NA TURUPATU DOU VAGA E MAREA
A MATEO
Na Vuresi Makaliana Na Omea Ara Marea Tana Papi Iani
I laona na Turupatu Dou vaga e marea a Mateo, aia e tsarimakalia laka a Iesu nogo aia na Vagamauri God e gini veke laka sauba ke mai. Mi konina nogo a Iesu Kristo ara gini manatovu na veke sui God e nauvanigira nina tinoni i laona na Turupatu Tabu ni Sau. Ma na turupatu dou iani e tau kalegira segeni moa igira na Tsiu na kamana a Iesu. E kalegira goto na tinoni sui tana barangengo popono.
A Mateo e molovotagira dou na omea sui ara laba tana maurina a Iesu. E gini tuturiga tana botsana a Iesu, me turupatuna tana rongona nina lesovitabu tana Koo Jordan, ma na gokotabo na tidao seko e nauvania. Mi muri, me adikaea nina aqo na tsigovera, ma nina sasani, ma na maurisi tinoni danga a Iesu e naua i laona na Galilii. Mi murina ia, me maretsunagira na turupatuna kalina a Iesu e liu tuu i Galilii me tsau baa i Jerusalem, ma na omea sui ara laba tana uiki idavia nina rota. Me tsau baa tana mateana tana gai ulutaligu, ma na maurivisutuguana.
A Mateo e votagira na aqona nina sasani a Iesu, me kalea tsege tana omea pukuga:
1) Nina turupatu a Iesu tana Vungavunga, i tana e gini goko na sasaga ma na aqoaqo e ulagaqira kara naua, igira ara ngaoa kara tamanina na Verana God. (Lova 5–7)
2) Na sasani e naua a Iesu vanigira na sangavulu ruka tana rongona na aqo aia e molovanigira kara naua. (Lova 10)
3) Igira na gokolia e kalea tana rongona na Verana God. (Lova 13)
4) Igira na sasani e kalegira igira ara ngaoa kara tsarimurina a Iesu. (Lova 18)
5) Ma na sasani e kalea na susuina na barangengo, ma na visumaiana na Dalena Tinoni. (Lova 24–25)
Na Omea Ara Totu Tana Papi Iani
Na soaqira babaa na mumuana a Iesu Kristo 1:1-17
Na botsana a Iesu Kristo 1:18–2:23
A Ioane Batista e tuturiga na sasani tinoni 3:1-12
Na lesovitabuana ma na gokotabo vaniana a Iesu 3:13–4:11
A Iesu e tuturiga nina aqo tana Galilii 4:12–18:35
E tuu i Galilii me ba tsau i Jerusalem 19:1–20:34
A Iesu e sasani tinoni i Jerusalem 21:1–25:46
Nina rota ma na mateana a Iesu 26:1–27:66
Na maurivisutuguana a Iesu 28:1-20
1
Na Soaqira Babaa Igira na Mumuana A Iesu Kristo
(Luka 3:23-38)
1 Iani nogo e vaga na mamarena na soaqira babaa igira na mumuana a Iesu Kristo, aia na kukuana a David, ma David aia na kukuana a Abraham.
2 E tuu i konina a Abraham, me tsau baa i konina a David na Taovia Tsapakae, ara tsokosaigira na kamaga vaga iani:
A Abraham na tamana a Isaak;
a Isaak na tamana a Jakob;
a Jakob na tamana a Juda mi tugira na tamatasi;
3 a Juda ka tamaqira a Peres ma Sera,
ma ko Tamar ka tinaqira;
a Peres na tamana a Hesron;
a Hesron na tamana a Ram;
4 a Ram na tamana a Aminadab;
a Aminadab na tamana a Nason;
a Nason na tamana a Salmon;
5 a Salmon na tamana a Boas,
ma ko Reab na tinana a Boas;
a Boas na tamana a Obed,
ma ko Rut na tinana a Obed;
a Obed na tamana a Jese;
6 ma Jese na tamana a David na Taovia Tsapakae.
Me tumai i konina a David, me tsau baa tana tagu igira na toga ni Israel ara tsinogo vano i Babilon, ara tsokosaigira na kamaga vaga iani:
a David na tamana a Solomon,
ma na tinana a Solomon, aia nogo na savana a Uria tana idana;
7 a Solomon na tamana a Rehoboam;
a Rehoboam na tamana a Abija;
a Abija na tamana a Asa;
8 a Asa na tamana a Jehosapat;
a Jehosapat na tamana a Jehoram;
a Jehoram na tamana a Usia;
9 a Usia na tamana a Jotam;
a Jotam na tamana a Ahas;
a Ahas na tamana a Hesekia;
10 a Hesekia na tamana a Manase;
a Manase na tamana a Amon;
a Amon na tamana a Josia;
11 a Josia na tamana a Jehoiatsin ma tugira na tasina.
12 Me tuu i murina kalina igira na Israel ara tsinogo vano i Babilon, me tsau baa tana botsana a Iesu, na kamaqira ara tsokogira vaga iani:
a Jehoiatsin na tamana a Sealtiel;
a Sealtiel na tamana a Serubabel;
13 a Serubabel na tamana a Abiud;
a Abiud na tamana a Eliakim;
a Eliakim na tamana a Asor;
14 a Asor na tamana a Sadok;
a Sadok na tamana a Akim;
a Akim na tamana a Eliud;
15 a Eliud na tamana a Eleasar;
a Eleasar na tamana a Matan;
a Matan na tamana a Jakob;
16 ma Jakob na tamana a Iosepo, aia na tauna ko Maria,
ma ko Maria na tinana a Iesu aia ara soaginia na Mesia.
17 Me vaga ia, mara sangavulu vati na vatavata, tuu i konina a Abraham, me tsau baa i konina a David. Mara sangavulu vati na vatavata tuu i konina a David, me tsau baa tana tagu igira na tinoni ara tsinogo vano i Babilon. Mara sangavulu vati goto na vatavata e tuu i tana, me tsau baa kalina e botsa na Mesia.
Na Botsana a Iesu Kristo
(Luka 2:1-7)
18 Iani nogo e vaga na turupatuna tana rongona na botsana a Iesu Kristo. Ko Maria, aia na tinana a Iesu, ara anevaninogoa e kesa na mane, a Iosepo na asana. Mi kalina ara ka tau vati tauga moa, ma ko Maria e donagadovia laka e tiana nogo ginia na Tarunga Tabu.
19 Ma Iosepo, aia na mane dou, me goto nina sasaga, me tau moa ngaoa laka ke tangiseko na asana ko Maria i mataqira na toga. Te e pada moa i tobana laka ke veoa na vaianegi, me ke mololedodoa moa ko Maria.
20 Mi kalina aia e papada vaganana moa ia, me kesa nina angelo na Taovia e laba vania tana maturu me tsarivania, “A Iosepo igoe na kukuana a David, ko laka na matagu na adiana ko Maria me ke lia na taumu. Rongona na baka e totu i tobana ia, aia na Tarunga Tabu nogo e tianaginia.
21 Me sauba ke vasua kesa na dalena mane, migoe ko soaginia a Iesu, (ma na rongona na soa ia ‘Vagamauri’), rongona aia nogoria sauba ke maurisigira nina tinoni tania niqira sasi.”
22 Eo, ara gini laba na omea sui vaga gira, tana rongona nogo kara gini manatovu na omea na Taovia e tsaria i sau, mara katevulagimaia igira na propete kalina ara tsaria na goko vaga iani,
23 “E kesa na siama sauba aia ke tiana, me ke vasua kesa na dalena mane, me ke soaginia a Emanuel.” Ma na rongona na soa ia, ‘God e totu i konida’.
24 Mi kalina e mamata a Iosepo, maia e muria moa na omea vaga nogo na angelo e tsarivania, me adia ko Maria me lia na tauna.
25 Maia e tau goto maturusai kolua. Mi kalina ko Maria e vasua na dalena mane, ma Iosepo e soaginia a Iesu.