41
Kilu-yunduyunduma awara yiku ki-king wumba kilu-mawuranga
Ka-arri Jujiba arndaarnda bajingulaji, kanymarda lhabayi ka-arri arndaarnda. Kulu bajingu barra kilu-mawuranga ki-king awara. Karnila-kala na-ja na-wulangi na-walkurra, karnalu-wundarrba na-wulangi narnu-wini Nayil. Kumba-mawuranga alarrinjarra nungku-ja nungku-wulanginda.
Kila-kala a-kawurna a-kanymarda kulu rra-kanymarda kulu rra-kanymarda arrkula, a-ja barra a-kawurna kalngi rra-yabi a-manynguliji. Kalu-walalanyma barra kariwajka nakaringu wulanginda, ankaya barra nyamba-wudurrumantharra yarla wujurl.
Kulu mili yurrulu kila-kala a-kawurna a-kanymarda kulu rra-kanymarda kulu rra-kanymarda arrkula, a-ja barra a-kawurna kalngiya barra a-wardi, a-ngurlingurli. Rra-ja barra rra-ngurlingurli, kanda-walalanyma kariwajka nakaringu wulanginda bajinju rungkarrkulu marda, yiwirra kanda-arri.
Karranda-tha wiji a-ja a-manynguliji, karranda-tha rrungku-ja rrungku-ngurlingurlilu. Bawuji kulu jinangu wirdi, king, kumba-yarraka walkurrngu.
Kulu mili yurrulu kumbi-ja wajkaliya walkurru, kulu mili yurrulu kilu-mawuranga awara. Kilu-mawuranga barra ma-ngarra barranamba ma-kingkirra. Kila-kala arrkula wurnda ankaya kulu nyungku-ja ki-arrkulangka ki-wurndaa yilaa na-yala ku-yirdardi ma-ngarra, ma-kanymarda kulu ma-kanymarda kulu ma-kanymarda arrkula. Kila-kala barra, ma-yabi, ma-marringaya ku-yirdardi nu-manka.
Kulu ngulakari mili yurrulu kila-kala ma-ngarra nyungku-ja ki-arrkulangka ki-wurndaa ku-yirdardi ma-ngarra. Ma-ja barra ma-ngarra ngulakari ma-wardi, ma-ngurlingurli, ma-rukarra kangka jinangu lhambiji walkurra ka-warrmanthaninya karakarra kulu kilu-rukarrama ma-ja ma-ngarra ma-ngulakaringu.
Kulu kilu-ja barra ma-ja ma-ngarra ma-mbangu ma-marringaya mungku-ja mungku-ngurlingurlilu, bawuji. Kulu ka-walanyma nakaringu walkurrngu kulu kumba-wukanyi na-wurdu, “Ayi! Minja karna-mawuranga awara.”
Kulu yalibala barra ka-wardirri na-wurdu barra jinanguwuthu barra awarawu kilu-mawuranga. Kulu kumbi-ja na-mulu aluwalu barra nungkalarrku linji-wulungku linji-mankarninju, alu wiji ki-awarala ki-mayangka Yijiba. Kulu linji-ja linji-mankarnilu, kurdardi kalu-lhaanma jinangu wumba kilu-mawuranga, kurdardi kalngiya kalu-lhaanma. Li-manji kalu-arri wiji yunduyundumanthawu awara yiku ki-king wumba kilu-mawuranga.
Kulu nyungku-ja ki-mirningiyalu, kila-kanthaninya wabuda yilalu ki-king, kilu-linginma barra nya-mangaji Jujiba barra, kilu-linginma. “Yuwu! Wirdiwalangu! Ngarna barra murdu. 10 Wabarrangu ka-yinjathirrinyu ngatharranga, ngatharra nya-mangaji nyarrku nyinkungu wumba wirdi mu-ngarranku kiwa-ninya, ka-yinjathirrinyu kulu katharrinyi-janhu bajinju ki-burijin, katharra-arri rdirrirrantha baji arndaarnda. 11 Kulu katharra-mawuranga awara, ngatharra barra bajingulaji wundururra. Kilu-mawuranga ruthuruthu yiku baki ngarna karna-mawuranga ruthuruthu ngatha, nya-mangajiwuthu kanymarda yunduyundumanthawu awara ngatharranga. 12 Katharra-arri manji nyuwu-mangajiwuthu ngala ka-arri baji nganuwa arrkula yalkuyi, karakarrangu Yiburu nya-mangaji na-wini Jujiba, jawina yiku ki-wirdiyu ki-burijin. Ngalingatharra katharri-nu awara yiku wumba katharra-mawuranga kulu yiwa barra, kalngiya karnilu-yunduyunduma ngatharranga narnu-yuwa. 13 Kulu ngarna, kinyu-waninjangumanhu marnajinju yindalu, kirna-barlirra wirdiwalangu, kinyu-waninjangumanhu barrabaji kilu-yunduyunduma nya-mangaj iwuthu yinda waninj angumanthawu. Kulu yiwa nyarrku, kalu-rama, kalu-yibarra arrijila ki-wurndaa barrabaji kilu-yunduyunduma nya-mangaj iwuthu bajarnaji yiku nyungku-mangaji ki-Yiburu na-wini Jujiba, nganinya barra.”
14 Kulu ki-king, kalili-ja yarlajka rdumanthalu yilalu ki-Jujiba. Kulu kali-nma Jujiba kariwajka, kulu kumba-wurrkurrba jamuka yiku, kulu kalu-ngunda rlikarlika jumbala yiwa nyamba-yulyulbanthawu, kulu bawuji ka-wingka yilalu ki-king.
15 Kulu king, ka-wukanyi yiku ki-Jujiba, “Karna-mawuranga awara ngala kurdardi alunga nanthawu awara ngatha. Ngala minja karnili-nu ki-jawinalu yinku, ‘Nya-mangaji Jujiba, namba kila-nykarrila ki-almirawu kulu kilu-yunduyundumala.’ ”
16 Ngala Jujiba kumba-ngarninyma yiku, “Wirdiwalangu! Waraba ngarna mirdan nyu-jawuthu ki-awarawu, ngayamantharra yiwa ki-Yijandu nyungku-ngatha, ki-Kud. Yiwa barra jarnili-nanji, ngarna yunduyundumanthawu awara yabi.”
17 Kulu king barra, kilu-wirijkalma awara barra bajarnaji wumba kilu-mawuranga ambuliyalu, nganinya ka-arri yiku, “Nganinya karna-mawuranga, ambuliyalu karna-kala. Karna-alarri yiwirra wulanginda ki-Nayil. 18 Karna-kala kariwajka nakaringu wabudala rra-kawurna rra-kanymarda kulu rra-kanymarda kulu rra-kanymarda arrkula, a-ja barra a-kawurna kalngiya rra-marringaya a-manynguliji. 19 Kulu bajingu ngulakari karrarna-kala mili a-kawurna rra-kanymarda kulu rra-kanymarda kulu rra-kanymarda arrkula, a-ja barra kalngiya a-wardi a-ngurlingurli Kurdardi nganinya karrarna-nganma wabarrangu ngala aliyaliya barra, karna-ruwama. 20 Kulu rrungku-ja rru-ngulakaringu rru-kawurnalu, kanumba-wudurruma a-ja rra-manynguliji wiji, 21 kulu nyala bajanda a-mangaji a-ngurlingurli a-kawurna. Kulu bajingu karna-lhuwarri nakaringu walkurrngu.
22 “Kulu mili yurrulu karnambi-ja wajkaliya walkurru, kulu mili yurrulu karna-mawuranga. Karna-kala wurnda ankaya ka-yirdardi walkurra nayirdi mu-ngarranku yilaa na-yala barra ma-kanymarda kulu ma-kanymarda kulu ma-kanymarda arrkula, ma-yabi barra ma-marringaya ku-yirdardi nu-manka. 23 Kulu nyungkulu-mangaji ki-wurndaa ku-yirdardi ma-ja barra ma-wardi ma-rukarra, ma-kanymarda kulu ma-kanymarda kulu ma-kanymarda arrkula. Kurdardi kalngi ku-yirdardinma nu-manka kangka walkurra lhambiji ka-warrmanthaninya karakarra yurrngumantha, kulu kilu-rukarrama ma-ja ma-ngarra ma-ngurlingurli ma-ngulakaringu. 24 Kulu mungku-ja mungku-wardinju mungku-ngarrandu, kilu-rarrma ma-ja ma-wurrirri ma-ngarra wiji, kinyamba-wudurruma wayathantharra. Bawuji barra. Kulu karnambi-ja ngarna-mulu alunga liyi-ja liyi-mankarniyu, kalu-wingka ngathangkalu marnajinju, kulu jinangu wuka wumba karna-mawuranga karni-nu alunga ngala kurdardi kalu-lhaanma awara, nyala marningarna manji.”
25 Kulu Jujiba, ka-wukanyi yiku ki-king, “Jinangu kinyu-mawuranganhu ambuliyalu kanymardawu, jinangu wuka kinyu-mawuranganhu arrkula, nganinya barra ja-wukanyinji jirnili-nanji ki-Kud ki-Yijandu. Jirnilu-yunduyundumanji baku ngulakari barra ngandarra kilu-arrila nyungku-ja ki-Yijandu. 26 Jinangu ambuliyalu kinyu-mawuranganhu rra-kawurna rra-kanymarda kulu rra-kanymarda kulu rra-kanymarda arrkula, rra-mangaji rra-manynguliji, kulu ma-ja mili ma-ngarra ma-yabi ma-marringaya ma-wurrirri, ma-kanymarda kulu ma-kanymarda kulu ma-kanymarda arrkula, jinangu barra jili-nanji lhabayi. 27 Kulu rra-ja rra-kawurna rra-ngulakaringu ka-mawuranganhu rra-wardi rra-ngurlingurli kulu ma-ja mili ma-ngulakaringu ma-ngarra ma-wardi ma-rukarra, kurdardi kalngi ku-yirdardinma nu-manka, ma-ja ma-kanymarda kulu ma-kanymarda kulu ma-kanymarda arrkula, jinangu barra ngulakari kurdardi ki-lhabayiyu, marnarnaji barra ngulakari kalngiya narnu-wirndajku.
28 “Kirni-nu barrungku, kulu kalngiya barra, jirnili-nanji barra ki-Kud, jirnili-nanji awara ngandarra kilu-arrila baku. 29 Marningu barra, jinangu lhabayi barra kiwa-nbayama kalngiya barra ka-yirdardila wudurru wakulamba, lhabayi barra kanymarda kulu kanymarda kulu kanymarda arrkula, jinangu barra maya awara, mayangka ka-yirdardila barra wudurru ngayamantharra nyungku-ja barra ki-lhabayila. 30 Ngala bajarnaji ngulakari kinyu-mawuranganhu kanymarda kulu kanymarda kulu kanymarda arrkul wardi lhabayi kiwa-nmala, kurdardi ka-yirdardirru wudurru ki-lhabayila nyungku-ja ngulakari, kalngi wirndajku barra kiwa-nmala awara, rukarra awara kiwa-nmala, kurdardi ki-wabudawu. Kulu li-wulu, kalu-murdirrila barra awara mu-ja barra mu-ngarranku ambuliyalu wumba ma-jakarda. 31 Kalu-murdirrila barra bajarnaji wumba ku-yirdardi kurdandu ma-ngarra, wudurru jakarda ka-arri, kalu-murdirrila, kangka ngulakari ka-nmala wirndajku...i awara, wirndajku, bardabarda ki-wudurruwu, ruku awara narnu-wardi alunga.
32 “Kulu kinyu-mawuranganhu nganinya kanymardawu kangka kalngiya barra jirnili-nanji ki-Kud. Jirnili-nanji nganinya ki-Kud, kulu nyalalhurrku kili-jala lhabayi, kiwa-nbayanama...i bawuji, kulu ngulakari kilu-ningumanthanama wabuda, kurdardi kiwa-nbayarru, ka-rukurrila awara...i bawuji. Nganambajilulu kilu-arrila ki-Kud kulu nganinyanga jilu-yunduyundumanji awara yinku. Kirnilu-ngunda yinda mawuranganthawu kanymardawu kangka jina wuka kalngiya barra nakaringu yilaa ki-Kud.
33 “Bajuwarnu, wirdiwalangu, yinda barra rdumanthawu nyarrku marringaya wirdi, kalngiya mirdan, yiwa anmanthawu wirdiwalangu nyuwu-ja ki-awarawu ngulakari yindaa, 34 kulu yinda rdumanthawu nalarrku li-wirdi mu-ngarranku, alu yibalyibarranthawu arndaarnda rdalbirranthawu nuwarrku ma-ngarra barra. Nuwarrku ma-jakarda kalu-rarrmala li-wulu kulu nuwarrku kalu-rdulurdumala linji-wulungku, yibalyibarranthawu. Kiwa-nmala barra wudurru walkurra barra baji, marda bajiwuthu winkanda nyungkarrku ki-barrawula, alu barra yibalyibarranthawu wudurru nganinyanga, alunga barra wiji nyungku-ja ki-mayangka. 35 Arndaarnda barra kuwa-nmala ma-ngarra kurdandu, kulu yinda barra wirdiwalangu muwu-mangaji mu-ngarranku wiji. Kalu-yibalyibarranthanama yinku linji-mangaji wumba kalinyi-yibarrala, kalu-marakamanthanama ma-ngarra nganambaji, kalu-yukumanthanama baji.
36 “Kulu bajuwarnajiyu ngulakari baku barra bajarnaji barra narnu-wirndajku ngulakari kalngiya barra, ngala nganinyanga barra kuwa-nmala ma-ngarra ndiwi arndaarnda, kuwa-nmala barra baji, ma-maraka barra. Baku barra nganinya kulu kurdardi kalinyamba-yarrbarru wudurruwu, kurdardi kalinyamba-mirrarru wirndajku, ngala kalinyamba-wudurrumanthanama yamulu ma-mangaji, alu li-wulu wiji. Bawuji barra, wirdiwalangu.” Jujiba, karnilu-wayatha bajarnaji jinangu wuka wumba ka-wukanyi yiku ki-king.
Ki-king kilu-yibarra Jujiba wirdiwalangu
37 Ngala king, kila-nykarri kulu ka-ngayama wakulamba marda li-mangaji wumba kalu-arri baji li-jawina, kalngiya kalu-yabirri nalu-wurdu yiku ki-Jujiba. 38 Kulu king, ka-arri alunga nuwalarrkulu liyi-jawinawu, “Kurdardi karna-nganma barra nganinya mirningiya barranamba yiwa, kalngiya wunungu, kalngiya mingkin, kalngiya Yijan Kud Na-ngawulu jiwini yilaa mankanda,” nganinya barra kumba-lhawarrma.
39 Kulu ka-arri yiku ki-Jujiba, “Kulu yinda barra kalngiya mirdan, kurdardi nyuwarrkulu barranamba yinda ngala yinda kalngiya mingkin, kangka Yijan Kud kirnili-nu nyuwu-ja ki-wukawu, nganu yibalyibarranthawu ma-mangaji ma-ngarra. Kulu jirna-lhaanji barra kangka yiwa Yijan Kud jirnilu-ngundayi marnarnaji wuka narnu-yabi narniku. 40 Kulu yinda barra ka-nmala wirdi ngathangka wukalwukanyinjawu alunga liyi-jawinawu ngalalu jabungka, kulu li-wulu wiji, kalu-ngayangayamala yinku. Ngayamantharra ngarna ambirriju wirdi yinku, ngala yinda ngulakari ngathangka. 41 Ka-nmala wirdi lukuluku ki-barrawula ngalangantharra awara ki-mayangka Yijiba wiji,” nganinya ka-arri.
42 Kulu ki-king kili-nma ring nakaringu marlijinda yilaa, nya-mangaji barranamba ma-rilkarra, kili-nma kulu kilu-yibarra yilaa ki-Jujiba marlijinda, ngayamantharra alunga liyi-mangaji wumba kalu-arri li-wirdiwalangu wurrbi, jinangu ring. Kulu jumbala marringaya kalngiya kilu-ngunda Jujiba, kulu nya-mangaji barra marringaya yibarranthawu ngunduwala aluwa linji-wirdiwalangu, kilu-yibarra yilaa ki-Jujiba ngunduwala.
43 Kilu-ngunda mili wilbarra kulu wawi, nya-mangaji nyikungu niwarrku, kilu-ngunda nya-mangaji wilbarra wumba kalu-lhaa linji-wulungku wiji, kala-kala kulu jalu-wajba, “Nirru-wilalamaya! Wirdiwalangu marniwa!”
Nganinya barra ki-king kili-yibarra Jujiba kalngiya wirdiwalangu alunga liyi-wuluwu mura.
44 Kulu ka-arri mili king, “Ngarna king, ngala yinda Jujiba jirna-ngundayi wuka anmanthawu wirdi alunga wukalwukanyinjawu liyi-wuluwu. Kalinya-jirrinymala kulu kala-kala yinku wuka, kalu-ngayangayarrila yinku, kurdardi kalu-ngajbirriyu yinku, yinda wirdiwalangu walkurrawala.”
45 Kulu kilu-wundarrba na-wini Yijibangala Jabinibaniya, kulu kilu-ngunda a-nhanawaya riku-wangu, nanda-wini rra-Ajinada, a-mangaji barra yikurra-ardu ki-Budibira, yiwa barra nyanki-biyi ka-arri mingirringki nyu-jawuthu Yijanku, baji ki-barrawula ki-Wuna, yikurra-ardu a-Ajinada kilu-ngunda ki-king, anda anmanthawu riku-wangu ki-Jujia. Bawuji barra, nganinya ka-wingkayaninya Jujiba barra, wirdiwalangu ki-awarawu Yijiba, kalu-lhaanthaninya nya-mangaji kalngiya wirdiwalangu.
46 Jujiba ka-lhuwarri nakaringu yilaa ki-king, ka-lhuwarri bajingu lukuluku ki-awarala ki-mayangka. Na-yalkuyi barra na-30-bala ka-arri ngaliwa ka-arri jawina yiku ki-king jabungka.
47 Nya-mangaji lhabayi, jinangu barra kiwa-nba marringaya, kanymarda kulu kanymarda kulu kanymarda arrkula lhabayi, ka-yirdardi barra wudurru barra wakulamba.
48 Kulu ka-wingkalwingka jinangu Jujiba nyungkarrku ki-barrawula kulu nyarrku barrawu, lukuluku nyungku-ja ki-mayangka Yijiba, ka-wingkalwingka rdumantharra ma-ngarra. Namba ka-arri barrawu baji, kulu li-mbangu li-jibiya baji kalu-rdulurduma wudurru yiku nakaringu ki-badikila lukuluku ki-barrawula, kalu-waninjanguma bajinju ki-barrawula ki-walkurrala rdarlbirranthawu baji baku.
49 Baji barra lukuluku ki-mayangka kalu-rdarlbirranthaninya...i arndaarndalu barra, ma-jakarda ma-ngarra ki-barrawula ki-jakardala. Kalu-yibalyibarra...i kulu ka-arri barra muru awara arndaarnda ma-ngarra, kangku-ngaya awara na-wurdu barrawu mungku-ngarrandu kulu winkanda ku-arri nuwarrku ngaliwa nganambaji kalakantharra, kunyamba-yiwa.
50 Kulu baji barra ka-arri Jujiba yurrngumantha kulu kumba-kajakajama kanymarda yiku, mayaniwujara, rrankirri-arduwujara wu-Ajinada. Kawula-yanjarri baji ngaliwa lhabayi marringaya.
51-52 Kulu kilu-wundarrba nya-mangaji marrantharl Manaja, kulu ngulakari mili buri kilu-wundarrba na-wini Yibrayim. Jinangu jalu-wundarrbanji nyungkalunga ki-wukangka Manaja, jinangu barranamba murdirrinjawu. Jujiba kumba-wukanyi, “Karnilu-yabima ngarna-wurdu Yijandu ki-Kud, kulu kurdardi barra linginmanthawu ngulakari bajarnaji narnu-dabudaburr narnu-yuwa bajarnaji wumba wabarra karna-lhuwarri nakaringu wunyathala yilaa. Karnilu-yabima ngarna-wurdu ngarna murdirrinjawu barra.” Kulu jinangu nyarrku na-wini Yibrayim nganambajilulu mili jalu-wundarrbanji ki-wukangka nyungkalunga, jinangu barranamba nyamba-kaj akaj aman thawu. Kumba-wukanyi Jujiba, “Marnawula rringatharri-arduwujara. Ki-Yijandu ki-Kud kilu-yabima awara ngatha marnarnaji narnu-yabi wumba karnu-arri ngatha narnu-dabudaburr ngala marningarna karnilu-yabima ngarna-wurdu wulanga, kanymardawujara arduwujara mayaniwujara,” nganinya kumba-wukanyi.
53 Nya-mangaji barra lhabayi yabi, kanymarda kulu kanymarda kulu kanymarda arrkula, ka-wayarri barra, barranamba ka-wukanyi Jujiba ambuliyalu yiku ki-king. 54 Jinangu barra lhabayi wardi ka-wunumbarrirri, nya-mangaji wardi lhabayi ngaliwa wirndajku awara. Jinangu barra maya awara Yijiba lukuluku, kurdardi barra mu-ngarranku, wiji ku-wayarri. Baji barra ki-mayangka lukuluku Yijiba, wardi lhabayi barra ka-arri marda, barra kurdardi ku-yirdardinma ma-ngarra kangka wardi lhabayi, winarrku barra kalu-arri wirndajku. Ngala arrkula awara barra, baji barra Yijiba barra, ku-arri ma-ngarra aluwa, wudurru ka-arri baji arndaarnda rdarlbu.
55 Kulu li-mangaji li-jibiya bajingulaji Yijiba, kalinyamba-rarri mu-ngarranku, ngala wirndajku. Kulu kalu-wingka, kalu-yalbanga jinangu wirdi king, “Wayi barra ma-ngarra? Janu-wirndajkirrinji.” Kulu king barra, ka-wukanyi alunga, “Kurdardi ngarna! Rru-wingkaya yilalu ki-Jujiba! Nyirru-yalbangaya mu-ngarranku barra! Nyirra-nykarriya yiwa barra!”
56 Bawuji barra, lukuluku ka-arri awara kurdardi mu-ngarranku, baji barra Yijiba. Bawuji barra kulu karriili-nma barra narnu-mulu nya-mangaji barrawu wumba ku-arri ma-ngarra arndaarnda, kali-nma nya-mangaji barrawu jakarda lukuluku ki-awarala, nya-mangaji wiji. Kulu kalu-arri baji li-wirdi mu-ngarranku, jilimantharra nya-mangaji wudurru alunga, kulu li-jibiya Yijiba, kalu-wingkalwingka rdulurdumantharra wudurru kangka kalngiya narnu-wirndajku.
57 Marda li-mbangu li-jibiya winkanda bajiwuthu, nyungkarrku ki-awarala, kala-nykarri wuka nya-mangaji awara arrkula Yijiba wudurruwiji, kalu-linginma, kulu kalinyamba-alathama barra nyungku-ja ki-awaralu rdulurdumanthalu ma-ngarra alunga wiji. Kangka wardi barra lhabayi lukuluku, kurdardi kiwa-nbanma wabuda yurrulu alunga wiji.