25
Navundi ñaŋɨra ndu tɨhi kuyu
+Kamavata Jisas sɨhinda ambami, Kandɨtɨwɨmi hañɨ Gotɨndu tɨwɨyɨ kɨyɨhɨyɨha, navundi ñaŋɨra kumanzɨpi timutamu tɨŋgɨruramɨvatɨndu vana maña kɨyɨmandɨ. Kru mumɨŋga navundi urɨrɨm andɨmi mɨŋga parɨm andɨmi. Kamatɨhi navundi ñaŋɨra kandɨhaŋɨnɨŋ umbimbuŋgɨ nurɨŋandɨ haŋɨnɨŋ mɨŋata, kru kandɨhamaŋ kɨndɨñɨ ŋgata tɨmbuta payɨm vata umu. Navundi kandɨhañɨndu arɨkita arɨkita kwɨrɨ indarɨmit avi naŋga ŋɨnɨŋ, arɨkita arɨkita kwɨrɨ indarɨmit avi manɨmanɨ ŋɨnɨŋ. Navundi indarɨmit avi manɨman naŋga haŋɨnɨŋ suñɨndamandu umbi nurɨŋandɨ haŋɨnɨŋ mɨŋamu. Hara kuku hapa muvɨra kuku vuŋgɨyɨ kavuŋgɨta mɨŋata mambayɨmu. Hara navundi indarɨmit avi naŋga haŋɨnɨŋ nurɨŋandɨ suñɨndamandu umbi haŋɨnɨŋ mɨŋamu. Kamata kuku hapa muvɨra kuku vuŋgɨyɨ kavuŋgɨta mɨŋata umu. Hara kru, navundi urara hama mambayɨhavumi. Kamataharɨm navundi ñaŋɨra kandɨhaŋɨnɨŋ sɨhanaŋga akwɨmɨtandɨhi karɨhamu. Kamata kɨvɨ itɨñɨ indarɨhu kru mumɨŋga kuyu kɨmbañɨ ambami, Indarɨmara. Kru, navundi urara hama payɨ. Harɨm patɨra uta nuŋ ŋgɨm, vamba ambami. Kamavahi navundi ñaŋɨra kandɨhaŋɨnɨŋ sɨhanaŋga yahamɨrata nurɨŋandɨ umbi haŋɨnɨŋ sɨwɨtamamu. Kamatɨhu navundi indarɨmit avi manɨman haŋɨnɨŋ navundi indarɨmit avi naŋga haŋɨnɨŋ ambamu, Arɨŋ narɨŋandɨ kuku hapa hañɨndu muvɨra ŋgumara. Arɨŋandɨ umbi nɨŋɨnɨŋ kwɨmɨrɨm andɨtɨhi, vamba ambamu. Kamavahura navundi indarɨmit avi naŋga haŋɨnɨŋ kɨmbɨ nɨmavamba ambamu. Kuku hapa nɨ narɨ naŋga arɨŋ kandɨ mandɨrɨmandɨ. Harɨm avinda uta kuku hapa mɨŋamɨŋa hañɨ narɨŋambirɨm mut mɨŋɨmandɨra, vamba ambamu. 10 Kamavahu navundi indarɨmit avi manɨman haŋɨnɨŋ kuku hapa mutɨmɨŋɨrɨm uhuhu, kru, navundi urɨrɨm andɨmi hama yɨvurahami. Kamatɨhi navundi indarɨmit avi naŋga kuku hapa sɨwɨtamamu haŋɨnɨŋ, nu naŋga tavɨ hañɨ navundi urarandu tɨmu hañɨ indɨhumu. Kamatɨhu sɨkwɨtaya kru kɨndɨŋariha yɨhɨmu. 11  +Kamata kɨyɨhandata, navundi ñaŋɨra kuku hapa mut mɨŋɨrɨm umu haŋɨnɨŋ aŋga pata ambamu, Aru mɨŋga, aru mɨŋga, pata arɨŋambirɨm kɨndɨŋari nɨ pɨhɨrɨ, vamba ambamu. 12  +Kamavahura aru hama kɨmbɨ ambami, Yi narɨŋ kandɨ ambin, yi narɨŋ maŋgandin, vamba ambami, vami. 13  +Kamavata Jisas nurɨŋ ambami, Narɨ maŋgandara, pamata hɨvɨyɨ, naŋga pamata hɨrɨvɨyɨra vaha Krundu Ñɨŋi hama payɨmandɨ. Harɨm narɨ tamɨŋga naŋga kɨyɨmara, vami.
Sɨmbɨrasara saŋɨŋɨnɨŋ tɨmbahɨrɨs mɨŋamundu tɨhi kuyu
(Luk 19.11-27)
14  +Jisas sɨhinda ambami, Gotɨndu tɨwɨyɨ kɨyɨhɨyɨha kru mumɨŋga pɨhu kutañɨ urɨm andɨndi maña. Nuŋandɨ sɨmbɨrasara saŋ haŋɨnɨŋ uraramahi payɨmu. Kamata nuŋandɨ muhɨmɨmuhɨm karatamɨrɨmandɨyu vata nurɨŋandɨ kumaŋgɨmbañɨ tamami. 15  +Kamata sɨmbɨrasara saŋ haŋɨnɨŋ mɨnza vatɨvatɨndu vana naŋga tɨkatɨkarɨm indarɨramarama tɨmbahɨrɨs haŋɨnɨŋ tɨŋgɨrumi. Kru muhamaŋ 5,000 tɨmbahɨrɨs ŋgumi. Muhamaŋ 2,000 tɨmbahɨrɨs ŋgumi. Muhamaŋ 1,000 tɨmbahɨrɨs ŋgumi. Kamata kru hama umi. 16 Kamatɨhi kru 5,000 tɨmbahɨrɨs mɨŋami hama 5,000 tɨmbahɨrɨs kandɨhañɨ tɨmbahɨrɨs sɨmbɨra mɨŋata sɨhinda 5,000 tɨmbahɨrɨs mu mɨŋami. 17 Kru 2,000 tɨmbahɨrɨs mɨŋami hama ndahara, 2,000 tɨmbahɨrɨs hañɨ tɨmbahɨrɨs sɨmbɨra mɨŋata sɨhinda 2,000 tɨmbahɨrɨs mu mɨŋami. 18 Hara sɨmbɨrasara saŋ 1,000 tɨmbahɨrɨs mɨŋami hama uta pɨrɨyɨ kumba kayɨvata nuŋandɨ aru hamandu tɨmbahɨrɨs ha sipɨrumi.
19 Kamata kutaŋgɨvɨ uhi, nurɨŋandɨ aru hama aŋga payɨmi. Kamata nurɨŋ tɨmbahɨrɨs ŋgumi haŋɨnɨŋɨrɨm kuyu mɨŋasɨrɨvɨrɨm andɨmi. 20 Kamatɨhi kru 5,000 tɨmbahɨrɨs mɨŋami hama sɨhinda 5,000 tɨmbahɨrɨs mu naŋga mɨŋata pata nɨmavamba ambami, Aru mɨŋga nɨŋga, yaŋ 5,000 tɨmbahɨrɨs ŋgumana. Hara tɨmbahɨrɨs kandɨnɨñɨ tɨmbahɨrɨs sɨmbɨra mɨŋata sɨhinda 5,000 tɨmbahɨrɨs mɨŋamin, vamba ambami. 21  +Kamavahi nuŋandɨ aru hama ambami, Na sɨmbɨrasara saŋ avi mɨŋga, na sɨmbɨra avi mɨŋamana. Na nandɨ sɨmbɨra ha avindamata karatamata, suksɨmbɨrɨ hɨm karatamamaŋgaramana. Harɨm na muhɨmɨmuhɨm sambɨ karatamɨrɨmana vata pirɨkɨnɨ. Kamataharɨm pata yi naŋga kɨnzɨhɨnzɨtɨ, vamba ambami. 22 Kamata kru 2,000 tɨmbahɨrɨs mɨŋami hama ndahara payɨmi. Pata nɨmavamba ambami, Aru mɨŋga nɨŋga, yaŋ 2,000 tɨmbahɨrɨs ŋgumana. Hara tɨmbahɨrɨs kandɨnɨñɨ tɨmbahɨrɨs sɨmbɨra mɨŋata sɨhinda 2,000 tɨmbahɨrɨs mɨŋamin, vamba ambami. 23 Kamavahi nuŋandɨ aru hama ambami, Na sɨmbɨrasara saŋ avi mɨŋga, na sɨmbɨra avi mɨŋamana. Na nandɨ sɨmbɨra ha avindamata karatamata, suksɨmbɨrɨ hɨm karatamamaŋgaramana. Harɨm na muhɨmɨmuhɨm sambɨ karatamɨrɨmana vata pirɨkɨnɨ. Kamataharɨm pata yi naŋga kɨnzɨhɨnzɨtɨ, vamba ambami. 24 Kamavahi kru 1,000 tɨmbahɨrɨs mɨŋami hama ndahara payɨmi. Kamata nɨmavamba ambami, Aru mɨŋga yi naŋ ŋgandin, na paña mɨŋga. Na kɨva muŋɨnɨŋ kurɨnduyɨ ndahara kayɨvandana. Naŋga pɨrɨvɨsa muyɨ kru mumɨŋga ñaña kɨrɨs sisɨvahi kandɨ tamahi ndahara nurɨŋandɨ ñaña haŋɨnɨŋ mɨŋandana. 25 Kamataharɨm yaŋ pɨŋitɨhi, uta nandɨ tɨmbahɨrɨs nɨ pɨrɨhumbañɨ sipɨrumin. Nandɨ tɨmbahɨrɨs hanɨ, vamba ambami. 26 Kamavahira nuŋandɨ aru hama kɨmbɨ nɨmavamba ambami, Na sɨmbɨrasara saŋ ñamba, na yakwɨrɨ mɨŋga. Na yaŋ ŋgamaŋgarandana. Yi kɨva muŋɨnɨŋ kurɨnduyɨ ndahara kayɨvandin. Naŋga pɨrɨvɨsa muyɨ kru mumɨŋga ñaña kɨrɨs sisɨvahi kandɨ tamandi ndahara nurɨŋandɨ ñaña haŋɨnɨŋ mɨŋandin. 27 Hara mumɨndɨhi tɨmbahɨrɨs yandɨha uta tɨmbahɨrɨs tamatama tavɨyɨ mandamana. Kamatamandɨti aŋga pata yandɨ tɨmbahɨrɨs ha kañɨmbɨrɨti tɨmbahɨrɨs muvɨra naŋga mɨŋahin. 28 Kamataharɨm 1,000 tɨmbahɨrɨs nu naŋga kɨyɨnɨ mɨŋata kru 10,000 tɨmbahɨrɨs naŋga nɨmaŋ ŋgumara. 29  +Kru muhɨmɨmuhɨm naŋga haŋɨnɨŋ, nurɨŋ sɨhinda muvɨra ŋgurɨman. Kamatɨn nurɨŋandɨ muhɨmɨmuhɨm sambɨ kɨyɨmandɨ. Hara kru mumɨŋgandu muhɨmɨmuhɨm maŋgɨti, nuŋandɨ muhɨmɨmuhɨm kɨyɨmandɨ sɨmbɨrɨ ha, aŋga mɨŋɨman. 30  +Harɨm sɨmbɨrasara saŋ ñamba nɨmaŋ kavarɨtɨra tapɨra kɨvɨmɨŋgwɨ humba ndambu indɨhuta kɨyɨm. Pɨhu kɨvɨmɨŋgwɨ kandɨhañɨ irɨharɨha mɨka satɨpɨrɨmandɨyu, vamba ambami, vami.
Krundu Ñɨŋi hama krunavundi sɨhanaŋgaŋ ŋgatɨŋgurɨmandɨ
31  +Jisas sɨhinda ambami, Krundu Ñɨŋi hama aru miku maña kutɨkara sɨhanaŋga naŋga payɨmandɨ. Kandɨhɨvɨ hañɨ nuŋandɨ mɨnzɨmɨnzɨ maka aru miku ndu hañɨ mɨnzɨrɨmandɨ. 32  +Kamati krunavundi sɨhanaŋga pɨrɨvɨsa muvundumuvundu haŋɨnɨŋ pata nuŋandɨ kɨpumɨkayɨ tɨwɨrɨmandɨyu. Kamatu nurɨŋ tamarahata arɨkinziviyɨ tamɨrɨmandɨ. Kru sipsip karatamatama hama tamarahahi sipsip timu uhu meme tamu undu maña. 33 Kamata sipsip haŋɨnɨŋ nuŋandɨ kuma kandɨ sambavu tamata, meme haŋɨnɨŋ kuma kakayɨ sambavu tamɨrɨmandɨ.
34  +Kamata aru miku hama krunavundi nuŋandɨ kuma kandɨ sambavu kɨyɨmandɨyu haŋɨnɨŋ nɨmavamba ambɨrɨmandɨ, Yavandak narɨŋ avindamandi. Yandɨ Yava pɨrɨ nɨŋandɨhin tamami hɨrɨvɨyɨ ambami, Yandɨ tɨwɨyɨ kɨyɨmandɨyu vamba ambami. Kamataharɨm pata Yavandu tɨwɨyɨ narɨ kɨyɨmara. 35  +Nɨmata, kuha yi avɨharɨm kɨyɨhin yaŋ ñaña ŋgumara. Yaŋ kukumɨtandɨhi kuku ŋgumara. Yi pɨhu muyɨndu mɨŋga, hara yaŋ tɨmbuta narɨŋandɨ tavɨyɨ umara. 36  +Yandɨ mɨkwɨrɨ maŋgɨyɨhi, yaŋ mɨkwɨrɨ ŋgumara. Kandi kɨmuhin yaŋ karatamamara. Naŋga kru ñamba vana andɨhu tamandu upɨyɨ kɨyɨhin pata yaŋ ŋgamara, vamba ambɨrɨmandɨ. 37 Kamavɨti krunavundi tɨtɨtaya kɨndu haŋɨnɨŋ kɨmbɨ nɨmavamba ambɨrɨmandɨyu, Aru mɨŋga, na pamata hɨrɨvɨyɨ avɨharɨm kɨyɨhana naŋ ñaña ŋgumarɨŋ. Naŋga pamata hɨrɨvɨyɨ naŋ kukumɨtandɨhi kuku ŋgumarɨŋ. 38 Naŋga naŋ pamata hɨrɨvɨyɨ ŋgaharɨŋ na kru pɨhu muyɨndu mɨŋga kɨyɨhana naŋ tɨmbuta arɨŋandɨ tavɨyɨ umarɨŋ. Naŋga pamata hɨrɨvɨyɨ mɨkwɨrɨ manɨman kɨyɨhana, naŋ mɨkwɨrɨ ŋgumarɨŋ. 39 Naŋga pamata hɨrɨvɨyɨ kandikɨmuta kɨyɨhana, naŋga kru ñamba vana andɨhu tamandu upɨyɨ kɨyɨhana uta naŋ ŋgamarɨŋ, vamba ambɨrɨmandɨyu. 40  +Kamavɨtu aru miku hama kɨmbɨ krunavundiŋ nɨmavamba ambɨrɨmandɨ, Yi narɨŋ kandɨ ambin, muhɨmɨmuhɨm vana yaranava ñɨmbi manɨman haŋɨnɨŋɨndu muvatɨŋ andɨndara haŋɨnɨŋ, yaŋ andɨndara, vamba ambɨrɨmandɨ.
41  +Kamavata aru miku hama krunavundi nuŋandɨ kuma kakayɨ sambavu kɨyɨmandɨyu haŋɨnɨŋ nɨmavamba ambɨrɨmandɨ, Narɨ krunavundi siŋgundɨtɨŋɨnɨŋ, narɨ yaŋ mikiramata ahu tuvarata sɨhaŋgɨyɨhɨyɨ helɨyɨ umara. Ahu kandɨha Satan naŋga nuŋandɨ kutɨkara haŋɨnɨŋɨrɨm Got sɨwɨtamami. 42 Nɨmata, yi avɨharɨm kɨyɨhin yaŋ ñaña maŋgumara. Naŋga yaŋ kukumɨtandɨhi kuku maŋgumara. 43 Yi pɨhu muyɨndu mɨŋga, hara yaŋ tɨmbuta narɨŋandɨ tavɨyɨ maŋumara. Naŋga yandɨ mɨkwɨrɨ maŋgɨyɨhi, yaŋ mɨkwɨrɨ maŋgumara. Yi kandi kɨmuhin, naŋga kru ñamba vana andɨhu tamandu upɨyɨ kɨyɨhin uta yaŋ maŋgamara, vamba ambɨrɨmandɨ. 44 Kamavɨti nurɨndahara nuŋ kɨmbɨ nɨmavamba ambɨrɨmandɨyu, Aru mɨŋga, na pamata hɨrɨvɨyɨ avɨharɨm kɨyɨhana, naŋ ñaña maŋgumarɨŋ. Naŋga pamata hɨrɨvɨyɨ naŋ kukumɨtandɨhi kuku maŋgumarɨŋ. Naŋga naŋ pamata hɨrɨvɨyɨ ŋgaharɨŋ na kru pɨhu muyɨndu mɨŋga kɨyɨhana naŋ tɨmbuta arɨŋandɨ tavɨyɨ maŋumarɨŋ. Naŋga pamata hɨrɨvɨyɨ mɨkwɨrɨ manɨman kɨyɨhana, naŋ mɨkwɨrɨ maŋgumarɨŋ. Naŋga pamata hɨrɨvɨyɨ kandikɨmuta kɨyɨhana, naŋga kru ñamba vana andɨhu tamandu upɨyɨ kɨyɨhana uta naŋ maŋguramamarɨŋ, vamba ambɨrɨmandɨyu. 45  +Kamavɨtu nurɨŋ kɨmbɨ nɨmavamba ambɨrɨmandɨ, Yi narɨŋ kandɨ ambin, yaranava ñɨmbi manɨman nɨŋɨnɨŋɨndu muvatɨŋ kanɨmata vana nɨŋɨnɨŋ maŋandɨmara ha, kandɨ vana haŋɨnɨŋ yaŋ maŋandɨmara, vamba ambɨrɨmandɨ. 46  +Kamata kandɨhaŋɨnɨŋ ñamba hɨm mɨŋɨrɨm urɨmandɨyu. Ñamba hɨm kandɨha kañɨnda sɨhaŋgɨyɨhɨyɨ ŋandi. Hara krunavundi tɨtɨtaya kɨyɨhɨyɨ haŋɨnɨŋ avindaya sɨhaŋgɨyɨmandɨyu, vami.
+ 25:1 Lu 12.35 naŋga, Sk 19.7 + 25:11 Lu 13.25 + 25:12 Mt 7.23 + 25:13 Mt 24.42-44 naŋga, 1 Te 5.6 naŋga, 1 Pi 5.8 + 25:14 Mk 13.34 + 25:15 Ro 12.6 + 25:21 Mt 24.45-47 naŋga, Lu 12.44 naŋga, 16.10 naŋga, 2 Ti 2.12 naŋga, Hi 12.2 naŋga, 1 Pi 1.8 + 25:29 Mt 13.12 naŋga, Mk 4.25 naŋga, Lu 8.18 naŋga, Jo 15.2 + 25:30 Mt 8.12 naŋga, 22.13 naŋga, Lu 13.28 + 25:31 Sek 14.5 naŋga, Mt 16.27 naŋga, 19.28 naŋga, Sɨ 1.11 naŋga, 1 Te 4.16 naŋga, 2 Te 1.7 naŋga, Sk 1.7 naŋga, 20.11-13 + 25:32 Ese 20.38 naŋga, 34.17 naŋga, Ro 14.10 naŋga, 2 Ko 5.10 naŋga, Sk 20.12 + 25:34 1 Ko 6.9 naŋga, 15.50 naŋga, Ga 5.21 naŋga, Hi 4.3 naŋga, 1 Pi 1.20 + 25:35 Ais 58.7 naŋga, Ese 18.7 naŋga, 18.16 naŋga, Hi 13.2 naŋga, Je 1.27 + 25:36 2 Ti 1.16 naŋga, Je 2.15-16 + 25:40 Snd 19.17 naŋga, Mt 10.42 naŋga, 18.5 naŋga, Mk 9.41 naŋga, Hi 6.10 naŋga, Sk 22.12 + 25:41 Mt 7.23 naŋga, Mk 9.48 naŋga, Lu 16.24 naŋga, Sk 12.9 naŋga, 20.10 + 25:45 Sek 2.8 naŋga, Sɨ 9.5 + 25:46 Dan 12.2 naŋga, Jo 5.29 naŋga, Ro 2.7