Galatians
Hay Aat Ten Liblu
Hay Nangitudo' eten Liblu: hi Apostoles Paul (1:1).
Hay Nangitud'an Paul eten Liblu: nan kimmulug ad Galatia (1:2).
Hay Pohdon nan Ngadan ten Liblun Ibaga: hiyay ngadan di ohan provincia.
Hay Gutud hi Nangitud'anan ten Liblu: mid mapto' ya hidin 45 A.D.
Hay Teman ten Liblu: hay aat di nangabakan nan homo' Apo Dios hinan Uldin Apo Dios.
Hay Outline ten Liblu:
Hay aat nan DOCTRINAN di kimmulug an dumalat di nangabakan nan homo' Apo Dios hinan Uldin Apo Dios (1:1—4:31)
Hay introduction hinan doctrinada (1:1-5)
Hay nama"ih nan doctrinada (1:6-10)
Hay panginnilaandah un nepto' nan doctrinada (1:11—4:31)
Hay aat nan ATON di kimmulug an dumalat di nangabakan nan homo' Apo Dios hinan Uldin Apo Dios (5:1—6:18)
Hay atonda ni' ahan ya adida unudon nan Uldin (5:1-12)
Hay atonda ni' ahan ya mi'popohhodanda (5:13-15)
Hay atonda ni' ahan ya abulutonday puntudtuduwan nan Na'abuniyanan an Lennawa (5:16-26)
Hay atonda ni' ahan ya igohgohanda nan i'ibbada (6:1-5)
Hay atonda ni' ahan ya ibingayandah gina'uda nan muntudtudun dida (6:6)
Hay atonda ni' ahan ya atonday maphod (6:7-10)
Hay atonda ni' ahan ya hukatanday ugalida (6:11-18).
1
Heten tudo' ya nalpun ha"in an hi Apostoles* Paul ti nahnaga' ta ul'ulgudo' nan Hapit Apo Dios. Ya bo'on hay taguy namto' ay ha"in, ya bo'on dida goh di dimmalat hi napto'a' ti pento'a' ay Jesu Kristu ya hi Ama tu'un hi Apo Dios an nummahun Jesus ta timmagu. Ya an amin di a'agi tu'un wah tun niddum ay ha"in ya middumdan ha"in an munnonomnom ay da'yun ma'amu'amung hinah nan Provinciad Galatia an mangunud ay Apo Dios.
Hay pohdo' ya ipadutu' da'yu ya ipalenggop da'yun Apo Dios an hi Ama tu'u ya hi Apu tu'un hi Jesu Kristu.
Inyabulut Kristuy natayana ta way aton di bahol tu'un ma'aliwan, ya ta way atonan mangidat hinan abalinan tu'u ta adi mahapul an middum tu'uh nan nun'appuhiy atondan tataguh tun lutad ugwan, ti hiyah ne penhod Apo Dios an hi Ama tu'uh aton Jesus ay ditu'u. Hi Apo Dios di ma'alih na'abbagbagtuh mid ah pogpogna! Amen.
Nan Nahamad an Tugun Jesus
Pento' da'yun Apo Dios ta way aton Kristun mangipadutu' ay da'yu, mu manoh'aa' ti un na'amtang ya inaliwanyu, at ten unudonyuy nob'on an tugun. Umannung an adi mabalin an waday nob'on an Nahamad an Tugun, mu waday tagun mangabuliduh nomnomyu ti padahondan pikuwon nan Maphod an Ulgud an hay aat Kristu. Mu ta"on un da'mi unu nan anghel an nalpud abuniyan di mangul'ulgud hi layah an tugun ta bo'on nan nahamad di ma'ulgud ay da'yu ya olom ni' ya munholtap ad imbelnu. Ipidwa' an mangali goh ete, ti gulat ta nan tagun hay layah an tugun di ul'ulgudona an bo'on at goh nan inunudyun Tugun an din imbaagmih din hopapnan da'yu ya olom ni' ya munholtap ad imbelnu.
10 Ya ta"on hi unna' adi pohdon hinan tatagun dumalat eten hapito' mu hapito' damdama ti hay pohdo' ya nan pangedenolan Apo Dios ay ha"in. Ya ta"on hi un'u adi ipadenol nan tatagun nob'on di unudonda, ti gulat ta iyunnud'uh nan unudondan nappuhi ta way mangipadenol ay dida ya adi mabalin an ha"in di ma'alih baal Kristu.
Hay Namto'an Apo Dios ay Paul ta Mun'ul'ulgud
(Ac. 9:23-31)
11 Hay pohdo' hi innilaonyu, i'ibba', ya nan ulgud an ul'ulgudo' an bo'on hay nomnom di taguy nalpuwana. 12 Ti agguy'u enyengngoh hinan tugun di tatagu, ya agguya' goh intudtuduwan ay dida ti hi Jesu Kristuy nangipa'innilan ha"in hinan Nahamad an Tugun.
13 Dengngolyuy aat'uh din hopapnah nangunuda' hinan lelehyon di Hudyu ti nidugah di nangipaligligata' hinan tatagun ma'amu'amung an mangunud ay Kristu. Ya impadah'uy abalina' an mangipadinong ay dida ta adida umunud. 14 Ya nahamad di nangunuda' hinan lelehyon di Hudyu ya un din udumnan ni'yibba' an Hudyun nipaddungdah tawon'u, ti nonomnomo' din intugun din a'apumih din penghana.
15 Mu hidin agguy'u nitungawan ya pepento'a' ay Apo Dios, ya la'tot ya ten inayagana' ta baalona' ay Hiya an dimmalat nan nangipadutu'anan ha"in. 16 Ya ninomnomnan mangipa'innilan ha"in hinan aat di Imbaluyna ta way ato' an mangul'ulgud hinan aatnah nan Hentil. Ya din nangatana ya agguya' immuy hinan tatagun mummahmah enen na'at ay ha"in, 17 ya agguya' goh immuy ad Jerusalem an ni'hapit hinan nahhun an a'apostoles ya un ha"in. Ti hay inat'u ya nundapuha' ad Arabia, ya Hiyay nipa'innilaanan ha"in hi aatna, ya la'tot ya numbangngada' goh ad Damascus.§
18 Ya hidin naluh di tuluy tawon ya immuya' ad Jerusalem an ni'hapit ay Peter, ya ni'hinaa' ay hiyah duway duminggu.* 19 Mu agguy'u inah'upan di udumnah din a'apostoles, an anggay hi Jacob an hi agin Apu tu'u. 20 Hatun inali' ya makulug ti inilan Apo Dios an agguy'u linayahan heten na'na'at ay ha"in.
21 Ya din nalpahan hana ya immuya' hinan duwan provincia an ad Syria ya ad Cilicia. 22 Mu din tataguh nan Provinciad Judea an ma'amu'amung hinan abablubabluy hidi an mangunud ay Kristu ya agguyda ni'yin'innilan ha"in. 23 Ti hay inilada ya din dengngoldan inalin din udumnan tatagu ya anggay an inaliday, “Henen lala'in nangipaligligat ay ditu'uh din hopapna ya ad ugwan ya ul'ulgudona mahkay nan Maphod an Ulgud an hay aat di Makulug an Tugun an hiyah din pinadahnan ipadinong hidin hopapna!” 24 Mu dimmalat nan na'na'at ay ha"in ya hiyay nangipabagbagtuandan Hiya.
* 1:1 Hay pohdonan ibaga ya nahnag. 1:3 Inusal Apostoles Paul nan duwan kalahin di pun'apnga eden gutud. Nan nahhun an inalina ya ipadutu' da'yu (unu charis) an apngan di iGreece, ya nan netob an inalinay ipalenggop da'yu (unu shalom) ya apngan di Hudyu. 1:5 Hene ya hapit di Hudyu, ya hay pohdonan ibaga ya hene ya abuluto' ahan. § 1:17 Ac. 9:23-25. Mid mapto' ya na'at hidin 35-38 A.D. * 1:18 Ac. 9:26-29. Mid mapto' ya na'at hidin 38 A.D. 1:19 Bahaom nan footnote di Mat. 4:21 ta innilaom di aat ten ngadan. 1:21 Ac. 9:30-31. Mid mapto' ya na'at hidin 38-43 A.D.