17
Pol káling Sailas yá Tesalonaika káin átumálák
1 Pol káling Sailas yándi wu kumálák watá kungga it táwi Amfipolis wahára kung hiumálák ngáyá son sangga kungga it táwi Apolonia káin kung hiumálák ngáyá wa sangga ku son it yáilá Tesalonaika káin kung hiumálák, wakáin du Juda yan miti itná káman átnándak.
2 Kulá wahára ku Pol yá málámbá tángngátak wáina ku kung Sabat kaláhu wawu Juda yot miti itná wata kinan hangga Ánutu yan me wa wáina wáina ingga yánángga inán kanán táuráng.
3 Málám Ánutu yan me wata hulá wa yánángga ku miuk, “Ánutu yá ámna náráwa son iháháya miuk ámna wawu márapmá sungga kungga kámutang son tátárut ta mená wa isutang wáina há táuk. Iná Jesu wawu Ánutu yá ámna náráwa son iháháya miuk ngáya me pingnganá sánánggoet wa,” ingga yánuk.
4 Wáina yánán du Juda áturáng waháranan kámá yá wa narángga pahán yáni hurik tángga Pol káling Sailas hára sengsáráp táuráng. Kulá rám waháranyon Grik nan ámna náráwa táup táwi yon Ánutu ya naráng háting mená watyot náráwa kut yáni árená wáinanyon dá áwáng sengsáráp táuráng.
5 Iná Juda yáni wu kápuráng gu ámna náráwa táup hánám watá áwáng sengsáráp tát kápángga ku pahán suksuk narángga ámna wáik maket komená káin átnándaráng watyot ámna náráwa kámá yot urum tángga yáni kat táup hálendu pahán yáni seng tátárut tángga kungga kun tátáya menman tángga áturáng. Yáni wu Jeson dán it káin kung Pol káling Sailas kápángga iháng áwáng ámna urum táwi wa yámánin ingga kung it wata kálu mungnganá káting márák táuráng.
6 Yáni wu wáina tángga ma kápángga ku Jeson yot Jesu yan tombong ámna nukngá wa ket ihángga háting hirat kungkung tángtáng it yáilá watán ámna hulá hulá yan káin kuráng. Kung hengga ku ing mantáuráng, “Ámna yará wawu itná itná káin márapmá hulá hulá táwi tángngátamálák watá rám ore nahára ku áwáng it náni yáilá náta kinan átkoemálák.
7 Hulátingga áwáng hen du Jeson dá yángot kung itná kinan tiuk. Ámna tombong watá ku Sisa yan meng rákit mená wa yalingga ku king nukngá átak wata kutná ku Jesu ingga menggoeráng.”
8 Wáina yánát it yáilá watán ámna hulá hulá me ámna náráwa urum watá kámuk me wa naruráng hára wu hárámutang menman tángga kuráng.
9 Yáni wu wáina tángga ku Jeson yot nuknukngá ihángga áwuráng wa yánát sup tit tu yápmat kuráng.
Pol káling Sailas yá Beria káin átumálák
10 Kulá it tá yongin du ámna Táwi yan pingnga áturáng watá Pol káling Sailas suring yámát it táwi Beria káin kumálák. Wakáin kung hengga ku yándi wu Juda yan miti itná káin kumálák.
11 Beria káin Juda ámna náráwa wawu álo kámá hánám wáina hálendu ket tárák yáni wawu Tesalonaika ámna náráwa iháng hátek, wáina hálendu Pol yan me wa pahán yáni yot kikiná hánám narángga rámá rámá wu Pol yá menggiuk wa pálipuk me rina ingga kakaya Ánutu yan me papia kinan káin sángingga naránggiuráng.
12 Kulá rám ore wahára ku Juda ámna náráwa táup hánám, hang Grik náráwa kut yáni pálak táup pon, me Grik ámna táup pon watá Jesu ya naráng háting muráng.
13 Juda ámna Tesalonaika káin átnándaráng watá Pol ku Beria káin Ánutu yan me yánáng tolinggoek ingga met naruráng hára wu wakáin hányon kung ámna náráwa pahán yáni iháng yakyawák tát tu Pol ya kuk naráng mángga áturáng.
14 Wáina tát tu Jesu yan tombong wakáin watá Pol suring mát it káman táp tangtang káin kilang tángga kukuya ámna kámá yot kuráng, iná Sailas káling Timoti yá ku Beria káin há átumálák.
15 Ámna kámá Pol engotang kuráng watá ku engot kung kilang káman hára árángga kungga it yáilá Atens káin kung hiuráng. Kung hengga sangga son kuinán tát tu Pol yá Sailas káling Timoti yá sopmuná hánám áwinemálák ingga yánán du Beria káin son kuráng.
Pol yá Atens káin átuk
16 Pol málám Atens káin háleng yámángga átuk wahára wu pahálá yá táup hánám wáik háliuk, náuta it yáilá wata kinan du ánutu kusák iháng tolená watá táup hánám árát wata.
17 Wáina hálendu málám kung Juda yan miti itná káin Juda me Grik Ánutu ya naráng háting mená wa Táwi yan me wa wáina wáina ingga yánángga inán kanán tánggiuráng, me rámá rámá kung maket káin áwánggiuráng wa wáinanyon yánángga inán kanán tánggiuráng.
18 Nanará ámna urum yará kut yándi Epikurian me Stoik watá áwáng Pol yot menmen tángga ku waháranan kámá yá ing miuráng, “Mená lamlam me táená náwu rina mein ingga me tánggoek?” wáina met waháranan kámá yá ku ing miuráng, “It kámá yan ánutu watán kálu hám átang menggoek,” wáina ingga miuráng wawu náuta Pol yá Jesu yan me pingnga álosim watyot Jesu yá kámutang tárutuk ngáya yánángga átninggiuk wata.
19 Kulá yáni wu Pol engotang kaunsol yan urum kutná Areopagus hára kungga ku ing ináng suliuráng, “Me hurápmá mengga nánáng tolinggoelák wata hulá wa álo nánánggim me rina?
20 Kák ku me hurápmá kámá nán káráman náni káin metá naránggoemán, wata ku me wata hulá ya kándáng nánátá naránin,” ingga wáina ináng suliuráng.
21 Ámna náráwa Atens it márumá me it kámá káinnan áwáng wahára árená watá hánámá yáni átang me hurápmá rina narángngátaráng wata re meme tángga átnándaráng.
22 Wáina met narángga Pol málám Areopagus káin urum tángga áturáng hára wa tárutang miuk, “Atens ámna, no sáhet tu kálu hulá hulá kálu tirik tárák sáni wu ánutu kámá kámá yánáng sákngingi wata tárákngá yá sándán káin táwi hánám árán kanggoet.
23 No átningga kutná kutná yánáng sákngingngátaráng wahára kándáng kápángga áwánggoet wahára wu tingnaknak káman árán no kolem káman wahára uyená káut tu ing, ‘Tingnaknak náwu ánutu ma naráng mángmán watán tingnaknak,’ wáina uyená wa sángingga káut. Kulá kula ku no Ánutu ma naráng mená hánámá ináng sákngingngátaráng watán me hiták hánám ing sánindet.
24 “Ánutu ni alek me káwak me kutná kutná wata ketnán iháng tunggap táuk wawu alek me káwak kán Táwi. Wáina wata ku ánutu yan it káungá ku ámna yá ket tá táená hára ma átnándak.
25 Iná wawu náut kámá káman da kesák tán ámna ket tá háláng imámáyan muná, náuta ámna náráwa átkuku me iruk uyiyi me kutná kutná átaráng wawu málámbáyon námángngátak.
26 Hulátingga ku ámna káman dá re árán waháranan du Táwi yá tán ámna náráwa tombong kámuk hánám watá tunggafiuráng. Málámbáyon iháng káwak wakáin wakáin erek ting hálingga ku rám wahára ku háláng yáni tin tárutneráng me háláng yáni han háineráng ingga rám wa ting yámángga ku ále ore wahára wahára átneráng ingga tawon ting yámámá táuk.
27 Ánutu yá wáina táuk wawu ámna náráwa kámá yá málámba suling kung kang tunggap tátáya táineráng me kálan suling kung tánggagaya táineráng, enendu málám bu nán káman káman nápmang kung mulangán káin ma árak.
28 ‘Ma átnát háranan watá pálipuk há átang iháng kongkong tángga átkoemán watá hulá ku málám re.’ Sánin nanará ámna kámá yá ing há miuráng wáina, ‘Nándu málám háranan tunggafená.’
29 “Kulá nándu Ánutu háranan tunggafená wata ku nándá málám wawu gol, silva me sup ina ingga ma narindamán, me málám wawu ámna nangge yá náut kámá utniná yánin nanará isutang táng tolená ina ingga ma narindamán.
30 Uláp pu ámna yá Ánutu wáina átak ingga ma naráng mená átang gu ket tárák rina rina tánggiuráng wata mená ma tánggiuk. Iná inggálu wawu itná itná káin ámna náráwa átaráng watá pahán hurik há hánám táineráng ingga menggoek.
31 Málámbá rám káman há táng tunggap táuk wahára ku ámna há táng tunggap táuk watá kálu kándáng wahára re ámna náráwa kámuk hánám iháng horeinek. Ánutu málámbá ámna wa há kámutuk háranan táng tárut tán nándá kangga ku Ánutu yá ámna wawu yáup wa tátáya imuk ingga nanaráya wáina táuk.”
32 Wáina yánán me kámurená háranan dá tárutuk wa naruráng hára wu kámá yá ináng hikhilek tát kámá yá ku me wata hulá rám nukngá son metá narinemán ingga inuráng.
33 Wáina inát tu Pol yá kaunsol wa yápmangga hangga háná kuk.
34 Urum wahára ku ámna náráwa kámá yá Pol yá me miuk wa narángga Pol hára sengsáráp tángga Jesu ya naráng háting muráng. Ámna káman kutná ku Dionisius ámna wawu kaunsol urum waháranan, hang náráwa káman kutná Damaris watyot ámna náráwa kámá hányon watá Jesu yan tombong háliuráng.