞌuma, ebu moze zu ubudeze zamaze mae tibuzifine danaziꞌuma. Zu Badiꞌa mene egohauꞌeteꞌe azaḡaꞌe duduḡa azaḡa zamarone huhuzaḡa ibiḡano tutuziꞌuma, ebu vazeꞌa Zuhiꞌa Boro veize ruhibifine ihoziꞌuma.”
18 Zekariaꞌa tuḡure viga niro, “Ḡae ḡoere eꞌeꞌa fureratitaꞌaꞌe e nougenouge ederiꞌuma? E vaze vouḡa ebu inudehe zuni voureha.”
19 Ebu tuḡure viganiꞌa naenaeniro, “Eꞌe Gabiriela. Eꞌe Badiꞌa zamao edanadu ane gau haḡaeꞌohe. Badiꞌaꞌa hari manoḡa ꞌadi ḡae ihoꞌifine eḡe tuḡuheha.
20 Ḡianoꞌi. Madaḡaniꞌa arine, eḡeꞌa rateꞌe ḡoeꞌaniꞌa hugano fureraꞌuma. Ḡaꞌe eḡe ḡoere ꞌadi mene mae ḡihinateꞌe uꞌano, ḡaꞌe ḡoeroga mene idaraꞌuma, onamo eꞌeguḡaniꞌa fureratiteꞌe madaḡa meꞌuma.”
21 U vaze ḡuḡuvaḡaꞌe enogano Zekaria guhine radiunu ebu ꞌahige zamarinu, “Aniꞌa kuru neḡa zamaḡano nougadu faḡa hune radiuꞌohe?”
22 Ebu Zekariaꞌa kuru neḡanonoꞌo buarotene, ani ḡorezoga mene idararo. Ani ꞌevoꞌa hina daꞌo ḡoreziro zu ḡoerogaꞌe mene idararo. Eꞌanoꞌo zeꞌe aniꞌa kuru neḡa zamaḡano ahiri raꞌaga iḡunaḡa horoniroteꞌe ederiro.
23 Ebu Zekariaꞌa kuru neḡano dibuꞌo gauḡa hauḡirotene, neḡa onamiro.
24 Eꞌe enogano ani inuga Elizabetaꞌe ene tiro ebu bato fuꞌo ani neo radiunu.
25 Aniꞌa ꞌahige rae reiro, “Zuhiꞌa Boroꞌa eḡe veize ꞌahiguḡa haḡairo. Izidi Zuhiꞌa Boroꞌa vaze boꞌaḡano eḡe mazagaro mae vaḡiniro.”
Iesuꞌa Fureratiteꞌe moneo rae Fureniro
26 Elizabetaꞌa ene tiroteꞌe enogano bato fuꞌo tiba fare reirotene, Badiꞌaꞌa tuḡure viga Gabiriela Galilea habaꞌa Nazareta neḡano tuḡuniro.
27 ꞌOugadu ani roḡae ꞌahoga, niḡa Maria vaḡe onamiro. Mariaꞌe ohoze teite ꞌize mene baziroteꞌe nogobaḡa. Aniꞌe Davida mariga ꞌahoga, niḡa Iosefa teite iraꞌauniro.
28 Gabirielaꞌa Maria vaḡe aradu niro, “Badiꞌaꞌa manoḡa haroteꞌe roḡaeḡa, matuꞌoꞌi. Zuhiꞌa Boroꞌa ḡae teite radiuꞌohe.”
29 Mariaꞌa ḡoere eꞌe igirotene, zaguzagaro zu ꞌadaꞌadaniro, ebu “Ḡoere ꞌadi hugaꞌe nagini?” rae zamariro.
30 Ebu tuḡure viganiꞌa Maria niro, “Maria, ago rihanoꞌi, mazaḡa Badiꞌaꞌa ḡae mazao manoḡa fureniro.
31 Ḡianoꞌi! Ḡaꞌe ene teadu ubugo ꞌahoga fureniꞌuma ebu niḡaꞌe Iesu rae turahiꞌuma.
32 Aniꞌe niḡa boro reꞌuma, ebu vazeꞌa aniꞌe Badiꞌa Hitaga Hune Ubuga rae huniꞌuma. Ebu ane vouḡa Davida teige, Zuhiꞌa Boro Badiꞌaꞌa aniꞌe kini iḡuri haꞌuma.
33 Aniꞌa Isaraela azaḡa zuhiꞌaziꞌuma onamo tuḡutuḡu, ebu aniꞌa zuhiꞌaziꞌetaꞌaꞌe mene hauḡiꞌuma.”
34 Ebu Mariaꞌa tuḡure viga niro, “Eꞌe ohoze teite bazoga ꞌize aḡuꞌa. Nougenouge ꞌuguḡaniꞌa fureraꞌuma?”
35 Ebu tuḡure viganiꞌa naenaeniro, “Vine Zaḡoḡaniꞌa ḡae vaḡe ovaiꞌuma, zu Badiꞌa Hitaga Hune inaraḡaniꞌa ḡae zauhaḡadiꞌuma. Eꞌanoꞌo fureratiteꞌe tahiꞌaḡaꞌe zaḡoḡa reꞌuma zu Badiꞌa Ubuga rae huniꞌuma.
36 Ḡianoꞌi, ḡae nabugo Elizabeta zuni vouḡa ebu gabani rae huniro, rehano ene ohozeḡa teadu izidi bato fuꞌo tiba fare maha.
37 Badiꞌaꞌe gau niduꞌa haḡaogaꞌe idaḡa.”
38 Ebu Mariaꞌa naenaeniro, “Eꞌe Zuhiꞌa Boro tuḡure roḡaeḡa. Ḡaeꞌa rateꞌeꞌa eḡe mazao fureranoꞌi.” Ebu tuḡure viganiꞌa ani muhiniro.
Mariaꞌa Elizabeta Vaḡe Onamiro
39 Eꞌe ḡarugano Mariaꞌa iḡunadu Iudea habaꞌano guniꞌa neḡa ꞌahoga ḡarihe onamiro.
40 Ebu aniꞌa feurirotene, Zekaria ne diuḡadu Elizabeta niro, “Manoḡahe?”
41 Elizabetaꞌa Maria ago igirotene, ubugaꞌe isi zamaḡano hagariro, ebu Vine Zaḡoḡaniꞌa Elizabeta mazao iriꞌaviro.
42 Ebu Elizabetaꞌa Maria ḡihau niro, “Ḡaeꞌa roḡae niduꞌa boꞌaḡano manohuga ufeta hidiro. Ḡaꞌa fureniteꞌe tahiꞌaḡa zuni manohuga hidiro.
43 Eḡe Zuhiꞌa Boro viꞌaꞌe eḡe vaḡe areha. Badiꞌaꞌa eḡe mazao manoḡa fureneha!
44 Eḡeꞌa ḡae ago egatene, eḡe isi zamaḡano tahiꞌa komeꞌaꞌe matuꞌeꞌenaꞌa, hagareha.
45 Ḡa matuꞌe rudauꞌohe, mazaḡa ḡa Zuhiꞌa Boroꞌa ḡaniroteꞌe ḡoeꞌaniꞌa hudaꞌuma rae mae ḡihiniro.”
Mariaꞌa Zuhiꞌa Boro Niguniro
46 Ebu Mariaꞌa ꞌahige rae reiro,
“E Zuhiꞌa Boro niguneꞌohe,
47 ebu vineheꞌe eḡe ḡaboheꞌeteꞌe Badiꞌaḡa uꞌano matuꞌe rudauꞌohe,
48 mazaḡa eꞌe tuḡure roḡaeḡa zu nihe zuhuꞌa rehano, Badiꞌaꞌa eḡe zamariro.
Izidionoꞌo onamo mada niduꞌa, vaze niduꞌa ꞌahige rae reꞌuma, 'Gaꞌe Badiꞌaꞌa matuꞌoḡaniro.'
49 Mazaḡa Badiꞌa Gigiꞌaḡaniꞌa eḡe veize gau boro haḡairo.
Ani niꞌe zaḡoḡa.
50 Aniꞌe ani gubaneꞌeteꞌe azaḡa vetuḡaziꞌohe,
zu zeḡe mariga niduꞌa vetuḡaziꞌohe.
51 Aniꞌe ꞌevoꞌa hina haḡai gigiꞌaḡa haḡairo,
ebu iniu zeḡeꞌa bare nize mae iteꞌeteꞌe azaḡa hegoze ḡururuziro.
52 Aniꞌe kini niduꞌa zeḡe ehoro habaꞌanonoꞌo hegoze vaḡiziro,
u iniu zeḡeꞌa bare nize mae ovoeꞌeteꞌe azaḡa mae ḡihiziro.
53 Aniꞌa vinizeꞌeteꞌe azaḡa mazao ḡau manoḡa iriꞌavoniro,
u maꞌora azaḡaꞌe ꞌevoreze isoḡa tuḡuze buziro.
54 Aniꞌa ane mone azaḡa vetuḡaziꞌuma rae ḡoitorirotaꞌaꞌe zamaradu
ane tuḡure azaḡa, Isaraela azaḡa danaziro.
55 Badiꞌaꞌa emeḡe vouḡa ziroteꞌe idunaḡano,
Aberahamo zu ane mariga vetuḡaziro ebu vetuḡaziꞌuma onamo tuḡutuḡu.”
56 Ebu Mariaꞌe Elizabeta teite bato uḡidu heuḡa radadu neḡa bare onamiro.
Ioane Babatisoꞌa Fureraro
57 Elizabetaꞌa ene fureniteꞌe madaḡa meirotene, ubuga fureniro.
58 Ebu neḡa azaḡa zu nabuga duḡuruꞌa Elizabeta mazao Badiꞌaꞌa manoḡa fureniroteꞌe egadu ane teite matuꞌiro.
59 Eꞌe enogano mada fuꞌo uḡidu fare meirotene, ze tahiꞌa ahiꞌa rana iḡuri haḡaihi radu ariro, ebu tahiꞌa niḡaꞌe moga Zekaria ni turahihi reiro.
60 Rehano viꞌaniꞌa ziro, “Mene, ani niꞌe Ioane rae turahiꞌuma.”
61 Ebu zeꞌa naenaeniro, “Ḡae nabugo niduꞌa boꞌaḡano eꞌeguḡa niḡaꞌe oꞌoꞌa.”
62 Ebu ze ꞌevore hina moga ḡoreniro, “Ḡa niḡa iniu turahihi raꞌohe?”
63 Ebu Zekariaꞌa ire rafaḡa umizadu eꞌe rana ꞌahige rae mirihiro, “Niḡaꞌe Ioane.” Ze eꞌe horonirotene, zeḡe niduꞌa zaguzagaro.
64 Eꞌe madaḡano Zekaria hebeꞌa ꞌai zogone nahanadu ḡoerirotene agoḡaniꞌa buaro, ebu Badiꞌa niguniro.
65 Ne azaḡa niduꞌa eꞌe horonadu riharo. Ebu Iudea habaꞌano guniꞌa neḡa azaḡa niduꞌa zuni eꞌe hariḡa niduꞌa igiro.
66 Eꞌe igiroteꞌe azaḡa niduꞌaꞌe eꞌe moneo zamaradu ꞌahige rae ḡadimutitiro, “Tahiꞌa ꞌadiꞌe zama moneo vaze nagiga reꞌuma?” Mazaḡa Zuhiꞌa Boro gigiꞌaḡaniꞌa hube hune ane mazao radiunu.
Zekariaꞌa Badiꞌa Ḡoere rae Fureniro
67 Eꞌe enogano Vine Zaḡoḡaniꞌa Ioane moga Zekaria zamao iriꞌavadu Zekariaꞌa Badiꞌa ḡoere rae fureniro,
68 “Zuhiꞌa Boro Isaraela azaḡa Badiꞌa nigunihi.
Mazaḡa aniꞌe Isaraela azaḡa vaḡe aradu haḡaize sauꞌanonoꞌo bohaze buziro.
69 Badiꞌaꞌe ane tuḡure vazeḡa Davida marigaonoꞌo
emeḡe ḡabofiteꞌe vazeḡa inaraḡa tuḡuniro.
70 Ibite madaḡano Badiꞌaꞌa ane peroveta azaḡa zaḡoḡaonoꞌo reiroteꞌe ḡoeꞌaniꞌa hudaroteꞌe teige,
71 aniꞌe emeḡe agire azaḡa mazaonoꞌo,
ebu emeḡe heꞌeheꞌefeꞌeteꞌe azaḡa niduꞌa ꞌevoreonoꞌo ḡabofiꞌuma.
72 Aniꞌe vouḡafe vetuḡaziro,
ebu zeḡe teite ḡoitoriroteꞌe ḡoeꞌa zaḡoḡa zamariro.
73 Aꞌe vouḡafe Aberahamo mazao ḡoere rinede tiroteꞌe ḡoeꞌa.
74 ꞌOugadu aniꞌe emeḡe agire azaḡa ꞌevoreonoꞌo ḡabofiro,
ebu emeꞌa mene rihauꞌenaꞌa, ane veize gauifine danafiro.
75 Eꞌanoꞌo emeḡe ḡabone niduꞌa zamaḡano emeꞌe Badiꞌa ubumao zaḡozaḡiꞌuma,
ebu duduḡano radiꞌuma.”
76 Ebu Zekariaꞌa ubuga niro,
“Eḡe ubude, ḡaꞌe Badiꞌa Hitaga Hune veize gaueꞌeteꞌe peroveta vazeḡa rae huḡadiꞌuma.
Mazaḡa ḡaꞌe Zuhiꞌa Boro ibi ruhiboga veize ane zamao onamiꞌuma,
77 ebu vaze haḡai sauꞌanonoꞌo ḡabone ziniꞌeteꞌe ibiḡa
Badiꞌa mone azaḡa ihoziꞌuma.
78 Emeḡe Badiꞌaꞌe vetuḡafiꞌohe zu emeḡe zamare borofeꞌohe.
Adureonoꞌo madaꞌa iteꞌeteꞌe teige, aniꞌa emeḡe mazao vaze ꞌahoga tuḡuniꞌuma.
79 Vaze ꞌahoganiꞌa uzabo zu rune zauhaḡa zamaḡano radiuꞌeteꞌe azaḡa agaḡa ziniꞌuma,
ebu uniho manoḡa ibiḡano odafe ibitofiꞌuma.”
80 Ene aꞌe bororaro ebu vine moneo inariro. Aniꞌe haba bohaꞌano radiro, onamo hunio Isaraela azaḡa mazao fureraro.