27
Páũlũ ꞌde mụzú Rómã gá kũlúmgba sĩ
1 Ãgị̃rị́pã kã ꞌyoó ꞌbâ ꞌdekí mụụ́ kũlúmgba sĩ Ĩtálĩyã gá, ĩ ní Páũlũ pi ẹzịzú ꞌbá ụrụkọ ĩ ní ũꞌyĩí rĩ pi be kú ũgalaku Jụ́lị̃yãsĩ drị́gé. Jụ́lị̃yãsĩ ri ũgalaku ãngáráwá ĩ ní zịị́ ngúlúmũ ꞌbãgú ãmbúgú Rómã vé rĩ pi vé ni.
2 ꞌBá ní tụzú kũlúmgba íbípi íngápi Ãdrãmãtíyõ gá rĩ agá, kũlúmgba rĩ lẽ ẹ́cị́ mụzú vũrã ĩri ní pá tuzú rĩ pi gé sĩ, ãngũ Ẹ́zị̃yã vé rĩ agá. ꞌBá tụkí Mãkẽdõníyãgú be trụ́, ágó rĩ ã rụ́ Ãrĩsĩtãrúkõ ꞌi, íbí íngá Tẽsãlõníkẽ gá.
3 Kã mụụ́ adrií drụ̃ ꞌdíni, ꞌbá ní cazú kụ̃rụ́ Sĩdónã vé rĩ gé, Jụ́lị̃yãsĩ ꞌbã ẹ́sị́ múké Páũlũ ní, ãꞌyĩ Páũlũ ri mụụ́ ívé ũndĩ rĩ pi vú, kộpi ã sẽkí rí ĩri ní ngá ĩri ní lẽé rĩ.
4 ꞌDãgá ꞌbá gõkí fií kũlúmgba agá dị̃ị́, ũlí ní ívị́zú ꞌbá vúgá nõlé ũkpõ be, ꞌbá ní kúru ꞌdezú mụzú, ꞌbá agakí ãngũ ꞌi lịị́pi kú ngụ Sáyípũrãsĩ vé rĩ ã gãrã gá sĩ, ũlí vịị́pi ũkpõ be ꞌdĩri ã ꞌo rí ꞌbâ ũnjí ku.
5 ꞌBá mụkí yị̃ị́ tafu rĩ agásĩ, ꞌbá agakí ãngũ Kĩlĩkíyã vé rĩ ã gãrã gá sĩ, ãzini ꞌbá agakí ãngũ Pãmĩfĩlíyã vé rĩ ã gãrã gá sĩ, ꞌbá ní kúru cazú kụ̃rụ́ Mírã vé rĩ gé, ãngũ Lísĩyã vé rĩ agá.
6 Ũgalaku rĩ ị́sụ́ kũlúmgba ãzi íbí íngá Ãlẽkĩzãndãríyã gá, lẽ mụụ́ Ĩtálĩyã gá, ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, ꞌbâ tụkí kũlúmgba rĩ agá.
7 ꞌBá rikí mụụ́ kũlúmgba rĩ sĩ mãdã, ꞌdụ ụ́ꞌdụ́ kárákará, ꞌbá nyakí ĩzãngã ambamba. ꞌBá kã rií ꞌbãá caá ĩnyiŋá Kĩnídõ gé, ũlí rĩ vé vịngárá sẽ ꞌbá útrúkí ꞌbâ mụzú drị̃drị̃ kuyé. Kúru ꞌbá ní ꞌbâ újázú mụzú wọ̃ọ́kọ̃ ándrélé rú rĩ gé, cazú ãngũ ꞌi lịị́pi kú ngụ yị̃ị́ agá Kũrétẽ vé rĩ gé. ꞌBá agakí kụ̃rụ́ Sãlĩmónẽ vé rĩ ã gãrã gá sĩ.
8 ꞌBá agakí mụzú Kũrétẽ ã gãrã gá sĩ, ꞌbá nyakí ĩzãngã ambamba, ꞌbá ní kúru cazú vũrã kũlúmgba rĩ pi ní pá tuzú rĩ gé, ĩnyiŋáŋá kụ̃rụ́ Lásĩyã vé rĩ gé.
9 ꞌBá izakí sâ ambamba, ãꞌdiãtãsĩyã sâ kílóngóro vé rĩ gé, úlí rĩ vị ũkpõ be ambamba, kũlúmgba rĩ ícó mụụ́ ãní bã ku, ãꞌdiãtãsĩyã Ụ́ꞌdụ́ ĩ ní rizú Ãnyãngã Aꞌbizú rĩ aga gí. Páũlũ ní ꞌyozú ũgalaku kũlúmgba agá rĩ pi ní kĩnĩ,
10 “Ãgõ ꞌdĩꞌbée, á nị̃ rá ꞌbá útrúkí dõ ꞌbâ mụzú kũlúmgba rĩ sĩ drị̃drị̃, ꞌbávé kũlúmgba, ꞌbávé ọgụ kũlúmgba agá rĩ pi, ꞌbâ ngúlú be céré, ꞌbâ drị̃lé ũnjí ị́sụ́ rá.”
11 ꞌBo ũgalaku rĩ ãꞌyĩ tã Páũlũ ní ꞌyoó rĩ kuyé, ãꞌyĩ tã kũlúmgba ẹ́ꞌdị́pa ní ꞌyoó rĩ, ãzini ágó kũlúmgba újị́pi rĩ ní ꞌyoó rĩ áyu.
12 Vũrã ꞌdĩri kũlúmgba rĩ pi ní rizú pá tuzú rĩ, ĩri vũrã ũnjí, ãꞌdiãtãsĩyã lókí kílóngóro vé rĩ ũnjí, ꞌbá ícókí adrií ꞌdãgá bã ku, ꞌbá kárákará pi ụ̃sụ̃kí kínĩ, lẽ ꞌbâ ꞌdekí mụzú kũlúmgba rĩ sĩ Fõyĩníkẽ gé, ãꞌdiãtãsĩyã ĩri vũrã múké kũlúmgba rĩ pi ní mụzú pá tuzú ni, lókí kílóngóro vé rĩ gé ꞌbâ mụkí rí adrií ꞌdãgá. Vũrã kũlúmgba rĩ pi ní pá tuzú ꞌdĩri Kũrétẽ gá, ĩri vũrã ụ̃tụ́ ní ꞌdengárá gálé rú rĩ gé, vũrã ꞌdãri gé, ꞌbá rĩ pi ícó ãngũ ndre ándrélé rú, ãzini ụ́rụ́lé rú.
Ũlí vịị́pi ũkpõ be yị̃ị́ tafu rĩ agá rĩ
13 Ũlí rĩ kã íꞌdó vịị́ ũkpõ be mãdã ándrélésĩla, ꞌbá kũlúmgba újị́ꞌbá rĩ pi ụ̃sụ̃kí kínĩ, ĩ ícó mụ rá. Kộpi ni ụ̃mgbụ̃ rĩ ísézú yị̃ị́ agá ꞌdãásĩ, kộpi ní mụzú ãngũ ꞌi lịị́pi kú ngụ yị̃ị́ agá Kũrétẽ vé rĩ ã gãrã gá sĩ.
14 Kã mụụ́ adrií mãdã, ũlí ní ívị́zú ímụ́zú ꞌbá vúgá nõlé ũkpõ be, ũlí rĩ íbí ívị́ ãngũ ꞌi lịị́pi kú ngụ yị̃ị́ agá rĩ gé ꞌdãásĩ, ãsámvú ãngũ ụ́rụ́lé rĩ pi vé ụ̃tụ́ ní ĩfũzú rĩ be rĩ gélésĩla.
15 Ũlí rĩ vị ũkpõ be, sẽ ꞌbá ícókí kũlúmgba rĩ jịị́ bã ku. ꞌBá kukí ũlí rĩ ri kũlúmgba rĩ vịị́ mụzú nĩ.
16 ꞌBá agakí ãngũ ꞌi lịị́pi kú ngụ yị̃ị́ agá ĩ ní zịị́ Kãwụ́dã rĩ ã gãrã gá sĩ, vũrã ꞌdãri gé, ũlí ícó vịị́ ũkpõ sĩ ku. ꞌBá ụ̃ꞌbị̃kí kũlúmgba ídri pazú rĩ ísé, ꞌbá ị́sụ́kí ĩzãngã ãní ambamba.
17 ꞌBo ꞌbá ísékí kũlúmgba ídri pazú rĩ kũlúmgba ãmbúgú rĩ agá nõó rá. ꞌBá kũlúmgba újị́ꞌbá rĩ pi ũꞌyĩkí bãákú kũlúmgba rĩ ã rụ́ꞌbá gá sĩ kụ́rụ̃, kũlúmgba rĩ úmbézú, ã adri rí ãní ũkpó ũkpó. Kộpi ꞌokí ụ̃rị̃ sĩ, ũlí rĩ ní lẽé kộpi vịị́ mụzú ãngũ cínyáfã rú ĩ ní zịị́ Sãrãtísĩ rĩ gé rĩ sĩ, kộpi uꞌdụkí ngá ĩ ní úmbé kũlúmgba rụ́ꞌbá gá bãákú sĩ rĩ pi úꞌbé yị̃ị́ agá, kũlúmgba rĩ ã mụ rí ãní mãdã. Ũlí rĩ ri kũlúmgba rĩ vịị́ mụzú nĩ.
18 Ũlí rĩ vị ũkpõ be, kã mụụ́ adri drụ̃ ꞌdíni, kộpi uꞌdụkí ngá kũlúmgba agá rĩ pi úꞌbé yị̃ị́ agá.
19 Kã mụụ́ caá ụ́ꞌdụ́ na ni gé, kộpi uꞌdụkí ngá ẹ̃zị́ ngazú kũlúmgba agá rĩ pi úꞌbé céré yị̃ị́ agá.
20 Ũlí vịị́pi ũkpõ be ꞌdĩri vị caá ụ́ꞌdụ́ be kárákará, ọ̃zụ̃ ụ̃tụ́ rĩ ẽ mị, ãzini ọ̃zụ̃ línyã rĩ pi, sẽ kộpi índrékí ku, ꞌbá ụ̃sụ̃kí ꞌbá ícókí ídrí ku.
21 ꞌBá adrikí ụ́ꞌdụ́ be kárákará, ꞌbá nyakí ngá kuyé. Páũlũ ní ngazú pá tuzú ụrụ sĩ, ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, “Ãgõ ꞌdĩꞌbée, ĩmi yịkí té dõ tã má ní ꞌyoó rĩ rá, ꞌbá ícókí té ĩfũú Kũrétẽ agá ꞌdãásĩ ku, ngá ꞌdĩꞌbée ícókí té ábá ku.
22 ꞌBo á lẽ nóni ꞌyoó ĩmi ní kínĩ, lẽ ĩmî ẹ́sị́ ã adri ũkpó ũkpõ, ãꞌdiãtãsĩyã ĩmi ãsámvú gé ꞌdĩgé, ꞌbá ãzi ícó drãá ãluŋáni ku, kũlúmgba rĩ ꞌyéŋá ábá nĩ.
23 “Ma ꞌbá Múngú vé ni, ma ri Múngú ri ị̃njị̃. Ị́nị́ŋá ájée rĩ sĩ, ĩpẽ ívé mãlãyíkã ímụ́ pá tuú mâ gãrã gá,
24 ĩri ní ꞌyozú má ní kĩnĩ, ‘Páũlũ, mî ꞌo ụ̃rị̃ sĩ ku, mi mụ pá tu ꞌbãgú ãmbúgú Rómã vé rĩ ẹndrẹtị gé rá. Mî tã sĩ, Múngú vé ẹ́sị́ múké rĩ sĩ, ĩri ꞌbá kũlúmgba agá rĩ pi ídrí céré rá.’
25 Ãgõ ꞌdĩꞌbée, ĩmi ꞌokí ụ̃rị̃ sĩ ku, má ẹ̃ꞌyị̃ tã Múngú ní ꞌyoó rĩ rá, tã rĩ ímụ́ ꞌi nga sụ̃ ĩri ní ꞌyoó má ní ꞌdĩri tị́nị.
26 Ũlí rĩ ímụ́ kũlúmgba rĩ vị mụ pá tu ãngũ ꞌi lịị́pi kú ngụ yị̃ị́ agá ꞌdãri gé.”
27 Ũlí vị yị̃ị́ tafu rĩ drị̃gé sĩ ụ̃tụ́ŋá pi ị́nị́ŋá be, caá ụ́ꞌdụ́ mụdrị́ drị̃ ni sụ, kã mụụ́ caá ị́nị́ ágágá, ꞌbá kũlúmgba rĩ újị́ꞌbá rĩ pi ní nị̃zú ámázú ꞌyozú kínĩ, ĩ ꞌbãkí caá yị̃ị́ tafu Ádĩrĩyã vé rĩ tị gé ãngũ nyọ̃ọ́kụ́ rú rĩ gé gí.
28 Kộpi ní aya ãzi íꞌdụ́zú ꞌyĩzú bãá sĩ, ꞌbezú yị̃ị́ agá ꞌdãá, yị̃ị́ rĩ vé kụngárá ámázú ãní, Kộpi ị́sụ́kí nị̃ị́, yị̃ị́ rĩ vé kụngárá ca pá ágélé mụ̃dụ̃rụ̃lụ̃ ãlu pụ̃kụ́ ị̃rị̃ (120). Kộpi kâ ĩ útrú mụzú drị̃drị̃, kộpi ị́sụ́kí nị̃ị́, yị̃ị́ rĩ vé kụngárá ca pá ágélé pụ̃kụ́ úrõmĩ (90).
29 ꞌBá kũlúmgba újị́ꞌbá rĩ pi ꞌokí ụ̃rị̃ sĩ, kộpi ụ̃sụ̃kí kínĩ, ꞌbâ mụ ꞌbâ ẹ̃sị̃ írã rụ́ꞌbá gá, kộpi uꞌdụkí ụ̃mgbụ̃ ĩ ní ũꞌyĩí sụ kũlúmgba rụ́ꞌbá gá rĩ pi úꞌbé yị̃ị́ agá, kộpi zịkí Múngú ri kínĩ, lẽ ãngũ rĩ ọ́wụ́ ĩ ní mbẽlẽ mbẽlẽ.
30 ꞌBá kũlúmgba rĩ újị́ꞌbá rĩ pi lẽkí kõdô ngaá ápá kũlúmgba rĩ agásĩ rá, kộpi íꞌdụ́kí kũlúmgba ídri pazú rĩ suú yị̃ị́ agá ꞌdãá, ꞌbá rĩ pi ã ụ̃sụ̃kí rí kínĩ ĩ ri ụ̃mgbụ̃ úꞌbé yị̃ị́ agá ꞌdãá, kũlúmgba rĩ ẹndrẹtị gé.
31 Páũlũ ní ꞌyozú ũgalaku rĩ ní, ãzini ãngáráwá rĩ pi ní kĩnĩ, “ꞌBá kũlúmgba rĩ újị́ꞌbá rĩ pi dõ kũlúmgba rĩ agá nõó ꞌdãáyo, ĩmi ícókí ídrí ku.”
32 Kúru ãngáráwá rĩ pi ní bãákú kũlúmgba ídri pazú rĩ ũꞌyĩzú rĩ pi úlị́zú, kộpi ní kũlúmgba rĩ kuzú ꞌdezú yị̃ị́ agá ꞌdãá.
33 Ãngũ rĩ kã ꞌbãá rií ọ́wụ́, Páũlũ ní kộpi mãzú, lẽ kộpi ã nyakí ínyá. Ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, “Ụ́ꞌdụ́ mụdrị́ drị̃ ni sụ ꞌdĩꞌbée agá, ĩmi rikí adrií ĩzãngã sĩ, ĩmi nyakí ngá kuyé.
34 Á mã ĩmi, lẽ ĩmi nyakí ngá, ĩmi adrikí rí ídri rú. Ĩmi ꞌokí dõ ꞌdíni, ꞌbá ãzi ícó ádrá ĩmi ãsámvú gé ꞌdĩgé ku.”
35 Páũlũ kã tã rĩ átá ꞌdíni, ĩri ní pánga íꞌdụ́zú, ĩri ní õwõꞌdĩfô sẽzú Múngú ní ꞌbá rĩ pi ẹndrẹtị gé ꞌdĩgé. Ĩri ní pánga rĩ ãndĩzú, ĩri ní íꞌdózú nyazú.
36 Tã ꞌdĩri ímbá kộpi ẽ ẹ́sị́, kộpi gõkí ngá nyaá rá.
37 ꞌBávé kãlãfe mụ̃dụ̃rụ̃lụ̃ ị̃rị̃ pụ̃kụ́ ẹ́zị̂rị̃ drị̃ ni ázíyá (276) kũlúmgba agá ꞌdãá.
38 ꞌBá rĩ pi kâ ngá rĩ nyaá ẹ́pị́zú gí, kộpi uꞌdụkí ãnyãngã rĩ ẽ ị̃mbị́tã úꞌbé yị̃ị́ agá, kũlúmgba rĩ ẽ ẹ̃njị̃ rí ku.
Ũlí ũkpõ be ni vị kũlúmgba rĩ ũŋõó kpélékpélé
39 Ãngũ rĩ kã ọ́wụ́, kộpi nị̃kí ãngũ nyọ̃ọ́kụ́ rú rĩ ámá kuyé, ꞌbo kộpi ní ãngũ cínyáfã rú ni ndrezú yị̃ị́ gãrã gá ꞌdãá, kộpi ní ụ̃sụ̃zú, ĩ lẽkí kũlúmgba rĩ jịị́ mụzú ãngũ cínyáfã rú rĩ gé ꞌdãá.
40 Kúru kộpi ní bãákú ĩ ní ụ̃mgbụ̃ rĩ pi úmbézú rĩ pi úlị́zú, ụ̃mgbụ̃ rĩ pi ní uꞌdezú yị̃ị́ ã ndụ́gé ꞌdãá, kộpi ní kpá ngá kũlúmgba rĩ újị́zú rĩ ọyụzú. Kộpi ní bõngó kũlúmgba rĩ ẹndrẹtị gé ũlí ní rií vịị́ anigé kũlúmgba rĩ vịị́pi mụzú rĩ sezú ụrụ, ũlí ní kũlúmgba rĩ vịzú mụzú yị̃ị́ tị gé ꞌdãá.
41 ꞌBo kũlúmgba rĩ mụ ꞌi ẹ̃sị̃ị́ ãngũ cínyáfã rú rĩ gé ꞌdãá, áwí ateé ãngũ nyọ̃ọ́kụ́ rú rĩ gé. Kũlúmgba rĩ vé ụ̃mvụ tĩ ateé mgbé, ícó mụụ́ bã ku. Ũlí ũkpõ be ni ní íngázú, ĩri ní yị̃ị́ rĩ vịzú úvázú ngũyá ngũyá, úlí rĩ vé ũkpõ ũŋõ kũlúmgba rĩ vé só kpélékpélé.
42 Ãngáráwá rĩ pi lẽkí ꞌbá ĩ ní ũꞌyĩí rĩ pi úꞌdị́ ꞌdĩísĩ rá, ãꞌdiãtãsĩyã kộpi ã gbãkí rí yị̃ị́ rĩ ápá mụzú ku.
43 ꞌBo ũgalaku ãngáráwá rĩ pi vé rĩ lẽ ã ꞌdịkí Páũlũ ri ku, ãꞌyĩ tã ãngáráwá rĩ pi ní lẽé ꞌoó ꞌdĩri kuyé. Ĩri ní átázú kĩnĩ, ꞌbá nị̃ꞌbá yị̃ị́ gbãꞌbée ĩndĩ rĩ pi ã úwákí kũlúmgba rĩ agásĩ drị̃drị̃, kộpi ã mụkí ãngũ nyọ̃ọ́kụ́ rú rĩ gé.
44 Ĩri ní ꞌyozú ụrụkọꞌbée ní kĩnĩ, kộpi ã útụ́kí úrí kũlúmgba rĩ vé ị́rị́kọ́ ũŋõópi gí ꞌdĩri drị̃gé. Kúru ꞌbá rĩ pi ãrẽvú céré cakí ãngũ nyọ̃ọ́kụ́ rú rĩ gé ꞌdãlé múké.