13
Nãpí ágó úri riípi rĩ vé rĩ
(Mãrákõ 4:1-9; Lúkã 8:4-8)
1 Ụ́ꞌdụ́ ãlu ãlu ꞌdãri sĩ, Yẹ́sụ̃ nga fũú jó rĩ agásĩ, mụ adrií yị̃ị́ bãlãlã rĩ ã gãrã gá.
2 ꞌBá bị́trị́ká trakí ĩ Yẹ́sụ̃ ã gãrã gá sĩ kụ́rụ̃, Yẹ́sụ̃ ní ngazú tụzú kũlúmgba agá, ĩri ní úrízú vũgá, ꞌbá rĩ pi áwíkí pá tuú kuú yị̃ị́ rĩ ã gãrã gá.
3 Yẹ́sụ̃ ũlũ ꞌbá rĩ pi ní tã kárákará nãpí sĩ kĩnĩ, “Ágó ãzi ọ́mvụ́ be ni mụ úri rií ívé ọ́mvụ́ agá.
4 Ágó rĩ kã úri rĩ rií, úri rĩ pi ụrụkọ uꞌdekí lẹ́tị drị̃gé, ãríŋá rĩ pi ímụ́kí úri uꞌdeꞌbá lẹ́tị drị̃gé rĩ pi teé céré.
5 Úri rĩ pi ã ụrụkọ uꞌdekí nyọ̃ọ́kụ́ írã drị̃gé ni agá. Úri rĩ pi ĩfũkí mbẽlẽŋá, nyọ̃ọ́kụ́ rĩ ní adrií nyetele rĩ sĩ.
6 ꞌBo ụ̃tụ́ rĩ kã koó gbírílí, úri ĩfũꞌbá rĩ pi ꞌwikí ũdrãá céré, ãꞌdiãtãsĩyã úlá ni pi ní fií vũgá ꞌdãá kuyé rĩ sĩ.
7 Úri rĩ pi ã ụrụkọ uꞌdekí ũcékúcé ãsámvú gé, ũcékúcé rĩ dụ amuú, ọ̃zụ̃ úri ĩfũꞌbá dụꞌbá rĩ pi rá.
8 Úri rĩ pi ã ụrụkọ uꞌdekí nyọ̃ọ́kụ́ múké ni agá, kộpi dụkí ꞌaá mị be gbálígbálí. Drị̃ ni ãlu rĩ gé, ụrụkọ ni ã fí mụ̃dụ̃rụ̃lụ̃ ãlu, ụrụkọ ni pụ̃kụ́ ázíyá, ụrụkọ ni pụ̃kụ́ na.
9 ꞌBá bị́ be rĩ, ã yị ꞌí ní tã ꞌdĩri.”
Yẹ́sụ̃ ri átángá rĩ átá nãpí sĩ ãsĩ
(Mãrákõ 4:10-12; Lúkã 8:9-10)
10 Yẹ́sụ̃ vé ꞌbá ĩri ã pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi ní ímụ́zú ĩri zịzú kínĩ, “Mi ri átá ꞌbá rĩ pi ní nãpí sĩ ãsĩ?”
11 Yẹ́sụ̃ ní újázú kộpi ní kĩnĩ, “Sẽkí ĩmi ní úmĩ mãlũngã ꞌbụ̃ vé ĩ ní ũzụ̃ụ́ kuú mũdũmũdũ rú rĩ vé tã nị̃zú ámázú rĩ rá, ꞌbo sẽkí úmĩ ꞌdĩri ꞌbá ụrụkọ ní kuyé.
12 ꞌBá tã má ní ímbá rĩ yịị́pi rá rĩ, ĩ ĩri ní tã nị̃ngárá sẽ ãmbúgú, ꞌbo ꞌbá tã mávé rĩ yịị́pi ku rĩ, ĩ ĩrivé tã nị̃ngárá ꞌdụ úmĩ ni gé sĩ rá.
13 Ma kộpi ní tã rĩ átá nãpí sĩ ãꞌdiãtãsĩyã,
“ ‘Kộpi mị ꞌbã tã má ní ꞌoó rĩ ndrezú rá, ꞌbo kộpi ndrekí ku,
kộpi bị́ ꞌbã tã rĩ yịzú rá, ꞌbo kộpi yịkí ku, dõku tã rĩ fi kộpi drị̃gé ku.’
14 Tã ꞌdĩri nga ꞌi fũú tị ni gé gí, sụ̃ nẹ́bị̃ Ĩsáyã ní átá rĩ tị́nị kĩnĩ,
‘Ĩmi mávé ụ́ꞌdụ́kọ́ yị rá, ꞌbo ĩmi ícókí ífífí ni nị̃ị́ ámá ku,
ĩmi tã má ní ꞌoó rĩ ndre rá, ꞌbo ĩmi ícókí tã ni nị̃ị́ ámá ku.
15 ꞌBá ꞌdĩꞌbée ẽ ẹ́sị́ tete,
kộpi ẽ bị́ yị tã ku,
kộpi bĩkí ĩ mị cí,
kộpi ã bĩkí té dõ ĩ mị cí ku,
kộpi ẽ mị ri té ãngũ ndre rá,
kộpi ẽ bị́ ri té tã yị rá,
kộpi ẽ ẹ́sị́ ri té tã nị̃ ámá rá,
kộpi ã újákí dõ ẹ́sị́ rá, ma té kộpi ídrí rá.’
16 ꞌBo nóni Múngú sẽ ĩmi ní tãkíri gí, ãꞌdiãtãsĩyã ĩmî mị ri ãngũ ndre rá, ãzini ĩmî bị́ ri tã yị rá.
17 Ádarú á lẽ ꞌyoó ĩmi ní ꞌdíni, nẹ́bị̃ kárákará, ãzini ꞌbá tã ꞌoꞌbá pịrị kárákará ándúrú rĩ pi ꞌbãkí úvá lẽzú tã ĩmi ní ndreé ꞌdĩri ndrezú, ꞌbo kộpi ndrekí kuyé, ãzini kộpi lẽkí tã ĩmi ní yịị́ ꞌdĩri yịị́, ꞌbo kộpi yịkí tã rĩ kuyé.
Yẹ́sụ̃ ũlũ nãpí úri vé rĩ vé ífífí
(Mãrákõ 4:13-20; Lúkã 8:11-15)
18 “Kúru ĩmi yịkí ífífí nãpí ágó úri riípi rĩ vé rĩ.
19 Úri uꞌdeꞌbá lẹ́tị drị̃gé rĩ vé ífífí, ĩri ꞌbá ụ́ꞌdụ́kọ́ múké mãlũngã vé rĩ ã tã yịꞌbá rá, tã ni ní fií kộpi drị̃gé kuyé rĩ pi. Ãdróko ímụ́ úri rĩ pi uꞌdụụ́ kộpi ẽ ẹ́sị́ agásĩ rá.
20 Úri uꞌdeꞌbá nyọ̃ọ́kụ́ írã drị̃gé rĩ agá rĩ pi, ĩri ꞌbá ụ́ꞌdụ́kọ́ múké rĩ yịꞌbá rá, ãzini ãꞌyĩꞌbá ãyĩkõ sĩ rĩ pi.
21 Kộpi ã úlá ní fií vũgá ꞌdãá kuyé rĩ sĩ, kộpi ícókí adrií lókí be ãco ku. Tã ũkpó ũkpó kãdõ kộpi ị́sụ́, dõku kádõ kộpi ọ̃cụ̃ụ́ ụ́ꞌdụ́kọ́ múké rĩ vé tã sĩ, kộpi gõ ẹ̃ꞌyị̃ngárá rĩ adi ĩ drị́gé sĩ rá.
22 Úri uꞌdeꞌbá ũcékúcé ãsámvú gé rĩ pi, ĩri ꞌbá ụ́ꞌdụ́kọ́ múké rĩ yịꞌbá rá rĩ pi. ꞌBo kộpi ní rií tã rụ́ꞌbá nõri vé rĩ ụ̃sụ̃ụ́ áyu rĩ sĩ, ãzini kộpi ní rií ãꞌbú vé tã ꞌdụụ́ ꞌbãá ãmbúgú rĩ sĩ, sẽ úri múké rĩ adri kộpi ẽ ẹ́sị́ agá ku.
23 ꞌBo úri uꞌdeꞌbá nyọ̃ọ́kụ́ múké rĩ agá rĩ pi, ĩri ꞌbá ụ́ꞌdụ́kọ́ múké rĩ yịꞌbá rá, tã ni ní fií kộpi drị̃gé múké múké rĩ pi, ꞌbá ꞌdĩꞌbée vé ãnyãngã ri ka, drị̃ ni ãlu rĩ gé, fí ni ri adri mụ̃dụ̃rụ̃lụ̃ ãlu, ụrụkọ ni pụ̃kụ́ ázíyá, ụrụkọ ni pụ̃kụ́ na, ĩ ní úri rĩ saá rĩ vú sĩ.”
Nãpí jõótã dụụ́pi ãnyá agá rĩ vé rĩ
24 Yẹ́sụ̃ gõ kộpi ní nãpí ãzi ũlũú dị̃ị́ kĩnĩ, “Mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ adri sụ̃ ꞌbá úri múké ni riípi ọ́mvụ́ agá rĩ tị́nị.
25 ꞌBá rĩ pi kâ céré ꞌdeé ụ́ꞌdụ́ kongárá gá, ĩrivé ãríꞌbá ímụ́ jõótã fí rií ĩrivé ãnyá agá, gõ ꞌdeé mụụ́ ꞌdĩísĩ rá, jõótã rĩ vé fí ĩfũ dụụ́ ãnyá rĩ agá.
26 Ãnyá rĩ kã ĩfũú, jõótã rĩ ní kpá ĩfũzú.
27 “Ãtíꞌbá rĩ pi ní ímụ́zú ọ́mvụ́ ꞌdị́pa rĩ zịzú kínĩ, ‘Ãmbúgú mávé rĩ, úri mí ní rií mívé ọ́mvụ́ agá rĩ adri úri múké ni pi kuyé? Jõótã ĩfũúpi rĩ íbí íngá ngũgá?’
28 “Ĩri ní újázú kộpi ní kĩnĩ, ‘Ãríꞌbá ꞌo tã ꞌdĩri nĩ.’
“Ãtíꞌbá rĩ pi ní ĩri zịzú kínĩ, ‘Mí ãꞌyĩ ꞌyozú kínĩ, ꞌbâ mụkí jõótã rĩ unjeé ãnyá rĩ agásĩ ãmvé ꞌdíni rá?’
29 “Ọ́mvụ́ ꞌdị́pa rĩ ní újázú kĩnĩ, ‘Adri ꞌdíni kuyé, ĩmi unjekí dõ jõótã rĩ pi ãnyá rĩ agásĩ ãmvé, ĩmi kpá ãnyá rĩ pi unje ĩndĩ.
30 Ĩmi kukí jõótã rĩ ã dụ mụzú ãnyá rĩ be trụ́ cĩmgbá cazú sâ ĩ ní ímụ́zú ãnyá rĩ lịzú rĩ gé. Kádõ ímụ́ ãnyá rĩ lịị́, ma lũ ꞌbá ẹ̃zị́ ngaꞌbá rĩ pi ní, “Drị̃drị̃ ni, ĩmi unjekí jõótã rĩ ãnyá rĩ agásĩ, ĩmi úmbékí, ĩmi zãkí veé ãcí sĩ. Kúru ĩmi ĩkũnãkí ãnyá rĩ íjị́ ímụ́ ꞌbãá mávé ĩrá agá.” ’ ”
Nãpí marígó fí be mãdãŋáŋá rĩ vé rĩ
(Mãrákõ 4:30-32; Lúkã 13:18-21)
31 Yẹ́sụ̃ átá kpá kộpi ní nãpí ãzi kĩnĩ, “Mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ vé tã adri sụ̃ marígó ã fí mãdãŋáŋá ĩ ní saá ọ́mvụ́ agá rĩ tị́nị.
32 Marígó rĩ ã fí ã adri dõ kíníkiniŋá drãáãsĩyã, kãdõ dụụ́, ĩri dụ ọ́mvụ́ agá ꞌdãá ícá ãmbúgú. Ãríŋá rĩ pi mụ ĩvé jó sị drị́tị ni pi gé sĩ.”
Nãpí ãkụ́fị́ vé rĩ
33 Yẹ́sụ̃ ũlũ nãpí ãzi dị̃ị́ kĩnĩ, “Mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ adri sụ̃ ãkụ́fị́ ũkú rĩ ní íꞌdụ́ dãá íwá ĩ ní uruú gí rĩ agá rĩ tị́nị, ãkụ́fị́ rĩ sẽ íwá rĩ dra kọ̃fụ́tọ̃ be.”
Tã ã pá Yẹ́sụ̃ ní tã rĩ ũlũzú nãpí sĩ rĩ
(Mãrákõ 4:33-34)
34 Yẹ́sụ̃ ri tã ꞌdĩꞌbée ũlũú ꞌbá bị́trị́ká rĩ pi ní céré nãpí sĩ. Tã ãzi ĩri ní átá ꞌbá bị́trị́ká rĩ pi ní nãpí sĩ kuyé ni ꞌdãáyo.
35 Tã Múngú ní átá nẹ́bị̃ rĩ pi ní rĩ fũ tị ni gé gí kĩnĩ:
“Ma ĩmi ní tã rĩ ũlũ nãpí sĩ,
Tã ĩ ní ũzụ̃ụ́zụ̃ íꞌdózú ĩ ní vũ ri gbingárá gá ꞌdãá rĩ, ma ífífí ni ũlũ ĩmi ní rá.”
Yẹ́sụ̃ ũlũ jõótã ĩfũúpi ãnyá agá rĩ vé ífífí
36 Kúru Yẹ́sụ̃ ní fũzú ꞌbá bị́trị́ká rĩ pi ãsámvú gé sĩ, ĩri ní fizú mụzú adrizú jó agá. Ĩrivé ꞌbá ĩri ã pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi ní ímụ́zú ĩri vúgá, kộpi ní ꞌyozú ĩri ní kínĩ, “Mí ũlũ ꞌbá ní nãpí jõótã dụụ́pi ãnyá agá rĩ vé ífífí.”
37 Yẹ́sụ̃ ní újázú kộpi ní kĩnĩ, “Ma ꞌBá Mvá ꞌi, ágó úri múké rĩ riípi rĩ, ĩri ma ꞌi.
38 Ọ́mvụ́ rĩ, ĩri ꞌbá vũ drị̃gé rĩ pi, úri múké rĩ, ĩri ꞌbá fiꞌbá mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ agá rĩ pi. Jõótã dụụ́pi ãnyá agá rĩ, ĩri ꞌbá ãdróko vé rĩ pi.
39 Ãríꞌbágú jõótã riípi ãnyá agá rĩ, ĩri ãdróko ꞌi. Ãnyá rĩ vé ĩkũnãngárá, ĩri ụ́ꞌdụ́ ụ̃dụ̃ vé rĩ, ꞌbá ãnyá ĩkũnãꞌbá rĩ pi, mãlãyíkã rĩ pi.
40 “Ĩkũnãkí jõótã ãnyá agá rĩ zãá ãcí sĩ, tã ꞌdĩri ímụ́ ꞌi nga ụ́ꞌdụ́ ụ̃dụ̃ vé rĩ gé.
41 Ma ꞌBá Mvá ꞌi, ma mávé mãlãyíkã rĩ pi ĩpẽ ímụ́ ngá sẽépi ꞌbá rĩ pi ní tã ꞌozú pịrị ku, ãzini ꞌbá rĩ pi sẽépi fiípi ũnjĩkãnyã agá rĩ pi unje mávé mãlũngã agásĩ rá.
42 Mãlãyíkã rĩ pi ímụ́ kộpi ꞌdụ úꞌbé ãcí ciípi kú nyãlũ rĩ agá, ꞌdãlé kộpi ímụ́ útré ãcí rĩ vé fingárá kộpi rụ́ꞌbá gá rĩ sĩ, ãzini kộpi ímụ́ sị́kányá ci rá.
43 ꞌBo ꞌbá tã ꞌoꞌbá pịrị rĩ pi, kộpi ímụ́ dị̃ ĩ Ẹ́tẹ́pị vé mãlũngã agá ꞌdãá sụ̃ ụ̃tụ́ ní dị̃ị́ rĩ tị́nị. ꞌBá bị́ be rĩ, ã yị ꞌí ní tã ꞌdĩri.
Nãpí ngá ãjẽ be ãmbúgú rĩ vé rĩ
44 “Mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ adri sụ̃ ngá ãjẽ be ãmbúgú ĩ ní zụ̃ụ́ kuú nyọ̃ọ́kụ́ agá rĩ tị́nị. Ágó rĩ kã ngá ãjẽ be ãmbúgú ꞌdĩri ị́sụ́, gõ mụụ́ zụ̃ụ́ dị̃ị́. Ãyĩkõ fiípi ẹ́sị́ ni agá rĩ sĩ, sẽ ngá rĩ jeé, mụ nyọ̃ọ́kụ́ ꞌdãri jeé ãní.
45 “Mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ adri sụ̃ ꞌbá riípi mãyãkã ọ́gụ́ꞌbá ọ́gụ́ọ̃gụ̃ ãjẽ be ãmbúgú ĩ ní zịị́ pálĩ rĩ pi ndãá rĩ tị́nị.
46 Kã mụụ́ mãyãkã múké ọ́gụ́pi ọ́gụ́ọ̃gụ̃ ãjẽ be ãmbúgú ꞌdĩri ị́sụ́, ụzị ívé ngá ãrẽvú céré, gõ mụụ́ írã ọ́gụ́pi ọ́gụ́ọ̃gụ̃ ꞌdãri jeé ãní.
Nãpí ímbá vé rĩ
47 “Mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ adri kpá sụ̃ ímbá ĩ ní ꞌbeé yị̃ị́ bãlãlã rĩ agá ị̃ꞌbị́ ọ̃sụ̃kã be ãndíãndí rĩ pi urụzú rĩ tị́nị.
48 Ị̃ꞌbị́ rĩ pi kâ ĩ tõó gaá ímbá rĩ agá ꞌdãá tré, ãgõ ị̃ꞌbị́ ꞌbeꞌbá rĩ pi ísékí ímbá rĩ yị̃ị́ rĩ agásĩ ãmvé nõó. Kộpi ní kúru úrízú vũgá, kộpi ní ị̃ꞌbị́ múké múké rĩ pi ũpẽzú ũꞌbãzú ũvú rĩ pi agá, ꞌbo kộpi úꞌbékí ị̃ꞌbị́ ũnjí rĩ pi ásé agá.
49 Lókí ụ̃dụ̃ vé rĩ gé, tã rĩ ímụ́ ꞌi nga sụ̃ ꞌdĩri tị́nị. Múngú ri ímụ́ mãlãyíkã rĩ pi ĩpẽ ímụ́ ꞌbá riꞌbá ũnjĩkãnyã ꞌoꞌbá rĩ pi ãsámvú aco ꞌbá tã ꞌoꞌbá pịrị rĩ pi be.
50 Kộpi ímụ́ ꞌbá tã ꞌoꞌbá ũnjí rĩ pi úꞌbé ãcí ciípi kú nyãlũ rĩ agá, kộpi ímụ́ ngo ãzini sị́kányá ci ãcí rĩ vé fingárá ĩ rụ́ꞌbá gá rĩ sĩ.”
51 Yẹ́sụ̃ ní kộpi zịzú kĩnĩ, “Tã má ní átá ꞌdĩꞌbée fi nyo ĩmi drị̃gé rá?”
Kộpi ní újázú kínĩ, “Ẽ, tã rĩ fi ꞌbá drị̃gé rá.”
52 Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “ꞌBá ãlu ãlu riípi tãị́mbị́ ímbápi rĩ, ímbákí ĩri mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ vé tã sĩ gí, ꞌbá ꞌdĩri adri sụ̃ jó ꞌdị́pa ívé ngá úꞌdí rĩ íꞌdụ́pi ngá ụ̃kụ rĩ be ívé jó agásĩ ãmvé rĩ tị́nị.”
ꞌBá Nãzẽrétã vé rĩ pi gãkí Yẹ́sụ̃ ri sĩ
(Mãrákõ 6:1-6; Lúkã 4:16-30)
53 Yẹ́sụ̃ kã nãpí rĩ ũlũú dẹẹ́, ĩri ní fũzú ãngũ ꞌdãri agásĩ ãmvé.
54 Gõ ꞌdeé mụụ́ Nãzẽrétã gá kụ̃rụ́ ĩri ní mbazú rĩ gé, ĩri ní íꞌdózú ꞌbá rĩ pi ímbázú Jó Múngú ri Zịzú rĩ agá ꞌdãá, sẽ ꞌbá rĩ pi ní ãyãngárá, kộpi ní ꞌyozú kínĩ, “Ágó ꞌdĩri ị́sụ́ úmĩ rizú tã ãyãzú ãyãyã ꞌdĩri ꞌozú rĩ íngũgá?”
55 Kộpi ní kpá gõzú zịzú kínĩ, “Ágó ꞌdĩri adri ꞌbá riípi párángi faápi rĩ vé mvá kuyé? Ágó ꞌdĩri vé ẹ́ndrẹ́pị adri Mãríyã ꞌi kuyé? Ĩrivé ẹ́drị́pị́ị adri Yõkóbũ ꞌi, Yõsépã ꞌi, Sị̃mọ́nã ꞌi, ãzini Yụ́dã ꞌi kuyé?
56 Ĩrivé ọ́mvụ́pị́ị ꞌdĩꞌbée rikí nyo adrií ꞌbá be trụ́ kuyé? Ágó ꞌdĩri ị́sụ́ tã ꞌdĩꞌbée íngázú íngũgá?”
57 ꞌBá rĩ pi ã ꞌa vekí ũnjí ũnjí tã ĩri ní ꞌoó ꞌdĩꞌbée sĩ.
Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “Nẹ́bị̃ rĩ dõ vũrã ãzi gé, ꞌbá rĩ pi ĩri ị̃njị̃ rá, ꞌbo ĩri dõ ꞌbá ívé rĩ pi ãsámvú gé, ị̃njị̃kí ĩri ku.”
58 Yẹ́sụ̃ ꞌo tã ãyãzú ãyãyã ni ãngũ ꞌdãri agá kárákará kuyé, ãꞌdiãtãsĩyã ꞌbá ãngũ ꞌdãri agá rĩ pi ẹ̃ꞌyị̃ngárá ãkó.