2
Ya ini-innep Nebukadnessar
1 Yan eman ni meikkadwan toon ni nampatulan Nebukadnessar ey wada ini-innep tun tuka pannenemnem et eleg meuggip.
2 Et tuddalli paeyag hu tutu-u tun nelaing ni magic, yadda madiba, yadda maeyak, niyadda etan daka dibbaa hu bittuwen. Immalidda et umehneng idan emin di hinangga tu
3 et kantun hi-gaday “Wada ini-innep kun nemahhig ni nakka pannenemnem, et humman hu, pinhed kun amtaen hu keibbellinan tu.”
4 Himmumang ida humman ni tuun impaeyag tu e in-ehel dad Aramaic et kanday “Apu patul, ya kayyaggud ey mannenneng kan mategu! Ehel mu etan ini-innep mu ma-lat ehelen mi hu keibbellinan tu.”
5 Nem kan patul ey “Eleg, tep ya ninemnem kun pehding yu ey hi-gayu hu menghel ni numman ni ini-innep ku ey han yu inhel hu keibbellinan tu. Tep hedin eleg yu han-ipahding huyyan inhel ku, man pepettey dakeyu et pampetegteg ku hu annel yu niya pebahbah ku baballey yu.
6 Nem hedin e-helen yu hu ini-innep ku niya keibbellinan tu, ey wada hu iddawat kun hi-gayun gungunahen yu niya wada pehding kun keidaydayawan yu. Et humman hu, ehel yu humman ni nak ini-innep, niya ehel yu hu keibbellinan tu.”
7 Nem kanda mewan ni humang day “Pakkadek nisin e-helen mu e Apu patul etan ini-innep mu et han dammutun e-helen mi hu keibbellinan tu.”
8-9 Himmumang etan patul et kantuy “Tam makulug tu-wangu etan nakka nemnemnema! Yuka penaktaktak ni ebuh huttan ni yuka pehpehding, tep amta yu e tu-wangun pepettey dakeyun hi-gak hedin eleg yu han-ipahding hu nakka ibbagan hi-gayu. Nanhuhummangan kayu et nemnemen yun manlangkak, tep kanyu na-mu nem hedin a-ayyapawen yu humang yu, man kekyatek etan inhel kun kastigu yu. Imay, ehel yu kuma hu ini-innep ku. Hedin e-helen yu, ey humman pengamtaan ku e han-ehel yu keibbellinan tu.”
10 Kan idan nunman ni kaumtugun nan patul ey “Endi hu tuud ta-pew eyan puyek ni han-ipahding tu eya muka ibbaga e apu patul. Niya endi hu patul ni an nengibegan henin nuntan idan nelaing ni magic, yadda madiba, niyadda etan daka dibbaa bittuwen, anin na-mun hi-gatu hu keta-ta-geyyan niya kemeidaydayaw di emin ni patul di puyek.
11 Apu patul, endi tuun nengamta eyan muka ibbaga, tep nekalligat ni peteg et ebuh ida dios ni nengamta. Nem endiddadya tep eleg ida mekihha-ad ni hi-gatsun tuu.”
12-13 Dingngel nan patul humman ey nemahhig bunget tu et iolden tun meippepettey idan emin hu nelaing ni kaumtugun ni hi-gatu di Babilon. Et anin ni hi Daniel niyadda etan tellun gayyum tu et wadadda neitu-dak ni an memettey ni hi-gada.
14 Hi Daniel ey impakannemnem tu hu hipan pehding tu. Et lumaw di kad-an Arioch e ap-apuddan guwalyan patul ni neputuk ni mengippahding ni in-olden nan patul.
15 Et kan tun Arioch ey “Kele wada hanniman ni olden nan patul?” Et ehelen Arioch ni hi-gatu hu nekapkapya.
16 Dingngel Daniel hu impanumang Arioch et ebuhe papuut tun limmaw et tu ungbalen hi patul ma-lat genaden tu hu keippahdingan nunman ni in-olden tu et wada inna-nu tun mengippeamtan patul ni keibbellinan nunman ni ini-inep tu.
17 Yan inenamutan Daniel di baley da ey ine-ehhel tuddan edum tu e hi Hananiah, hi Mishael, ni hi Asariah hu neipahding.
18 Et ehelen tun hi-gada e mandasal idan Apu Dios di kabunyan ma-lat hemeken tudda niya ma-lat peamta tun hi-gada humman ni ini-innep nan patul niya hipa keibbellinan tu, et emin idan nelaing ni kaumtugun nan patul di Babilon ey meihwang di katey.
19 Yan nunman ni hileng ey impeamtan Apu Dios nan Daniel etan ini-innep nan patul ni eleg amtan tuu. Et daydayawen tu hi Apu Dios di kabunyan e kantuy
20 “Daydayawen dakan ingganah e Apu Dios tep hi-gam hu kelalla-ingan niya hi-gam ni ebuh hu kabaelan tun mengippahding ni emin.
21 Hi-gam mewan hu ngenamung ni hipan kamekapkapya eyad puyek. Ey hi-gam hu kamemillin mampatul niya hi-gam hu kamemappeg ni daka pan-ap-apui. Hi-gam hu kamengidwat ni laing idan nangkenemneman niya hi-gam hu kakelpuin kabaelan ni tuun mengewwat idan neligat ni meewwatan.
22 Muka peamta keibbellinan idan eleg han-awat ni tuu. Ey inamtam ida neitlud engeenget, tep hi-gam hu kakelpuin benang.
23 Nakka mansalamat ni hi-gam niya daka kadaydayawa e Dios ida lan aammed ku, tep indawtan muwak ni laing ku niya kabaelan ku. Ey hinumang mu dasal mi niya impeamtam ni hi-gami hu pinhed nan patul ni amtaen.”
Impeamtan Daniel hu ini-innep nan patul et ehelen tu keibbellinan nunman ni ini-innep
24 Et lumaw mewan hi Daniel ni an menang-ang nan Ariok, e sinudun patul ni an memettey idan nelaing ni kaumtugun nan patul, et kantun hi-gatuy “Entan dakemi anhan pampatey. Ilaw muwak di kad-an patul et nak ehelen ni hi-gatu hu keibbellinan etan ni ini-innep tu.”
25 Impapuut Ariok ni inlaw hi Daniel di kad-an patul e hi Nebukadnessar et kantuy “Apu patul, in-alik eya hakey ni iJudah ni nengamtan keibbellinan etan ni ini-innep mu.”
26 Et puhdanan nan patul nan Daniel, e hi Belteshasar hu hakey ni ngadan tu, et kantu ey “Kaw kabaelan mu makkaw ni menghel etan ni ini-innep ku niya keibbellinan tu?”
27 Hinumang Daniel et kantuy “Apu patul, endi, anin hakey ni tuun nelaing, winu kamengippahding ni magic winu maenap winu tuka dibbaa hu bittuwen, ni kabaelan tun mengamtan ini-innep mu niya menghel ni keibbellinan tu.
28 Nem wada hu Dios di kabunyan ni kamengippeamtan eleg tayu amta, et humman hu, hi-gatu nengipeamtan hi-gam e apu patul ni mekapkapyallin edum ni aggew. Heninnuy hu inang-ang mud i-innep mu.
29 Yan nunman ni neugipam e apu patul ey nampeang-ang hi Apu Dios di kabunyan ni hi-gam et peamta tu hu mekapkapyallin hakey ni aggew.
30 Hi-gak nengipeamtaan tun nunman ni eleg amtan tuu, nem beken ni gapu tep nelalla-ingngak nem ya edum ni tuu, nem ma-lat pengamtaan mu e Apu patul ni keibbellinan ni nunman ni ini-innep mu niya ma-lat awatam hu hipan impenemnem tun hi-gam.
31 Apu patul, yan nunman ni nan-i-innepam ey man-ang-ang ka ey wada kumangngu hu immehneng di hinanggam ni et-eteng ni peteg ni tuttu-un anggetakkut hu ang-ang tun kaumhili.
32 Ya ulu tu ey nemahmah ni balituk. Ya pagew tu niya ngamay tu ey silber. Ya gitang tu niya ulpu tu ey giniling.
33 Ya heli tu ey gumek, ya dapan tu ey nangkamdug ni gumek niya pula.
34 Nem yan nunman ni muka ang-ang-anga ey wada hu nepikwal alin batud deplah et maulin, nem endi an nemikwal nunman ni batu. Neitegmil humman ni batu etan di dapan etan ni tuttu-un nekapyad gumek niya pula et makabbukli.
35 Et metukkad humman ni tuttu-un neikapyad gumek, pula, giniling, silber niya balituk et mebenukli et heni dep-ul ni kapan-illikin siyaggew hu nangkeguduan tu. Nan-ityab ni dibdib ni emin et endin hekey natdaan di sinuunan tu. Nem hedin ya etan batu, man immetteng et mambalin ni et-eteng ni duntug et enanan tun emin hu puyek.
36 Huyya hu inang-ang mud i-innep mu, e apu patul. Yan nunya ey e-helek ni hi-gam hu keibbellinan tu.
37 Hi-gam e apu patul hu keta-ta-geyyan di emin ni patul. Hi Apu Dios di kabunyan hu nengidwat ni saad mu, ya kabaelan mu niya dayaw mu.
38 Impambalin dakan pan-ap-apun emin ni kebebbebley eyad puyek, anin idan sisit niyadda edum ni kaman-ayyam di puyek. Ya nan-ap-apuan mu hu neieligan nunman ni ulun balituk.
39 Ya etan silber ni annel ni tuttu-u ey humman hu kei-elligan ali etan ni bebley ni meihhullul eyad bebley ni nampatulan mud Babilon. Nem humman alin bebley ni meihhullul ey eleg tu han-ingngeh hu kabaelan ni nan-ap-apuam. Nem meendilli dama kabaelan tu humman et wadalli meikkatlun man-ap-apud kebebbebley e humman hu neieligan etan ni giniling ni annel etan ni tuttu-u.
40 Ya meihhullul mewan alin nunman ni bebley hu neieligan etan ni gumek ni annel etan ni tuttu-u, et humman ali meikka-pat ni man-ap-apu eyad puyek. Henilli gumek e tuka bahbahan emin, tep apputen tuddallin emin hu memengngulun man-ap-apu.
41-42 Huyyan meikka-pat ni pan-ap-apuan ey megedwa. Na-let pangil ey nekapuy hu pangil e humman keibbellinan ni nangkamdug ni pula niya gumek ni neikapyad dapan etan ni tuttu-u.
43 Ya hakey mewan ni keibbellinan nunman ni nangkamdug ni pula niya gumek ey ippatnaddalli etan ni aap-apu etan di negadwan bebley ni man-aapu ma-lat wada inna-nu tun pangkakahhakeyan da, nem endilli tu pambalbalinan humman ni da pehding tep henin kapangkamdugin pula niya gumek e endi silbitu tep kabbubukli.
44 Nem yallin pan-ap-apuan idan nunman ey weddaen alin Apu Dios di kabunyan hu hakey ni pan-ap-apuan ni mannananeng e eleg mepappeg, tep endi hakey ni an mengapput ni hi-gatu. Tep hi-gatu anhallaw hu mengapput ni emin ni aap-apud puyek et ebuh tullin mannenneng.
45 Humman ni pan-ap-apuan alin Apu Dios hu keibbellinan etan ni inang-ang mud i-innep mun nepikwal di deplah ni batu, ey endi an nemikwal, et meitegmil etan di tuttu-un nekapyad gumek, pula, giniling, silber niyad balituk.
Apu patul, huyyaddan inhel kun hi-gam ni keibbellinan ni ini-innep mun nanna-ud ni um-amnun hakey alin aggew ey hi Apu Dios, e eta-gey ni peteg hu nengipeamtan hi-gam.”
Ya neipeta-geyan ni saad Daniel
46 Dingngel nan patul e hi Nebukadnessar humman ni inhel Daniel ey nanyuung et dayawen tu hi Daniel. Et imandal tuddan tutu-u e man-appit ida niya gihheben da bangbanglun penaydayaw dan Daniel.
47 Immehel etan patul et kantun Daniel ey “Inamtak law e ya etan Dios mu hu keta-ta-geyyan di emin ni dios. Hi-gatu hu Ap-apun emin ni patul niya hi-gatu hu kamengidwat ni kabaelan ni tuun mengewwat ida etan ni kamekapkapyan hi-gatsun tuun eleg tayu han-awat, tep indawat tun hi-gam hu kabaelan mun mengamtan keibbellinan ni ini-innep ku.”
48 Entanni ey nambalin nan patul hi Daniel ni gobernor di Babilon niya hi-gatu law hu apuddan emin ni konsihal di baley tu. Ey indawtan tu hi Daniel ida etan ni nangkenginan kaiddawat ni patul idan tuu tu.
49 Inungbal Daniel hi patul ma-lat idwatan tudda dama etan tellun impan-edum tun hi Shadrak, hi Meshak, et hi Abednego ni eta-gey ni saad dad bebley di diman Babilon, ey inebulut tu. Nem hedin hi Daniel, man nannaneng ni nangngunud baley patul.