24
Aisake be Ribeka tetelidi
E kina go Eberamoyana bogina ikaitomoya go, kaga liliuna goi kina Yauwe ikaipakuye. Go tauyana imatoita inuwonúwana kana, ‘Bei akámasa go, natugu inai beso Kenani goi.’ Tuwo ina pákwana vakuumgoina‡a iduduwe ima. Eberamo konana madabokidi tauyana irugwaausidi. Ima, e Eberamo idigo kana,
‘Nimam kuvaisīu dibuwatugu kuyōisi‡b go, Yauwe Yaubada, Tauyana totobukukui yábana goi nakae poyapoya goi, matana goi kukatōtula ameko Kenani vavinaina tayamo bei geya kukabiyeta natugu monena. Go sem bei kūna toinigu guna kasa Karani goi guna bodao yaidi vavina tayamo kukābi natugu Aisake monena.’
Go ina pakonayana idigo kana,
‘Go neta vavina tayamo ababane go, geya latuwona bego ima ameko, bei manakaegu? Bei natum akabi anave im kasa goi gea geya?’
Go kina Eberamoyana idigo kana,
‘Natugu taabu kunavenāve guna kasa goi. Yauwe Yaubada, Tauyana totobukukui yábana goi, boi tamagu be nakae guna bodao idi kasa goi iikabigu, e ame Tauyana toinina yoina goi ikatótula yaigu idigo kana,
“Poyapoya ame natumowo be tubumowo bei avinidi.”
Tauyana ina anerose bei ietune iwo ivakumgoiyem, e bei amoko goi ivatulukoim ava vavina kwabi kume natugu monena. Go neta vavinayana geya latuwona ima ameko, e moe tuwo; atotulayana ana talígava bogina kubabane. Go dogoi gagaina moe natugu taabu kunavenāve guna kasa amoko goi.’
Tuwo pakoninayana ibisibala nimana ivaisiu ina tomoya Eberamo dibuwatuna iyoisi, e ikatótula idigo kana,
‘Yaubada matana goi akatótula, kaga liliuna kuudigedi, nakae bei aguinuwedi.’
10 Ikatótula ikavava, ina ina tomoya Eberamo ina kameri ana badabada yawou ikabidi, ikatubayasidi. Ikatubayasi ikavava, búwana dedevidi badabadaidi ikabidi, idodoidi. Idodoidi ikavava, senao taiyao sina Aram Naraim isiu ina Nakori ina kasa. 11 Siketoiya, siketoiya, sisowóduwo asayana ina doelu goi, e kameri silovinaedi bego sivatugúyala siwaiwasi. Moe bogina lavilavi, e vevina adi tuta bwae sitegatega. 12 Kameri silovinaedi ikavava, pakoninayana ikawanoi Yaubada yaina idigo kana,
‘Yauwe e, kom guna tomoya Eberamo ina Yaubada, akawanoiyem; latuwogu bego tauyana kulokate, e bei ame tuta ana dedevina ababane. 13 Gwa, doelu ame kikina goi atataoya go, asa vevinaidi simamaima bei sitega. 14 Ago ava vavina yaina neta akawanoi kagu, “Am botori kwaisobūye bei am bwae giyaina anim” go, vavinayana ikatumapu kana, “Kunīm go, im kameri nakae bei avanimdi”, e moe tauyana kuvayōko Aisake im pákwana monena. Moeko goi bei ayagoi guna tomoya bogina kulokate.’
15 Go kugīta! Pakoninayana nava ikaawanoi go, Ribeka botori ivabe isowóduwo ima! Tauyana Betuweli natuna go, tubuna Milika. Milikayana monena yoina Nakori, tauyana Eberamo ana gómana. 16 Ribekayana vavina gumaboina toina. Tauyana geya tayaamo koroto ikanaaotai. E ima isou ina doeluyana goi bwae itega. Itega ikavava, ituko bego ikaluvila go, 17 pakoninayana woilina ina vavina yaina ikawanoi idigo kana,
‘Kutagona bei bwae giyaina im botori goi anim?’
18 ‘Guna tomoya, kunīm’, vavinayana kaena.
Tuwo ina botori ikaisobuye, bwae itege, pakoninayana ivini, giyaina inim. 19 Inim ikavava, vavinayana idigo kana,
‘Bwae atege im kameri nakae avanimdi ana kadókana sinim, gamodi.’
20 Tuwo woilina yoguyogu idi kaba nim goi bwae isiwoi. Ikavava, woilina ina doelu goi bwae tuwaina itege. E nakae iguuinuwe ana kadókana kameri madabokidi sinim gamodi. 21 E kina go korotoyana geya iboboreta, go sem vavinayana idumakavaateyamo; latuwona iyagoi nakona Yauwe bogina ina guinuwa goi ina koidádana imalatomota.
22 Tutayana kameri sinim ikavava, korotoyana mawuwu goura ikabi, Ribeka kubuna goi ivaisiu. Nípuna goura aiyuwo nakae ikabidi, Ribekayana nimana goi ivalilividi. 23 Ivalilividi ikavava, idigo kana,
‘Kulatuwokōigu tamam avatau? Nakae aivina vabodaupa sikaaiyaka itoboinema yau segowo taiyao ina vada goi kamasisi?’
24 ‘Tamagu Betuweli, tauyana Milika be Nakori natudi. 25 Ima vada goi limou sékula ikaaiyaka, kameri itoboinedi simasisi. Aiyuwoina kameri avadi amodi. E komi itoboinemi koma komasisi’, vavinayana kaena.
26 Tuwo korotoyana aena ivatugúyala Yauwe yaina goi isakululu, 27 idigo kana,
‘Yauwe, guna tomoya Eberamo ina Yaubada, itoboinegu ayapaliyem. Im lokate Eberamoyana yaina goi geya kukalaveyeta be kom nava núwana bayatoina tauyana yaina. Bogina kuvakedegu ama guna tomoya osenao yaidi goi.’
28 E vavinayana ilokoina ina ina bodao sinana ina vada goi sikaaiyaka, e kaga liliuna korotoyana iidigedi ilatuwokoidi. 29-30 Ego Ribekayana niuna tayamo yoina Lebani. Tauyana ikaaiyaka tutayana Ribeka iivatétala. E Ribekayana ina livala inove nakae mawuwu be nípuna igitedi, to ilokoinamo. Ilokoina ina doeluyana goi go, korotoyana igite iitaoya kameri kikidi. 31 E idigo kana,
‘Siyagu, kom Yauwe bogina ikaipakuyem, e kūma. Kaga unana ameko goi kuutaoya? Vada bogina akatubayasi, e nakae kameri kebadi bogina akatubayasidi. Tauna kūma tāna guna vada!’
32 Tuwo pakoninayana senao taiyao sina Lebani ina vada goi go, konadi kameri yatadi goi Lebaniyana ina pakonayao maniyedi sisivamauidi. Sisivamauidi ikavava, sivavanidi. Niga bwae sitege, korotoyana ma senao sivinidi aedi sinikidi. 33 Sivinidi ikavava, awoinu sime korotoyadi matadi goi siyato go, kina korotoyana idigo kana,
‘Geya akaiketa geya ana kadókana alatuwokoimi kaga unana ama ameko.’
‘O dedevina, kulatuwokōima’, Lebani kaena.
34 E pakoninayana idigo kana,
‘Yau Eberamo ina pákwana. 35 Tauyana kina Yauwe ikaipakuye gagaina, tauna bogina ietoolagaina, tuwo ina esaesa gagaina nakae ina sipi be ina bulumakau, ina siriba be ina goura, ina pakonayao koroto be vevina, ina kameri be ina ase badabadaidi Yauwe bogina ivini. 36 Guna tomoya monena Sera bogina ikainamoya go, ivenátuna, natuna koroto. Guna tomoya konana liliudi natuna bogina ivini. 37 Guna tomoyayana boi ilatuwokoigu kana,
“Kukatōtula Kenani vavinaina ameko goi geya kukabiyeta bego natugu monena. 38 Go sem kūna tamagu ina kasa be nakae vavina tayamo guna dala goi kukābi natugu monena.”
39 Go yau kagu,
“Go neta vavina tayamo ababane go, geya latuwona bego ima ameko, bei manakaegu?”
40 Guna tomoyayana idigo kana,
“Yauwe, Tauyana tuta liliuna akabiikaone, ina anerose bei ietune iwo ikitaum be nakae ivaitem bei im koidádana imalatomota, e bei itoboinem vavina tayamo guna dala yaina goi kubabane natugu monena. 41 Moeko goi im katótula ana talígava bei kubabane. Go neta vavina tayamo guna dala goi kubabane go, sivagagale, e nakae atotulayana ana talígava bogina kubabane.”
42 E maine ama doelu amo goi akawanoi Yauwe yaina kagu,
“Yauwe, guna tomoya Eberamo ina Yaubada, kutagōna guna koidádana imalatomota. 43 Gwa, yau doelu ame kikina goi atataoya. Ava woiyai neta ima ana bwae itega go, neta alatuwoko kagu, ‘Manakae? Kutagona bwae giyaina im botori goi anim?’ 44 Go neta tauyana kana, ‘Kunīm go, im kameri nakae bei avanimdi’, e moe vavinayana kuvayōko kina im kinava guna tomoya natuna monena.”
45 Go yau nava nuwogu goi akaawanoi, e Ribeka ina botori ikavale ima. Tuwo isou ina doelu goi ina bwae itege go, yau alatuwoko kagu,
“Manakae? Kutagona bwae giyaina im botori goi anim?”
46 E mainao tauyana ina botori ikaisobuye go, idigo kana,
“Kunīm go, im kameri nakae bei avanimdi.”
E tuwo anim go, tauyana guna kameri adi bwae itege ivanimdi.
47 Kagu,
“Tamam avatau?”
“Tamagu Betuweli, Nakori be Milika natudi”, tauyana kaena.
E tuwo mawuwu akabi, kubuna goi avaisiu be nakae nimana goi nípuna avalilividi go, 48 aegu avatugúyala Yauwe yaina asakululu be nakae Tauyana ayapaliye. Tauyana guna tomoya Eberamo ina Yaubada. Enao aba numisa goi bogina ivakedegu ama guna tomoya ana gómana tubuna yaina bego akabi anave natuna monena. 49 E komi Eberamo boda tayamo. Tauna manakae? Neta guna tomoya Eberamo bei kolokate be nakae imi guinuwa goi komi bei núwana bayatoina tauyana yaina, e kolatuwokōigu, e vavinayana akabi anave. Go geya, kolatuwokōigu bei imi nuwonúwana ayagoi, e bei ana alusala aivina kenao sikaaiyaka Aisake monena.’
50 E Betuweli ma natuna Lebani taiyao sidigo kadi,
‘Ame Yauwe ina guinuwa, tauna kai ima nuwonúwana dogoi besobeso. 51 Ribeka goame. Kwābi kunāve, e bei tauyana im tomoya natuna monena nakae Yauwe bogina ilatuwokoim.’
52 Tutayana Eberamo ina pakonayana idi livala inove, Yauwe matana goi aena ivatugúyala. 53 Ikavava, goura be siriba pasapasa be nakae kwama ikabidi Ribeka ivini. E nakae búwana maisadi gagaidi Ribeka niuna be sinana ivinidi. 54 Ivinidi ikavava, senao taiyao sikáika. Sikáika ikavava, simasisi. Simasisi vanuwo itomo, sitaoya, pakoninayana idigo kana,
‘Ame tuta kotagōna Ribeka akabi taiyao kana guna tomoya yaina.’
55 Go kidi sinana be niuna sidigo kadi,
‘Geya, latuwoma bego kom be Ribeka maliyalina yawou nakae takaaiyaka namliyeta baige kona.’
56 Go kina pakoninayana idigo kana,
‘Taabu kovagaagalēgu. Yauwe ina guinuwa goi guna koidádana imalatomota, tauna kotagōna mainao kana guna tomoya yaina goi.’
57 Kidi kadi,
‘Tauyana taduduwe ima go, talumadade bei ina nuwonúwana tayagoi.’
58 Tuwo moitamo vavinayana siduduwe ima go, silumadade kadi,
‘Manakae? Vavagim ame tuta ame tauyana taiyao kona gea nava takaaiyaka?’
Kina vavinayana idigo kana,
‘Vavagigu ame tuta kana.’
59 E tuwo Ribeka mana pákwana vavina, Eberamo ina pákwana mana korotoyao taiyao sivaduduwedi. 60-61 E Ribeka sikaipakuye kadi,
 
‘Niuma,
Im kaiyaka bei dedevina be nakae kususāila,
e tubumowo badabadaaidi,
nakae idi kaleyayao sitogagasavedi.’
 
Tuwo Ribeka mana pákwana sitaoya idi kameri goi situlaga. Ikavava, Eberamo ina pákwana sisabokuliye go, ivakededi sina.
62 E kina go Aisakeyana asa Bera Lakai Roi ikalave go, ina Negevi goi ikaaiyaka. 63 Lavilavi tayamo iiketoiya yoyowo goi inuwonúwana go, ikandobala kameri igitedi simamaima. 64 Ribeka nakae ikandobala Aisake igite imamaima. Tuwo ina kameri goi isou 65 Eberamo ina pakonayana ilatuwoko idigo kana,
‘Amo ava koroto imamaima bei ivalobodeda?’
‘Amo tauyana guna tomoya’, pakoninayana kaena.
Tuwo Ribeka ana kwama ikabi, maisina itabode go, imatakipola nakae idi sinapu nai manuna.
66 Tuwo Aisake ivalobodedi, e pakoninayana ivatétala ana kaibako. 67 E Aisake ina Ribeka ikabi, inave sinana vada lulubena yoyou parai sinaena goi. Moeko goi Ribeka bogina inai monena, e imatakoiye. Tuwo boi Aisake nuwona imou sinana ina kámasa pasina go, ame tutayana bogina iuyáwana.
‡a 24:2 Pákwana vakuumgoina: Ame nakona Eberamo ina pákwana Eliyesa (Abv 15:3). Tauyana Eberamo ina pakonayao liliudi ilovinaedi. ‡b 24:2 Dibuwatugu kuyōisi: Ame Isileli tubunao idi sinapu neta koroto tayamo ikatótula. Ame nakona livalakaibala Eberamo kusina manuna. Tomota sinuwonúwana bego koroto kusina goi peleleotu isowóduwo ina vavina ikalisume. Tauna moe tomota yawoina unana. Livalakaibalayana sivatoi neta idi katótula moe idi bodao adi susáila manuna. Ameko Eberamo inuwonúwana tubunao manudi. 24:10 Aram Naraim: Ame youyana ana yagoina moe Aram ina sákala aiyuwo. Go Aram-Naraim youyuwoina moe Mesopotémia (Abv 27:43, 28:10, 29:4). 24:15 Abv 22:20-23. 24:62 Abv 16:14, 25:11.