8
Ara Visana Goto na Daki Ara Tsarimurina a Iesu
1 Kesa tagu i muri, ma Iesu e liu bamai tana vera loki mi tana vera tetelo, me turupatuna na Turupatu Dou tana rongona na Verana God. Migira na sangavulu gana duli ara dulikolua,
2 mara sangatsari goto visana na daki igira nogo na daki a Iesu e maurisigira tania na tidao seko ma gaqira lobogu: Ko Maria, aia ara soaginigotoa ko Madalena, maia nogo na daki ara tu vitu na tidao seko a Iesu e tsialigitugira tania;
3 maia ko Joana na savana a Kusa, aia na mane tagao i valena a Herod; maia ko Susana, mara visana goto na daki tavosi; migira sui ara dona na gini aqo niqira qolo segeni tana maurisiaqira a Iesu migira gana duli.
Na Gokolia na Mane e Rasavaginia na Vatuna na Uiti
(Mateo 13:1-9; Marko 4:1-9)
4 Ma na toga danga ara maimai moa i konina a Iesu, ara talu pipi nauna tana vera ma na vera; mi kalina igira ara saikolumai, ma Iesu e gini goko vanigira na gokolia vaga iani:
5 “E kesa na mane e vano na rasavaginiana na vatuna na uiti i laona nina uta. Mi kalina aia e rasavaginia, mara visana na vatuna ara puka lee tana sautu. Migira na tinoni ara tsogorigira, ma na manu ara ganigira.
6 “Mara visana na vatuna ara puka tana kao vatuvatuga. Mi kalina ara kutsu me tsaku ara makede lee, rongona e mamatsa na kao.
7 Mara visana na vatuna ara puka i laona na itai kokonaga, ma na konakona ara dato kolugira, mara poko kapusigira.
8 Mara visana na vatuna ara puka tana kao dou; mara dato mara vua, mara vungu dou sosongo, visana ara kesa sangatu na vatuna konina.”
Mi kalina a Iesu e goko sui vaga ia, maia e gudato me tsaria, “!Eo, kamu rorongo dou, ti vaga kamu tamanina na kulimui!”
Ara Laverongona Nina Gokolia a Iesu
(Mateo 13:10-17; Marko 4:10-12)
9 Migira gana duli a Iesu ara veisuaa nagua na rongona na gokolia vaga ia.
10 Ma Iesu e goko vanigira me tsaria, “Vanigamu segeni igamu au vuresi makalia na manana e totu popoi tana gokolia ara kalea na Verana God, rongona igamu kamu gini padagadovigira dou. Me vanigira na tinoni tavosi sui, inau au sasaniginigira moa tana gokolia, na rongona igira kara momoro, me utu kara reigadovia, ma kara rorongo, me utu kara padagadovia, rongona igira ara tau gini boe na pukudouana niqu goko.
A Iesu e Nusirongona na Gokolia na Mane e Rasavaginia na Vatuna na Uiti
(Mateo 13:18-23; Marko 4:13-20)
11 “Na rongona na gokolia ia e vaga iani: aia na vatuna e vaga moa ti na gokona God.
12 Ma na vatuna ara puka liligina na sautu e kalegira igira ara rongomiragoa na gokona God, mi muri me laba na tidao seko me veoligia na gokona God i laona na tobaqira, rongona ti igira kara tau tutunina ma kara gini mauri.
13 Migira na vatuna ara puka tana kao vatuvatuga e kalegira igira ara rongomia na gokona God, mara gini magemage tsaku na adiana. Me tau moa lamuga kalavata i tobaqira. Ara tutunina kesa tagu tetelo moa, mi kalina e labamai na tabotabo mara pukaligi lee.
14 Migira na vatuna ara puka tana itai kokonaga e kalegira igira ara rongomiragoa na gokona God, me ngoligira moa na papadana na omea ni lao eni ma na kiliqolo danga ma na magemage lee tana mauriqira, me gini sugutia na gokona God i tobaqira, me gini utugana kara dato dou.
15 Migira na vatuna ara puka tana kao dou e kalegira igira e dou me goto na tobaqira. Ara rongomidoua na gokona God, mara pukukakaia i tobaqira, mara berengiti tsau kalina ara moloa e danga na vuaqira.
Na Gokolia Tana Rongona na Laeti I Vavana na Popo
(Marko 4:21-25)
16 “Tagara ke kesa ke dona na tungiana na laeti, me ke tsavuginia na popo, se ke moloa i vavana na nige. Tagara, e molokaea nomoa i kelana na bela rongona ke gini mararasigira igira sui ara sagemai.
17 “Nagua sui moa ti kara molopoia, sauba kara laba malemale sa dani, ma nagua moa ti kara tsavupoia, sauba kara tsodoa, ma kara adilabatia i malena.
18 “Vaga ia, me ke reigamu kamu rorongo dou; rongona ti vaga kesa ke tamanina nogo danga nina omea, me sauba kara pabovanigotoa. Me ti vaga kesa ke tau tamanina sa nina omea, me sauba kara adiligi sui tania, me tsau tana omea tetelo lee aia e tamanina.”
Na Tinana ma na Tasina Ara Ngaoa Laka Kara Reia a Iesu
(Mateo 12:46-50; Marko 3:31-35)
19 Na tinana migira na tasina a Iesu, ara tu laba mai i konina, mara tu tau tangomana kara tu ba varangisia, rongona na toga danga ara kapi i laona na vale.
20 Maia kesa e tsarivania a Iesu, “Na tinamu mi tugira na tasimu ara tu mai tuu i tano, mara tu ngaoa na reiamu.”
21 Ma Iesu e tsarivanigira sui ara totu tana, “Na tinaqu, ma na tasiqu inau, igira nogoria ara rongomia na gokona God, mara muria.”
E Goko a Iesu me Beata na Tasi
(Mateo 8:23-27; Marko 4:35-41)
22 Me kesa dani, ma Iesu e tsarivanigira gana duli, “Ida ma ka savu baa i tabana na reku.” Mara sage tana uaqa mara vano.
23 Mi kalina ara vovotu, ma Iesu e tsaro me maturu rago. Me tavongani laba na guguri loki i mao, me gado kakai tana reku, ma na tasi e tuturiga na sage tana uaqa, mara ngari luvu.
24 Migira gana duli ara galisia a Iesu mara tsarivania, “!Taovia, Taovia! !Sauba ka tu mate tugita!”
Ma Iesu e tuu, me goko vania na guguri ma na tasi, me puka na guguri, me beata mate na tasi.
25 Maia e tsarivanigira gana duli, “?Iava nimui tutuni igamu?”
Migira gana duli ara ganataa mara matagu, mara vaigokovigi segeniqira mara tsaria, “?Asei mane sagata ngana? !Aia e goko vanikaira na guguri ma na tasi, mara ka rongomi mangana!”
A Iesu e Maurisia Kesa na Mane E Totuvia na Tidao
(Mateo 8:28-34; Marko 5:1-20)
26 A Iesu migira gana duli ara votu, mara savu baa tana niqira butona na vera na Gadara, gana ngongo votu i Galilii.
27 Mi kalina a Iesu e tsipu i one, me mai laba i konina kesa na mane ni tana e totuvia na tidao. E oka nogo na mane iani e tau pipisi, me tau dona na totu i vera, me totu pipi kalina moa tana nauna i tana ara totu na vatuluma gana na qilu tinoni mate.
28 Mi kalina aia e reia a Iesu, me guloki me taoporuporu i matana, me gudato me tsaria, “!A Iesu igoe nogo na Dalena God i gotu vasau! ?Nagua o ngaoa ko nauvaniau? !Au nongigo kakai, ko laka na kedeaqu lee!”
29 Aia e gini tsarivaganana ia, rongona a Iesu e ketsalinogoa na tidao seko ke vanoligi tania na mane ia. Danga nogo kalina na tidao seko e turuvia na mane ia, me atsa moa ti vaga kara soriginia na itai tapala na limana ma na tuana ma kara totupitua, maia e kutigira na itai tapala, ma na tidao seko e tabarusia me gini vano tana legai mangu.
30 Ma Iesu e veisuaa na mane, “?Asei na asamu?”
Ma na mane e tsaria, “Alaala na asaqu.” Aia e gini tsarivaganana ia, rongona ara danga na tidao seko ara sage i laona.
31 Migira na tidao ara nongia a Iesu ke laka tsiatsunagira tana qou loki.
32 Me kesa na alaala loki na boo ara totu varangi, mara mutsamutsa tana vungavunga. Migira na tidao seko ara nongia a Iesu ti ke tami ma kara sage i laoqira na boo. Ma Iesu e tamivanigira.
33 Te ara rutsuligi tania na mane ia, mara ba sage i laoqira na boo. Ma na alaala popono na boo ara tabulosi mara viri tsogo katsaratsuna, mara tsoku tana reku, mara lulumi sui.
34 Mi kalina igira na mane ara reitutugugira na boo ara reia na omea e laba vaga ia, ara ulo baa mara rasavagini bamaia na turupatuna tana verabau ia, me pipi tana vera taligu goto.
35 Migira na tinoni ni tana ara ba reia na omea e laba. Mi kalina ara laba i konina a Iesu, mara reia laka aia na mane igira na tidao ara rutsuligi tania, e tototu kolunogoa a Iesu. E sagelia na polona, me doutugua na sasagana, migira sui ara gini matagu.
36 Migira ara sanga na reiana na omea vaga ia, ara turupatuna vanigira laka e koegua na mane ia te e douvisutugua.
37 Maia nogoria te igira sui lakalaka na tinoni tana butona na vera ia ara gini matagu mate, mara nongia a Iesu ke vanoligi tanigira. Ma Iesu e sagevisutugua tana uaqa me mololegira.
38 Mi kalina a Iesu e aligiri na vavano, maia na mane na tidao seko ara rutsuligi tania e mai me nongia me tsaria, “Ko tamivaniau ma kau murigo.”
Ma Iesu e raia ke vano, me tsarivania,
39 “Ko visu i veramu, mo ko turupatuna bamai na omea God e nauvanigo.”
Maia na mane e vano me gini turupatuna bamai pipi nauna tana vera loki ia, na omea vaga a Iesu e nauvania.
A Iesu e Maurisia na Dalena A Jairus Me Kesa na Daki e Pelea Moa na Polona
(Mateo 9:18-26; Marko 5:21-43)
40 Mi kalina a Iesu e visumaitugua talu i tabana na reku, migira na tinoni danga ara mai valalea, rongona igira sui ara totupitunogoa i tana.
41 Mi tana e labamai goto kesa na mane, a Jairus na asana, maia na tagao tana lotu tana vera ia. Me mai me taotsuporu i matana a Iesu, me nongia ke baa i valena,
42 rongona aia e tamanina kesa moa na dalena daki, e sangavulu ruka moa na ngalitupana me varangi ke mate.
Mi kalina a Iesu e vavano moa i sautu, migira na toga ara kovia tabana mi tabana.
43 Mi laoqira na toga tana, e totu kesa na daki e vasugabu e sangavulu ruka nogo na ngalitupa; maia e tsonigira sui nogo nina qolo vanigira danga na mane tatali, me tau tangomana kesa ke talimaurisia.
44 Maia e tsarimai i murina a Iesu, me pelea na isuisuna polona. Mi kalina tsotsodo aia e pelea na polona, ma na vasugabu e nanga lee tania.
45 Ma Iesu e veisuaa, “?Asei e peleau?”
Migira sui ara tiatagaraa, ma Petero e tsarivania, “!Lao Taovia, ma na tinoni danga ara polipoligo mara bingigo!”
46 Ma Iesu e tsaria, “Tagara. Ke kesa nomoa e peleau, rongona au vatsangi gadovia na susuligaqu e baa i konina.”
47 Ma na daki ia e reigadovia laka ara tsodovulaginogoa nagua e naua, maia segenina e mai, me gariri me tsunatuturu i matana a Iesu. Mi tana, i mataqira na toga sui, na daki ia e tsarivania a Iesu na rongona gua ti aia e peleginia na polona, me laka aia e gini dou saviliu nogo.
48 Ma Iesu e tsarivania, “Dalequ igoe, nimu tutuni nogo e maurisigo. Ko baa tana rago.”
49 Me gogoko moa a Iesu, me labaimai goto kesa na mane e adigokomai talu i valena a Jairus me tsarivania, “!A Jairus igoe! E matepitsu nogo na dalemu, na manigua goto na bulesiana baba moa na Taovia.”
50 Ma Iesu e rongomia nagua e tsaria na mane ia, me tsarivania a Jairus, “Ko laka na matagu; ko tutunina moa, ma na dalemu daki sauba ke gini mauri.”
51 Mi kalina ara tsau i valena a Jairus, ma Iesu e tau tamivanigira na tinoni kara sage kolua i laona, tugira moa a Petero, ma Ioane, ma Iakobo, mi kaira goto na tinana ma na tamana na baka.
52 Ma na tinoni sui ara ngangai, mara viri tangitangi rongona na baka e mate nogo. Ma Iesu e tsarivanigira, “Kamu laka na ngangai. !E tau mate na baka, e maturu lee moa!”
53 Migira sui tana ara gilugana a Iesu, rongona ara donamaka laka na baka ia e matepitsu nogo.
54 Ma Iesu e tangolia na limana na baka, me gokodato me tsaria, “!Dalequ, ko tuu!”
55 Me visutugua na mamagona na baka me mauri, me tu galigali, ma Iesu e ketsaligira kara palaa me ke mutsa gana.
56 Kaira na tamana ma na tinana ara ka novo loki, ma Iesu e tongo vanikaira kara ka laka na tsarivaniana ke kesa na omea e laba.