5
A Iesu e Turupatu Tana Vungavunga
(Luka 6:20-23)
1 Me moro a Iesu, me reigira na toga danga vaga ia, maia e tuu, me dato i gotu kesa tana netana, me totupuka i lao.
2 Migira gana duli ara ba totu polia, maia e tuturiga na sasaniaqira, me tsarivaganana vanigira:
3 “!Kara gini mage igira ara totu palatsuna i matana God,
rongona na Verana God niqira nogo igira!
4 !Kara gini mage igira ara ngangai;
rongona God sauba ke veregira!
5 !Kara gini mage igira ara molotsunali segeniqira;
sauba kara adia na omea God e vekenogoa!
6 !Kara gini mage igira ara gini ngongoragi na nauana na omea God e kilia;
sauba God ke saua na peluna loki vanigira!
7 !Kara gini mage igira ara dona na galuveaqira na tinoni tavosi;
rongona sauba God ke galuvegira goto igira!
8 !Kara gini mage igira ara tobamale;
rongona sauba kara reia God!
9 !Kara gini mage igira ara madodo na moloana na rago i laoqira na tinoni;
rongona sauba God ke soaginigira na dalena!
10 !Kara gini mage igira ara tsodorota tana rongona ara naua na omea God e kilia;
rongona na Verana God niqira nogo igira!
11 “Kamu gini mage moa igamu, kalina ti vaga igira na tinoni kara gokoiseko vanigamu, ma kara rotasigamu, ma kara keli lee vanigamu matena igamu amu tsarimuriqu inau.
12 Eo, kamu gini mage manana, matena God e vangaraunogoa na peluna loki vanigamu i baragata. Ma kamu dona dou laka na omea vaga igira ara nauvanigamu kalina eni, e atsa vaga saikesa nogo na omea igira ara nauvanigira na propete i sau.
Na Tinoni Ara Tutunina a Iesu Ara Vaga na Solo ma na Marara Vania na Barangengo
(Marko 9:50; Luka 14:34-35)
13 “Igamu amu vaga nogo na solo i laoqira na tinoni tana barangengo. Me ti vaga na vavaina na solo ke nanga lee, me utu vanigotoa ke vavai visutugua. Mi tana e tau nogo tugua na nauginiana sa omea. Me sauba moa kara tsoniligilea i tano, ma na tinoni kara tsogorilea.
14 “Migamu amu vaga goto na laeti gana na mani mararasiana na barangengo popono. Kamu reia, ti vaga kara logoa kesa na vera loki i kelana kesa na vungavunga, maia e utu goto ke totu popoi.
15 Na tinoni e utu ke tungia kesa na laeti me ke baa me ke molopoia moa i vavana na popo. Sauba nomoa ke tsauraginikaea tana tuguru, ti ke gini mararasigira na tinoni sui ara totu i laona na vale.
16 Migamu kamu vaga saikesa goto ia. Na douna nimui sasaga tana maurimui ke labamaka i mataqira na tinoni. Migira kara reiginia nimui aqo dou amu naua, ma kara tsonikaeginia na Tamamui i gotu.
Nina Sasani a Iesu Tana Rongona Nina Ketsa a Moses
17 “Kamu laka na padana laka inau au gini mai, rongona kau veoligigira nina Ketsa a Moses, ma niqira sasani igira na propete. Au tau sulungana mai rongona kau veogira. Tagara. Au mai moa rongona kau gini manaligira dou baa.
18 Inau au tsarivanigamu na manana. E utu lelee ke kesa na tsaqina tetelo i laona na Ketsa ke tavongani nanga lee, poi ke tsau tana susuina na dani, i tana kara ka nangaligi lee na baragata ma na barangengo.
19 Vaga ia, masei ti vaga ke peaa ke kesa moa vidaqira na ketsa tetelo lee i laoqira nina Ketsa a Moses, me ke tuu, me ke sasanigira goto na kulana tavosi na nauvaganana ia, na tinoni vaga ia, sauba ke palamuri tsotsodo i laona na Verana God. Masei ti vaga ke muridougira na Ketsa, me ke sasanigira goto na kulana tavosi na muridouaqira, aia sauba ke paladato baa tana Verana God.
20 Minau kau parovatavigamu nomoa. Rongona ti vaga igamu kamu tau sasaga dou liusigira baa na mane tarai na Ketsa ma na Parisii tana nauana na omea God e kilia, me utu saikesa goto vanigamu kamu sage tana Verana God.
Nina Sasani a Iesu Tana Rongona Na Vaikoregi
21 “Igamu amu rongominogoa laka ara tsarivaganana vanigira na tinoni ni sau, ‘Kamu laka na labumatesi tinoni. Masei ti vaga ke labumatesi tinoni, me sauba kara turuvaginia i matana na taovia na pede.’
22 Minau au tsarivanigamu: ti vaga ke kesa ke vaikoregi lee kolua moa kesa na kulana, me sauba kara turuvaginia i matana na taovia na pede. Masei ti vaga ke goko peaa moa vania kesa na tasina, me sauba kara turuvaginia nomoa i matana na Sai na Pede. Masei ti vaga ke tsarivania moa na kulana, ‘!O bule igoe!’ maia sauba ke tsodoa na rota tana iruna na lake e vo sui.
23 Baa, me ti vaga igoe ko vangaraunogoa na sauana nimu savori vania God tana bela tabu, mi tana ti igoe o vasini padatugua laka na tasimu e kore vanigo, rongona e kesa na omea igoe o tsukivania,
24 ma nimu aqo igoe ko molole talua nimu savori i matana na bela tabu, mo ko baa i konina na tasimu, ma kamu ka vaigotosigi talu. Mi muri moa ti igoe ko visu, mo ko saua nimu savori vania God.
25 “Me ti vaga ke kesa ke ngaoa ke raqago tana pede, rongona kesa na omea igoe o nausekoli vania, me dou ti ko tovoa kamu ka vaigotosigi talu nogo, kalina amu ka tau vati laba moa tana vale na pede. Rongona ti ko tau nauvaganana ia, ma kamu ka ba tsau sui tana vale na pede, maia sauba ke mologo i limana na taovia na pede. Ma na taovia na pede ke mologo i limaqira na mane matali vale sosori. Migira kara tsonisagego i laona na vale sosori.
26 Minau au tsarivanigo, sauba ko tau goto rutsu, poi ke tsau kalina igoe ko tsonisuia nimu qolo na suilova.
Nina Sasani a Iesu Tana Rongona Na Kiboga
27 “Amu rongominogoa ara tsaria, ‘Kamu laka na kiboga.’
28 Eo, mi kalina eni inau au tsarivanigamu: ti vaga ke kesa ke morosia moa kesa na daki tauga me ke padangaolea moa i tobana, aia e sasi vaga nogo ti e kiboga manana kolunogoa na daki ia.
29 !Vaga ia, ma ti na tabana matamu madoa e raqago mo gini puka tana sasi, me dou moa ti ko putsulia mo ko tsoniligia! Tagara, me dou baa vanigo moa ti ko nangalia kesa na turina lee moa na konimu, maia e luisia baa ti vaga ke totu popono na konimu, ma kara tsonitsunaa tana vera na rota saviliu.
30 !Se ti vaga na limamu madoa e raqago mo gini puka tana sasi, me dou baa ti ko kavikutia mo ko tsoniligia! Tagara, me dou baa vanigo moa ti ko nangalia kesa moa na turina na konimu, maia e liusia baa ti vaga na konimu popono ke tsuna tana vera na rota saviliu.
Nina Sasani a Iesu Tana Rongona Na Vaitsonitsunagi
(Mateo 19:9; Marko 10:11-12; Luka 16:18)
31 “Mara tsarigotoa, ‘Ti vaga kesa e ngaoa ke tsonitsunaa na tauna, ma nina aqo ke tusuvania talu na tauna na mamarena na tsonitsuna.’
32 Mi kalina ia, inau au tsarivanigamu: ti vaga kesa na mane aia ke tsonitsunalea na tauna, mau tau gini goko na tauga tau mana, na mane vaga ia e sasi, rongona e votisautuna vania na daki e tsonitsunaa ke naua na kiboga, ti vaga aia ke ba taugagotoa kesa na mane tavosi. Ma na mane e taugaa na daki e tsonitsunaa na mane ia, aia e kiboga goto.
Nina Sasani a Iesu Tana Rongona Na Vatsa
33 “Migamu amu rongomi goto nogoa laka ara tsarivanigira na tinoni ni sau, ‘Kamu laka na vatsa koba. Me ti vaga kamu veke vania God na nauana kesa na omea, ma nimui aqo kamu manalidoua na omea amu vekea.’
34 Mi kalina ia, minau au tsarivanigamu: kalina ti kamu tuu na nauana kesa na veke, ma kamu laka saikesa na gini aqo na vatsa. Laka goto na gini vatsa na baragata, rongona aia nogoria nina sasana na totu God.
35 Laka goto na gini vatsa na barangengo, rongona aia nogo na sasana na tuana aia. Laka goto na gini vatsa na vera ni Jerusalem, rongona aia nogo nina verabau God na Taovia Tsapakae Loki.
36 Kamu laka goto na gini vatsa na lovamui segeni, rongona igamu amu tau tangomana na nauana ke kesa na kolina na ivumui ke tavongani sere se ke bau.
37 Kamu tsaria moa, ‘Eo’ ti eo, se ‘Tagara’ ti tagara, me tugunogoa. Ti na paboginiana goto na vatsa, ma na goko vaga ia e talumai moa tana tidao seko.
Nina Sasani a Iesu Tana Rongona Na Tangotugu
(Luka 6:29-30)
38 “Igamu amu rongominogoa laka ara tsaria i sau, ‘Ti kesa ke putsuli vanigo na lakana na matamu, migoe ko putsuli vanigotoa na lakana na matana aia. Me ti kesa ke lumuvutia kesa na livomu, migoe ko lumuvutigotoa kesa na livona aia.’
39 Eo, mi kalina ia, minau au tsarivanigamu: kamu laka na tangotuguna na omea seko ara nauvanigamu igira na tinoni tavosi. Migoe, ti vaga kesa ke davaa na tabana madoa na ngoramu, mo ko tamia moa vania ke davagotoa na tabana mauli.
40 Me ti vaga kesa ke raqago tana pede rongona aia e ngaoa ke adia na polomu sagesage, me dou ti ko tusuvanigotoa na polomu tsavugotu katsi.
41 Me ti vaga kesa ke turuginigo ko kalagaia gana boli ke ao tugua kesa toga na sangava, migoe ko adiliusia kesa goto na toga na sangava.
42 Kalina ti kesa ke nongia kesa na omea i konimu, ko tamivania moa. Mi kalina ti kesa ke nongigo ke gini aqo kesa nimu omea kesa moa tagu tetelo, migoe ko tamidou vania moa.
Nina Sasani a Iesu Tana Rongoqira Igira Ara Reisavigita
(Luka 6:27-28, 32-36)
43 “Igamu amu rongominogoa laka ara tsaria i sau, ‘Ko galuvegira moa na kulamu, mo ko reisavigira igira ara reisavigo.’
44 Eo, mi kalina ia, inau au tsarivanigamu: kamu galuvegira igira ara reisavigamu, ma kamu nonginongi vanigira igira ara rotasigamu.
45 Kamu nauvaganana ia, ti kamu gini lia na dalena God na Tamamui i gotu, aia e moloa nina aso ke sinarigira sui na tinoni dou ma na tinoni seko kesa moa atsa. Me moloa na usa ke malobusigira igira ara naua na omea e dou, migira goto ara naua na omea e seko.
46 ?Ke koegua vaga ti God ke saua na peluna vanigamu ti igamu kamu galuvegira moa igira ara galuvegamu? !Migira na mane aditakesi mara nauvaganana goto ia!
47 ?Me ti vaga amu viligira moa na kulamui kamu goko kolugira, me laka nagua e gini tavosi tana nimui sasaga? !Migira na ponotoba mara nauvaganana goto ia!
48 Migamu, nimui aqo kamu doulaka saviliu – atsa vaga nogo na Tamamui i gotu aia e doulaka saviliu.”